Η Ανατομία μιας Πτώσης (2023)

 

Οι φετινές μου επισκέψεις στους θερινούς αθηναϊκούς κινηματογράφους ολοκληρώθηκαν στην Αίγλη Ζαππείου, όπου παρακολούθησα την πολυαναμενόμενη βραβευμένη με το φετινό Χρυσό Φοίνικα του φεστιβάλ των Καννών, "Ανατομία μιας Πτώσης". Η συγκεκριμένη ταινία στάθηκε άξια για τη διάκρισή της διότι πέρα από ένα καλογυρισμένο δικαστικό θρίλερ, επεδίωξε να παρουσιάσει και να αναλύσει τα πνιγηρά αδιέξοδα των σημερινών ζευγαριών και την υπόκωφη σύγκρουση των ναρκισσισμών που μετατρέπουν αρκετούς συντρόφους σε χρόνιους ανταγωνιστές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η "Ανατομία μιας Πτώσης" να μετατραπεί σε ανατομία μιας σύγχρονης σχέσης, αλλά και σε ανατομία του υπερεγώ των προσώπων που εμπλέκονται στη συγκεκριμένη ιστορία.

Τα κύρια πρόσωπα της ιστορίας είναι η Σάντρα (την οποία υποδύεται η εκπληκτική Σάντρα Ούλερ) κι ο σύντροφός της Σαμουέλ (τον οποίον ερμηνεύει ο Σαμουέλ Τις). Εκείνη Γερμανίδα που ζούσε για χρόνια στο Λονδίνο κι εκείνος Γάλλος που ζούσε για χρόνια στην Αγγλία. Εκεί γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν. Μετά όμως από ένα ατύχημα που οδήγησε σε μερική τύφλωση τον γιό τους, το ζευγάρι αποφασίζει να μετακομίσει στη Γκρενόμπλ, θεωρώντας πως ο βουνίσιος αέρας κι η γαλήνη της γαλλικής υπαίθρου, θα τονώσει τη σχέση τους και θα ανεβάσει ξανά τη διάθεσή τους. 

Η Σάντρα παραμένει μια πετυχημένη συγγραφέας, καθώς θεωρεί πως έχει βρει τη διέξοδό της στη λογοτεχνία. Σαν να προσπαθεί να κρύψει τη θλίψη της κάτω από την αναγνώριση που έχει από το λογοτεχνικό κοινό. Αντιθέτως, ο Σαμουέλ, παρόλο που διαθέτει ταλέντο στη μουσική, αλλά και στη λογοτεχνία, έχει αποσυρθεί, καθώς θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για το ατύχημα του γιού τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται σε μαθήματα που κάνει σε κάποια σχολεία της Γκρενόμπλ, έχοντας παράλληλα αναλάβει την κατ' οίκον εκπαίδευση του γιου του. 

Όμως, η χρόνια στασιμότητα του Σαμουέλ αρχίζει να γίνεται αφορμή συγκρούσεων απέναντι στις φιλοδοξίες της Σάντρα για περαιτέρω αναγνωρισιμότητα. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνουμε μάρτυρες μιας ανώριμης έκρηξής του. Καθώς μια δημοσιογράφος παίρνει συνέντευξη από τη Σάντρα, εκείνος παίζει στη διαπασών ραπ τραγούδια προσπαθώντας να τις εμποδίσει. Η πράξη του ωθεί τον γιό τους να βγει βόλτα με τον σκύλο για να αποφύγει μια ακόμη διένεξη και τη νεαρή δημοσιογράφο να διακόπτει τη συνέντευξη. Γυρνώντας ο γιός στο σπίτι, θα βρει τον πατέρα του νεκρό στο χιόνι. Από εκείνο το κομβικό σημείο ξεκινάει ένα ξετύλιγμα κουβαριού, πασχίζοντας να καταλάβουμε αν ο θάνατος του Σαμουέλ ήταν αποτέλεσμα αυτοκτονίας ή δολοφονίας...  

 

Ο μυστηριώδης θάνατος του Σαμουέλ θα φέρει τη Σάντρα αντιμέτωπη με τη δικαιοσύνη, καθώς θεωρείται ύποπτη. Κατά τη διάρκεια της εγκληματολογικής έρευνας που διεξάγεται στο σπίτι τους, ξεκινάει μια επίμονη ανατομία της πτώσης του Σαμουέλ. Παράλληλα διεξάγεται κι η δίκη, όπου η Σάντρα έρχεται αντιμέτωπη με τις κατηγορίες για πιθανή δολοφονία του συζύγου της κι αναγκάζεται να λογοδοτήσει για τα προβλήματα που είχε στον γάμο της, τα αδιέξοδα με τον σύντροφό της, τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες που είχε να μοιράσει μαζί του, τις ενοχές και τις κατηγορίες που εκσφενδόνιζαν ο ένας στον άλλον για το ατύχημα του παιδιού τους, για την ανύπαρκτη ερωτική τους επιθυμία, αλλά και για τις φιλοδοξίες τους που έρχονταν σε σύγκρουση. Κατά κάποιον τρόπο γινόμαστε μάρτυρες ενός ανελέητου ξεγυμνώματος μιας ψυχής. 

Η σκηνοθέτης Ζιστίν Τριέ με τον σεναριογράφο Άρθουρ Χαραρί καταφέρνουν να μας οδηγήσουν σε μια επίμονη προσπάθεια αναζήτησης της αλήθειας, παρασυρόμενους όμως από μια συνεχή αμφισβήτηση. Κατά κάποιον τρόπο, νιώθουμε περισσότερη σύνδεση με τον ημίτυφλο γιο που είναι κι ο μοναδικός μάρτυρας της υπόθεσης, παρά με τα υπόλοιπα πρόσωπα, τα οποία έχουμε τοποθετημένα απέναντί μας και τα ανακρίνουμε προσπαθώντας να εξάγουμε ένα τελικό συμπέρασμα. Σ' αυτήν την ξεχωριστή κινηματογραφική εμπειρία, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι διάλογοι των πρωταγωνιστικών προσώπων, τόσο στις προσωπικές τους στιγμές όσο και στις συζητήσεις που πραγματοποιούνται εντός του δικαστηρίου, όπου μέσα απ' αυτούς εξετάζονται με ωριμότητα κι ειλικρίνεια αρκετά ευαίσθητα θέματα.

Ωστόσο, η δίκη ξεκινάει με αντικρουόμενες μαρτυρίες τόσο από την πρωταγωνίστρια όσο κι από τον γιό της. Το μπέρδεμα που προκαλείται στους θεατές είναι ξεκάθαρα εσκεμμένο, καθώς μας εισάγει πιο βαθιά στην υπόθεση, δημιουργώντας μας αμέσως υποψίες για την ανάμειξη της Σάντρα στο θάνατο του συζύγου της. Μεμιάς γινόμαστε συνεργοί με αυτούς που προσπαθούν να εξιχνιάσουν την υπόθεση, λύνοντας σιγά-σιγά όλους τους γρίφους που θολώνουν το θανατηφόρο συμβάν. Και πάνω σ' αυτήν τη διαδικασία, η δημιουργός μας φέρνει αντιμέτωπους με τις προκαταλήψεις που εξακολουθούν να υφίστανται και στις πιο προοδευτικές κοινωνίες αλλά και τη δύναμη της μνήμης που πολλές φορές παίζει περίεργα παιχνίδια. 

Η σκηνοθέτης Ζιστίν Τριέ καταφέρνει να περάσει με εντυπωσιακή μαεστρία την ένταση, αλλά και τη δυσφορία που επικρατούν στα ζευγάρια σήμερα. Με έναν ευφάνταστο τρόπο μέσα από διαλόγους κι εκμυστηρεύσεις παρουσιάζονται σχεδόν όλες οι πτυχές των προσωπικοτήτων που εμπλέκονται στη συγκεκριμένη υπόθεση, δίνοντας έτσι διάφορα στοιχεία για τον τρόπο ζωής που είχαν επιλέξει να ακολουθήσουν, αλλά παράλληλα παρέχοντας και ισχυρά τεκμήρια που μπορούν να οδηγήσουν στην ενοχή ή την αθώωση της πρωταγωνίστριας. 

Για να μπορέσει η δημιουργός να επικεντρώσει την προσοχή του κοινού στους διαλόγους και στις άτυπες ανακρίσεις που υφίσταται η πρωταγωνίστρια, προσφέρει μινιμαλιστικά κάδρα. Θολώνοντας αρκετές φορές το φόντο, δίνει έμφαση τόσο στα πρόσωπα του πλάνου όσο και στα λεγόμενά τους. Οπότε, μέσα από την κινηματογραφική της λιτότητα αναδεικνύονται οι άψογες ερμηνείες όλων των ηθοποιών. Πάνω σ' αυτό, αναλαμβάνει η Σάντρα Ούλερ, η οποία δίνει μια εκπληκτική ερμηνεία, με την οποία καταφέρνει να μπερδέψει τον κάθε θεατή. Στην προσπάθειά της να προστατεύσει το υπερεγώ της, την κάνουν να φαίνεται ύποπτη για το θάνατο του συζύγου της, αλλά η ειλικρίνειά της φανερώνει μια καθαρότητα στη συνείδησή της, αποδεικνύοντας πως ποτέ δε θα επεδίωκε να κάνει κακό σε κάποιον. Όμως η πίεση που της ασκείται, την αναγκάζει να φανερώσει ένα σωρό μυστικά που κάθε ζευγάρι προσπαθεί να κρατήσει εντός του ιδιωτικού του χώρου και να εκτεθεί τόσο σε δικούς της ανθρώπους όσο και σε άγνωστα πρόσωπα. Αυτό το συγκλονιστικό ψυχικό άδειασμα που βιώνει κατά τη διάρκεια της δίκης, την κάνει να αποδεχτεί την όποια απόφαση χωρίς κανένα απολύτως συναίσθημα. Τελικά είναι αθώα ή ένοχη; Ή αλήθεια βρίσκεται κάπου στο ενδιάμεσο. Αυτό η σκηνοθέτης το αφήνει αναπάντητο, δίνοντας στους θεατές τη δυνατότητα να κρίνουν και να αποφασίσουν μετά τους τίτλους τέλους. 

Η "Ανατομία μιας Πτώσης" είναι ένα σκληρό κι ώριμο έργο, του οποίου η αμεσότητα αφήνει μια πικρή γεύση στο τέλος, καθώς μας φέρνει αντιμέτωπους με όλες τις καθημερινές στιγμές της ζωής μας όπου βρεθήκαμε στη θέση να κρίνουμε κάποιον ή να κριθούμε από άλλους. Πόσες απ' αυτές τις φορές κρίναμε βιαστικά κι επιπόλαια, μ' αποτέλεσμα να γίνουμε άδικοι σε πρόσωπα που δε φέραν καμία απολύτως ευθύνη κι επίσης πόσες φορές έχουμε αδικηθεί κι εμείς από άλλους με τον ίδιο τρόπο. Μα το κυριότερο, πόσες φορές αναγκάσαμε ανθρώπους να απαρνηθούν τον εαυτό τους και πόσες φορές τον έχουμε απαρνηθεί εμείς. Άραγε, πόσες φορές έχουμε σκοτώσει την αλήθεια; 

 

Βαθμολογία: 8/10