Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2017

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Tetro (2009)


Τι θα συνέβαινε αν σε μία υποθετική στιγμή οι σκηνοθέτες Φράνσις Φορντ Κόπολα, Πέδρο Αλμοδοβαρ και Τζιμ Τζάρμους αποφάσιζαν να γυρίσουν μία ταινία μαζί; Είμαι βέβαιος πως θα έβγαινε ένα αποτέλεσμα αντίστοιχο με το Tetro. 
Τελικά όμως το εγχείρημα αυτό πραγματοποιήθηκε μόνο από τον Φράνσις Φορντ Κόπολα (έχοντας όμως έντονη μια αλμοδοβαρική αύρα και πλάνα βγαλμένα από ταινίες του Τζάρμους). Με την ταινία του Tetro, μας ταξιδεύει στο Μπουένος Άιρες όπου "κρύβεται" ο ήρωας της ιστορίας. Ένας μυστηριώδης τύπος, ο οποίος γοητεύει τους πάντες με την αινιγματική του προσωπικότητα. Κανείς δε γνωρίζει το παρελθόν του αλλά ούτε κι ο ίδιος θέλει να μιλάει γι' αυτό. Πορεύεται στη ρουτίνα της αργεντίνικη ζωής λιγομίλητος αλλά με έντονα εκφραστικό βλέμμα. Η καθημερινή του όμως ηρεμία θα ταραχθεί μόλις φτάσει στην πόλη ο μικρός του αδελφός που έχει να τον δει πολλά χρόνια. Δύο πρόσωπα γνωστά-άγνωστα, συναντιούνται μετά από πολύ καιρό και προσπαθούν να συνθέσουν μεταξύ τους έναν κώδικα επικοινωνίας. Όμως το χάσμα που υπάρχει ανάμεσά τους είναι μεγάλο κι έτοιμο να καταπιεί τόσο τους δύο πρωταγωνιστές όσο και τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω τους. Ο κλειστός χαρακτήρας του Τέτρο θα οδηγήσει τον μικρό του αδελφό να αναζητήσει στοιχεία του κοινού τους παρελθόντος από τρίτα πρόσωπα αλλά κι από κάποια κρυμμένα χειρόγραφα που θα πέσουν στα χέρια του. Έτσι κομμάτι κομμάτι αρχίζει να χτίζεται το παρελθόν και να καλύπτονται τα κενά. Όσα πιο πολλά βρίσκει ο μικρός αδελφός, τόσο πιο κοντά φτάνει στην αλήθεια, κάτι που τον πεισμώνει να ψάξει όλο και πιο βαθιά. Εκεί όμως έρχεται αντιμέτωπος με ένα άλλο δίλημμα, το κατά πόσο είναι έτοιμος κι ώριμος να αντιμετωπίσει την αλήθεια που του κρύβουν...


Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα μας ξετυλίγει μία σύγχρονη τραγωδία με πολύ όμορφο κι έξυπνο τρόπο, με τους ηθοποιούς να υποστηρίζουν εξαιρετικά τους ρόλους τους. Συγκεκριμένα ο Βίνσεντ Γκάλο πραγματοποιεί την ερμηνεία της καριέρας του. Παίζει τόσο πειστικά τον ρόλο του Tetro, που σε πείθει να τον συμπαθήσεις υπερβολικά παρ' όλο που είναι χαρακτήρας κλειστός με ανισόρροπες συμπεριφορές κι ανεξέλεγκτες εκρήξεις. Πέρα όμως από τον εξαιρετικό Βίνσεντ Γκάλο, από την ταινία περνάει και η πολυαγαπημένη μας αλμοδοβαρική ηθοποιός Κάρμεν Μάουρα αλλά και η γοητευτική Μαριμπέλ Βερντού (Λαβύρινθος του Πάνα, Θέλω και την Μαμά σου, Χιονάτη). 
Ο δημιουργός κατηγορεί με διακριτικό τρόπο τη μάστιγα της κενής κι ανούσιας ματαιοδοξίας των σημερινών καλλιτεχνών. Πάνω σ' αυτήν την "καλλιτεχνική" ανασφάλεια πατάνε κάποιοι άνθρωποι, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως κριτικοί τέχνης, κάνοντας καριέρα κι αποκτώντας με ιδιαίτερη ευκολία ένα κύρος πάνω στους καλλιτέχνες. Οι ψεύτικές δημόσιες σχέσεις και η προσπάθεια των σημερινών καλλιτεχνών να προκαλέσουν και να πρωτοτυπήσουν, έχουν καταφέρει να βυθίσουν τη σύγχρονη τέχνη σ' έναν απέραντο κι αβαθή βούρκο. Δεν είναι τυχαίο που στο έργο, ένας καλλιτέχνης ανεβάζει μία δραματική όπερα με το όνομα Φάουστα (ο θηλυκός Φάουστ). Συμβολικός βιασμός της παρακαταθήκης σπουδαίων ανθρώπων του παρελθόντος, με μοναδικό σκοπό την εφήμερη δόξα και το χρήμα.


Σε αντίθεση με την μάστιγα του σύγχρονου καλλιτεχνικού κόσμου, ο πρωταγωνιστής γράφει ένα έργο για τον εαυτό του. Δεν κυνηγάει την δόξα ούτε την αναγνωρισιμότητα του κόσμου. Έχοντας χρόνια ζήσει κάτω από την σκιά του πατέρα του, ο οποίος ήταν ένας διάσημος μαέστρος, προσπαθεί να αναζητήσει τον ρόλο του και τον σκοπό που έχει σ' αυτήν τη ζωή. Μη μπορώντας να ανεχτεί τόσο τη συμπεριφορά του όσο και την φήμη που έχει ο πατέρας του, γυρνάει την πλάτη στην οικογένειά του και φεύγει σε μία άλλη χώρα. Αλλάζει το όνομά του για να αποκοπεί από την πνευματική κληρονομιά της οικογένειάς του και βυθίζεται στην δημιουργικότητα. Σκοπός του δεν είναι τα λεφτά κι η υστεροφημία. Δημιουργεί για να βρει απαντήσεις στα ερωτήματα που τον βασανίζουν. Απαντήσεις που θα καταφέρει να ερμηνεύσει ο μικρός του αδελφός. 
Πάνω στο οικογενειακό θέμα, ο σκηνοθέτης θίγει με αξιοπρέπεια ένα χρόνιο και σιωπηλό πρόβλημα. Κάθε οικογένεια είναι μία ωρολογιακή βόμβα, η οποία μπορεί να εκραγεί εύκολα για διάφορους λόγους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα μέλη. Η βόμβα αυτή μπορεί να τεθεί σε αχρηστία μόνο όταν γίνει αντιληπτή από κάποιο μέλος. Κι αν το μέλος αυτό δε καταφέρει να την απενεργοποιήσει, τότε φεύγει μακριά για να σωθεί. Κι αν καταφέρει να σωθεί, τότε προσπαθεί έχοντας μία απόσταση ασφαλείας, να σώσει ένα ένα τα μέλη της οικογένειάς του. Ίσως έτσι μπορέσουν κάποιοι άνθρωποι να σωθούν απ' αυτήν την αθόρυβη μάστιγα.


Το Tetro είναι μία ταινία άψογη στο καλλιτεχνικό κομμάτι με υπέροχα ασπρόμαυρα πλάνα, τα οποία διακόπτονται με έγχρωμες εικόνες του παρελθόντος. Γιατί το παρελθόν να έχει χρώμα και το παρόν να είναι μουντό; Έπειτα η ταινία έχει πολύ όμορφους διαλόγους αλλά κι αρκετά έξυπνο χιούμορ, το οποίο εμφανίζεται τις στιγμές που είναι αναγκαίο για να σπάσει η ένταση της υπόθεσης. Η μουσική βγαλμένη από χορδές αργεντίνικης κιθάρας, είναι νοσταλγική και ταξιδιάρικη. Ένα ατελείωτο καλοκαίρι στους δρόμους του Μπουένος Άιρες. 
Δυστυχώς όμως η ταινία χαντακώθηκε από τους κριτικούς και πέρασε σχεδόν αθόρυβα (όσο θα μπορούσε να περάσει μία ταινία του Κόπολα) από τις σκοτεινές αίθουσες. Ευτυχώς όμως, η διαχρονικότητα των φροϊδικών αναζητήσεων του σκηνοθέτη, διατηρούν την επικαιρότητα της μέχρι σήμερα.
Ότι πρέπει να την δεις με φίλους και να την αναλύσεις μετά με μπύρα και καλή μουσική.

Βαθμολογία: 8/10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου