Έχει πλέον καθιερωθεί ως κινηματογραφική παράδοση να απολαμβάνω κάθε χρόνο κάμποσα αξιόλογα animation, τα οποία χρόνο με το χρόνο κερδίζουν όλο και περισσότερους κινηματογραφόφιλους. Ένα απ' αυτά είναι τα "Χελιδόνια της Καμπούλ", ένα συγκινητικό χειροποίητo animation που ασχολείται με την μεταπολεμική δεκαετία του '90 στο Αφγανιστάν, όπου η επικράτηση των Ταλιμπάν βυθίζει ένα ολόκληρο έθνος σε έναν επικίνδυνο θρησκευτικό σκοταδισμό.
Τα "Χελιδόνια της Καμπούλ" βασίστηκαν στο best-sheller του Αλγερινού Γιασμίνα Κάντρα (το κανονικό του όνομα είναι Μοχάμεντ Μουλεσεχούλ αλλά χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο αυτό για να τιμήσει τη μνήμη της γυναίκα του) πάνω στο οποίο πάτησε η σκηνοθέτης Ζαμπού Μπρεϊτμάν, η οποία μαζί με την καρτουνίστα Ελεά Γκομπέ-Μεβελέκ (τα σχέδιά της αποτελούνται από νερομπογιές) πρόσφεραν το συγκεκριμένο animation.
Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από δυο τελείως διαφορετικά ζευγάρια των οποίων οι ζωές θα μπερδευτούν φτάνοντας σε ένα σπαρακτικό φινάλε. Από την μια είναι ο Ατίκ ένας πρώην μουτζαχεντίν που τραυματίστηκε στις μάχες κατά των Σοβιετικών και πλέον δουλεύει ως δεσμοφύλακας στη πτέρυγα θανατοποινιτών στις γυναικείες φυλακές της πόλης ενώ παράλληλα περιθάλπει την καρκινοπαθή γυναίκα του. Η χρόνια κι ανίατη ασθένεια της καθώς κι οι καθημερινές εκτελέσεις των γυναικών από τους φανατικούς ισλαμιστές, θα τον μετατρέψουν σε έναν άνθρωπο χωρίς συναισθήματα αλλά και διάθεση για ζωή.
Από την άλλη έχουμε ένα νεαρό ζευγάρι, τον Μουσέν που είναι ένας άνεργος δάσκαλος και την άκρως μοντέρνα και προοδευτική σύζυγό του Ζουνάιρα. Οι δύο νέοι που σπούδασαν ιστορία, δυσκολεύονται να εγκλιματιστούν στις νέες συνθήκες κι αναζητούν έναν τρόπο διαφυγής τόσο από την καθημερινότητα όσο κι από την ίδια τους την χώρα. Όμως η αγάπη τους θα κλονιστεί όταν ο νεαρός θα συμμετάσχει στον λιθοβολισμό μέχρι θανάτου μιας πόρνη ενώ λίγες μέρες μετά η σύντροφός του θα αναγκαστεί από τους ταλιμπάν να τον περιμένει κάτω από το λιοπύρι όσο εκείνος προσεύχεται στο τζαμί.
Οι ζωές των δυο ζευγαριών θα μπερδευτούν μετά τον ξαφνικό θάνατο του Μουσέν, για τον οποίον θα κατηγορηθεί η Ζουνάιρα. Οδηγούμενη στην πτέρυγα των μελλοθανάτων, η νεαρή κοπέλα θα γνωριστεί με τον Ατίκ. Ο δεσμοφύλακας θα μαγευτεί από την ομορφιά της, κάτι που θα επαναφέρει τα ναρκωμένα του συναισθήματα. Αυτή η ψυχική αναζωογόνηση θα τον οδηγήσει σε μια προσωπική έρευνα σχετικά με το φονικό, όπου θα πειστεί για την αθωότητά της. Όμως είναι αδύνατον να την σώσει καθώς το καθεστώς των Ταλιμπάν έχει μετατραπεί σε ένα ισχυρό παρακράτος με το οποίο κανείς δεν μπορεί να τα βάλει. Κι ενώ έχει βυθιστεί σε μια νέα απόγνωση, μια ανέλπιστη πράξη θα συμβεί, για να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στην κοπέλα.
Τα "Χελιδόνια της Καμπούλ" θα μπορούσαν να αναγνωστούν ως ένα θεματικό ντοκιμαντέρ βγάζοντας το πέπλο της μυθοπλασίας. Μία καταγραφή της περιόδου όπου οι μουτζαχεντίν που είχαν πολεμήσει τους Σοβιετικούς, παραχωρούν τη θέση τους στους φανατικούς ταλιμπάν. Παρακολουθούμε το φανατισμένο τους θρησκευτικό λόγο και το ατέρμονο μίσος τόσο προς τις γυναίκες όσο και προς τη Δύση. Κατά κάποιον τρόπο, η συγκεκριμένη ταινία προσπαθεί να επαναφέρει τον συγκεκριμένο όρο, τον οποίον καταφέραμε στην Ελλάδα να τον συσχετίσουμε με την γραφικότητα και το μπάχαλο, αφαιρώντας βλακωδώς από πάνω του τον σκοταδισμό και την θανάσιμη ιστορία που κουβαλάει.
Παράλληλα, η ταινία αυτή μετατρέπεται σε μια απρόβλεπτη κραυγή για τη γυναικεία αξιοπρέπεια κι ελευθερία που συντρίβεται κάτω από έναν άγριο φονταμενταλισμό, καθώς μαζί με την χώρα στενάζουν κι όλες οι γυναίκες που κατοικούν εκεί. Η ζωή τους κρέμεται από μια λεπτή κλωστή που μπορεί να κοπεί ανά πάσα στιγμή, αν βρεθούν αντιμέτωπες με την κρίση κάποιου παρανοϊκού ταλιμπάν. Ένας παραλογισμός που ακόμη και στο animation δείχνει απάνθρωπος και σκληρός.
Επίσης, η στιγμιαία σύγκριση του παρελθόντος με το οπισθοδρομικό παρόν, φανερώνει τον οριστικό θάνατο της προόδου και της ελευθερίας σε έναν τόπο που βιώνει εδώ κι αιώνιες πολεμικής κατάστασης. Τα λεηλατημένα πανεπιστήμια, τα ερειπωμένα βιβλιοπωλεία, τα μισογκρεμισμένα σινεμά, η απαγόρευση της κυκλοφορίας των γυναικών αν δε συνοδεύονται με τον άνδρα ή τον κηδεμόνα τους, η αυστηρή απαγόρευση της μουσικής κι άλλα πολλά, αποτυπώνουν την κοινωνική και ηθική κατρακύλα της αφγανικής κοινωνίας. Το εφιαλτικότερο όμως κομμάτι της όλης ιστορίας είναι η εξοικείωση των μικρών παιδιών με τη βία, όπως γίνεται ξεκάθαρο στην εκτέλεση της πόρνης.
Σκηνοθετικά, η ταινία περνάει το μήνυμά της με πολλούς συμβολικούς τρόπους. Πρώτα απ' όλα, η ομορφιά της κοπέλας που συμβολίζει το όραμα αλλά και την όρεξη για ένα καλύτερο αύριο, κυριαρχεί μες στο πολυπληθές άσχημο πλήθος που αντιπροσωπεύει το θρησκευτικό σκοταδισμό. Δεν είναι τυχαίο που το βλέμμα της είναι αυτό που μένει έντονο στη μνήμη μας μετά το πέρας της ταινίας κι όχι άδικα καθώς όλο το υπόλοιπο σκηνικό αποκτά μια τελείως φλου όψη πιθανόν εσκεμμένα καθώς οι δημιουργοί προσπαθούν να παρουσιάσουν το ξεθώριασμα μιας κοινωνίας που αργοπεθαίνει κάτω από τον καυτό ήλιο της κεντρικής Ασίας. Πέρα από τις έντονες πινελιές στη μορφή της πρωταγωνίστριας, τα μοναδικά στοιχεία που ξεχωρίζουν έτσι είναι η καμπουριαστή μορφή του γέρου που θέλει να φύγει από τη χώρα καθώς δεν αντέχει να την βλέπει να μαραζώνει (ίσως η μόνη λογική φωνή της ιστορίας) και τα χελιδόνια ως τα μόνα πλάσματα που εξακολουθούν να πετούν ελεύθερα στον μαρασμένο τόπο.
Παρά τα πολλά σεναριακά κλισέ, τα "Χελιδόνια της Καμπούλ" καταφέρνουν να περάσουν ένα έντονο πολιτικό μήνυμα, προσπαθώντας με απλά λόγια να εξηγήσουν πόσο εύθραυστες αξίες είναι η δημοκρατία κι η ατομική ελευθερία. Επίσης δείχνει πόσο εύκολα μπορεί να χαλιναγωγηθεί τόσο η δικαιοσύνη όσο κι ολόκληρη η κοινωνία με την επιβολή του τρόμου. Στο μόνο που αιθεροβατεί η ιστορία, είναι που πιστεύει πως η αγάπη μπορεί να σώσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε καιρούς σκοτεινούς. Από την μια είναι μια σκέψη ελπιδοφόρα αλλά από την άλλη δύσκολα μπορεί να εφαρμοστεί.
Τα "Χελιδόνια της Καμπούλ" είναι ένα σπάνιο animation, το οποίο ενώ χρησιμοποιεί γλυκές κι απαλές πινελιές παρουσιάζει ένα πολύ σκληρό κι απάνθρωπο περιεχόμενο.
Βαθμολογία: 7/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου