Τρίτη 30 Ιουνίου 2015

Το «όχι» που έσωσε την Ισλανδία από την καταστροφή



του Άρη Χατζηστεφάνου

«Σηκώστε τη σημαία σας και κηρύξτε την ανεξαρτησία σας Μην τους αφήνετε να σας φέρονται έτσι». Bjork

Oταν ο λαός της Ισλανδίας κλήθηκε να αναλάβει την ευθύνη για τα προβλήματα μιας τράπεζας έθεσα το ζήτημα σε δημοψήφισμα. Και όχι μία φορά, αλλά δύο. Ηταν η πρώτη φορά που η δημοκρατική βούληση του λαού κρίθηκε σημαντικότερη από τα οικονομικά συμφέροντα των αγορών».
Τα λόγια του Ισλανδού προέδρου Ολάφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον αντηχούν ακόμη στα αυτιά των περίπου 300.000 κατοίκων της Ισλανδίας, που έσωσαν τη χώρα τους αρνούμενοι να πληρώσουν ένα απεχθές χρέος το οποίο δημιουργήθηκε σε βάρος τους και χωρίς τη συγκατάθεσή τους. «Αποφασίσαμε», εξηγούσε παλαιότερα ο Γκρίμσον, «να μη διασώσουμε τις τράπεζες και να τις αφήσουμε να καταρρεύσουν, επιβάλαμε ελέγχους στη ροή κεφαλαίων, υποτιμήσαμε το νόμισμα και δεν ακολουθήσαμε την πολιτική λιτότητας των υπόλοιπων χωρών».
Η επιτυχία της Ισλανδίας ήταν τόσο μεγάλη ώστε ακόμη και το ΔΝΤ αναγκάστηκε ύστερα από μερικά χρόνια να παραδεχτεί σε έκθεσή του ότι ο λόγος για τον οποίο η ισλανδική οικονομία αναπτύσσεται, όταν οι υπόλοιπες βυθίζονταν στην ύφεση, είναι ότι δεν ακολούθησε κανέναν από τους κανόνες που συνήθως προτείνουν οι θεσμοί.
Αναζητώντας εναγωνίως δικαιολογίες για να αμφισβητήσουν το success story της Ισλανδίας, οι οπαδοί των μνημονίων προωθούν την άποψη ότι «στην Ισλανδία οι τράπεζες συμπαρέσυραν τον υγιή δημόσιο τομέα ενώ στην Ελλάδα ο δημόσιος τομέας συμπαρέσυρε τις υγιείς τράπεζες».
Οπως απέδειξε όμως στο προκαταρκτικό της πόρισμα η Επιτροπή Αλήθειας Δημόσιου Χρέους, τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο, οι κυβερνήσεις της λιτότητας μετέτρεψαν μια κρίση του ιδιωτικού τομέα σε δημοσιονομική, παρεμβαίνοντας για τη διάσωση τραπεζών που με βάση και τους πιο σκληρούς κανόνες της καπιταλιστικής οικονομίας θα έπρεπε να έχουν αφεθεί να καταρρεύσουν και να εθνικοποιηθούν αυτομάτως από το κράτος.
Δεκάδες μύθοι ακόμη επιχειρούν να αμφισβητήσουν τους τρεις πυλώνες που οδήγησαν στην επιτυχία της Ισλανδίας, δηλαδή την προσφυγή σε δημοψήφισμα, την απόφαση για αθέτηση πληρωμών ενός παράνομου και απεχθούς χρέους αλλά και την ικανότητα υποτίμησης του νομίσματος – καθώς η Ισλανδία δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης. «Το ισλανδικό Δημόσιο ακολούθησε και αυτό πολιτική λιτότητας» υποστήριζε πριν από μερικές εβδομάδες αρθρογράφος των «New York Times», θεωρώντας ότι εντόπισε κάποια τρύπα στην εξήγηση της επιτυχίας. Είναι αλήθεια ότι το Ρέικιαβικ κατάφερε να περιορίσει δαπάνες του Δημοσίου αλλά το έκανε με τρόπο που προστάτευσε και ενίσχυσε τα ασθενέστερα στρώματα.
Μία από τις πρώτες αποφάσεις ήταν η αύξηση των δαπανών για την υγεία, προκειμένου να προληφθούν τα αυξημένα περιστατικά καρδιαγγειακών παθήσεων που συνήθως ακολουθούν τις μεγάλες οικονομικές κρίσεις. Λίγο αργότερα η κυβέρνηση προχώρησε και σε γενναίο κούρεμα των ιδιωτικών χρεών των νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων, δίνοντας μια ισχυρή δόση οξυγόνου το οποίο επέστρεψε με πολλαπλασιαστικά οφέλη στην εθνική οικονομία.
Και φυσικά, αφού αμφισβήτησε έμπρακτα όλα όσα πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως την υποδούλωση χωρών στο χρέος, την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών και την ενίσχυση των τραπεζών σε βάρος των ανθρώπων και της κοινωνικής συνοχής, η Ισλανδία πήρε και την τελική απόφαση να διακόψει οριστικά τις διαδικασίες ένταξης στην Ε.Ε. Οι δρόμοι τους δεν ήταν πλέον απλώς ασύμπτωτοι, αλλά οδηγούσαν σε σύγκρουση αρχών και αξιών.
Εν τέλει όποιο και αν ήταν το ερώτημα που τέθηκε στην Ισλανδία -όσο βαθιά οικονομικό ή νομικό- η απάντηση ήταν: δημοκρατία. Τα δημοψηφίσματα έφεραν την αστική δημοκρατία της Ευρώπης όσο πιο κοντά γινόταν στην αληθινή δημοκρατία που οραματιζόταν η Ντολόρες Ιμπαρούρι όταν έλεγε την περίφημη φράση της: «Καλύτερα να πεθάνεις όρθιος παρά να ζήσεις για πάντα γονατιστός».

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Δευτέρα 29 Ιουνίου 2015

Τέλλος Φίλης: Μέσα από την απόρριψη, χτίζεις χαρακτήρα



Δίνει σπανιότατα συνεντεύξεις. O σπουδαίος εικαστικός Haris Lithos τον προλογίζει με τον καλύτερο τρόπο: “Ο Τέλλος Φίλης είναι ένα παιδί της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, ένα από τα ωραία παιδιά της Θεσσαλονίκης. Είναι μια “σταθερά” του πολιτισμού της πόλης. Σταθερά, χωρίς όμως να αγγίζει τον κίνδυνο της γραφικότητας. Σταθερά, ως προς τη βάση της αξίας των πραγμάτων, γιατί η εξέλιξη του έργου του, βρίσκεται σε μια συνεχή και ακούραστη πορεία. Κατάφερε μέσα από τους προσωπικούς του αγώνες, να είναι ο ίδιος άλλοτε σημείο έμπνευσης για τους νεότερους και άλλοτε σημείο επιρροής για τους μεγαλύτερους. Πάντα ευγενικός, αν και δίκαιος. Δίκαιος με τους άλλους, κι όμως συχνά άδικος με τον εαυτό του (εξού και ο τίτλος του τελευταίου του βιβλίου) – χαρακτηριστικό των σπουδαίων ανθρώπων. Η Θεσσαλονίκη έχει να αναδείξει πολλά όμορφα σημεία, το γοητευτικότερο όλων, κατά τη γνώμη μου, είναι η ομορφιά κάποιων ανθρώπων της. Και ο Τέλλος Φίλης ανήκει σίγουρα στις ομορφιές της πόλης.” Κυρίες και Κύριοι, ο Τέλλος Φίλης στο Outnow…..
συνέντευξη στο Γιώργο Παπανικολάου (e-mail:xxxpapanikolaou@gmail.com)

Ποιά ανάγκη σε οδήγησε στη ποίηση; Γιατί δεν ήταν η συγγραφή ενός μυθιστορήματος, ενός κινηματογραφικού σεναρίου ή ενός θεατρικού έργου, παρά τα μονοπάτια της ψυχής σε οδήγησαν στη ποίηση;

Είναι ο καταλύτης στην έμφυτη κοινωνικότητα μου. Χρειάζομαι μια μοναχική επιλογή για την ισορροπία μου. Έχοντας διαβάσει τόσα πολλά λόγω της δουλειάς μου και ξέροντας πως έχουν ειπωθεί ουσιαστικά τα πάντα , επέλεξα την πιο αυστηρή φόρμα. Δεν την ονομάζω ποίηση, την λέω, «λέξεις», δίνω στις λέξεις μου την δική μου διάρκεια, την αρχική τους υπόσταση προσπαθώ να ανακαλύψω από την αρχή, απλοποιώ όσο μπορώ το νόημα. Είναι ο τρόπος των ανθρώπων των σπηλαίων για επικοινωνία. «Πέρασα κι εγώ από δω». Προσπαθώ γράφοντας, να έρθω στη θέση ενός βιαστικού αγχωμένου αναγνώστη, που σπάνια πια έχει χρόνο να διαβάσει, αλλά τον έχουν πείσει ότι τα ξέρει όλα η πολύ εύκολα μπορεί να τα μάθει, ή σε μια γενιά που δεν διαβάζει πλέον τίποτε που να μην βαθμολογείται ή να μη τους χρησιμεύει στον εμπλουτισμό του βιογραφικού τους. Χωρίς την απαίτηση να κρίνουν, ούτε καν τους ζητώ να μάθουν, άλλα κάτι πιο δύσκολο, γι’ αυτό κι ενδιαφέρον , «να αισθανθούν». Οι λέξεις μου κυκλοφορούν σε μικρά βιβλία, αλλά θέλουν πολύ περισσότερο χρόνο από όσο νομίζετε. Ελπίζω να το πετυχαίνω. 

Ιδρυτής και δραστήριος άξονας στην ΠΟΙΗΣΗ ΓΥΜΝΗ. Αυτή η πόλη ξέρει να διαβάζει ποίηση; Να “ακούει” τους ποιητές της;

Η πόλη, η χώρα και η γενιά των τελευταίων 30 ετών έχει απολύτως απομακρυνθεί από την ποίηση σαν κάτι το επιτηδευμένο κι άχρηστο, επιλέγοντας χωρίς αντιστάσεις τηλεοπτικές αξίες. Όμως κάτι γίνεται θαρρώ. Γιατί η ποίηση δεν είναι αυτό που βραβεύει η ακαδημία και τα λογοτεχνικά περιοδικά. Η Ποίηση είναι η μοναδική παρηγοριά κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου στα άγρια χρόνια της μοναξιάς των κοινωνικών δικτύων. Νέοι άνθρωποι κατανοούν ότι πέρα από τριβή και σκέψη είναι καύσιμο για να πάμε παραπέρα. Γιατί η ποίηση είναι σαν την Ουτοπία. «Κάθε φορά που κάνεις ένα βήμα μπροστά, σου ζητά άλλα δυο, κάθε τρία βήματα, άλλα τρία κι αυτό δεν τελειώνει ποτέ μεν, άλλα ΠΡΟΧΩΡΑΣ.» 

Ο έρωτας οδήγησε τη ζωή σου, έως τώρα; Κυριάρχησε της υπαρξιακής “μαθηματικής” λογικής;

Μα τι άλλο; Μόνον ο Έρωτας έχει αυτή τη δυναμική. Είναι σημαντικότερος κι από το χρήμα κι από τη δόξα κι από την επαγγελματική αποκατάσταση. Το βλέπεις περισσότερο σε άτομα της τρίτης ηλικίας. Φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού οι άνθρωποι που αγάπησαν κι αγαπήθηκαν. Έχουν αυτή την ηρεμία που τους καθαγιάζει. Ξέρουν από πόνο, διεκδίκηση, γνωρίζουν σε βάθος την ματαιότητα. Κι έχουν ήδη ζήσει 100 ζωές δικές μας, σε πάθη κι εμπειρίες, σε σχέση με τους ανασφαλείς συναισθηματικά νεότερους που κρύβονται πίσω από τα γυμνασμένα κορμιά των γυμναστηρίων, τα μαύρα τους γυαλιά, τα τατουάζ ή τα ψευδώνυμα στα chat rooms των ερωτικών αναζητήσεών τους. 

Ο έρωτας φθήνυνε στις μέρες μας; Αλήθεια…οι νέοι ξέρουν να αγαπούν;

Θα ήθελα να ξέρουν. Δεν είμαι σίγουρος ότι είμαι αρμόδιος να απαντήσω σε μια τέτοια ερώτηση με σιγουριά. Αυτό που εισπράττω είναι ένας φόβος μήπως κι απορριφτούν. Μα χαρακτήρα χτίζεις μόνο μέσα από την απόρριψη. Ίσως γι’αυτό δεν βλέπουμε τόσους νέους ανθρώπους με προσωπικότητα όπως παλιά. 
Θέλει μεγάλη τόλμη, από την άλλη, να πέσεις στα βαθιά χωρίς “μπρατσάκια” και να επιβιώσεις σε έναν συναισθηματικά απολύτως απάνθρωπο τοπίο. Όμως μόνον εκεί θα φανούν οι προσωπικότητες που θα καθορίσουν τη γενιά τους. Όλες αυτές οι «αξίες» που προβάλλονται στην εποχή μας από τα ΜΜΕ, σε 30 χρόνια θα είναι γραφικές αν όχι απολύτως αδιάφορες. Βεβαίως πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις. 

Ο ελληνικός κινηματογράφος πάει καλά έξω και χρόνια τώρα δοκιμάζεται εντός Ελλάδας. Πώς μπορεί να αλλάξει το “πλάνο” του ελληνικού σελινόιντ; Τίς πταίει;

Φταίμε όλοι μας και περισσότερο όσοι λένε ότι αγαπούν τον κινηματογράφο. Ότι έχουμε σχεδόν 8 χρόνια κινηματογραφική πανεπιστημιακή σχολή που δεν κατάφερε να γίνει «σχολή», που οι αυριανοί σκηνοθέτες κατεβάζουν τις ταινίες παράνομα, αλλά αύριο θα ψάχνουν χρηματοδότες για τις δικές τους, που τα μαθήματα δεν βασίζονται πάνω στις ανάγκες των σπουδαστών άλλα στον ελεύθερο χρόνο των καθηγητών από τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους, λυπάμαι και τα παιδιά, και τον κινηματογράφο. Όλοι αυτοί αν τους ρωτήσετε αγαπούν τον κινηματογράφο. Επίσης κι όλοι οι ηθοποιοί το ίδιο. Άλλα πως γίνεται μια ταινία πραγματικά αξιόλογη, που προβάλλεται σε αίθουσα που δέχεται ατέλειες, να μη μαζεύει ούτε 10 θεατές, μάλλον κάποιος απ’ όλους λέει ψέματα. Όταν τα πράγματα φτάνουν σε οριακά επίπεδα, τότε οφείλουμε να ανακαλύψουμε μια λέξη. Ανιδιοτέλεια. Ξεχασμένη ή βάναυσα κακοποιημένη από τον εθελοντισμό. Επίσης, οφείλουμε να αλλάξουμε νοοτροπία επιτέλους. Δυο σπουδαίοι μας σκηνοθέτες. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος που δεν υπάρχει πια κι ο Γιώργος Λάνθιμος που χαίρει απίστευτης εκτίμησης στο εξωτερικό, είναι οι σκηνοθέτες με τα περισσότερα αρνητικά σχόλια στην ίδια τους τη χώρα. Είναι δυνατόν δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες να μην μας είναι απαραίτητοι; Αυτό πέρα από τον ανθρώπινο φθόνο που μέχρι ένα σημείο όλοι τον καταλαβαίνουμε, δείχνει μια βαθιά άρνηση να αποδεχτούμε την αξία του άλλου. Όμως αυτό, μόνον αγάπη δεν είναι. Αγάπη είναι η κατανόηση. Ε, έχουμε ξεχάσει να κατανοούμε, προτιμούμε να σχολιάζουμε, να λοιδορούμε, να καγχάζουμε, αγνοώντας ότι μετά από μας έρχεται μια γενιά μαθημένη σε όλο αυτό το κοινωνικό τρολλάρισμα, που το θεωρεί ίσως και τρεντιά. Άρα, επειγόντως, όσοι λένε πως αγαπούν το σινεμά πρέπει να βρουν τρόπους να διδάξουν το σινεμά, με γοητευτική διάθεση κι όχι δασκαλίστικη. Αυτό μας λείπει σε όλους σχεδόν τους τομείς της Τέχνης σήμερα.

Και μετά τις απεργίες των ηθοποιών, το ΚΘΒΕ συνεχίζει με το θερινό ρεπερτόριο του. Τί δεν πράττει σωστά αυτός ο κρατικός θεατρικός θεσμός; Πού χωλαίνει;

Εγώ το Κρατικό το έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές για να επαναφέρω μέσα μου, το μέτρο, σε αυτό που παλιά ονομάζαμε θεατρική εμπειρία, κάθε φορά που ξέφευγα από τις πολλές αθηναϊκές παραστάσεις τηλεοπτικής αισθητικής . Βέβαια καταλαβαίνω ότι πρέπει κι αυτό να επιβιώσει οικονομικά, άλλα από ένα Κρατικό Θέατρο ζητάω να ανοίξει τις πόρτες του σε νέους έλληνες θεατρικούς συγγραφείς, στα νέα σύγχρονα παγκόσμια ρεύματα που κατακλύζουν την υπόλοιπη Ευρώπη, σε νέους σκηνοθέτες μιας γενιάς που η προβληματισμοί της παραμένουν αόρατοι στην κοινωνία κι όμως ξέρω ότι υπάρχουν. Κι ας έχει και μια βασική εμπορική σκηνή για τα έσοδα του. Άλλα τα νέα ελληνικά έργα ή τα σύγχρονα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, είναι επιτακτική ανάγκη να τα παρουσιάζει ακόμη και με συμβολικό εισιτήριο ή δωρεάν σε σχολεία, σε φοιτητές η ανθρώπους που θέλουν, αλλά δεν μπορούν να δώσουν το αντίτιμο, σαν αντίβαρο στην χυδαιότητα της τηλεόρασης που πλέον η αισθητική της έχει μεταλλάξει -αν όχι εξαφανίσει- μια ολόκληρη γενιά θεατών. 
Από ένα Κρατικό θέατρο θα ήθελα επίσης, να έχει τη δυνατότητα να συντηρεί ένα θίασο αρχαίου δράματος επί μονίμου βάσεως με καλά συγκροτημένο χορό που να ξέρει πόσο σημαντικός είναι στην αναβίωση των τραγωδιών και να είναι σε θέση αυτό να το μεταδώσει σε θεατές που δεν είναι εξοικειωμένοι. Ναι έχει χαθεί μια γενιά θεατών. Πρέπει από την αρχή να αρχίσει η θεατρική τους εκπαίδευση. Και δεν έχω πιο σπουδαίο και γοητευτικό μάθημα από το Αρχαίο Δράμα. 

Η θολούρα που μας έχει κατακλύσει στη καθημερινότητά μας και τα τσιτωμένα νεύρα, είναι μοναχά απόρροια πολιτικο-οικονομικών καταστάσεων;

Είναι η μοναξιά. Μια μοναξιά που όσοι την αντιλαμβάνονται, αντί να ανοίξουν κοινωνικά καταφεύγουν σε ψυχοθεραπευτές. Όλο αυτό που ζούμε είναι οι τελευταίοι σπασμοί μιας κοινωνίας που τελειώνει. Μας περιμένει η ζούγκλα. Όσο πιο σύντομα το κατανοήσουμε τόσο πιο εύκολα θα αποφασίσουμε να απασφαλίσουμε και να πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας. Κάποιοι πρέπει να κάνουν την αρχή. Ας είμαστε πρώτοι εμείς. Κάποιοι θα μας κοροϊδέψουν. Ας έχουμε αντοχή. Τις αλλαγές μοναχικοί άνθρωποι τις έφεραν παντού. Μοναχικοί κι ανιδιοτελείς. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ τί πρέπει άμεσα να αλλάξει;

Νοοτροπία. Και τη δική του και τη δική μας. Από το 1989 και την πτώση του σοβιετικού μοντέλου, δυστυχώς η προβληματική της Αριστεράς παραμένει ευνουχισμένη. Σαν Αστερίας που αρνιέται να αντικαταστήσει το κομμένο πόδι του με κάποιο άλλο. Οτιδήποτε πάει να γεννηθεί από τα κάτω, από τη βάση, το κοιτά με επιφύλαξη. Κι όλα αυτά, ενώ ο άναρχος δυτικός καπιταλισμός καλπάζει, έχει πάρει μέχρι και “σουσούμια” της αριστεράς, έχει εξωπετάξει την Κεντροαριστερά σε έναν ελιτίστικο μαρασμό, οδηγεί τους θυμωμένους αδαείς στην ακροδεξιά και τον ναζισμό, κι η Αριστερά ακόμη να συνέλθει. Ο ρόλος της Αριστεράς δεν είναι ο αντίλογος στη Δεξιά, κι ούτε πρέπει να είναι. Ο ρόλος της Αριστεράς είναι να αλλάξει αυτή η νοσηρή νοοτροπία που έχει κάνει τους ανθρώπους φοβισμένους καταναλωτές και να τους ξανακάνει ενεργούς πολίτες. Ελπίζω να τα καταφέρει. 

Ο Έλληνας διαβάζει τελικά βιβλία, βλέπει ταινίες; Χάνεται μέσα στο πολιτισμό; Ή επιτηδευμένα επιδειξιομανής αρέσκεται να ασχολείται με αυτόν;

Πως μπορώ να κάνω τέτοιου είδους γενικεύσεις; Ξέρω ότι οι φίλοι μου διαβάζουν κι ακούνε μουσική και πάνε στο θέατρο και σε συναυλίες, κι όταν δεν μπορούμε να το αντέξουμε οικονομικά το μοιραζόμαστε. Άλλα φοβάμαι, ότι γενικά είμαστε ακόμη ένα κράτος στην εφηβεία. Προσποιούμαστε ότι μας ενδιαφέρει η Τέχνη. Άλλωστε μια λέξη, η «κουλτούρα», είναι μια λέξη που στα ελληνικά έχει καταντήσει κάτι το απεχθές, σαν χρέος σε μια άυλη Ευρωπαϊκή τράπεζα Πνεύματος προς αποφυγήν. Λέμε κουλτουριάρης με απαξίωση. Ενώ σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη- που κατά τα άλλα θέλουμε να ανήκουμε- η λέξη κουλτούρα έχει ακριβώς τη θέση που της αξίζει. Θα ήταν πολύ περίεργο να ήταν διαφορετικά εδώ λοιπόν . Δεν με ενοχλεί που όλοι γνωρίζουν την Πάολα, καλά κάνουν, με ενοχλεί που δεν γνωρίζουν ότι σε αυτή τη χώρα υπάρχει μια μουσικός με το μέγεθος της Ελένης Καραΐνδρου. Δεν είναι δυνατόν να γίνεται viral μια ατυχής φράση της Κικής Δημουλά και να σχολιάζεται από ανθρώπους που δεν έχουν ανοίξει ένα βιβλίο της. Είναι αθλιότητα να μας ενδιαφέρει ο Αύγουστος Κορτώ μόνο όταν τσακώνεται με τον Θανάση Χειμωνά και να μην έχουμε αγοράσει ένα βιβλίο τους. Αυτά είναι φαινόμενα μιας χώρας κι ενός λαού που θυμίζει αρχοντοχωριατισμό. Ξεχάσαμε να σεβόμαστε, να μαθαίνουμε, να ομολογούμε την άγνοια μας. Γι’ αυτόν τον λαό λοιπόν, η λέξη κουλτούρα μόνο ως βρισιά μπορεί να λειτουργήσει.

Μετά από μια κουραστική μέρα, η νύχτα πώς τελειώνει για το Τέλλο;

Με σιωπή. Έχουμε απόλυτη ανάγκη τη σιωπή. Υπάρχει πολύς θόρυβος στη ζωή. Περιττός. Ένας θόρυβος που καταφέρνει να μας λερώνει τη ψυχή. Χρειάζομαι τη σιωπή σαν αιμοκάθαρση για να αντέξω την επόμενη μέρα. 

Ο επίλογος ανήκει στον Ένκε Φεζολλάρι. Τον ταλαντούχο νέο Έλληνα καλλιτέχνη που μου μίλησε για το Τέλλο Φίλη.

“Υπάρχουν ακόμη πρίγκιπες στα Βαλκάνια;

2002.Θεσσαλονίκη.Φοιτητής στο ΚΘΒΕ συναντούσα ένα ιδιαίτερο άντρα στις παραστάσεις, στις εκθέσεις, σε όλα τα καλλιτεχνικά στέκια και δρώμενα της Νύμφης του Βορρά.
Χαμογελαστός και ερωτικός .Ανέπνεε μια ευγένεια και έναν σαφώς πιο Βόρειο αέρα από ’κείνο των ανθρώπων που είχα συνηθίσει το Νότο της Ελλάδας.
Εκείνη την τριετία, συναντιόμασταν συχνά στα ίδια στέκια, στο Φεστιβάλ και πάντα ποτέ δεν γνωριζόμασταν… οπότε έπλαθα με το μυαλό μου ιστορίες για εκείνον. Τέλλος. Αυτό είναι το όνομα του, όπως και του αγαπημένου Τέλλου Αγρα.
Τέλλος.
Ένα τέλος και μια αρχή. Μια αρχή και ένα τέλος. Πολιτικοποιημένος, ποιητής Άνθρωπος που δεν τα παρατάει εύκολα. Βαδίζει μονάχος στην ανηφόρα που λέγεται ζωή. Πλούσιος μέσα του ,μια αστείρευτη πηγή, τόσο της κινηματογραφικής παιδείας και ενασχόλησης με το σινεμά, αλλά και το πιο ουσιαστικό… Ο Τέλλος αγαπά την Τέχνη…Είναι δημιουργός και ανιχνευτής ταλέντων. Δίπλα του μαθαίνεις τα πιο όμορφα πράγματα για την Ζωή και τη Τέχνη. Το γέλιο του χαρακτηριστικό γνώρισμα (με τυφλά μάτια τον αναγνωρίζεις και οι άσπρες τρίχες του στοιχείο της σοφίας και του πόνου, ένας Πόνος -αγάπη για όλους και όλα.
Έπειτα, όταν γνωριστήκαμε δεν σταματάγαμε να μιλάμε…ο Τέλλος και το μαγαζί του όμοιο με εκείνο το φαρμακείο του Πεντζικη- που λένε στη Θεσσαλονίκη- έχει μέσα «γιατρικά» για όλους. Ο Τέλλος γιατρεύει ,αγκαλιάζει και αγωνίζεται με τα δικά του μέσα για την προώθηση του Πολιτισμού στην Θεσσαλονίκη, τυχεροί οι κάτοικοι της. Βαθειά πολίτης. Βαθειά μορφωμένος ,δεν έχει ανάγκη επιβεβαίωσης. Δεν επιδεικνύει την σοφία και την καλλιέργεια του. Βουτάει τα βράδια στη μοναξιά του διασχίζοντας την Εγνατία …ή καθισμένος στο “De Facto” σκορπάει το χαμόγελο στις πληγωμένες καρδιές των φίλων του…και τα πρωινά μεταμορφώνεται- σαν πεταλούδα- χαρίζοντας χρώματα στη μουντή και γεμάτη υγρασία πόλη. επιστρέφοντας σαν την Μανιανι στη Ρομα του Φελλίνι -τη θυμάστε τη σκηνή; Αν ο Τζαρμους ή ο Καουρισμάκι γύριζαν ταινία για την πόλη, αναμφίβολα, εκείνος θα ήταν ο πρωταγωνιστής.”

Το βιβλίο του Τέλλου Φίλη “Ένας απλός υπάλληλος βίντεοκλαμπ” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟΥ.

Πηγή: http://www.outnow.gr/news/interviews/o-tellos-filis-sto-outnow-mesa-apo-tin-aporripsi-chtizis-charaktira/

Κυριακή 28 Ιουνίου 2015

Σάββατο 27 Ιουνίου 2015

Μας εκφράζει αυτή η Ευρώπη;


Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα μου θυμίζει τον ανασφαλή σύντροφο ενός ζευγαριού που κάνει τα πάντα για να κρατήσει τη σχέση του ζωντανή. Θυσιάζει τα όνειρά του, τα θέλω του, τις οικονομίες του, την προσωπικότητά του μα πάνω απ' όλα την αξιοπρέπειά του για μία κατάσταση πεθαμένη κι αρκετές φορές αρρωστημένη. Όταν όμως συνέρχεται κι αντιλαμβάνεται τα χαμένα χρόνια που πέρασαν και τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες που άφησε πίσω του, παθαίνει ένα ισχυρό σοκ. Πρώτα απ' όλα εκτιμά τη ζωή που δεν έζησε και βαράει το κεφάλι του στον τοίχο τόσες φορές όσα είναι και τα χρόνια που άφησε να κυλήσουν μέσα από τα χέρια του. 
Έτσι κι η Ελλάδα, όλα αυτά τα χρόνια παλεύει να μείνει σε μία κοινότητα, από την οποία δέχεται χλευασμό κι αυστηρές απαιτήσεις για όλο και περισσότερες απάνθρωπες θυσίες. 
Πέντε χρόνια μετά όλοι γνωρίζουμε πως το χρέος είναι απεχθές κι άδικο. Πρώτη φορά ξεκίνησε η έρευνα για να επιβεβαιωθεί με στοιχεία κι επιχειρήματα. Παρ' όλα αυτά η Ευρώπη εξακολουθεί να παίζει με τις ζωές μας και μας φέρεται σαν κατοίκους τρίτης κατηγορίας, αγνοώντας επιδεικτικά τη γνώμη των Ελλήνων. Κι εμείς εξακολουθούμε να συζητάμε μαζί τους, αναζητώντας έναν έντιμο συμβιβασμό. 
Έναν έντιμο συμβιβασμό με ποιους όμως; 
Με εκείνους που εκμεταλλεύτηκαν μία ισότιμη χώρα (την Ελλάδα) για να σώσουν τις τράπεζές τους; 
Με εκείνους που ψήφισαν το Δουβλίνο 2, μετατρέποντας την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία σε χώρες-χαβούζα των μεταναστών από Αφρική και Μέση Ανατολή, για να μην τους έχουν στα γαλλικά και γερμανικά προάστια; 
Με εκείνους που υψώνουν ξανά τείχη, όπως έκανε πρόσφατα η Ουγγαρία; 
Με εκείνους που εθελοτυφλούν στην επερχόμενη ακροδεξιά άνοδο (Δανία, Γαλλία, Αγγλία, Αυστρία κ.α.). 
Με εκείνους που χρηματοδοτούν και υποστηρίζουν τους νεοναζί στην Ουκρανία;
Με εκείνους που δε σέβονται το εκλογικό αποτέλεσμα της χώρας μου;
Με εκείνους που καταστέλλουν το δημοκρατικό καθεστώς της Γηραιάς Ηπείρου;
Όχι, αγαπητοί μου. Δε θέλω πια να ανήκω σ' αυτούς. Δεν μ' εκφράζουν. Ούτε με αντιπροσωπεύουν. Μία άλλη Ευρώπη ήθελα κι ονειρευόμουν.
Η σημερινή Ευρώπη εκπροσωπεί το πιο επικίνδυνο καθεστώς που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην ανθρωπότητα. Επικίνδυνο διότι κρύβει τα αντιδημοκρατικά κι αντιλαϊκά του φρονήματα πίσω από γραβάτες και κοστούμια. Ένα καθεστώς που θα γκρεμιστεί σύντομα, όπως συνέβη κι άλλες φορές. Η συντριβή είναι εμφανής. Έλλειψη εμπιστοσύνης και φυγόκεντρες τάσεις ορισμένων κρατών (π.χ. Βρετανία), είναι τα πρώτα σημάδια αυτής της πτώσης. Κι όταν γκρεμιστούν όλα, θα δούμε ξεκάθαρα πως πίσω από τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρύβεται μία νέα Γκερνίκα...
Πόσα ακόμα θύματα θα μετράμε σ' αυτήν την άδικη κι ανούσια μάχη; Ήρθε λοιπόν η στιγμή που πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Αξίζει να μείνουμε σε ένα κατασκεύασμα που γκρεμίζεται και μπορεί να μας παρασύρει κι εμάς ή ήρθε η στιγμή να επιλέξουμε επιτέλους τον δικό μας δρόμο.
Τον δρόμο της αξιοπρέπειας και της δικιάς μας προσπάθειας. 

Παρασκευή 26 Ιουνίου 2015

Χάρισμά τους τέτοια Ευρώπη;



του Τάσου Παππά

«Αν αυτή είναι η γνώμη σας για το τι σημαίνει Ευρώπη, μπορείτε να την κρατήσετε. Ή υπάρχει αλληλεγγύη ή μην σπαταλάτε το χρόνο μας». Σκληρή δήλωση; Σαφώς. Ποιός την έκανε; Όχι ο Τσίπρας, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος, πάνω στον εκνευρισμό του λόγω των αφόρητων πιέσεων, που δεχόταν από τους εταίρους για να υπογράψει τη συμφωνία.
Την έκανε ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ματέο Ρέντσι, όχι όμως για να καυτηριάσει τους συναδέλφους του αρχηγούς κρατών για τη στάση που κρατούν στο ελληνικό ζήτημα, αλλά για την υποκριτική τους συμπεριφορά απέναντι στο μεταναστευτικό. Σωστή είναι η περιγραφή του Ιταλού πολιτικού, αλλά θα την θέλαμε εφ' όλης της ύλης. Δεν πειράζει όμως και έτσι καλοδεχούμενη είναι. 
Η άποψη, που αμφισβητεί τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, τείνει να γίνει κυρίαρχη στο εσωτερικό πολλών χωρών. Δεν παίρνει πάντα χαρακτηριστικά εποικοδομητικής κριτικής με προτάσεις για ένα άλλο μοντέλο που θα είναι κοντά στις ιδρυτικές αρχές της Ένωσης.
Στη Βρετανία έχουμε το φαινόμενο του ευρωσκεπτικισμού, στη Γαλλία η Λεπέν ζητάει επιστροφή στο έθνος- κράτος, στην Ιταλία η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά επιστρέφει στην κεντρική σκηνή δριμύτερη, στις σκανδιναβικές χώρες τα ακροδεξιά κόμματα συμμετέχουν στις κυβερνήσεις συνασπισμού, στην Ελλάδα η πλειονότητα των πολιτών έχουν αρνητική γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και σε πολλές περιοχές κερδίζει έδαφος η γερμανοφοβία. Οι αιτίες είναι εδώ μπροστά μας:
Οι περισσότεροι συνειδητοποιούν, παρά τα όσα λένε οι ηγετικές ομάδες της Γερμανίας, ότι αυτό που χτίζεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια είναι μια γερμανική Ευρώπη.
Οι οικονομικές ελίτ, οι υποδουλωμένες ηγεσίες της χριστιανοδημοκρατίας και της σοσιαλδημοκρατίας, η τεχνοκρατία, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και οι λομπίστες των πολυεθνικών κάνουν κουμάντο, ενώ τα κοινοβούλια υπάρχουν απλώς για να επικυρώνουν τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί ερήμην τους.
Οι πολιτικές που εφαρμόζονται κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους, αποδομούν τις κατακτήσεις των εργαζομένων, συρρικνώνουν το κοινωνικό κράτος, επιφυλάσσοντας για τα αδύναμα στρώματα ένα μεσίστιο μέλλον με ανεργία, ανασφάλεια και λιγότερα δικαιώματα.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι εύλογο να ακούγεται όλο και πιο συχνά η φράση «χάρισμα σας μια τέτοια Ευρώπη». Δεν είναι όμως αυτή η λύση. Η παραίτηση διευκολύνει τις ελίτ εξουσίας. Η τυφλή αντίδραση και η ανεστίαστη οργή εγκυμονούν κινδύνους. Ακούω, πρέπει να ομολογήσω με περισσότερη προσοχή σε σχέση με το παρελθόν, την άποψη που λέει ότι «έτσι όπως είναι η Ευρώπη δεν μας αφορά».
Φοβάμαι, όμως, ότι αν προσχωρήσουμε σ' αυτήν, εκτιμώντας ότι είναι άσκοπη κάθε αναμέτρηση στο έδαφος του αντιπάλου, τότε ίσως η απάντηση, που θα φιγουράρει ως ικανή να ανατρέψει τους συσχετισμούς θα είναι αυτή των εθνικιστών και των φασιστών, δηλαδή των φανατικών εχθρών της ευρωπαϊκής ιδέας. Κι αυτές οι δυνάμεις, έχουν αποδείξει ότι μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα από την Αριστερά την απόγνωση του κόσμου.

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Πέμπτη 25 Ιουνίου 2015

Το Grexit και οι ευρωπαίοι υπνοβάτες



Της Barbara Spinelli

«Μπορούμε να επαναφέρουμε το διάλογο στη αίθουσα μόνο με όσους είναι ενήλικες», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποιώντας την Ελλάδα εκ μέρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Κατά κάποιο ειρωνικό τρόπο, έχει δίκιο: υπάρχουν πάρα πολλοί ανεύθυνοι και πάρα πολλοί οικονομικοί αναλυτές που στερούνται ιστορικής μνήμης και γεωπολιτικής γνώσης στις αίθουσες συνεδριάσεων όπου, εδώ και μήνες, αποφασίζεται η τύχη της όχι μόνο της Ελλάδας αλλά της Ευρώπης στο σύνολό της. Όταν συζητάμε για το ευρώ και τους κανόνες του ή όταν επικαλούμαστε ισχυρότερα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, χωρίς να αμφισβητούμε τα πρότυπα που θα πρέπει να υποστηρίζουν το ενιαίο νόμισμα, η ίδια η Ευρώπη μπαίνει σε κίνδυνο και όχι απλώς ως ένα κράτος. 
Το ίδιο το ΔΝΤ δε δείχνει ιδιαίτερα σημάδια ενηλικίωσης, όταν υπερασπίζεται ξανά και ξανά, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που το ίδιο ΔΝΤ έχει αμφισβητήσει από το 2013 ως επιβλαβείς και αντιπαραγωγικές, και ως εκ τούτου λανθασμένες. Δεν μπορούν να θεωρηθούν ενήλικες, εκείνοι που προκάλεσαν το φάντασμα του Grexit πλασάροντάς το ως μια εύκολη λύση, εξάπλωσαν τον πανικό στους Έλληνες, και παραπλάνησαν σχετικά με το χάος που θα μπορούσε να επηρεάσει την ελληνική Κεντρική Τράπεζα. Οι Συνθήκες της Ένωσης και το καταστατικό της ΕΚΤ δεν προβλέπουν μονομερείς μηχανισμούς για την έξοδο από την ευρωζώνη, εκτός εάν το κράτος σε κίνδυνο χρεοκοπίας αποφασίσει προκαταρκτικά να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει επιλέξει αυτή τη λύση. Δεν είναι δυνατόν να αποβάλλουν την Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 15 Ιουνίου, ο Μάριο Ντράγκι αποκάλυψε εμμέσως την αλήθεια, όταν πρότεινε ότι η «πολιτική απόφαση θα πρέπει να ληφθεί από εκλεγμένους πολιτικούς, όχι από τους κεντρικούς τραπεζίτες». Ο ίδιος δεν πρότεινε καμία πραγματική εναλλακτική λύση, και επανέλαβε ότι «η μπάλα βρίσκεται στο στρατόπεδο της ελληνικής κυβέρνησης να λάβει τα αναγκαία μέτρα» - εμφανιζόμενος έτσι περισσότερο πολιτικός από ότι θα ‘θελε να είναι - αλλά παραδέχτηκε ότι μια επιπρόσθετη αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα μας ωθήσει σε «αχαρτογράφητα νερά».
Η πίεση που ασκείται στην Αθήνα για περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών και των συντάξεων - ακόμα και αν αυτά έχουν ήδη μειωθεί στο ελάχιστο - επιβεβαιώνει ότι η Ένωση καθοδηγείται από δυνάμεις που στερούνται οποιασδήποτε αίσθησης ευθύνης. Αν αυτές οι δυνάμεις ήταν ενήλικες, θα καλούσαν στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων άτομα με αίσθηση της ιστορίας και, πάνω απ’ όλα, της ιστορικής μνήμης. Άτομα που έχουν ένα κεντρικό όραμα και ισχυρές αρχές που εμπνέουν, έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι η ιστορία είναι τραγική, έχοντας κατά νου τις τελευταίες καταστροφές και έχοντας επίγνωση των επικείμενων κινδύνων, δηλαδή τον κίνδυνο η Ένωση να καταρρεύσει και να χάσει την ελκτική της δύναμη για τους πολίτες.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα κάθονταν εμπειρογνώμονες γεωστρατηγικής και όλοι αυτοί οι οικονομολόγοι - όπως οι βραβευμένοι με νόμπελ Στίγκλιτς και Κρούγκμαν - που έχουν αντιμετωπιστεί συστηματικά με περιφρόνηση όλα αυτά τα χρόνια, αν και ποτέ δεν αποδείχθηκαν λανθασμένες οι εκτιμήσεις τους. Δε βλέπουμε έξυπνους οικονομολόγους μεταξύ εκείνων που πιέζουν την κυβέρνηση του Τσίπρα να πραγματοποιήσει, τις ήδη εφαρμοσμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά απλούς πολιτικούς οι οποίοι, προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία τους, συνεχίζουν νωχελικά και αδιάφορα την ηγεμονική φιλοσοφία της λιτότητας που έχει ήδη αποδείξει την απαξίωσή της. Το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδα ήδη μειώθηκε κατά 27% λόγω των μέτρων λιτότητας, το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 180% του ΑΕΠ, η ανεργία έχει φτάσει το 27%.
Οι εμπειρογνώμονες της γεωπολιτικής θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την κεντρική θέση της Ελλάδας σε μια Ευρώπη που παλεύει με το χάος στα ανατολικά και νότια σύνορά της. Μια Ευρώπη που είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει αυτόνομα αυτό το χάος - και δεν θέλει να το αντιμετωπίσει μόνη της, ενώ, την ίδια στιγμή, κρατώντας αποστάσεις από την αμερικανική στρατηγική που αναβιώνει συνειδητά τον Ψυχρό Πόλεμο με τη Ρωσία και συνέβαλε στη δημιουργία, πέρα ​​από τη Μεσόγειο, μιας περιοχής ασταθούς από την υποσαχάρια Αφρική έως το Αφγανιστάν. Η Ελλάδα βρίσκεται στα σύνορα αυτού του κόσμου, στο σταυροδρόμι των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Συρίας. Οι δεσμοί της με τη Ρωσία είναι ισχυροί και έχουν βαθιές ρίζες. Είναι γνωστή στο Βερολίνο και το Παρίσι η αποστροφή της κυβέρνησης Τσίπρα στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και πιο πρόσφατα στο σχέδιο επέμβασης στη Λιβύη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η εχθρότητα του απέναντι στη διατλαντική συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων (ΤΤΙΡ), είναι επίσης γνωστή. Ίσως, κάποιοι στην Ευρώπη θα ήθελαν να «χάσουν» την Αθήνα ακριβώς για τους λόγους αυτούς, αλλά αυτή η απώλεια θα ήταν μια πολιτική αυτοκτονία.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να εγκαταλείψει την Ελλάδα αν θέλει να πάψει να αποτελεί μαριονέτα της κυβέρνησης των ΗΠΑ, να αποφύγει ένα νέο ψυχρό πόλεμο και να αναλύσει σωστά την ουκρανική κατάσταση - αν και αναγνωρίζει ότι η Ουκρανία κινείται από μια φιλο-ρωσική ολιγαρχία σε ένα άλλο είδος ολιγαρχίας που συνδέεται με ρωσοφοβικούς ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Η Ευρώπη δεν μπορεί να διαχειριστεί χωρίς την Ελλάδα ούτε τα θέματα της μετανάστευσης. Η νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εισροή μεταναστών και αιτούντων άσυλο, πολύ βαρύτερη και αιφνίδια από ότι η Ιταλία και την αντιμετωπίζει χωρίς ξενοφοβικά ένστικτα. Η υπόθεση ενός Grexit δεν είναι μόνο εξωφρενική, αλλά και αφελής σε σχέση με την σιωπή που περιβάλλει το ουγγρικό σχέδιο – το οποίο ανακοινώθηκε στις 17 Ιουνίου - για την ανέγερση ενός τείχους 175 χλμ. κατά μήκος των συνόρων με τη Σερβία, προκειμένου να σταματήσει η ροή των προσφύγων και των μεταναστών στη χώρα.
Τέλος, από τις διαπραγματεύσεις απουσιάζουν άτομα με ένα βασικό επίπεδο γενικών γνώσεων. Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 16 Ιουνίου από την Die Welt, ο σχολιαστής ο Ζακ Σούστερ προειδοποίησε τους Γερμανούς ότι ο Τσίπρας αποδεικνύεται ένας από τους πιο επιδέξιους και έξυπνους Ευρωπαίους πολιτικούς: είναι σε θέση να εξερευνήσει τα άδυτα της γερμανικής ψυχής και να χρησιμοποιεί την πονηριά του, προκειμένου να επωφεληθεί από τα «αδύναμα νεύρα» της Γερμανίας. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά: «οι Έλληνες είναι ένα έθνος ναυτικών», και οι ναύτες «είναι συνηθισμένοι να πλέουν και να ταλαντεύονται στα ύδατα».
Τέτοια ανησυχητικά άρθρα θυμίζουν τη γλώσσα πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, φορτισμένη με ψυχολογικές και εθνικές αναφορές στα «νεύρα» του μεμονωμένων πληθυσμών. Η διάκριση μεταξύ ξηράς και θάλασσας – κατά τη θεωρία του Carl Schmitt τις δεκαετίες 30 και 40 - επανέρχεται: από τη μια οι παράνομοι που πλέουν στους ωκεανούς και, από την άλλη πλευρά, οι οι πολιτισμοί που είναι ριζωμένοι στην ηπειρωτική χώρα και ως εκ τούτου είναι σε θέση να δημιουργούν νόμους και όλες τις απαραίτητες ρυθμίσεις.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι προέρχονται από αυτή την εποχή. Μοιάζουν με μονάρχες οι οποίοι, όπως οι μέθυσοι, αφήνονται στον πειρασμό ενός τέτοιου πολεμοχαρούς λεξιλογίου χωρίς να το συνειδητοποιούν. Το μέλλον της Ευρώπης είναι πολύ σημαντικό για να αφεθεί στα χέρια υπνοβατών που στηρίζονται σε πεπαλαιωμένες οικονομικές θεωρίες. Το να είσαι ενήλικας στην Ευρώπη σημαίνει να έχεις την ικανότητα να αναγνωρίζεις όχι μόνο τα αχαρτογράφητα νερά, αλλά ακόμη και τα λασπώδη, αυτά στα οποία κινδυνεύουμε να κυλιστούμε.

Άρθρο της Barbara Spinelli (ανεξάρτητη ευρωβουλευτής της Ομάδας της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς, συγγραφέας και δημοσιογράφος πρώην μέλος του κόμματος «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα») για την ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 ore

Πηγή: left.gr

Τετάρτη 24 Ιουνίου 2015

Χούφτα άνθρωπος


του Γιώργου Σαράτση


ο καναπές μικρός
ίσα που χωρούσα
με πόδια λυγισμένα
η κουβέρτα να σκεπάζει
όπως όπως
το σώμα και τα όνειρα φευγάτα
γιατί πέρασε λέει
ο καιρός
των προσδοκιών
το πρωί
θα με βρει
μια χούφτα άνθρωπο
ν’ αναγεννιέμαι
μόνος
πάνω στο άτσαλο
στρώμα

Πηγή: Αποτυπώματα
Φωτογραφία: http://boyisfiction.deviantart.com/art/The-dreamer-is-still-asleep-256224701

Τρίτη 23 Ιουνίου 2015

Τα σύνορα της ισότητας



του Θανάση Γιαλκέτση

Στις μέρες μας, όλα τα σχέδια μετασχηματισμού της κοινωνίας, αναδιανομής του εισοδήματος ή υπεράσπισης της εργασίας και των δικαιωμάτων, αν φιλοδοξούν να υπηρετήσουν τους στόχους της ισότητας και της δικαιοσύνης, οφείλουν να αναμετρηθούν με το ζήτημα των μεταναστών.
Στο ζήτημα αυτό αναφέρεται το ακόλουθο άρθρο του Αμερικανού οικονομολόγου Κένεθ Ρόγκοφ. Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο Ρόγκοφ έχει διατελέσει επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα χρόνια 2001-2003.
Η μεταναστευτική κρίση που ζει η Ευρώπη αποκαλύπτει ένα σοβαρό ελάττωμα, αν όχι μια πελώρια υποκρισία, στην τωρινή συζήτηση για την οικονομική ανισότητα. Ενας αληθινός προοδευτικός δεν θα υποστήριζε την ιδέα των ίσων ευκαιριών για όλους τους κατοίκους του πλανήτη και όχι μόνον για εκείνους που είχαν την τύχη να γεννηθούν και να μεγαλώσουν σε πλούσιες χώρες;
Πολλοί διανοούμενοι στις αναπτυγμένες οικονομίες υπερασπίζονται το δικαίωμα στις ίσες ευκαιρίες.
Αυτό το δικαίωμα όμως σταματάει στα σύνορα. Και μολονότι μια μεγαλύτερη αναδιανομή του πλούτου στο εσωτερικό κάθε χώρας θεωρείται απολύτως αναγκαία, τα πρόσωπα που ζουν σε αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες χώρες αφήνονται απ΄ έξω.
Αν οι τωρινές ανησυχίες σχετικά με την ανισότητα εκφράζονταν αποκλειστικά με πολιτικούς όρους, αυτή η αναδίπλωση στους εαυτούς μας θα ήταν κατανοητή.
Σε τελική ανάλυση, οι πολίτες των φτωχών χωρών δεν μπορούν να ψηφίζουν στις πλούσιες χώρες. Η ρητορική όμως της συζήτησης για την ανισότητα στις πλούσιες χώρες προδίδει μιαν ηθική βεβαιότητα, η οποία παραγνωρίζει καιροσκοπικά τα δισεκατομμύρια πρόσωπα που, σε άλλες χώρες του κόσμου, ζουν σε πολύ χειρότερες συνθήκες. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι, ακόμη και έπειτα από μια περίοδο στασιμότητας, η μεσαία τάξη στις πλούσιες χώρες, αν ειδωθεί σε μια παγκόσμια προοπτική, παραμένει σε κάθε περίπτωση μια ανώτερη τάξη.
Μόνον γύρω στο 15% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε αναπτυγμένες οικονομίες. Κι ωστόσο, οι αναπτυγμένες χώρες είναι σήμερα υπεύθυνες για πάνω από το 40% της παγκόσμιας κατανάλωσης και της εξάντλησης των πόρων.
Το να αυξήσουμε τη φορολόγηση του πλούτου είναι αναμφίβολα ένας τρόπος για να μειώσουμε την ανισότητα στο εσωτερικό μιας χώρας, αλλά δεν επιλύει το πρόβλημα της βαθιάς φτώχειας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Ούτε βέβαια το επιλύει και το να επικαλούμαστε μιαν ηθική υπεροχή για να δικαιολογούμε το γεγονός ότι ένα πρόσωπο που γεννήθηκε στη Δύση καρπώνεται τόσα πολλά πλεονεκτήματα. 
Αναμφίβολα, η ύπαρξη στέρεων πολιτικών και κοινωνικών θεσμών είναι το θεμέλιο μιας διατηρούμενης σε υψηλά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης. Αυτοί οι θεσμοί αντιπροσωπεύουν μάλιστα θεμελιώδες συστατικό των καλών αναπτυξιακών επιδόσεων.
Ωστόσο, η μακρά ιστορία αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης από μέρους της Ευρώπης καθιστά δύσκολο να φανταστούμε πώς θα εξελίσσονταν οι ασιατικοί και οι αφρικανικοί θεσμοί σε ένα παράλληλο σύμπαν, στο οποίο οι Ευρωπαίοι θα έφταναν μόνο για να εμπορευτούν και όχι για να κατακτήσουν.
Πολλά πολιτικά ζητήματα εμφανίζονται παραμορφωμένα όταν τα παρατηρούμε με ένα φακό που εστιάζει μόνο στην εσωτερική ανισότητα μιας χώρας και παραγνωρίζει την παγκόσμια ανισότητα.
Ο μαρξιστικός ισχυρισμός του Τομά Πικετί ότι ο καπιταλισμός αποτυγχάνει επειδή η εθνική ανισότητα μεγαλώνει στην πραγματικότητα λέει το αντίθετο. Οταν αποδώσουμε την ίδια βαρύτητα σε όλους τους πολίτες του κόσμου, τα πράγματα εμφανίζονται κάτω από ένα διαφορετικό φως.
Οι ίδιες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης που συνέβαλαν στην καθήλωση των μισθών της μεσαίας τάξης στις πλούσιες χώρες, αλλού απάλλαξαν από τη φτώχεια εκατομμύρια ανθρώπους.
Η παγκόσμια ανισότητα μειώθηκε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, πράγμα που σημαίνει ότι ο καπιταλισμός είχε εξαιρετική επιτυχία.
Μπορεί να μείωσε το εισοδηματικό επίπεδο που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι στις αναπτυγμένες χώρες χάρη στο γεγονός ότι γεννήθηκαν εκεί, αλλά έκανε περισσότερα για να βοηθήσει τους εργαζόμενους με μέσο εισόδημα που συγκεντρώνονται στην Ασία και στις αναδυόμενες αγορές.
Το να επιτρέψουμε μια πιο ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων πέρα από τα σύνορα θα εξισορροπούσε τις ευκαιρίες με τρόπο πιο γρήγορο από όσο το εμπόριο, αλλά μια παρόμοια υπόθεση προσκρούει σε αντιστάσεις.
Τα αντιμεταναστευτικά πολιτικά κόμματα έχουν αποκτήσει ισχυρά ερείσματα σε χώρες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Βέβαια, τα εκατομμύρια των απελπισμένων που ζουν σε πολεμικές ζώνες και σε αποτυχημένες χώρες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ζητήσουν άσυλο σε μια πλούσια χώρα, ανεξάρτητα από τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται.
Οι πόλεμοι στη Συρία, την Ερυθραία, τη Λιβύη και το Μάλι έχουν παίξει πελώριο ρόλο στην τωρινή έκρηξη προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη.
Οι οικονομικές πιέσεις αντιπροσωπεύουν μιαν άλλη ισχυρή ώθηση προς τη μετανάστευση. Οι εργαζόμενοι των φτωχών χωρών αποδέχονται πρόθυμα την ευκαιρία να εργαστούν σε μιαν αναπτυγμένη χώρα ακόμη και με μισθούς πείνας.
Δυστυχώς, η συζήτηση που διεξάγεται στις πλούσιες χώρες, τόσο στα δεξιά όσο και στα αριστερά, στρέφεται κυρίως γύρω από το πώς θα κρατηθούν οι άλλοι έξω από τα σύνορά μας, μια λύση που θα μπορούσε να είναι πρακτική, αλλά που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από ηθική άποψη.
Εξάλλου, η μεταναστευτική κίνηση πρόκειται να αυξηθεί αν η υπερθέρμανση του πλανήτη εξελιχθεί σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών επιστημόνων.
Οταν οι περιοχές με ισημερινό κλίμα θα γίνουν υπερβολικά θερμές και άνυδρες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να στηρίξουν τη γεωργία, στον Βορρά του κόσμου η αύξηση της θερμοκρασίας θα καταστήσει αντίθετα πιο παραγωγική την καλλιέργεια της γης.
Οι κλιματικές αλλαγές θα μπορούσαν επομένως να αυξήσουν τη μετανάστευση προς τις πλουσιότερες χώρες, οδηγώντας τη σε επίπεδα που μπροστά τους θα ωχριούσαν εκείνα της τωρινής μεταναστευτικής κρίσης, ιδίως αν λάβουμε υπόψη μας ότι οι φτωχές χώρες και οι αναδυόμενες αγορές βρίσκονται οι περισσότερες κοντά στον ισημερινό και σε πιο ευάλωτες κλιματικές ζώνες. 
Καθώς η ικανότητα υποδοχής και η ανεκτικότητα των πλούσιων χωρών απέναντι στη μετανάστευση είναι ήδη περιορισμένες, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι μπορούμε να φτάσουμε με ειρηνικό τρόπο σε μια νέα ισορροπία της ανακατανομής του παγκόσμιου πληθυσμού.
Υπάρχει επομένως ο κίνδυνος να επιταθεί και να εκτροχιαστεί η οργή απέναντι στις αναπτυγμένες οικονομίες, που είναι υπεύθυνες για ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό της μόλυνσης του περιβάλλοντος και της κατανάλωσης παγκόσμιων πρώτων υλών.
Ενόσω ο κόσμος γίνεται πιο πλούσιος, η ανισότητα θα προβάλλει αναπόφευκτα ως ένα πρόβλημα πολύ ευρύτερο από εκείνο της φτώχειας, μια υπόθεση που είχα ήδη διατυπώσει πριν από μια δεκαετία περίπου.
Δυστυχώς όμως η συζήτηση για την ανισότητα επικεντρώνεται σε τόσο μεγάλο βαθμό στην εθνική ανισότητα ώστε συσκοτίζεται το πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα της παγκόσμιας ανισότητας.
Αυτό είναι αληθινά μεγάλο σφάλμα, επειδή οι πλούσιες χώρες θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά με πολλούς τρόπους, για παράδειγμα παρέχοντας ιατρική βοήθεια και δωρεάν σχολική εκπαίδευση μέσω της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, περισσότερη αναπτυξιακή βοήθεια, μείωση του χρέους, πρόσβαση στην αγορά και μεγαλύτερη συμβολή στην παγκόσμια ασφάλεια.
Η άφιξη απελπισμένων ανθρώπων στις ακτές της Ευρώπης πάνω σε πλοιάρια είναι ένα σύμπτωμα της ανικανότητας των πλούσιων χωρών να δράσουν με παρόμοιο τρόπο.

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2015

Μακάρι να ήταν απλώς ηλίθιοι



Του Καρτέσιου

Υπήρχαν πάντα οι «αυτοί». Καμία έκπληξη, λοιπόν, σχετικά με τη χθεσινή συγκέντρωση (Πέμπτη 18/06/15) στο Σύνταγμα με αίτημα να εξαθλιωθούν ακόμη περισσότερο οι πολλοί για να κερδίσουν οι λίγοι. Απόγονοι εκείνων που το ’41 έλεγαν «ευτυχώς ήρθαν να μας σώσουν οι Γερμανοί» και αντίγραφα εκείνων που στα Δεκεμβριανά προσκυνούσαν τον στρατηγό Σκόμπυ. Πάντα θα υπάρχουν «αυτοί» και πάντα η Ιστορία θα τους κρύβει για να μη ζούμε μέσα στη ντροπή οι υπόλοιποι.
Οι «αυτοί» είναι οι πεμπτοφαλαγγίτες που υπόσχονται στους πολιορκητές πως τίποτε δεν θ’ αλλάξει και ότι μπορούν να πολιορκούν ήσυχοι. Είναι η απόδειξη ότι ο κίνδυνος για την ελευθερία μπορεί άνετα να μην κυκλοφορεί μόνο με μαύρα μπλουζάκια και ξυρισμένο κεφάλι, αλλά να φοράει κουστούμια και να έχει μαλλί κομμωτηρίου.
Διότι την Πέμπτη (18/06/15) στο Σύνταγμα αυτό φώναξαν όσοι συμμετείχαν στη γιορτή των εν Ελλάδι γερμανών χριστιανοδημοκρατών. Φώναξαν την πίστη τους στη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη, στο φασισμό των τραπεζών, στα κέρδη των φοροφυγάδων, στην περαιτέρω εξαθλίωση των εργαζομένων, στον αφανισμό των συνταξιούχων. Φώναξαν «Ζήτω και Χάιλ η νέα γερμανική αυτοκρατορία». Συνειδητά το έπραξαν, κανένα άλλοθι ηλιθιότητας.
Οι «αυτοί» συστήνονται ως φιλελεύθεροι, ευρωπαϊστές, υπέρμαχοι της ελεύθερης αγοράς και της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα. Ποιος αρμοδιότερος να τους απαντήσει άραγε από τον πρόεδρο των Ιταλών βιομηχάνων που μόλις προχτές τα έχωσε στον Ιταλό πρωθυπουργό λέγοντας: «Είναι αποκαρδιωτικό το ότι η Ιταλία δεν καλείται, πλέον, σε σημαντικές ευρωπαϊκές συναντήσεις. Στην Ευρώπη υπάρχει μια διαρχία που αποτελείται από την Γερμανία και την Γαλλία και δεν βρίσκω σωστή την διαρχία αυτή». Ο πρόεδρος των Ιταλών βιομηχάνων ενοχλείται από την ηγεμονία της Γερμανίας, αλλά «αυτοί» οι τριτοκλασάτοι γιάπηδες είναι ενθουσιασμένοι.
Δυστυχώς αυτό το είδος που κατέβηκε την Πέμπτη στο Σύνταγμα είναι η τραγικότερη απόδειξη της ευρωπαϊκής παρακμής. Η Ευρώπη στα μυαλά τους δεν είναι Ιστορία, δεν είναι σύνθεση πολιτισμών, δεν έχει κανένα ανθρωπιστικό στοιχείο. Η Ευρώπη στα μυαλά τους είναι μόνο ένα κέρμα που το ρίχνεις στις slot machines του Ποταμιού και της ΝΔ, σου βγάζει τρεις σημαίες της Ε.Ε. και αναβοσβήνει η επιγραφή του τζακ ποτ «Συγχαρητήρια είσαι ευρωλάγνος!!!!».
Οι «αυτοί» που την Πέμπτη μαζεύτηκαν στο Σύνταγμα θεωρούν ότι η Ευρώπη γεννήθηκε το 1999 μαζί και λόγω του ευρώ. Γι’ αυτό και ταύτιζαν τόσο ανοήτως το «Μένουμε Ευρώπη» με το «Μένουμε στην ευρωζώνη, μένουμε στο ευρώ». Λες και οι Άγγλοι δε μένουν στην Ευρώπη, επειδή έχουν εθνικό νόμισμα. Το ίδιο και οι Σουηδοί. Όμως είναι τόσο υπερήφανοι «ευρωπαίοι» επειδή χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα με την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και το Κόσσοβο.
Αν οι «αυτοί» πραγματικά είχαν και το παραμικρό ενδιαφέρον για την Ευρώπη και τις χώρες της, έστω για τη δική τους χώρα, τότε απλά θα την ήθελαν καλύτερη, ανθρώπινη, σοφότερη. Αλλά κυρίως ελεύθερη. Έκαναν ξεκάθαρο ότι δεν τους αφορά κάτι τέτοιο. Τους ενδιαφέρει το νόμισμα, το κέρδος, οι τράπεζες, η γερμανική κυριαρχία. Δικαίωμά τους. Και υποχρέωσή μας να σταθούμε απέναντί τους. Να προστατέψουμε ιδέες, δικαιώματα και ανθρώπους, από αυτούς που θέλουν να τα θάψουν όλα στη χωματερή της τραπεζοκρατίας.
Έχουμε υποχρέωση να προστατευτούμε και να προστατέψουμε τα ιδανικά μας, με κάθε τρόπο. Χτες, ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης απείλησε ότι η λαοθάλασσα της συγκέντρωσης στο Σύνταγμα βρίσκεται σε ετοιμότητα. Ελπίζω να το εννοούσε στα σοβαρά. Εδώ είμαστε, αν και δε νομίζω ότι o λαός του θα τολμήσει να βρέξει τις Louis Vuitton και τις Louboutin του σε θαλασσομαχίες. Πάλι σε κάναν αντισυνταγματάρχη von Scheiben θα τρέξει να κλαφτεί….

Πηγή: http://kartesios.com/?p=190892

Κυριακή 21 Ιουνίου 2015

Tα μνημόνια της χούντας



του Περικλή Κοροβέση

Οταν μιλάμε για ναζιστικά, φασιστικά, χουντικά, δικτατορικά ή άλλα ολοκληρωτικά καθεστώτα, το μυαλό μας πάει σε Αουσβιτς, εκτελέσεις, βασανιστήρια, εξορίες και φυλακές. Λογικό είναι. Μια εγκληματική οργάνωση, συχνά με τον μανδύα πολιτικού κόμματος, τυχαίνει να πάρει την εξουσία. 
Αλλά το έγκλημα και η βία, σημάδια ανωτερότητας σε αντιδιαστολή με τους υπανθρώπους ή τις κατώτερες φυλές, γίνονται συστατικό στοιχεία της ύπαρξής τους και προϋπόθεση για την ανάπτυξή τους. Για τη ναζιστική ιδεολογία, η εξαφάνιση του άλλου, του διαφορετικού, είναι η επιβεβαίωση της ανωτερότητας του εγκληματία.
Ο φασίστας εγκληματίας δεν θεωρεί πως σκοτώνοντας κάποιον περαστικό μετανάστη, διαπράττει κάτι το ειδεχθές. Απλά επιβεβαιώνει την ανωτερότητά του. Και όσο πιο πολλούς σφάξει τόσο ανεβαίνει στην ιεραρχία και γίνεται ήρωας. Δικαιολογημένα η φρίκη μας και το αντιφασιστικό μας μένος.
Αλλά ποια είναι η οικονομική πολιτική του φασισμού; Αυτά τα ερωτήματα δεν τα βάζουμε. Λίγοι είναι οι μελετητές του οικονομικού μοντέλου των ποικίλων φασισμών. Και όπου είχαμε πτώση ενός δικτατορικού καθεστώτος, η μετέπειτα εκλεγμένη δημοκρατική κυβέρνηση αδιαφόρησε πλήρως για τον τρόπο που διαχειρίστηκαν οι φασίστες την οικονομία.
Γιατί αυτό; Καταδίκαζαν σε όλους τους τόνους το απάνθρωπο καθεστώς, αλλά η οικονομική του πολιτική έμενε στο απυρόβλητο. Μπορούσε μια δικτατορία να έχει μια καλή πολιτική για τον λαό της και ταυτόχρονα να βασανίζει και να εκτελεί τους πολίτες της; Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν αυτόν τον παραλογισμό που στηρίζεται στην προπαγάνδα των φασιστικών καθεστώτων, που κατόρθωσαν να κρατήσουν τον σκληρό πυρήνα τους σε όλη τη μεταπολιτευτική Ευρώπη.
Και έτσι επέζησαν διάφορα στερεότυπα που λέγονται ακόμη και σήμερα. Για παράδειγμα, «χρειαζόμαστε έναν Μεταξά ή έναν Παπαδόπουλο» ή «στη χούντα κανένας δεν πεινούσε». Και ακόμα το πιο εξωφρενικό, ότι ο δικτάτορας Παπαδόπουλος πέθανε στην ψάθα. Λίγη σημασία είχε αν ο δικτάτορας, σε όλη τη διάρκεια της βασιλείας του, ζούσε σαν τον Ωνάση και μάλιστα μένοντας στο σπίτι του ίδιου του Ωνάση στο Λαγονήσι. Και ακόμα πρώην αριστεροί ηγέτες που τους εφώτισε το Αγιο Πνεύμα και έγιναν χριστιανοί-φιλόσοφοι, όπως ο Στέλιος Ράμφος, κάνουν θεόπνευστα κηρύγματα και μέσα από αποκαλύψεις μάς διαβεβαιώνουν πως η χούντα δεν άφησε κανένα χρέος. 
Και η Χρυσή Αυγή βέβαια διαμορφώνει όλη της την προπαγάνδα πάνω στην «ηθική» των δικτατοριών της Ελλάδας, κουβαλώντας τη βαριά κληρονομιά του ναζισμού και των Αουσβιτς που τα μετατρέπει σε ευαγή ιδρύματα. Αλλά η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Καμιά δικτατορία δεν δούλεψε για τον λαό της, που ζούσε σε συνθήκες φυλακής χωρίς κανένα δικαίωμα, αλλά μπήκε στην απόλυτη υπηρεσία των τραπεζιτών και των βιομηχάνων. Οσους δεν είχε βάλει φυλακή τούς υποχρέωνε να δουλεύουν σε συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας.
Εχουν μελετήσει οι διάφοροι οικονομολόγοι-αστέρες του ΣΥΡΙΖΑ ποιο ήταν το μοντέλο του Χίτλερ για την Ευρώπη, σε περίπτωση που θα έκανε τη δική του Ε.Ε.; Και σε τι θα διέφερε από το σημερινό της κυρα-Μέρκελ; Θα μας απαντήσουν άραγε; Αγνωστο. Αλλά θα αναγκαστώ τότε να απαντήσω στο ερώτημά μου. Ποια ήταν η οικονομική πολιτική του αιμοσταγούς δικτάτορα Πινοσέτ;
Η πολιτική της Ε.Ε. και του απόλυτου νεοφιλελευθερισμού της σχολής του Σικάγου, που στελεχώθηκε από τους οικονομολόγους του Φρίντμαν. Μόνο δικτάτορες μπορούσαν να ασκήσουν μια τέτοια ακραία πολιτική, πριν νομιμοποιηθεί από τον Ρίγκαν και τη Θάτσερ για να γίνει παγκόσμιο μοντέλο, αναγκαστικό για κάθε χώρα. Ποιο να ήταν άραγε το οικονομικό μοντέλο της χούντας των συνταγματαρχών; Σε αυτό μάς δίνει απάντηση ο δημοσιογράφος-ερευνητής Διονύσης Ελευθεράτος, με το τεκμηριωμένο του βιβλίο «Λαμόγια στο χακί» (Εκδόσεις «Τόπος»).
Η χούντα ήταν μια Χρυσή Αυγή στην κυβέρνηση που κληρονόμησε όλο το βαθύ φασιστικό κράτος, όπως αυτό διαμορφώνεται από τον Μεταξά, στην κατοχή γίνεται δωσιλογικό, στον εμφύλιο υπάρχει με την εθνικοφροσύνη, και μετά τον εμφύλιο πόλεμο καταλαγιάζει στη νικηφόρα Δεξιά που καταλήγει στη χούντα.
Αυτό που βγαίνει αβίαστα από την ανάγνωση του βιβλίου, χωρίς ο συγγραφέας να το λέει σταράτα, αλλά το αφήνει να εννοηθεί ή το υπαινίσσεται σαφώς, ήταν πως η χούντα είχε μια πρώιμη οικονομική πολιτική Μέρκελ. Να είναι η χούντα ο θεμελιωτής των μνημονίων;
Κάπως παράδοξο, γιατί ο Μακαρέζος είχε μεσάνυχτα από οικονομία και είναι αμφίβολο αν είχε ακούσει κάτι για τον Φρίντμαν, ενώ οι δυο του συνεργάτες, υποτίθεται σπουδαγμένοι στη Αμερική, ο Θάνος και ο Ανδριτσόπουλος, ήταν απατεώνες. Τα στοιχεία που παραθέτει ο συγγραφέας είναι ατράνταχτα.
Και το χρέος της χούντας τετραπλασιάστηκε. Αυτό σημαίνει πως όλοι οι φυλακισμένοι, βασανισθέντες και εν γένει διωκόμενοι, αν έχουν επιζήσει, πληρώνουν ακόμα τα έξοδα της ταλαιπωρίας τους. Σαν ο Ιησούς Χριστός να πλήρωνε τα καρφιά του σταυρού του.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Σάββατο 20 Ιουνίου 2015

Εξι χρόνια Μουσείο της Ακρόπολης



Της Έλις Κις

Το Μουσείο Ακρόπολης κλείνει έξι δημιουργικά χρόνια στις 20 Ιουνίου και ανοίγει τις πόρτες του στο πολυπολιτισμικό κοινό του για μια ευρύτερη ματιά πάνω στον αρχαιοελληνικό πλούτο με τα εγκαίνια της έκθεσης «Σαμοθράκη. Τα μυστήρια των μεγάλων θεών». Η περιοδική έκθεση παρουσιάζει 252 εκθέματα από το αρχαιολογικό μουσείο της Σαμοθράκης, με κάποια από τα ευρήματα να ταξιδεύουν για πρώτη φορά εκτός του Θρακικού Πελάγους.
Την ίδια στιγμή, το διασημότερο άγαλμα του νησιού, η Νίκη της Σαμοθράκης, κυριαρχεί και πάλι στην επιβλητική σκάλα Daru στο Μουσείου του Λούβρου στο Παρίσι έπειτα από εκτεταμένη συντήρηση που ολοκληρώθηκε πέρσι.
Η έκθεση στην Αθήνα σηματοδοτεί μια φρέσκια κατεύθυνση για το μουσείο, που φιλοδοξεί να παρουσιάσει σημαντικότατα ευρήματα από περιφερειακά μουσεία μέσα από περιοδικές εκθέσεις, και με αυτόν τον τρόπο να ενθαρρύνει το ελληνικό και διεθνές κοινό να επισκεφθεί διαφορετικά μέρη της χώρας.
Σε σχέση με την πρώτη αυτή έκθεση –η οποία οργανώνεται σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Ροδόπης και Εβρου και του ειδικού στις αρχαιότητες της Σαμοθράκης, Δημήτρη Μάτσα– ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής, σημειώνει ότι οι μυστηριακές λατρείες των ολύμπιων θεών ήταν προσιτές σε εκείνους που μέσα από ειδικές δοκιμασίες γίνονταν αποδεκτοί στις τελετουργίες, με πιο φημισμένα «μυστήρια» εκείνα της Ελευσίνας και της Σαμοθράκης.
Στα εκθέματα της έκθεσης υπάρχουν ευρήματα από το Κτίριο του Τελετουργικού Χορού, ανάμεσά τους αγγεία ποτού του 7ου αιώνα π.Χ. αλλά και κοσμήματα που βρέθηκαν στις νεκροπόλεις.
Στις 20 Ιουνίου η έκθεση ανοίγει για το κοινό στις 9 το βράδυ και περιλαμβάνει την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «Σαμοθράκη», σε σκηνοθεσία της Αγγελικής Αριστομενοπούλου. Μια συμπαραγωγή του Centre Culturel Hellenique (Ελληνικό Κέντρο Πολιτισμού) στο Παρίσι και της White Room. Το έργο το βράδυ των εγκαινίων θα προβάλλεται από τις 8.45 μ.μ. μέχρι τα μεσάνυχτα.
Επίσης, την ημέρα των έκτων γενεθλίων, η Φιλαρμονική Ορχήστρα Πνευστών και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων ερμηνεύουν μελωδίες στον αύλειο χώρο, ενώ το μουσείο θα είναι ανοικτό μέχρι τα μεσάνυχτα με μειωμένη είσοδο 3 ευρώ.

Πηγή: Καθημερινή

Παρασκευή 19 Ιουνίου 2015

Σ' αυτήν την πόλη που στα δυο έχει σκιστεί...



Δύο συνεχόμενες μέρες, στη πλατεία Συντάγματος ζήσαμε μία ιδιαίτερη κοσμοσυρροή. Την πρώτη μέρα μαζεύτηκαν οι ευρωσκεπτικιστές και την δεύτερη οι νεοφιλελεύθεροι και οι "φιλοευρωπαϊστές". Είναι γνωστό πως τα δύο αυτά στρατόπεδα έχουν δύο εντελώς αντίθετες απόψεις. Το πρόβλημα είναι πως έχει δημιουργηθεί ένα ανεξέλεγκτο μίσος μεταξύ μας, τόσο μεγάλο κι έντονο που ήδη έχει σπρώξει αρκετούς να προτείνουν μέσω διαδικτύου, το λιντσάρισμα άλλων προσώπων με διαφορετική ιδεολογία. Σιωπηλός πλέον κάθομαι και παρακολουθώ τον σύγχρονο κανιβαλισμό της νεοελληνικής κοινωνίας στο όνομα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην τιμή του ευρώ. Μίας Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει πάψει να είναι μία ομάδα χωρών με απώτερο σκοπό την ειρήνη, την φιλία, την συνεργασία και την πρόοδο. Η Ευρώπη έχει κυριευθεί από το Κεφάλαιο και πέφτει στα ίδια λάθη, όπως είχε πέσει κάποτε ο Μέτερνιχ κι ο Βίσμαρκ. Η Ευρώπη με την στρατηγική της ξεφτιλίζει και υποδουλώνει τη χώρα μου, προσπαθώντας να σώσει τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες. Σ' αυτήν την Ευρώπη δε θέλω να ανήκω.
Από την άλλη δε μπορώ να καταλάβω τη στάση των νεοφιλελεύθερων αυτής της χώρας. Τι οφέλη έχουν που τους κάνει να επιμένουν στις ελληνικές δεσμεύσεις όταν γνωρίζουμε πως το χρέος είναι όχι μόνο απεχθές αλλά κι άδικο. Γιατί υπερασπίζονται τα μέτρα λιτότητας και τη συνέχιση των μνημονίων όταν βλέπουν ξεκάθαρα πως η χώρα όχι μόνο έχει βυθιστεί πιο βαθιά στον βούρκο αλλά παράλληλα μετράει όλο και περισσότερους ανέργους, οικονομικά κατεστραμμένους πολίτες και νεκρούς. 
Σ' αυτήν την αντιπαλότητα των δύο στρατοπέδων παρατηρώ το εξής. Από τη μία πλευρά απώτερος σκοπός είναι η χώρα μας να ξεκολλήσει επιτέλους από τον βούρκο των μνημονίων, αναζητώντας λίγη ανάσα ζωής κι αξιοπρέπειας σε μία κοινωνία τσαλαπατημένη και πληγωμένη. Από την άλλη βρίσκω αδικαιολόγητη ειρωνεία κι ανεξέλεγκτο μίσος από την μεριά των νεοφιλελεύθερων, για τους οποίους ποτέ δε μπόρεσα να καταλάβω το σκεπτικό τους. 
Δε θα αναπτύξω παραπάνω τις απόψεις των δύο πλευρών διότι εμένα άλλο με τρομάζει. Μέχρι χθες οι νεοφιλελεύθεροι δεν γέμιζαν ούτε ένα μικρό θεατράκι με τις συγκεντρώσεις τους και πάντα οι μισοί από τους συγκεντρωμένους ήταν μέλη της προηγούμενης μνημονιακής κι αντιπαθητικής κυβέρνησης. Χθες όμως συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος αριθμός νεοφιλελεύθερων μνημονιακών συμπολιτών μου. Ένας αριθμός που για τα δεδομένα προηγούμενων δικών τους συγκεντρώσεων, δε μπορεί να περάσει απαρατήρητος. 
Η ελληνική κοινωνία είναι πλέον χωρισμένη σε δύο υπολογίσιμα στρατόπεδα. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Η νεοελληνική κοινωνία από την σύσταση του νέου κράτους της Ελλάδος είχε μάθει (ή της είχαν μάθει) να χωρίζεται σε στρατόπεδα. Στην αρχή το συναντάμε με το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό κόμμα. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ο βασιλιάς ήταν με τις Κεντρικές Δυνάμεις και ο Βενιζέλος με την Αντάντ. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο διεξήχθη ο εμφύλιος πόλεμος και πάει λέγοντας.
Υπεύθυνοι σ' αυτήν την κατάντια είμαστε μόνο εμείς. Φταίει η καταραμένη νοοτροπία που θεωρούμε το έθνος μας τόσο άχρηστο που πάντα θα έχει ανάγκη τους άλλους. Ποτέ δε προσπαθήσαμε μόνοι μας να πετύχουμε κάτι, ενώ ξέρουμε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, όπως τότε στην Κατοχή όπου ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε τα δύο τρίτα της Ελλάδος πολύ πριν έρθουν οι Βρετανοί και συνεργαστούν με τους δοσίλογους και τους ταγματασφαλίτες για να εξαλείψουν τον απειλητικό ελληνικό κομμουνισμό. Ακόμα κι εκεί αλληλοφαγωθήκαμε για τα συμφέροντα άλλων...
Όπως τότε, έτσι και σήμερα, φτάσαμε πλέον σε μία νέα περίοδο που η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί για κάτι καλύτερο (άλλες φορές με ορθόδοξο κι άλλες με ανορθόδοξο τρόπο αλλά τουλάχιστον προσπαθεί) κι εμείς αντί να δείξουμε μία ομοιογένεια, ετοιμαζόμαστε για έναν ακόμη εμφύλιο. 
Έναν εμφύλιο στο όνομα της Ενωμένης Ευρώπης. 
Μίας Ενωμένης Ευρώπης που έχασε το δρόμο της.
Μίας Ενωμένης Ευρώπης που με την πολιτική της στάση έχει ξυπνήσει τον εθνικισμό και την ακροδεξιά.
Μίας Ενωμένης Ευρώπης που ξεκίνησε να υψώνει νέα τείχη απέναντι σε άλλους λαούς.
Μίας Ενωμένης Ευρώπης που σύντομα θα γίνει ένα ακόμα κεφάλαιο της σύγχρονης παγκόσμιας Ιστορίας...
Αυτήν την Ευρώπη, την έχω βαρεθεί κι αυτήν τη νέα διχόνοια έχω αρχίσει να φοβάμαι!

Πέμπτη 18 Ιουνίου 2015

Πώς η Ε.Ε. υπονόμευσε την Ιρλανδία οδηγώντας την στο μνημόνιο




Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χρησιμοποιώντας την τακτική των ανώνυμων πηγών προσπάθησαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στην Ιρλανδία, αυξάνοντας τις πιέσεις στην κυβέρνηση της να αποδεχθεί το μνημόνιο το 2010, υποστήριξε ο τότε γ.γ. του υπουργείου.
Καταθέτοντας στην κοινοβουλευτική επιτροπή, η οποία ερευνά την τραπεζική κρίση που ανάγκασε την Ιρλανδία να δεχθεί πακέτο 64 δισ., ο Κέβιν Κάρντιφ αναφέρθηκε σε υπόγειες μεθόδους άσκησης πίεσης στην κυβέρνηση, χωρίς να διευκρινίσει εάν οι αξιωματούχοι που έκαναν αυτές τις διαρροές ήταν από την ΕΚΤ ή την Ε.Ε.
«Ήταν σαφέστατα ανάρμοστο, εξ αρχής κι ενώ προσπαθούσαμε να πάρουμε τις αποφάσεις μας, αυτές οι ενημερώσεις των δημοσιογράφων από την πίσω πόρτα χρησιμοποιήθηκαν για να υπονομεύσουν τη θέση μας στην αγορά για να εντείνουν τις πιέσεις... Τα δημοκρατικά συστήματα δεν θα πρέπει να επαφίενται στην υπονόμευση και τη διαρροή παραπληροφόρησης μέσω ανώνυμων δηλώσεων».
Η ιρλανδική κυβέρνηση «πιέστηκε αρκετά» από την ΕΚΤ για να αποδεχθεί το μνημόνιο Ε.Ε.-ΔΝΤ το 2010 και εμποδίστηκε στο να επιφέρει ζημιές σε κατόχους μετοχών των τραπεζών, είπε ο Κάρντιφ. «Εκείνη την περίοδο που αποδεχθήκαμε το μνημόνιο μας πίεσαν αρκετά σκληρά».
Η ΕΚΤ από την πλευρά της διαψεύδει ότι άσκησε αδικαιολόγητη πίεση στο Δουβλίνο για να φορτώσει στους φορολογούμενους το χρέος των τραπεζών.
Ωστόσο είναι σαφής η «πίεση» σε επιστολή του τότε επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ προς το Δουβλίνο, τον Νοέμβριο του 2010, με την οποία η Κεντρική Τράπεζα υπογραμμίζει ότι δεν πρόκειται να παρατείνει την έκτακτη βοήθεια προς τα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας, εάν το Δουβλίνο δεν υπογράψει το μνημόνιο. Η Ιρλανδία υπέγραψε τελικά δυο ημέρες αργότερα.
Σύμφωνα με τον Κάρντιφ, η ιρλανδική κυβέρνηση είχε μέχρι τότε την υποστήριξη του ΔΝΤ στην σκέψη της να μοιραστεί το βάρος με τους κύριους ομολογιούχους των υπό κατάρρευση τραπεζών, αλλά η θέση του τότε επικεφαλής του Ταμείου, Ντομινικ Στρος Καν απορρίφθηκε σε τηλεδιάσκεψη με τους αξιωματούχους της Ε.Ε. και της ΕΚΤ, υποστήριξε ο Κάρντιφ, επικαλούμενες πληροφορίες που όπως είπε είναι αξιόπιστες.
Ήταν «πολύ έντονα αρνητικά η αντίδραση της ΕΚΤ και των άλλων ότι δεν θα προχωρήσει το πρόγραμμα βοήθειας εάν συμπεριληφθεί ότι οι κύριοι ομολογιούχοι θα μοιραστούν το βάρος», είπε ο Κάρντιφ και συμπλήρωσε: «Φυσικά, επίσημα, η απόφαση ήταν της Ιρλανδίας για το εάν θα επιβαρυνθούν οι ομολογιούχοι, αλλά ήταν από αυτές τις αποφάσεις χωρίς άλλη επιλογή».

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015

Η ομορφότερη παραλία...


Τα λόγια είναι περιττά γι' αυτήν την παραλία. Δε θα αρκεστώ μόνο στα γαλαζοπράσινα νερά της. Ούτε στους απόκρημνους γκρεμούς που στέκουν επιβλητικοί πάνω από τα κεφάλια μας καθώς λιαζόμαστε. 
Θα σταθώ στην υπέροχη γυαλάδα των μαύρων βότσαλων καθώς τα βρέχει το κύμα, στα παιχνίδια της καμπυλωτής μου μορφής πάνω στη βρεγμένη λεία επιφάνειά τους, στις κόκκινες πινελιές που ξεπροβάλλουν έντονα μέσα απ' αυτό το επιβλητικό μαύρο της φύσης. 
Η παραλία της καρδιάς μου κηρύχτηκε φέτος η ομορφότερη παραλία της Ελλάδος...

Τρίτη 16 Ιουνίου 2015

Υποδοχή με ακορντεόν...



Νέα πρόσωπα ήρθαν να προστεθούν στη γειτονιά μου. Το διαμέρισμα της απέναντι πολυκατοικίας απέκτησε πάλι ζωή. Νέες γλάστρες, ολοκαίνουργια καλαμωτή και κατάλευκες τέντες που αντανακλούν το αττικό φως κατευθείαν στο μπαλκόνι μου.
Η έλευση των νέων γειτόνων έγινε αισθητή με τους μεταφορείς να ανεβάζουν τα πράγματά των νέων ενοίκων για δύο μέρες με ένα φασαριόζικο ανυψωτικό. Φωνές, σφυρίγματα και καλαμπούρι ενώ τα βράδια έβλεπα τις φιγούρες τους να ξαποσταίνω στο μπαλκόνι με σβηστά τα φώτα.
Δύο μέρες μετά ένας παππούλης με το ακορντεόν του διέσχισε τη γειτονιά παίζοντας μουσική. Σαν να έμαθε την είδηση για τα νέα παιδιά και ήρθε να τα καλωσορίσει. Έπαιζε αρκετή ώρα κάτω από τα μπαλκόνια μας. Είχα κλείσει τα ηχεία και είχα αφεθεί στη δικιά του μουσική προσφορά. Προς στιγμή είχαν εξαφανιστεί τα κορναρίσματα, τα οχήματα και οι φωνές των μικρών παιδιών. Μόνο η μελωδία του ακορντεόν έφτανε μέχρι το μπαλκόνι μου.
Είχα σταθεί στην μπαλκονόπορτα και τον άκουγα. Τότε, εκείνη τη στιγμή μέσα από τη καλαμωτή ξεπρόβαλε ένα γυναικείο χέρι. Μία ευγενική φωνή καλούσε τον παππούλη. Η μουσική σταμάτησε. Δύο κέρματα έφυγαν απαλά από το χέρι της με καθοδική πορεία προς το δρόμο. Ο ήχος της πτώσης τους συνοδεύτηκε με ένα καλοσυνάτο ευχαριστώ. Η μουσική ξεκίνησε πάλι να παίζει καθώς χανόταν στην επόμενη στροφή.
Τράβηξα τη κουρτίνα και εισχώρησα πάλι στο διαμέρισμά μου.
Σιγά-σιγά η γειτονιά αλλάζει όψη...

Δευτέρα 15 Ιουνίου 2015

Αδιαφορώ... Πιστεύω... Περιφρονώ...


«Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη του 1925 στην Ξάνθη τη διατηρητέα κι όχι την άλλη τη φριχτή που χτίστηκε μεταγενέστερα από τους εσωτερικούς της ενδοχώρας μετανάστες. 
Η συνύπαρξη εκείνο τον καιρό ενός αντιτύπου της μπελ-επόκ, με αυθεντικούς τούρκικους μιναρέδες, έδιναν χρώμα και περιεχόμενο σε μια κοινωνία-πανσπερμία απ' όλες τις γωνιές της Ελλαδικής γης, που συμπτωματικά βρέθηκε να ζει σε ακριτική περιοχή και να χορεύει τσάρλεστον στις δημόσιες πλατείες. 
Σαν άνοιξα τα μάτια μου είδα με απορία πολύ κόσμο να περιμένει την εμφάνισή μου (το ίδιο συνέχισα κι αργότερα να απορώ σαν με περίμεναν κάπου καθυστερημένα να φανώ). 
Η μητέρα μου ήταν από την Αδριανούπολη, κόρη του Κωνσταντίνου Αρβανιτίδη, και ο πατέρας μου απ' την Μύρθιο της Ρεθύμνου, απ' την Κρήτη. 
Είμαι ένα γέννημα δύο ανθρώπων που καθώς γνωρίζω δεν συνεργάστηκαν ποτέ, εκτός απ΄ την στιγμή που αποφάσισαν την κατασκευή μου. Γι' αυτό και περιέχω μέσα μου χιλιάδες αντιθέσεις κι όλες τις δυσκολίες του Θεού. Όμως η αστική μου συνείδηση, μαζί με τη θητεία μου την λεγόμενη «ευρωπαϊκή», φέραν ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. 
Προσπάθησα όλον το καιρό που μέναμε στην Ξάνθη να γνωρίσω σε βάθος τους γονείς μου και να εξαφανίσω την αδελφή μου. Δεν τα κατάφερα και τα δύο. Έτσι μετακομίσαμε το '32 στην Αθήνα όπου δεν στάθηκε δυνατόν να λησμονήσω την αποτυχία μου. 
Άρχιζα να ζω και να εκπαιδεύομαι στην πρωτεύουσα ενώ παράλληλα σπούδαζα τον έρωτα και την ποιητική λειτουργία του καιρού μου. Έλαβα όμως την αττική παιδεία όταν στον τόπο μας υπήρχε και Αττική και Παιδεία. Μ' επηρεάσανε βαθιά ο Ερωτόκριτος, ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, το Εργοστάσιο του Φιξ, ο Χαράλαμπος του «Βυζαντίου», το υγρό κλίμα της Θεσσαλονίκης και τα άγνωστα πρόσωπα που γνώριζα τυχαία και παρέμειναν άγνωστα σ' όλα τα χρόνια τα κατοπινά. 
Στην κατοχική περίοδο συνειδητοποίησα πόσο άχρηστα ήτανε τα μαθήματα της Μουσικής, μια και μ' απομάκρυναν ύπουλα απ' τους αρχικούς μου στόχους που ήταν να επικοινωνήσω, να διοχετευθώ και να εξαφανιστώ, γι' αυτό και τα σταμάτησα ευθύς μετά την Κατοχή. 
Έτσι δεν σπούδασα σε Ωδείο και συνεπώς εγλύτωσα απ' το να μοιάζω με τα μέλη του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου. Έγραψα ποιήματα και πολλά τραγούδια, και ασκήθηκα ιδιαίτερα στο να επιβάλλω τις απόψεις μου με δημοκρατικές διαδικασίες, πράγμα που άλλωστε με ωφέλησε τα μέγιστα σαν έγινα υπάλληλος τα τελευταία χρόνια. Απέφυγα μετά περίσσιας βδελυγμίας ότι τραυμάτιζε το ερωτικό μου αίσθημα και την προσωπική μου ευαισθησία. 
Ταξίδεψα πολύ και αυτό με βοήθησε ν' αντιληφθώ πώς η βλακεία δεν ήταν αποκλειστικόν του τόπου μας προϊόν, όπως περήφανα ισχυρίζονται κι αποδεικνύουν συνεχώς οι έλληνες σωβινιστές και της εθνικοφροσύνης οι εραστές. Παράλληλα ανακάλυψα ότι τα πρόσωπα που μ' ενδιαφέρανε έπρεπε να ομιλούν απαραιτήτως ελληνικά, γιατί σε ξένη γλώσσα η επικοινωνία γινότανε οδυνηρή και εξαφάνιζε το μισό μου πρόσωπο. 
Το '66 βρέθηκα στην Αμερική. Έμεινα κι έζησα εκεί κάπου έξι χρόνια, τα χρόνια της δικτατορίας, για λόγους καθαρά εφοριακούς - ανεκαλύφθη πως χρωστούσα τρεισήμισι περίπου εκατομμύρια στο δημόσιο. Όταν εξόφλησα το χρέος μου επέστρεψα περίπου το '72 και ίδρυσα ένα καφενείο που το ονομάσαμε Πολύτροπον, ίσαμε τη μεταπολίτευση του '74, όπου και τόκλεισα γιατί άρχιζε η εποχή των γηπέδων και των μεγάλων λαϊκών εκτονώσεων. Κράτησα την ψυχραιμία μου και δεν εχόρεψα εθνικούς και αντιστασιακούς χορούς στα γυμναστήρια και στα γεμάτα από νέους γήπεδα. Κλείνοντας το Πολύτροπο είχα ένα παθητικό πάλι της τάξεως περίπου των τρεισήμισι εκατομμυρίων - μοιραίος αριθμός, φαίνεται, για την προσωπική μου ζωή. 
Από το '75 αρχίζει μια διάσημη εποχή μου που θα την λέγαμε, για να την ξεχωρίσουμε, υπαλληλική, που μ' έκανε ιδιαίτερα γνωστό σ' ένα μεγάλο και απληροφόρητο κοινό, βεβαίως ελληνικό, σαν άσπονδο εχθρό της ελληνικής μουσικής, των ελλήνων μουσικών και της εξίσου ελληνικής κουλτούρας. Μέσα σ' αυτή την περίοδο και ύστερα από ένα ανεπιτυχές έμφραγμα στην καρδιά, προσπάθησα πάλι, ανεπιτυχώς είναι αλήθεια, να πραγματοποιήσω τις ακριβές καφενειακές μου ιδέες πότε στην ΕΡΤ και πότε στο Υπουργείο Πολιτισμού, εννοώντας να επιβάλω τις απόψεις μου με δημοκρατικές διαδικασίες. Και οι δύο όμως τούτοι οργανισμοί σαθροί και διαβρωμένοι από τη γέννησή τους κατάφεραν να αντισταθούν επιτυχώς και, καθώς λεν, να με νικήσουν «κατά κράτος». Παρ΄ όλα αυτά, μέσα σε τούτον τον καιρό γεννήθηκε το Τρίτο κι επιβλήθηκε στη χώρα. 
Και τώρα καταστάλαγμα του βίου μου μέχρι στιγμής είναι : 
Α δ ι α φ ο ρ ώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ. 
Π ι σ τ ε ύ ω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ' αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας. 
Π ε ρ ι φ ρ ο ν ώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα. 
Έτσι κατάφερα να ολοκληρώσω την τραυματισμένη από την παιδική μου ηλικία προσωπικότητα, καταλήγοντας να πουλώ «λαχεία στον ουρανό» και προκαλώντας τον σεβασμό των νεωτέρων μου μια και παρέμεινα ένας γνήσιος Έλληνας και Μεγάλος Ερωτικός.»

Μάνος Χατζιδάκις

Κυριακή 14 Ιουνίου 2015

Οι αγωνίες του καπιταλισμού



του Θανάση Γιαλκέτση

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα διάλεξης που έδωσε ο Aγγλος ιστορικός Ντόναλντ Σασούν τον περασμένο Απρίλιο, στο πλαίσιο του φεστιβάλ «La storia in piazza» που έγινε στη Γένοβα.
Στη βαθμιαία ενοποίηση του κόσμου, τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, αντιστοιχεί ο καπιταλισμός της αγοράς, ένα σύστημα που φαίνεται να μην έχει πλέον ανάγκη από υπεράσπιση. Στη Δύση κανείς δεν φαίνεται να αντιτάσσεται στην οικουμενική του σαγήνη. Στις αναδυόμενες οικονομίες η συζήτηση επικεντρώνεται στο ερώτημα ποιος τύπος καπιταλισμού θα έπρεπε να επικρατήσει.
Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, ο «μεγάλος εχθρός», λίγα πράγματα έχει να πει για τα οικονομικά ζητήματα. Στη Δύση είμαστε πιο πλούσιοι από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν, αλλά υπάρχει λιγότερη ισότητα κυρίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Το παλιό όνειρο της Αριστεράς (η ισότητα) εγκαταλείφθηκε. Oλοι φαίνεται να αποδέχονται ότι η τωρινή οικονομική διάταξη της κοινωνίας είναι η μόνη δυνατή. Ο καπιταλισμός λειτουργεί. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ακόμη πολλοί που ζουν μέσα στη φτώχεια και την εξαθλίωση.
Στη Δύση, όμως, αυτοί είναι μειονότητα. Δεν απειλούν το σύστημα. Η περιστασιακή εξέγερση, η έκρηξη της λαϊκής οργής, η βία που ξεσπάει κατά καιρούς είναι σχεδόν μια αναγνώριση του ότι ο καπιταλισμός δεν είναι υποχρεωμένος να αντιμετωπίζει κάποιο σοβαρό πολιτικό πρόβλημα.
Κάποτε νομίζαμε ότι οι «κολασμένοι της γης» θα εξεγείρονταν ενάντια στο σύστημα. Στην πραγματικότητα, αυτοί είναι απογοητευμένοι επειδή είναι έξω από το σύστημα. Οσοι δεν αποτελούν μέρος του μαγικού κόσμου του καταναλωτικού καπιταλισμού χτυπούν την πόρτα του με ένα πρωτόγνωρο μεταναστευτικό κύμα.
Σήμερα, ο μεγάλος πλούτος που έχουν συσσωρεύσει οι οικονομικές ελίτ προκαλεί φθόνο και σκανδαλίζει, αλλά οι προτεινόμενες θεραπείες (να τον φορολογήσουμε, να τον ελέγξουμε, να τον στηλιτεύσουμε) δεν αμφισβητούν το κύρος του καπιταλισμού, αλλά μόνο μία από τις λιγότερο επιθυμητές επιπτώσεις του. Τα θύματα της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης είναι μακριά, σε χώρες μακρινές.
Σε ένα απόσπασμα του «Κεφαλαίου», ο Καρλ Μαρξ, γεμάτος οργή, αναφέρει την είδηση του θανάτου από εξάντληση της Μέρι Αν Ουόλκλι, μιας εικοσάχρονης καπελούς που εργαζόταν καθημερινά 16 ώρες κατά μέσο όρο χωρίς ανάπαυλα. Ηταν το 1863, όταν η Μέρι Αν και οι κακότυχοι σύντροφοί της εργάζονταν σε λίγη απόσταση από τους καταναλωτές των προϊόντων τους, την απόσταση μεταξύ του Σόχο και του Μεϊφέρ. Εκατόν πενήντα χρόνια μετά, οι Μέρι Αν αυτού του κόσμου υπάρχουν ακόμα, αλλά μακριά από την αιτία της εξαθλίωσής τους.
Ο εκδημοκρατισμός της κατανάλωσης είναι αυτό που επισφράγισε τη νίκη του καπιταλισμού. Ορισμένες κομμουνιστικές οικονομίες κατόρθωσαν να εκβιομηχανιστούν, αλλά καμιά από αυτές δεν κατόρθωσε να φτάσει στη μέγιστη κατάκτηση του σύγχρονου καπιταλισμού: την καταναλωτική κοινωνία.
Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, λίγοι προέβλεπαν έναν τόσο καθαρό θρίαμβο του καπιταλισμού. Και αυτό προκαλούσε μιαν αξιοσημείωτη αγωνία ακόμα και στην ευημερούσα Αγγλία.
Και όχι μόνον, όπως θα μπορούσε να περιμένει κανείς, μεταξύ των καταπιεζόμενων εργατών και των αγροτών που απειλούνταν από τις αλλαγές, αλλά και μεταξύ των ίδιων των μεσαίων τάξεων που φοβούνταν τα πάντα: την εξέγερση, την οικονομική αβεβαιότητα, τους Εβραίους και Ιρλανδούς μετανάστες, τη χολέρα και την ευλογιά και προπάντων τους φτωχούς.
Είχαν δίκιο να φοβούνται. Η βιομηχανική επανάσταση, που εξαπλωνόταν σε όλη την Ευρώπη, έφερνε μια πρωτόγνωρη ανατροπή στην κοινωνική δομή. Η συζήτηση μεταξύ των πολιτικών ελίτ της εποχής αναπτύχθηκε σε ένα ιδιαίτερο πλαίσιο: από τη μια μεριά η αναγνώριση ότι η εκβιομηχάνιση ήταν αναπόφευκτη και επιθυμητή, από την άλλη ο φόβος ότι θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το σύστημα. Κάθε ελίτ είχε τη δική της ερμηνεία του καπιταλισμού.
Οι φιλελεύθερες ελίτ τον αγκάλιαζαν με ενθουσιασμό σαν αυτοσκοπό. Θα σάρωνε τα φεουδαλικά κατάλοιπα, τα προνόμια των ευγενών και του κλήρου, θα απελευθέρωνε την επιχειρηματικότητα, θα ενίσχυε το έθνος και θα προωθούσε την πρόοδο και την επιστήμη.
Οι σοσιαλιστικές ελίτ, όπως και οι φιλελεύθερες, αποδέχονταν το αναπόφευκτο του καπιταλισμού, την προοδευτική του δύναμη, και εγκωμίαζαν τη συστηματική καταστροφή της γεωργικής ζωής με τις προλήψεις της και τις θρησκευτικές δεισιδαιμονίες της.
Γι’ αυτούς, ωστόσο, ο καπιταλισμός ήταν ο προθάλαμος της κοινωνίας του μέλλοντος, που θα ήταν μια κοινωνία χωρίς τάξεις και χωρίς προνόμια. Οι σοσιαλιστές μάχονταν για τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, για την επέκταση της δημοκρατίας, για να τεθεί ένα όριο στον εργάσιμο χρόνο. Οσο περισσότερο όμως ικανοποιούνταν αυτές οι διεκδικήσεις τόσο πιο υποφερτό γινόταν το σύστημα. 
Παραδόξως, οι σοσιαλιστές, μεταρρυθμίζοντας τον καπιταλισμό, συνέβαλαν στη σταθεροποίησή του. Αυτό εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, τον λόγο για τον οποίο, μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχαν τόσο λίγα αληθινά φιλοκαπιταλιστικά μαζικά πολιτικά κόμματα.
Μεταξύ του 1880 και του 1980, είχαμε, τουλάχιστον στην Ευρώπη, κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα, χριστιανοκοινωνικά κόμματα, αγροτικά κόμματα, λαϊκιστικά κόμματα, εθνικοπατριωτικά κόμματα (τους γκολιστές στη Γαλλία, τους συντηρητικούς στη Μεγάλη Βρετανία) και έπειτα τα διάφορα φασιστικά και αντιδημοκρατικά κόμματα, αλλά όχι μαζικά φιλελεύθερα κόμματα που να υπερασπίζονται ανοιχτά την ελεύθερη και αρρύθμιστη αγορά.
Προς τα τέλη του 19ου αιώνα, τα πολλά κράτη που ήθελαν να φτάσουν την πρωτοπόρο χώρα, δηλαδή τη Μεγάλη Βρετανία, δεν είχαν άλλη επιλογή από το να ενισχύσουν το κράτος τους. Χωρίς ισχυρό κράτος δεν μπορούσε να υπάρξει ανάπτυξη. Κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά την ιδέα ότι η ανάπτυξη έπρεπε να αφεθεί στους επιχειρηματίες. Οι καπιταλιστές έπρεπε συχνά να δημιουργηθούν, να τροφοδοτηθούν, να προστατευτούν.
Πέρασε πάνω από ένας αιώνας και ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε, έγινε παγκόσμιος και τώρα θέλει να απελευθερωθεί από την αγκαλιά του κράτους, εκείνου του κράτους που τον έφτιαξε. Επειδή ο καπιταλισμός έχει ισχυρές αναρχικές τάσεις, η τιθάσευσή του έχει θεμελιώδη σημασία για τη διάσωσή του.
Οι καπιταλιστές δεν ελέγχουν τον καπιταλισμό. Είναι και οι ίδιοι (έτσι πίστευαν τόσο ο Ανταμ Σμιθ όσο και ο Καρλ Μαρξ) δέσμιοι ενός συνόλου κοινωνικών σχέσεων, στις οποίες καθένας προσπαθεί να βελτιώσει τη δική του οικονομική θέση αγνοώντας εκείνο που θα συμβεί στους άλλους ή στο μέλλον. Σίγουρα οι επιχειρηματικές ικανότητες είναι ένας σημαντικός παράγοντας στον αγώνα δρόμου μεταξύ εκείνου που κερδίζει και εκείνου που χάνει.
Η έκβαση του ανταγωνισμού οφείλεται όμως και σε εξωγενείς αιτίες, όπως οι διαθέσιμες πρώτες ύλες, οι αποφάσεις που παίρνουν άλλοι, ακόμα και η τύχη.
Σήμερα ο καπιταλισμός οφείλει να αντιμετωπίσει ένα νέο πρόβλημα: όχι πλέον την ταξική πάλη ή τις επαναστατικές βλέψεις των κολασμένων της γης, αλλά τα οικολογικά όρια της ανάπτυξης. Παραδόξως, η ενίσχυση της δημοκρατίας είναι ένα εμπόδιο. Δεν θα ήταν ρεαλιστικό να προσδοκούμε ότι οι Κινέζοι και οι Ινδοί, που θέλουν να απολαύσουν έναν «δυτικό» τρόπο ζωής, θα επιστρέψουν ειρηνικά στη σπαρτιατική κατανάλωση του χθες.
Με δυο λόγια, μπορεί ο καπιταλισμός να συνεχίσει τη θριαμβευτική και παγκόσμια πορεία του χωρίς να βλάψει τον πλανήτη; Αυτό είναι το πιο σημαντικό ερώτημα και γεννάει μάλιστα την ίδια αγωνία που συνόδευε πάντοτε τον καπιταλισμό.

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

Το τελευταίο βήμα



Του ‘χε απομείνει ένα βήμα μόνο. 
Κι αυτό, μισό, σακατεμένο. 
Το πρόσεχε σαν πολύτιμο. 
Είχε θυσιάσει της ζωής του τα υπόλοιπα σε αδιέξοδα. 
Όλα τα πόνταρε στο τελευταίο βήμα. 
Σκεφτόταν αδιάκοπα. 
Μελετούσε πιθανότητες. 
Αγωνιούσε για τη σωστή κατεύθυνση. 
Σε ποια απ’ όλες να ποντάρει για τη σωτηρία. 
Το τελευταίο βήμα, το μισό, το σακατεμένο, το πολύτιμο, 
δεν έγινε ποτέ. 
Χάθηκε στην αιώνια ακινησία. 
Θυσία σε μιαν απόφαση σκοτωμένη από την αναβολή. 
Τόσος φόβος για το τίποτα.


Παρασκευή 12 Ιουνίου 2015

Πριν από δύο χρόνια...



Χθες ξεκίνησε πάλι να εκπέμπει η ΕΡΤ μετά από δύο χρόνια. Το κλείσιμό της προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις και κατάφερε ως συνήθως να διχάσει την κοινωνία μας. Πολλοί μου είπαν πως κακώς αντέδρασα για το κλείσιμό της και αρκετοί επεδίωκαν να με πείσουν πως η κίνηση αυτή ήταν σωστή.
Αν και ήμουν ανοιχτός σε αντίλογους, διαφωνούσα και στις δυο περιπτώσεις. Ήταν ένα μικρό πραξικόπημα του πρώην πρωθυπουργού για το οποίο αντέδρασαν ακόμα και πολιτικοί από το δεξιό και συντηρητικό κομμάτι της Βουλής, οι οποίοι εξακολουθούν μέχρι σήμερα να αναρωτιούνται για ποιο λόγο συνέβη.
Τα σενάρια είναι αρκετά και ποικίλουν. Κάποιοι πιστεύουν πως η τρόικα ήθελε άμεσα δύο χιλιάδες απολύσεις, άλλοι λένε πως η κυβέρνηση επεδίωκε να δώσει μονοπωλιακά το χειρισμό της ψηφιακής πλατφόρμας σε μία ιδιωτική εταιρία κι έχω διαβάσει σε κάποια άρθρα πως ο Σαμαράς ήθελε μ' αυτήν του την πράξη να διώξει από την κυβέρνηση τα άλλα δύο κόμματα και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, έχοντας σιγουριά για τη νίκη μιας και τότε το κόμμα της Ν.Δ. εξακολουθούσε να είναι πρώτο. Η έρευνα και η Ιστορία θα δείξουν με τον καιρό τα βασικά κίνητρα της συγκεκριμένης αντιδημοκρατικής πράξης.
Εμένα με πόνεσε περισσότερο η απώλεια της πολιτισμικής μας δράσης και της ιστορικής μας μνήμης, μιας και το αρχείο της ΕΡΤ αποκλείστηκε για το κοινό κι έτσι πολλά ντοκουμέντα, εικόνες, βίντεο και λοιπές πληροφορίες βυθίστηκαν στο φασιστικό μαύρο που κάλυψε τις οθόνες μας.
Χθες θυμήθηκα την τελευταία βραδιά της ΕΡΤ. Ήταν αργά το βράδυ και ήμουν συντονισμένος με το κρατικό κανάλι. Μία κάμερα έδειχνε τον κόσμο που μαζευόταν από κάτω ενώ σε ένα άλλο παράθυρο μιλούσαν οι καλεσμένοι στο στούντιο. Ήταν η στιγμή που ο Ζουγανέλης έλεγε πως η πράξη αυτή βασίστηκε σε μία "ηλίθια απόφαση" αλλά από την άλλη ευελπιστούσε πως ίσως σταθεί ως το "έναυσμα για να αφυπνιστεί ο ελληνικός λαός ο οποίος λίγο κοιμάται", κοιτώντας όμως από την οθόνη τον κόσμο που είχε μαζευτεί στο προαύλιο του Ραδιομεγάρου πρόσθεσε πως η κινητοποίηση αυτή "του θύμισε τις μέρες του Πολυτεχνείου". Καθώς όμως έλεγε το "Έρχονται από παντού...", η οθόνη πάγωσε. Για λίγα δευτερόλεπτα έβλεπα τα πρόσωπα παγωμένα να στέκουν στα παράθυρα λίγο πριν μαυρίσει η οθόνη, έχοντας την εφιαλτική αναφορά "Χωρίς Σήμα". Τα ΜΑΤ είχαν ήδη μπουκάρει στους πομπούς και κατέβασαν το σήμα του καναλιού.
Εκείνη την ώρα σηκώθηκα κι έφυγα για το Ραδιομέγαρο και έμεινα εκεί μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Οι δρόμοι ήταν κλειστοί από κόσμο. Φούσκωνα από περηφάνια κι ενθουσιασμό για την άμεση και παθιασμένη αντίδραση της κοινωνίας απέναντι στη ξαφνική εμφάνιση του φασισμού.
Όλα ατά τα θυμήθηκα χθες βράδυ καθώς παρακολουθούσα το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, Μαύρο στην Δημοκρατία, το οποίο με γύρισε σε 'κείνες τις μέρες. Μία ανατριχίλα απλώθηκε σε όλο μου το κορμί καθώς άκουγα ξανά τα λόγια του Σίμου Κεδίκογλου για το κλείσιμο της ΕΡΤ. Εξοργίστηκα μαζί με τους εργαζόμενους που τον άκουγαν θυμωμένοι από το κοντρόλ. Τραγούδησα μαζί με τον Βασίλη Λέκκα κι τους άλλους τραγουδιστές που βρέθηκαν εκείνο το βράδυ στην είσοδο του Ραδιομεγάρου. Μα πιο πολύ σάστισα με τις δηλώσεις του πρώην πρωθυπουργού και κάποιων στελεχών του που ακούστηκαν ξανά μέσα απ' αυτό το ντοκιμαντέρ.
Δηλώσεις που μου θύμισαν άλλες εποχές τις οποίες δεν έχω ζήσει ούτε περίμενα να ζήσω ποτέ.
Δηλώσεις ασεβείς προς την δημοκρατία και τους πολίτες.
Δηλώσεις επικίνδυνες προς τον πολιτισμό και τις τέχνες.
Δηλώσεις που προσέβαλαν την νοημοσύνη μας.
Δηλώσεις που δεν προέρχονταν από την επταετία.
Είναι προπέρσινες και περσινές...
Στιγμές που ζούσαμε μέσα στον φόβο. Στιγμές που θεωρούνται μακρινές αλλά όλοι μας ζούσαμε μέχρι πρόσφατα.
Από τις εκλογές του Ιανουαρίου κάτι άλλαξε στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν αυτό θα οδηγήσει κάπου καλύτερα ή αν θα μας ρίξει ακόμα πιο βαθιά. Σίγουρα όμως μας ξεκόλλησε από το εφιαλτικό μαύρο που μας είχε κυριεύσει όλα αυτά τα χρόνια. Το χθεσινό άνοιγμα της ΕΡΤ κατάφερε να σβήσει την μαύρη επέτειο του κλεισίματός της. Δεν είναι όμως αυτός ο μοναδικός σκοπός. Η νέα ΕΡΤ οφείλει να κρατήσει τη πρόσφατη μνήμη ζωντανή...
Αναμένουμε λοιπόν στο να δούμε κάτι καλύτερο...

Πέμπτη 11 Ιουνίου 2015

Σιώπησε η βαριά φωνή του αγαπημένου μας κακού...



Πιτσιρικάς επέλεγα να κοιμηθώ τα σαββατοκύριακα στο σπίτι της γιαγιάς μου. Ήταν η μόνη ευκαιρία να χαζεύω στη τηλεόραση μέχρι τα χαράματα. Εκείνον τον καιρό, μέσα 90s, κάποια ιδιωτικά κανάλια (αν θυμάμαι καλά ο Αντ1) είχαν μεταμεσονύχτιες προβολές ταινιών τρόμου. Είδα ένα σωρό καλτ θρίλερ και κλασσικά αριστουργήματα. Εκείνα τα βράδια εμπλούτισα την κινηματογραφική μου γνώση πάνω στον τομέα των ταινιών τρόμου. Εκείνη τη περίοδο έπεσα και πάνω στην κλασσική ταινία του Κόμη Δράκουλα.
Τυλιγμένος στις κουβέρτες και κάτω από το εκκρεμές ενός κουρδιστού ξύλινου ρολογιού που συγχρονιζόταν αρμονικά με τους γοργούς χτύπους της καρδιάς μου, έβλεπα τρομαγμένος τις θρυλικές σκηνές αυτής της ταινίας. Ακόμα θυμάμαι τον θόρυβο από το άνοιγμα της κάσας, ο οποίος προκαλούσε ανατριχίλα στο σβέρκο μου ενώ τα πόδια μου πάγωναν από την αγωνία. Εκείνο το βράδυ γοητεύτηκα από την φιγούρα του Κρίστοφερ Λι, ο οποίος στη συνέχεια έγινε αγαπητός μέσα από ποικίλους ρόλους κακών ηρώων σε αρκετές ταινίες.
Τον Κρίστοφερ Λι τον ξαναείδα στην ταινία του Τζέιμς Μποντ, ο Άνθρωπος με το Χρυσό Πιστόλι, όπου μου έμεινε αξέχαστη η μονομαχία του σε μία παραλία με τον πιο αντιπαθητικό Τζέιμς Μποντ της σειράς, τον Ρότζερ Μουρ. Το χρυσό πιστόλι αλλά και το στυλ που υιοθέτησε ο Κρίστοφερ Λι στο συγκεκριμένο έργο, τον κατέστησε ως έναν από τους πιο εκλεπτυσμένους και συμπαθητικούς κακούς αυτής της σειράς.
Όμως στα εφηβικά χρόνια της δικιάς μου γενιάς, ο Κρίστοφερ Λι έγινε αγαπητός με την εξαιρετική του ερμηνεία στον Άρχοντα των Δακτυλιδιών, ως Σάρουμαν. Ένας ρόλος με τον οποίο κατάφερε να ξεπεράσει την παλιότερη θρυλική του ερμηνεία ως δράκουλα. Δεν είναι τυχαίο πως αρκετά αποσπάσματα της ταινίας έχουν την λευκή του μορφή.
Για μένα όμως θα μείνει αξέχαστος και για τη γνώριμη φωνή του, την οποία και συνάντησα σε αρκετές ταινίες κινουμένων σχεδίων, με αξεπέραστη αυτή της Νεκρής Νύφης του Τιμ Μπάρτον, όπου την προσφέρει στον συντηρητικό και σχολαστικό πάστορα που θέλει να παντρέψει το νεαρό ζευγάρι.
Καλό ταξίδι Κρίστοφερ Λι.
Η φωνή σου θα εξακολουθεί να στοιχειώνει τους παιδικούς μας εφιάλτες...

Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015

Το πρώτο ελπιδοφόρο ρήγμα στην TTIP



Μια σημαντική εξέλιξη υπήρξε σήμερα στο Στρασβούργο. Η ηγεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναγκάστηκε να μεθοδεύσει την αναβολή της ψηφοφορίας και της συζήτησης που ήταν προγραμματισμένες για την διαβόητη TTIP, τη Διατλαντική Συμφωνία Επενδύσεων και Εμπορίου, που εδώ και δύο χρόνια η Αριστερά και άλλες πολιτικές δυνάμεις, φορείς και κινήματα πολιτών καταγγέλλουν ως «Δούρειο Ίππο» καταστρατήγησης των εργατικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, διαβλέποντας τον κίνδυνο να μην εξασφαλιστεί πλειοψηφία υπέρ της έκθεσης που θα έδινε το πράσινο φως για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ – ΕΕ, μεθόδευσε αναβολή της ψηφοφορίας με πρόσχημα το μεγάλο πλήθος τροπολογιών επί της έκθεσης για την TTIP. Επικαλούμενος άρθρο του κανονισμού του Ευρωκοινοβουλίου, ανέπεμψε την αξιολόγηση των τροπολογιών στην αρμόδια Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου (INTA) για να διευθετήσει το θέμα των τροπολογιών, διαστρεβλώνοντας μάλιστα και τα σχετικά στοιχεία, αφού υποστήριξε ότι η προτεινόμενες τροπολογίες ήταν 200, ενώ στην πραγματικότητα ήταν περίπου 120.
Ακολούθως, απέσπασε απόφαση της πλειοψηφίας της διάσκεψης των προέδρων για αναβολή όχι μόνο της ψηφοφορίας, αλλά και της συζήτησης που ήταν προγραμματισμένη για σήμερα, Τετάρτη. Η απόφαση προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση της Eυρωομάδας της Αριστεράς GUE/NGL, των Πρασίνων και ευρωβουλευτών από άλλες πολιτικές ομάδες που προκάλεσαν ψηφοφορία για να πραγματοποιηθεί κανονικά η συζήτηση για την TTIP.
Στο Ευρωκοινοβούλιο έγινε πραγματική μάχη επί της ψηφοφορίας αυτής, αφού ήταν προφανής η αγωνιώδης προσπάθεια του προέδρου Σουλτς να αποφύγει με κάθε τρόπο τη συζήτηση, προκειμένου να μην καταγραφούν αντιθέσεις στην TTIP, και ιδιαίτερα στον μηχανισμό ISDS (Επίλυση Διαφορών Επενδυτή- Κράτους), από ευρωβουλευτές τόσο των Σοσιαλδημοκρατών όσο και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Τελικά, διαμορφώθηκε οριακή πλειοψηφία 183 Ευρωβουλευτών υπέρ της αναβολής της συζήτησης, έναντι 181 που ψήφισαν να γίνει η συζήτηση και 37 αποχών. Έτσι, την τελευταία στιγμή για 3 μόλις ψήφους, ο Μ. Σουλτς απέφυγε και μια προσωπική ήττα, αφού έχει επενδύσει πολλά στην εξασφάλιση πλειοψηφίας υπέρ του διαβόητου, διατλαντικού «υπερμνημόνιου». Σημειώνεται ότι κατά της αναβολής της συζήτησης που μεθόδευσε ο σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος του Ε.Κ. ψήφισαν 41 ευρωβουλευτές της ομάδας των Σοσιαλιστών Δημοκρατών. Να σημειωθεί δε, πως ακόμα και ο εισηγητής της Έκθεσης, κ. Lange, δεν ήθελε να πάρει ξεκάθαρη στάση επί του θέματος, επιλέγοντας την αποχή.
Έξω από το Ευρωκοινοβούλιο πραγματοποιήθηκε διαδήλωση από φορείς και κινήματα πολιτών κατά της TTIP, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας πολιτών που έχει συγκεντρώσει σχεδόν 2 εκατομμύρια υπογραφές, τις οποίες η Κομισιόν επιμένει να αγνοεί.
Μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, ευρωβουλευτές της GUE/NGL, φορώντας μαύρα μπλουζάκια με το σύνθημα “STOP TTIP”, σήκωσαν πλακάτ με συνθήματα κατά της συμφωνίας.
Η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνα Κούνεβα, δήλωσε για τη σημερινή εξέλιξη: «Σήμερα προκαλέσαμε ένα μικρό ρήγμα στη συμμαχία που προωθεί αυτό το αποκρουστικό “σύνταγμα” των πολυεθνικών. Πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια και την επόμενη φορά αυτό το μικρό ρήγμα να το κάνουμε μια σημαντική νίκη των πολιτών της Ευρώπης, της δημοκρατίας, του περιβάλλοντος, των δικαιωμάτων».

Πηγή; www.thepressproject.gr

Τρίτη 9 Ιουνίου 2015

Κάτοπτρα αριστερών ηγεμόνων



του Γιώργου Ν. Οικονόμου
(διδάκτορος Φιλοσοφίας)

Ο όρος «κάτοπτρα ηγεμόνων» (speculum principis) χρησιμοποιείται για τα κείμενα του Μεσαίωνα που απευθύνονταν ή αφιερώνονταν στους ηγεμόνες (βασιλείς, πρίγκιπες, αυτοκράτορες) υπό μορφή εγκωμίου ή παραινετικών προτάσεων και τους προέτρεπαν σε πράξεις και συμπεριφορές που ταίριαζαν στο αξίωμά τους.
Οι ρίζες αυτού του γραμματειακού είδους θα μπορούσαν να αναζητηθούν στους αρχαίους συγγραφείς που έγραψαν έργα περί βασιλείας ή παραινετικές επιστολές σε ηγεμόνες, όπως η «Εβδομη επιστολή» και η «Πολιτεία» του Πλάτωνα με το ιδεώδες του βασιλέως-φιλοσόφου, η «Κύρου παιδεία» και ο «Ιέρων» του Ξενοφώντα ή ακόμη οι επιστολές του Ισοκράτη «Προς Νικοκλέα», «Προς Δημόνικον», «Προς Φίλιππον».
Ο Πλάτων και ο Ξενοφών λ.χ. θεωρούν κλειδί της ορθής διακυβέρνησης την εκπαίδευση του μονάρχη.
Οπως ήταν φυσικό, τα «κάτοπτρα ηγεμόνων» ευδοκίμησαν σε μοναρχικά καθεστώτα, πράγμα που εξηγεί την άνθησή τους κατά τον Μεσαίωνα και συνεπώς κατά τους βυζαντινούς χρόνους, ήδη από την αρχή της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Ο δουλοπρεπής τόνος των «κατόπτρων ηγεμόνων» αντανακλά την έλλειψη ελευθερίας και κριτικής στα αυταρχικά καθεστώτα και επιπλέον την απουσία εναλλακτικής λύσης την οποία αυτά καλλιεργούν. Ηδη ο χριστιανός επίσκοπος Ευσέβιος Καισαρείας τον 4ο μ.Χ. αιώνα θέτει τα θεμέλια για τη δικαιολόγηση και διαιώνιση της απόλυτης βασιλικής εξουσίας, με τον «Εκατονταετηρικό», γραμμένο για τον πρώτο Βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄.
Θεωρεί τον αυτοκράτορα εικόνα του Θεού επί της γης και τη βασιλεία του εικόνα της «ουράνιας βασιλείας». Εκτοτε, σχεδόν κάθε Βυζαντινός αυτοκράτορας θα έχει το δικό του «κάτοπτρο» γραμμένο συνήθως από κάποιον αφοσιωμένο ιερωμένο ή αυλικό. Ετσι καθιερώθηκε η ιδεολογία τής «ελέω θεού βασιλείας» που διήρκεσε μέχρι τον 20ό αιώνα.
Στις σύγχρονες αντιπροσωπευτικές ολιγαρχίες ανθεί ένα άλλο είδος «κατόπτρων», που απευθύνεται σε κομματικούς ηγεμόνες και κυβερνητικούς γραφειοκράτες. Τα σύγχρονα «κάτοπτρα» γράφονται από διανοούμενους, δημοσιογράφους, πανεπιστημιακούς που πρόσκεινται στα κόμματα και σκοπό έχουν να προπαγανδίσουν τις υποτιθέμενες ιδέες, ικανότητες και αρετές του εκάστοτε ηγεμόνα και του κόμματος.
Το ίδιο συμβαίνει και στην Αριστερά. Μετά δε τον σχηματισμό της κυβέρνησης Αριστεράς - Ακροδεξιάς, στην οποία συμμετέχουν πολλοί πανεπιστημιακοί, μερικοί κονδυλοφόροι φθάνουν στο σημείο να εγκωμιάζουν και να υποστηρίζουν ακόμη και ανθυπο-ηγεμόνες της κυβέρνησης. Κάποιοι ταυτίζονται ακόμη και με την προβληματική πρόεδρο της Βουλής και τον φλύαρο νάρκισσο υπουργό Οικονομικών.
Καινούργιες ομάδες από κόλακες και οσφυοκάμπτες διανοούμενους πλημμυρίζουν τα ραδιόφωνα και τα έντυπα, τους διαδρόμους και τα σαλόνια της εξουσίας. Κάποιοι λ.χ. προσπαθούν να εντάξουν τις κινητοποιήσεις των πλατειών το 2011 στο αφήγημα της κομματικής Αριστεράς, μερικοί ταυτίζονται με την κυβερνώσα τακτική και άλλοι με την εσωτερική αριστερή κομματική αντιπολίτευση.
Οι μεν ευνοούν την ευρωπαϊκή πορεία της κυβέρνησης, οι δε θυσιάζουν στην αντι-ευρωπαϊκή ρήξη. Οι περισσότεροι είναι βεβαίως αντικαπιταλιστές, αντιμνημονιακοί, με διαφοροποιήσεις – υπέρ του ευρώ ή υπέρ της δραχμής. Συνάπτουν συμμαχίες ή συμβόλαια ανοχής, δίνουν με αρκετή αυτοπεποίθηση συμβουλές και παραινέσεις στους αριστερούς ηγεμόνες, αγνοώντας πως αυτοί τους αγνοούν παντελώς.
Θα μπορούσε να γίνει λόγος για «ιδρυματικό σύνδρομο» των αριστερών διανοουμένων, χωρίς να σημαίνει πως έχουν την αποκλειστικότητα.
Ουδείς φυσικά διανοούμενος της Αριστεράς αναρωτιέται ποιος θα χειριστεί μια μελλοντική δυστοπία, η οποία από ό,τι φαίνεται δεν είναι καθόλου απίθανη, αν ληφθούν υπ’ όψιν οι λανθασμένες ενέργειες της κυβέρνησης Αριστεράς - Ακροδεξιάς, που επί τέσσερις μήνες παραμένει εγκλωβισμένη στις θανάσιμες αντιφάσεις της: από τη μία οι ανεδαφικές δημαγωγικές προεκλογικές υποσχέσεις και από την άλλη οι απειλές της εσωτερικής κομματικής αντιπολίτευσης, από τη μία αριστερός λαϊκισμός και ακροδεξιός εθνικισμός και από την άλλη αναποτελεσματικότητα στα οικονομικά μεγέθη (με κυρίαρχη τη φοροδιαφυγή), νέκρωμα της αγοράς, διαφυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό, στασιμότητα στην αναδιάρθρωση των θεσμών, στο μεταναστευτικό και δημιουργία ανασφάλειας στην κοινωνία.
Η στάση αυτή σημαίνει ανευθυνότητα, ένδεια και ευτελισμό των αριστερών διανοουμένων, αφού ταυτίζονται ρητώς με την εξουσία και τους εξουσιάζοντες και ούτε καν την εκπαίδευση του αριστερού ηγεμόνα προτείνουν.
Ο ρόλος της διανόησης δεν είναι το χάιδεμα της εξουσίας, αλλά η διαρκής κριτική της και η ταυτόχρονη ενημέρωση της κοινωνίας. Από ό,τι φαίνεται είναι δύσκολο για τους αριστερούς διανοουμένους να σπάσουν τα «κάτοπτρα ηγεμόνων», να απελευθερωθούν από εξουσιαστικές αντιλήψεις, κομματικές ιδεολογίες, από την ολιγαρχική διακυβέρνηση και να ανοιχτούν στον δημοκρατικό δρόμο, να ενημερώσουν την κοινωνία για τα λάθη, τις αδυναμίες, τις ανακολουθίες, την ανικανότητα της εξουσίας, να την προετοιμάσουν για το δύσκολο μέλλον.
Η Ιστορία της χώρας αποδεικνύει πως οι περισσότεροι διανοούμενοι ήταν πάντα παρακοιμώμενοι της εξουσίας, είτε της θρησκείας, του εθνικισμού και της Εκκλησίας, είτε των κομμάτων, του κρατισμού και των ισχυρών ΜΜΕ, που τους εξασφάλιζαν εξουσία και δημοσιότητα, ηθικά και υλικά προνόμια, θέσεις στα πανεπιστήμια, στον κομματικό και τον κρατικό μηχανισμό.
Για τον λόγο αυτό δεν υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα ένα σημαντικό ρεύμα χειραφετικής σκέψης, ει μη μόνον εθνικιστικά ιδεολογήματα, θρησκευτικές ιδεοληψίες, θεολογικές αναλύσεις, λαϊκιστικά φληναφήματα και αριστερές ρητορείες.
Στο πλαίσιο αυτό, τα αριστερά «κάτοπτρα» συμβάλλουν στην ιδεολογία της ανάθεσης, στην πολιτική αλλοτρίωση και ετερονομία, δημιουργώντας εφησυχασμό και ψευδαισθήσεις πως οι ηγεμόνες και το κόμμα θα φέρουν το αίσιο μέλλον. Καθιερώνουν έτσι και διαιωνίζουν την ιδεολογία τής «ελέω κόμματος ολιγαρχίας».

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών