Τρίτη 3 Απριλίου 2012

Οι αιτίες της πνευματικής παρακμής


Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους ποτέ δεν έγραφαν, ζωγράφιζαν, χόρευαν θεωρώντας ότι με το έργο τους τελειώνει ο κόσμος. Ήξεραν ότι χρειαζόταν ένας ολόκληρος αιώνας για να φτιαχτεί ένα μόνο σκαλοπάτι και να πάει το πνεύμα παραπάνω. Κι αυτοί, έβαζαν λίγη άμμο, λίγα χαλίκια και λίγο νερό για να γίνει το σκαλοπάτι. Τίποτε παραπάνω. Το γνώριζαν, γι' αυτό και ήταν ταπεινοί. Ήταν εργάτες. Έφτιαχναν κάτι για τους επόμενους.
Οι επόμενοι είχαν χρέος να το εξετάσουν, να το εξελίξουν ή να το αλλάξουν. Πάντως με κάποιο τρόπο να το συνεχίσουν. Να συνεχίσουν να χτίζουν το σκαλοπάτι του πνεύματος.
Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους γνώριζαν ότι δε χειραγωγούσαν, δεν ανακάλυπταν την "απόλυτη αλήθεια", δεν προσπαθούσαν να πείσουν. Το μόνο που έκαναν ήταν να δίνουν μικρές αφετηρίες σκέψης. Πρώτες ύλες για να ξεκινήσει το μυαλό του αναγνώστη και του θεατή να δουλεύει τις δικές του ιδέες, να φτιάξει τις δικές του αποφάσεις.
Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους δεν έκαναν καμία κατάθεση ψυχής ή άλλες τέτοιες μεγαλοστομίες. Τις αγωνίες τους κατέθεταν προς κρίση. Χαίρονταν όταν έβλεπαν κάποιον επόμενο, να βελτιώνει την έκφραση αυτής της αγωνίας. Δεν τον ζήλευαν. Δεν προσπαθούσαν να τον σταματήσουν. Αυτή ήταν η χαρά τους. Κι όταν το έργο τους δεν τύχαινε αναγνώρισης, δεν κατηγορούσαν το κοινό ότι δεν καταλαβαίνει. Στρέφονταν μέσα τους για να βρουν το λάθος τους. Κι έτσι μπορεί να πέθαιναν. Αναζητώντας τα λάθη τους, προσπαθώντας.
Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους έσκιζαν γραπτά τους, κατέστρεφαν πίνακές τους, δεν παρουσίαζαν χορογραφίες τους, όταν δεν ένιωθαν ότι δημιούργησαν το καλύτερο που μπορούσαν. Ήταν οι πιο σκληροί κριτές των εαυτών τους. Και ξανάρχιζαν να φτιάχνουν από την αρχή, ως πιστοί υπηρέτες του πνεύματος, των επόμενων, της συνέχειας.
Σήμερα αυτό έχει σταματήσει. Παρουσιάζονται μυθιστορήματα και ποιήματα που ούτε καν ο δημιουργός τους τα διάβασε δεύτερη φορά. Τα θεώρησε "διαμάντια" από την πρώτη. Παρουσιάζονται χορευτικές μανιέρες χάριν ευκολίας. Βλέπουμε πίνακες που η ασυναρτησία τους μας φέρνει σε αμηχανία και οι λιγότερο υποκριτές τολμούν να γελάσουν. Όταν το έργο δεν το σέβεται ο δημιουργός, γιατί να το σεβαστεί ο θεατής κι ο αναγνώστης;
Αν ήταν έστω λίγο ταπεινοί οι σημερινοί καλλιτέχνες, θα έψαχναν το λάθος μέσα τους, δε θα φόρτωναν την ευθύνη σε αναγνώστες και θεατές. Όμως δεν είναι ούτε καν σεμνοί. Τρέφονται με "συγχαρητήρια" και αναγνώριση και δόξα. Γι' αυτό και είναι οι τελευταίοι που δικαιούνται ν' αναζητούν σήμερα τις αιτίες της πνευματικής παρακμής. Είναι το αποτέλεσμά τους. Η ευκολία τους.
Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους, έχτιζαν το σκαλοπάτι για τους επόμενους. Σήμερα, στην πλειοψηφία τους, οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι χτίζουν την προσωπική τους καριέρα.
Κι έτσι, τους θαυμάζουμε να στέκονται ένα μόνο βήμα από το γκρεμό της ματαιοδοξίας τους. Ας το κάνουν επιτέλους, μήπως και βρεθούν κάποιοι άλλοι να συνεχίσουν. Κάποιοι που δε θα βιαστούν να αυτοχαρακτηριστούν και να συστηθούν ως συγγραφείς, ποιητές, χορογράφοι και ζωγράφοι. Αυτούς τους τίτλους, τους δίνει το κοινό ως παράσημο. Κι εκείνοι που το λαμβάνουν, απλώς σκύβουν το κεφάλι τους ταπεινά κι επιστρέφουν στο κελί τους."

Τζακ Σκύλος



18 σχόλια:

  1. Ευστοχο αρθρο. Στο χερι μας ειναι Γιωργο ν' αλλαξουμε τα δεδομενα κ' να στηριξουμε καλλιτεχνες με υποβαθρο, γνωση και οραμα. Με το διαδυκτιο η προσβαση εχει γινει παιχνιδακι. Διαθεση χρειαζεται.

    Δημήτρης Στ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Με το διαδίκτυο ο δηθενισμός έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Έχουμε χάσει κάθε μέτρο σύγκρισης κι εκτίμησης...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ‎!!!!!!!!!!!!! ''Ήταν οι πιο σκληροί κριτές των εαυτών τους...''...αυτό λείπει απο όλους μας σήμερα...και βέβαια πολύ περισσότερο απο όλους αυτούς..τους δήθεν διανοητές...

    Ελισαβέτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Για να υπάρξουν αυτοί οι καλλιτέχνες, οι ματαιόδοξοι, κάποιος-οι τους ανέδειξαν. Σκέψου πόσο φτωχή πνευματικά είναι η πλειοψηφία των ανθρώπων που τους αναδεικνύει. Κι αν το πρόβλημα δεν έγκειται εκεί, έγκειται στην γενικότερη κατάσταση της χώρας. Μας έχουν τρελάνει τόσο πολύ με τα οικονομικά θέματά τους και την ανασφάλεια, που δεν προλαβαίνουμε να εκτιμήσουμε το καλλιεργημένο και το ορθώς αποκαλούμενο πνευματικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Λείπει η αυτογνωσία και η ειλικρίνεια παντού. Ακόμα και στην τέχνη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Στη συγκεκριμένη περίπτωση Αμελί δε φταίει η κατάσταση της χώρας. Συνήθως μέσα από καταστροφές και δύσκολες περιόδους ξεπηδάνε σπουδαία κινήματα τέχνης. Απλά ο κόσμος έχει μπερδέψει αρκετές αξίες. Τον νοιάζει η παραγωγή, το κέρδος, το χρήμα. Όχι την ταπεινή εκτίμηση των ανθρώπων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. συμφωνώ...αυτή είναι η ρίζα του κακού...

    Ελισαβέτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Δυστυχώς σπανίζει η τιμιότητα στους καλλιτέχνες...
    Είναι κουραστικό ακόμα και για τους ίδιους να επιδιώκουν κάτι παραπάνω από αυτό που ενδεχομένως μπορούν να αγγίξουν...ενώ αν τίμια αξιολογούσαν το ταλέντο τους, το έργο τους σίγουρα θα ήταν απαλλαγμένο από περιττές φαμφάρες και πολυπλοκότητες...θα ήταν σίγουρα πιο ειλικρινές και ίσως θα μπορούσε να αξιολογηθεί και περισσότερο...
    Να για παράδειγμα ο Καζαντζάκης τόσο λιτός, ταπεινός μα τόσο ουσιαστικός που σε ανατριχιάζει
    όσο για εκείνους που με τη βία θέλουν να καταχωρηθούν στους καλλιτέχνες χωρίς κανένα φυσικό τάλαντο...δεν έχω να πω πολλά παρά μόνο οτι όλοι οι άνθρωποι θα θέλαμε να κάνουμε κάποια πράγματα αλλά δυστυχώς μόνο μπορούμε να τα θαυμάζουμε σε άλλους! Και αυτό δεν είναι εύκολο, θέλει αυτοκριτική!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Πράγματι. Αν πατάει κάποιος στα πόδια του και μπορεί να βελτιώσει αυτό που μπορεί να πετύχει μέσα στα όρια που του δίνουν οι δυνατότητές του, τότε μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο ουσιώδες, ειλικρινές και αξιόλογο. Αντιθέτως έχουμε μάθει όλοι να πετάμε στα σύννεφα. Και το αξιοπερίεργο είναι πως ελάχιστοι είναι αυτοί που πέφτουν και τσακίζονται στη γη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Μα είναι γενικά από τα πιο ουσιώδη πράγματα που προσωπικά μπορεί να καταφέρει ο καθένας μας, είτε είναι καλλιτέχνης είτε όχι, να ξέρει τι και σε τι βαθμό να επιδιώξει αυτό που θέλει γιατί το αντίθετο λίγο απέχει από την αυταπάτη! Ο ίδιος ο λαός δεν είναι που λέει να απλώνεις τα πόδια σου μέχρι εκεί που φτάνει το πάπλωμά σου!!!

    Έχεις δίκιο για το συννεφοπερπάτημα όλοι τα κάναμε ή το κάνουμε ή μπορεί και να το κάνουμε στο μέλλον αλλά νομίζω η ζωή σε μαθαίνει και σου βάζει φρένο κάποιες φορές χωρίς απαραίτητα να τσακιστείς!

    Όσο για αυτόυς τους υπερφίαλους, το υπερβολικό άκρο του συννεφοπερπατήματος, νομίζω πως ουτως η άλλως ζουν στη δυστυχία που σου προκαλέι να πιστεύεις εσφαλμένα ότι είσαι κάτι περισσότερο από αυτό που είσαι και να το γνωρίζουν και η γύρω σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Μάλλον αυτοί ζουν μία ευτυχία πιστεύοντας πως έχουν φτάσει στην κορυφή και πως ο κόσμος από κάτω τους χειροκροτεί. Ορισμένες φορές η άγνοια φέρνει ευτυχία ενώ η αλήθεια προβληματισμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Πολύ σωστό το κείμενο σε ολες του τις παραμέτρους.Κάπως ετσι εχω δει και εγω την παρουσία μου στην ποίηση.Για αυτο και πάντα λεω.Ενα ξέρω, οτι τίποτα δεν ξέρω.http://www.facebook.com/groups/343169335707245/doc/344185918938920/

    John

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. η ταπεινότητα χαρακτηρίζει τον άνθρωπο...
    Όπως οι ασκοί χωρίς περιεχόμενο φουσκώνουν με τον αέρα έτσι και οι άνθρωποι χωρίς πνευματική υπόσταση διογκώνονται από την έπαρση, την αλαζονεία, και την εσφαλμένη γνώμη για τον εαυτό τους.>>>ΣΩΚΡΑΤΗΣ

    Ελισαβέτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. ‎... η επαρση χαρακτιρηζει τον ανθρωπο ... ειναι στη φυσημας.....το ζητουμενο ειναι σε ποιο βαθμο την εχει ο καθενας, κι αν αυτο ειναι μοχλος βελτιωσης του εαυτουμας ...

    Παναγιώτης Δ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Laternative, κάποτε ναι. Γι αυτό λέγαμε για τη γενιά του '30 και πάει λέγοντας. Τώρα, όπως είπες κι εσύ, έχουμε το κέρδος στη μέση οπότε το τοπίο έχει αλλάξει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Και μάλλον η κατάσταση αυτή είναι μη αναστρέψιμη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. για να λέμε και όλη την αλήθεια, οι καλλιτέχνες τότε είχαν και πολύ πλούσιους χορηγους και μεγάλο μέρος των έργων τους είτε ήταν προιόν παραγγελίας είτε εκδίδονταν με την βοήθεια τους...όχι όλοι βέβαια αλλα οι πιο γνώστοι έχαιραν τέτοιας βοήθειας...αυτό που θα μπορούσαμε να προσθέσουμε, πάντως, είναι ότι οι παλιοί καλλιτέχνες ήταν ευρυμαθέστατοι, κάτι που δεν απαντάται σήμερα!!

    Ζαχαρίας Αν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Νομίζω πως και στις μέρες άνθρωποι οικονομικά άνετοι μπορούν να επιβιώσουν στο χώρο της Τέχνης ή να "σπουδάσουν" Τέχνη. Οπότε στο οικονομικό κομμάτι που αναφέρεις μπορώ να σου πω πως πάνω κάτω το ίδιο που ίσχυε τότε, ισχύει και σήμερα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή