Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015

Μας τα χάλασε προς το τέλος...


Χθες βράδυ βρέθηκα στην αίθουσα του κινηματογράφου Έλλη για να παρακολουθήσω τη νέα αμφιλεγόμενη ταινία του Φατίχ Ακίν. Οι λόγοι που με τράβηξαν να την δω είναι πολλοί. Πρώτα απ' όλα είναι το ιστορικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται. Έπειτα είναι η αντίδραση των Τούρκων απέναντι στη στάση που κρατάει ο σκηνοθέτης απέναντι στην Γενοκτονία των Αρμενίων. Είναι κι αυτή η συμπάθεια που έχω προς το πρόσωπο του Φατίχ Ακίν, παρόλο που με απογοήτευσε πλήρως με το Soul Kitchen. Μα πάνω απ' όλα είναι η μεγάλη διαφορά που συνάντησα στις απόψεις μεταξύ των κριτικών και των θεατών. 
Η Μαχαιριά ξεκινάει δυνατά. Δεν έχει καθόλου κουραστική εισαγωγή. Κατευθείαν στο ψητό. Εξελίσσεται σε μία αρμενική πόλη στα βάθη της Ανατολίας, όπου οι Τούρκοι μαζεύουν σε έκτακτη επιστράτευση όλους τους χριστιανούς Αρμένιους και τους στέλνουν σε καταναγκαστικά έργα. Οι κακουχίες, οι άθλιες συνθήκες και η πείνα θα οδηγήσουν αρκετούς απ' αυτούς σε πρόωρο θάνατο. Οι υπόλοιποι θα σφαχτούν σε μία χαράδρα. 
Οι σκηνές είναι πραγματικά βίαιες. Ειδικά η σφαγή της ομάδας των Αρμενίων είναι τόσο σκληρή που ως θεατής νιώθεις την λεπίδα να γλιστράει βίαια πάνω στο λαιμό σου και το αίμα που πιτσιλάει τις ζεματιστές πέτρες του τοπίου να 'χεις την εντύπωση πως είναι το δικό σου. 
Ο ήρωας όμως πέφτει σε καλά χέρια τα οποία δε θέλουν να του πάρουν τη ζωή. Όμως του στερούν τη φωνή. Μουγκός πλέον περιπλανιέται στην αχανής Οθωμανική Αυτοκρατορία πρώτα για να επιβιώσει και ύστερα για να βρει τις κόρες του, όταν μαθαίνει πως είναι ζωντανές.
Από κει και πέρα η ταινία χαλάει απότομα. Κυλάει αργά, ανούσια και βαρετά. Μέχρι που έρχεται το τέλος το οποίο μπορεί να έχει δραματικό σκοπό αλλά για μένα γίνεται ανακουφιστικό μιας και με απαλλάσσει από τα ροχαλητά της σκοτεινής αίθουσας. Εκεί είναι που μου τα χάλασε κι ο Φατίχ Ακίν.
Η ουσία της ταινίας είναι στο πρώτο μέρος, στη φρίκη του πολέμου. Δυστυχώς πολλοί από τους θεατές βγήκαν από τις σκοτεινές αίθουσες, σιχτιρίζοντας τους Τούρκους για τις σφαγές και τον πόνο που προκάλεσαν στους λαούς που είχαν μέσα στην αυτοκρατορία τους. Για μένα όμως οι Τούρκοι ήταν το ίδιο θύματα με τους Αρμένιους και τους άλλους λαούς. Μέλη μιας παραπαίουσας αυτοκρατορίας έγιναν στρατιωτάκια των Βρετανών οι οποίοι όσο τους είχαν ανάγκη τους έδιναν όπλα κι ελευθερία για να σφάζουν κόσμο και με την πρώτη ευκαιρία τους άφηναν ανυπεράσπιστους στην οργή αυτών των λαών. Πολύ δυνατή σκηνή για μένα ήταν η επιστροφή κάποιων Τούρκων σε μία πόλη, τους οποίους υποδέχονται οι κάτοικοι με βρισιές και πέτρες. Την ώρα που ετοιμάζεται κι ο πρωταγωνιστής να πετάξει μία πέτρα βλέπει ένα πιτσιρίκι να ανέχεται αιμόφυρτο τον χλευασμό του κόσμου και την μάνα του να τον κοιτάει στα μάτια με το ίδιο ύφος που κοιτούσε εκείνος κάποτε τους Τούρκους δυνάστες του. Δυνατή αντιπολεμική σκηνή. Το βλέμμα αυτής της μάνας παγώνει μαζί με τον πρωταγωνιστή και μας τους θεατές κι όλους όσους προς στιγμή ένιωσαν μία δικαίωση απ' αυτήν την απάνθρωπη υποδοχή.
Μία ακόμη δυνατή στιγμή είναι όταν ο πρωταγωνιστής έχοντας χάσει οικογένεια, φίλους, σπίτι και πίστη στρέφεται προς τον ουρανό ρίχνοντας σιωπηρές κατάρες και πέτρες προς τον θεό. Σφίχτηκε η καρδιά μου. Ένιωσα την οργή του να ξεχειλίζει προς έναν θεό που πίστεψε και κάηκε. Η καλύτερη σκηνή της ταινίας για μένα κι από τις καλύτερες που έχω δει σε ταινίες αυτού του είδους
Η μαχαιριά κερδίζει για τις δυνατές σκηνές της, για τα αντιπολεμικά της μηνύματα, για την αξεπέραστη ερμηνεία του πρωταγωνιστή αλλά χάνει με την κοιλιά που κάνει από τη μέση και μετά μέχρι το τέλος. Μάλιστα σε κάποια στιγμή θυμίζει αρκετά σε αφηγήσεις του Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Τέλος και η μουσική δεν ταίριαζε με το ύφος της ταινίας, ανεξαρτήτως του ότι ήταν πολύ καλή. 
Αξίζει πάντως να δει κάποιος αυτή τη ταινία με καθαρό μυαλό χωρίς φανατισμούς (π.χ. οι βάρβαροι οι Τούρκοι κτλ) και μίση. Εξάλλου το μίσος είναι που οδήγησε σε τόσες καταστροφές και θανάτους. 

Βαθμολογία: 8/10

4 σχόλια:

  1. Ακριβως ετσι,εχουν τα πραγματα,οτι γυρισα και εγω ,απο το ιδιο εργο,στο Χαλανδρι,αλλα ακριβως με τις ιδιες σκεψεις,κ.Χατζελενη
    Φυσικα,αν σκευτουμε,οτι ειμαι μικρασιατικης καταγωγης,εζησα την τουτκικη εισβολη στην Κυπρο,ο συζυγος με ποντιακη καταγωγη.....οπως αντιλαμβανεσθε,η συναισθηματικη φορτιση ειναι μεγαλη. Ομως ως ταινια,την περιγραφετε ακριβεστατα. Και βεβαια,ναι ! Μην πεσουμε στην παγιδα του φυλετικου μισους! Να εχετε υπ'οψιν σας,ηταν ενα πιο τα πιο δυσκολα θεματα,μετα την εισβολη,κυριως για τους τουρκους,που ειχαν καλες σχεσεις με κυπριους πολιτες,πριν την εισβολη. Θυμαμαι,πολυ καιρο μετα,...δειλα-δειλα,καποιοι φιλοι τηλεφωνουσαν,με τρομερη θλιψη,να ρωτησουν αν ειμαστε καλα!Ανθρωποι,αξιολογοι,που για χρονια μας τιμουσαν με την φιλια τους. Αχ "τι να θυμηθω...τι να ξεχασω" οπως λεει και το τραγουδι. Τελος,με ολο το θαρρος,...δυο ταινιες ειδα προσφατα,που τις απολαυσα π.χ ''Το διαζυγιο' και "Τιμπουκτου"! Ευχομαι καλο βραδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπέρα σας. Χαίρομαι που σας άφησε τα ίδια συναισθήματα αυτή η ταινία. Αν ο Φατίχ Ακίν την έφτανε μέχρι τα μισά, σήμερα θα μιλούσαμε για ένα ακόμα αριστούργημα της τουρκικής κινηματογραφικής σχολής αλλά μας τα χάλασε με την κοιλιά στο τέλος. Κι εγώ έχω προσφυγικές ρίζες από Σμύρνη όμως μέσα από τις περιγραφές τις προγιαγιάς μου κι από μαρτυρίες, έχω διαπιστώσει πως δεν υπήρχε μίσος στον λαό. Οι συνθήκες όμως προκάλεσαν πολύ πόνο. Η συγκεκριμένη ταινία το περνάει με μεγάλη επιτυχία.
    Αλήθεια το Τιμπουκτού πως σας φάνηκε; Θέλω πολύ να το δω την ερχόμενη εβδομάδα μιας και δε βγήκε σήμερα στις αίθουσες κάποια ταινία που να μ' ενδιαφέρει, αλλά το Τιμπουκτού θέλω πολύ να το δω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κυριε Χατζελενη,κολακευομαι,οταν μου ζητατε την γνωμη μου!Εγω,δεν εχω,ουτε τις γνωσεις τις δικες σας,αλλα κυριως δεν εχω την πενα σας! Λοιπον,ειναι μια ταινια,απο αυτες που εγω ονομαζω,''ησυχη δυναμη'.Απο καθε αποψη,δηλαδη και ως ιδεα, η εγκατασταση μιας ομαδας τζιχαντιστων σε μια περιοχη,ως εικονες,εχω να πω ,για μοναδικα τοπια,εξαιρετικοι ηθοποιοι, με αντιληψη της ερμηνειας,πολυ κοντα στην εκφραση των καθημερινων ανθρωπων.Και λεω ,ησυχη δυναμη,γιατι δεν υπαρχουν,εντονες σκηνες βιας, αν και σε μενα, η βια ειναι διαχυτη και ακουμπα τον θεατη.Μπορω να πω οτι τον αγχωνει δοση-δοση. Επισης,μου αρεσε,το γεγονος,οτι προχωρει με ενα συνεχες κρεσεντο,οπου και στο δευτερο μερος ,κανει και την ανατροπη λιγο στο υφος. Παρασερνει δε σ'αυτο τον θεατη.....αρχιζει λιγο η αγωνια να μας ακουμπα. Δοσμενο το ολο θεμα με την αποψη "βλεπεις. καλλιτεχνικα,για να σκευτεις πιο φιλοσοφικα". Εδω σταματω,και με χαρα θα περιμενω τα σχολια σας.Μεχρι να τα ξαναπουμε...μονο καλα στο δρομο σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια και για την άποψη που μου προσφέρατε. Θα παρακολουθήσω αυτή τη ταινία σε κάποια σκοτεινή αίθουσα την ερχόμενη βδομάδα και θα σας μεταφέρω τις εντυπώσεις μου. Καλό σας βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή