Αίπος: Το άγνωστο βουνό της Χίου αποκαλύπτεται

της Έφης Αλεβίζου

«Το Αίπος, ένας ιδιαίτερος, άγνωστος τόπος, ένα μνημείο του ανθρώπινου μόχθου, αναζητά το μέλλον του. Απ' τη μια έχουμε τις πιέσεις για αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής και απ' την άλλη ψάχνουμε μια βιώσιμη προοπτική ανάδειξης» λέει ο Γιώργος Κάκαρης, γεωγράφος, πεζοπόρος και μόνιμος κάτοικος της Χίου. 

«Χίος δεν είναι μόνο τα Μαστιχοχώρια και τα μεσαιωνικά χωριά» μου λέει η Εβίτα, η οποία ζει στο νησί έχοντας αφήσει συνειδητά πίσω της την Αθήνα. Άλλωστε είναι ο τόπος της, όσο ευωδιαστός, άγριος, ηλιόλουστος, αριστοκρατικός, ναυτικός κι αν είναι. Κουβέντα στην κουβέντα φτάσαμε στο Αίπος, το μαγικό βουνό. 

Γιατί είναι η πρώτη φορά που το ακούω, άραγε; 

Η σύσταση με τον Γιώργο Κάκαρη, έγινε αυτόματα. Ο Χιώτης γεωγράφος και πεζοπόρος ξέρει καλά το άγνωστο σε όλους εμάς βουνό. 

«Καταρχάς να πούμε ότι το “Οροπέδιο του Αίπους”, στην πραγματικότητα δεν είναι οροπέδιο με την αυστηρή επιστημονική ερμηνεία του όρου. Είναι ένας αχανής ορεινός όγκος χαμηλών κυρτωμάτων και ρηχών κοιλωμάτων. Απλά έτσι το μάθαμε, έτσι το λέμε και εμείς, χάριν ευκολίας» μου εξηγεί ο Γιώργος και συνεχίζει: «Μην ξεχνάμε ότι επειδή η περιοχή αυτή είναι άγνωστη στον περισσότερο κόσμο πλην των τσοπάνηδων και των κυνηγών, πρακτικά δεν έχει νόημα η αναφορά σε άλλα τοπωνύμια της περιοχής και γι’ αυτό έχει καθιερωθεί η ονομασία “Οροπέδιο του Αίπους”. Οι 9/10 Χιώτες γνωρίζουν μόνο το βουνό Αίπος και το Φλώρι. Όλα τα υπόλοιπα μέρη είναι λίγο – πολύ άγνωστα». 

Γιατί ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το Αίπος; 

«Αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε διαβούλευση η πρόταση μιας εταιρείας με έδρα την Κρήτη για την εγκατάσταση ενός υβριδικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (φωτοβολταϊκά και μπαταρία) σε μία θέση και έπεται συνέχεια σε άλλες 2 θέσεις και σε δεύτερο χρόνο σε άλλες 5 θέσεις από την ίδια εταιρεία. Στην ίδια περιοχή έχει ήδη πάρει άδεια παραγωγής μια πολυεθνική εταιρεία για την εγκατάσταση 65 μεγάλων ανεμογεννητριών. Δεν έχει προχωρήσει ακόμα το έργο αυτό, αλλά είναι στην ευχέρειά της να το πράξει όταν γίνει η ηλεκτρική διασύνδεση της Χίου με την ηπειρωτική Ελλάδα, οπότε θα μπορεί να εξάγει το ρεύμα εκτός νησιού» εξηγεί ο Γιώργος Κάκαρης. 

«Γενικά δηλαδή η περιοχή έχει μπει στο στόχαστρο των εταιρειών ΑΠΕ λόγω της γεωγραφία της, των χαμηλών κλίσεών της, του γεγονότος ότι επί του οροπεδίου δεν υπάρχει κανένας οικισμός (κατοικείται περιστασιακά από 4-5 τσοπάνηδες) και του περιορισμένου οικονομικού αποτυπώματος στην οικονομία του νησιού. Την ίδια στιγμή επειδή ο κόσμος δεν γνωρίζει τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο του, δεν το εκτιμά, το θεωρεί έναν άσχημο βραχότοπο και πατάει το γκάζι για να φθάσει στον προορισμό του καθώς το διασχίζει με το αυτοκίνητό του. Το Αίπος, χωρίς υπερβολή, είναι η πιο αδικημένη και υποτιμημένη περιοχή της Χίου για την πλειονότητα των κατοίκων της, με συνέπεια οι αντιστάσεις στην προοπτική μετατροπής του Αίπους σε χώρο μαζικής εγκατάστασης ΑΠΕ και λατομείων να είναι χαλαρές. Παλαιότερα είχαν κατατεθεί επίσημες προτάσεις για κατασκευή στην περιοχή αεροδρομίου, σκουπιδότοπου, λατομείων, φυλακής, δομής μεταναστών… Αυτά δεν προχώρησαν. Για τις ΑΠΕ δεν είμαι σίγουρος» ολοκληρώνει τη σκέψη του. 

Δείτε το βίντεο με εικόνες από το Αίπος 

 

Η μεγάλη ιστορία του βουνού Αίπος και ο Όμηρος 

Το βραχώδες και άγονο οροπέδιο μπορεί στις μέρες μας να είναι έρημο και εγκαταλελειμμένο, ωστόσο στην αρχαιότητα αποτελούσε ένα χώρο με έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα. Η μέχρι σήμερα αρχαιολογική έρευνα στο οροπέδιο δεν είναι εκτεταμένη, εντούτοις λόγω της εικόνας και της θέσης του, σε συνδυασμό με ιστορικές αναφορές, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι στο Αίπος βρισκόταν η Χιακή πολίχνη του Ηροδότου. Μεγάλο τμήμα του ανατολικού οροπεδίου με επίκεντρο τη θέση «Ρημόκαστρο», όπου εντοπίζονται υπολείμματα αρχαίου ισχυρού υποστατικού, έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος «για την προστασία και διάσωση των σημαντικών αρχαίων λειψάνων της κλασσικής περιόδου». 

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή του «Αστυφιδόλακκου» στο ανατολικό Αίπος, όπου υπάρχουν διάσπαρτοι δεκάδες ογκώδεις λιθοσωροί, που αποκαλούνται «χουβέλες» από τους ντόπιους ποιμένες και είναι ευρύτερα γνωστοί ως «Σωροί της Γριάς». Πρόκειται για εντυπωσιακούς κωνικούς σωρούς από πέτρες, οι οποίοι στέκουν εκεί από την αρχαιότητα, και μάλλον είναι αποτέλεσμα επίπονου ξεχαλικώματος για τη δημιουργία καλλιεργήσιμης γης. 

Η εκτεταμένη εκχέρσωση στον αφιλόξενο και οριακά παραγωγικό τόπο πιθανολογείται από ερευνητές ότι είναι αποτέλεσμα καταναγκαστικών έργων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την μαρτυρία του Αθηναίου Ναυκρατίτη ότι δούλοι «αποδιδράσκουσιν και, εις τα όρη ορμώμενοι, τας αγροικίας αυτών (δηλαδή των κυρίων τους) κακοποιούσι, πολλοί συναθροισθέντες», ενισχύει την άποψη ότι στο Οροπέδιο του Αίπους βρισκόταν το ορμητήριο του Δρίμακου, του αρχηγού των εξεγερμένων σκλάβων, που θεωρείται ο πρώτος κοινωνικός επαναστάτης της ανθρωπότητας. 

«Αξίζει εδώ να σημειωθεί η θρυλούμενη σχέση του Αίπους με τον Όμηρο. Σύμφωνα με την παράδοση, ο τυφλός ποιητής δίδαξε στη “Δασκαλόπετρα”, παραθαλάσσια περιοχή στα νοτιοανατολικά ριζά του οροπεδίου, καθώς επίσης και στη ομώνυμη θέση ή κατά άλλους “Σχολειόπετρα” στα Κοίλα επί του οροπεδίου. Επίσης, στη θέση “Ομήρικα” του χωριού Πιτυός, που γειτνιάζει με τα βορειοδυτικά όρια του Αίπους υπάρχει μικροτοπωνύμιο “Του δασκάλου οι ελιές” με αιωνόβια λιόδεντρα, που η παράδοση θέλει να συνδέονται με την παρουσία του Ομήρου στο ορεινό χωριό» λέει ο Γιώργος Κάκαρης συνεχίζοντας: 

«Η περιπλάνηση του Ομήρου στο οροπέδιο περιγράφεται από τον «Ηρόδοτο από την Αλικαρνασσό», στο σύγγραμμα του “Περί Ομήρου γενέσιος και βιοτής”, που χρονολογείται μεταξύ του 1ου και 2ου αιώνα μ.Χ.. Σύμφωνα με αυτήν, ο Όμηρος αποβιβάστηκε από ψαράδες της Ερυθραίας σε παραλία της ανατολικής Χίου όπου και διανυκτέρευσε. Την επομένη περιπλανήθηκε (πιθανολογείται στο Αίπος, χωρίς αυτό να κατονομάζεται) και κατέληξε στο χωριό Πιτυός (Πίτυς κατά την αρχαιότητα). Πριν φθάσει στο Πιτυός, ο Όμηρος αναπαύτηκε στη σκιά ενός πεύκου και όταν έπεσε στο κεφάλι μια κουκουνάρα ξύπνησε τρομαγμένος και κοιτώντας τα όρη γύρω του αναφώνησε “Ω, φίλια όρη και σεις με καταδιώκετε;”. Λέγεται ότι από την παράφραση των λέξεων “φίλια όρη”, ονομάστηκε η συγκεκριμένη θέση “Φλώρι”». 

Φωτογραφία: Γιώργος Κάκαρης

Ξεχωριστό ενδιαφέρον για τους περιπατητές έχουν και κάποιοι θρύλοι της περιοχής

Το «Φλώρι», είναι η μόνη περιοχή του οροπεδίου στην οποία διατηρούνται μέχρι και σήμερα δεκάδες υπεραιωνόβιοι δρύες (πουρνάρια), οι οποίοι γλίτωσαν από την εκτεταμένη ξύλευση που έλαβε χώρα κατά το παρελθόν, επειδή τα δέντρα αυτά θεωρούνται ότι ανήκουν στον Άγιο Γιώργη το Φλωριανό, οποίος τα προστατεύει και «αν κάποιος τα πειράξει, θα πάθει κακό». Η παράδοση αυτή, παραμένει ακόμα και σήμερα ζωντανή ανάμεσα στους ηλικιωμένοι βρονταδούσους που αναφέρουν ιστορίες για ανθρώπους που έκοψαν ένα δέντρο για καυσόξυλα και λίγο μετά το μουλάρι τους «έσκασε» ή για βοσκούς που έκοψαν ένα κλαδί για να ταΐσουν τις αίγες τους, οι οποίες την επόμενη μέρα πέθαναν.

Για την περιοχή του «Αστυφιδόλακκου» με τους μεγάλους λιθοσωρούς υπάρχουν δύο θρύλοι με ξεχωριστό ενδιαφέρον. Στον «Αστυφιδόλακκο» λέει, ζούσε μια αντρειωμένη γριά που ξεχαλίκωνε τη γη για να φτιάξει βουνοχώραφα. Γέμιζε την ποδιά της με πέτρες και την άδειαζε σε μέρος που δεν προσφέρονταν για καλλιέργεια. Με κάθε άδειασμα της ποδιάς της, σχηματίζονταν και ένας σωρός, γι’ αυτό οι χουβέλες έχουν κωνικό, συμμετρικό σχήμα. Στους σωρούς αυτούς πιστεύεται επίσης ότι υπάρχει κρυμμένος θησαυρός, καθώς στη λαϊκή παράδοση έχει διατηρηθεί η αινιγματική φράση «Ο μπροστινοπίσινος σωρός κρύβει της γριάς το βιός» που εξάπτει την φαντασία των επίδοξων αρχαιοκάπηλων μέχρι και σήμερα. 

Στη νεότερη ιστορία τώρα, στο Αίπος έλαβαν χώρα οι μάχες Ελλήνων και Τούρκων κατά την απελευθέρωση το 1912. Υπάρχουν διάσπαρτα ελληνικά και τουρκικά ταμπούρια στην περιοχή. 

Εκτός από ιστορικό, το Αίπος είναι και τόπος με γεωφυσικό ενδιαφέρον. Όλος ο ορεινός όγκος αποτελείται από ανθρακικά πετρώματα με έντονη καρστικοποίηση που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών καρστικών δομών (σπηλαιοβάραθρα, ξηρές κοιλάδες, δολίνες κτλ). Το Αίπος είναι το ενδιαίτημα σπάνιων φυτικών και πανιδικών ειδών και γι’ αυτό ένα μεγάλο τμήμα του είναι ενταγμένο στο οικολογικό δίκτυο Natura 2000. Επίσης είναι κηρυγμένο ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά και χαρακτηρισμένο από το ΥΠΕΝ ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους. 

Φωτογραφία: Γιώργος Κάκαρης

Η ιστορία του βουνού πρέπει να ειπωθεί 

«Ποια είναι η δική σας ιστορία και πώς φτάσατε στην παραγωγή του μοναδικού βίντεο που παρουσιάσει τη φυσιογνωμία του βουνού;» ρωτάω τον Γιώργο Κάκαρη. 

«Μ’ αρέσει πολύ η πεζοπορία και αγαπάω τα βουνά και τα εξωαστικά τοπία. Όλα αυτά τα χρόνια που περπατάω μ’ αρέσει να συλλέγω μικρές ιστορίες και να καταγράφω τα ανθρώπινα ίχνη στην ύπαιθρο, όχι απαραιτήτως τα παλαιά, τα αρχαία, αλλά και τα νεότερα. Κάπως έτσι συνειδητοποίησα ότι ο πολιτιστικός πλούτος του οροπεδίου είναι ξεχωριστός, καθώς το Αίπος είναι γεμάτο από διάσπαρτες παλαιές αγροτοποιμενικές κατασκευές και εντυπωσιακά έργα οργάνωσης της γης με εκτεταμένες εκχερσώσεις για να μπορέσει ο άνθρωπος να δαμάσει το βουνό και να επιβιώσει πάνω σε αυτό. Το Αίπος είναι ένα μνημείο του ανθρώπινου μόχθου».

«Πριν 3 χρόνια, αποφάσισα να κάνω ένα μεταπτυχιακό στη Γεωγραφία. Ήταν μια κίνηση καθαρά για μένα και γι’ αυτά που με ενδιαφέρουν και δεν σχετίζεται με τη δουλειά μου. Όταν έφθασε η στιγμή να επιλέξω διπλωματική εργασία, υπήρξε πρόταση από την καθηγήτρια κα Πετανίδου να χαρτογραφίσουμε τις αναβαθμίδες της Χίου. Γνωρίζοντας το πλήθος και την ποικιλία των ξεροτρόχαλων κατασκευών του οροπεδίου, αλλά και τις πιέσεις που δέχεται το οροπέδιο, αντιπρότεινα να μελετήσουμε όλων των ειδών τα ξερολιθικά στοιχεία (λιθόκτιστους δρόμους, πηγάδια, καμίνια, αλώνια, καλύβια, ντουβάρια, τσοπάνικες μάντρες, “γυρίσματα”, όπως ονομάζονται στην ντοπιολαλιά της Χίου τα περιτριγυρισμένα με πέτρες χωράφια και βέβαια τις χουβέλες). Η κα Πετανίδου μου ζήτησε να δει φωτογραφίες για να καταλάβει περί τίνος πρόκειται και όταν τις είδε, κατάλαβε την ιδιαιτερότητα της περιοχής και δέχθηκε με ενθουσιασμό. Η εργασία, παρά κάποια τεχνικά ζητήματα που δεν επέτρεψαν την αποτύπωση της περιοχής με 100% ακρίβεια, ολοκληρώθηκε επιτυχώς και κάπως έτσι φτάσαμε και στο video, το οποίο γυρίστηκε με την άδεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Χίου και του φίλου Κώστα Αναγνώστου, τους οποίους ευχαριστώ πολύ. Νομίζω ότι αξίζει να σημειωθεί ότι ο στόχος του video ήταν να παρουσιαστεί το ανθρωπογενές τοπίο και γι’ αυτό δεν εστιάσαμε στις φυσικές ομορφιές της περιοχής και δεν έχουμε πλάνα από σπήλαια, σπηλαιοβάραθρα, λαγκαδιές, εντυπωσιακές ορθοπλαγιές κ.λπ» απαντάει ο κ. Κάκαρης. 

Γιατί δε γνωρίζαμε τίποτα μέχρι τώρα για το Αίπος; 

Είναι αλήθεια ότι το βουνό δεν έχει μελετηθεί σε βάθος. Έχουν γίνει κάποιες περιορισμένες αρχαιολογικές έρευνες τη δεκαετία του ’80, αλλά άλλες πτυχές του φυσικού και ανθρωπογενούς αποθέματος του οροπεδίου δεν έχουν μελετηθεί καθόλου, γι’ αυτό και η σχετική βιβλιογραφία είναι πάρα πολύ φτωχή. Τα περιθώρια επιστημονικής έρευνας για την τεκμηρίωση της περιοχής είναι πολύ μεγάλα. 

Γιατί είναι άγνωστο το Αίπος; Μην ξεχνάμε ότι είναι κακοτράχαλο και αφιλόξενο. Αποτελείται από σκληρά ασβεστολιθικά και δολομιτικά πετρώματα και ακόμα και η πεζοπορία σε μονοπάτια με ήπιες κλίσεις είναι κουραστική. Επιπλέον, το χειμώνα έχει πάρα πολύ κρύο και το καλοκαίρι λιώνεις από τη ζέστη. Θεωρώ επίσης, ότι το περιορισμένο οδικό δίκτυο που δεν επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση σε όλες τις θέσεις του οροπεδίου έχει επιτρέψει το βουνό να παραμείνει άγνωστο, αλλά και ανέγγιχτο από τον άνθρωπο. 

Πιθανώς να έχει παίξει ρόλο ότι το οροπέδιο του Αίπους δεν χαίρει εκτίμησης από την πλειονότητα των κατοίκων, ενώ το αγροτοποιμενικό παρελθόν μας είναι κάτι που μόλις πρόσφατα άρχισε να αναδεικνύεται στη Χίο χωρίς συμπλέγματα. 

Τέλος, κακά τα ψέματα, αν δεν υπήρχε η τεχνολογική πρόοδος που επιτρέπει την μελέτη μιας περιοχής τηλεπισκοπικά, ούτε η εργασία θα είχε γίνει, ούτε το video θα είχε γυριστεί. 

Φωτογραφία: Γιώργος Κάκαρης

Ποιες κινήσεις γίνονται από την πλευρά σας ώστε να διατηρηθεί αναλλοίωτη η εικόνα του βουνού; 

Μπορεί οι περισσότεροι στη Χίο να μην το έχουν σε ιδιαίτερη εκτίμηση, αλλά είμαστε και εμείς οι λίγοι που το αγαπάμε πολύ. Δυστυχώς όμως μέχρι τώρα δεν έχουμε κάνει όλα όσα θα έπρεπε για να αναδείξουμε τη σπουδαιότητα και την ιδιαιτερότητά του. 

Σκέψου το εξής, η εταιρεία που επιθυμεί να εγκαταστήσει τα φωτοβολταϊκά επικαλείται έγγραφο της Εφορείας Νεοτέρων Αρχαιοτήτων με έδρα τη Μυτιλήνη που βεβαιώνει ότι στην περιοχή δεν υπάρχει κάποιο κηρυγμένο μνημείο αρμοδιότητάς της και πράγματι έτσι είναι. Ωστόσο ακριβώς δίπλα στην περίφραξη των φωτοβολταϊκών υπάρχει η αφετηρία ενός τμήματος του λεγόμενου «Τούρκικου δρόμου», ενός εντυπωσιακού καλοδιατηρημένου λιθόκτιστου δρόμου από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το γεγονός ότι δεν έχει κηρυχθεί ως μνημείο δείχνει τη δική μας ανεπάρκεια και η τυχόν χωροθέτηση των φωτοβολταϊκών ακριβώς δίπλα του, θα αλλοιώσει το τοπίο της περιοχής και θα απαξιώσει τον «Τούρκικο Δρόμο», που συν τοις άλλοις είναι μία από τις πιο γνωστές και ιστορικές πεζοπορικές διαδρομές του νησιού. 

Είναι πολλά δηλαδή που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε για την τεκμηρίωση και την ανάδειξη της περιοχής. Μέχρι τώρα, για να απαντήσω στο ερώτημά σου, κάναμε που και που μία πεζοπορία στην περιοχή, γράφαμε κάποιο κείμενο για το Αίπος, αλλά από την όλη προσπάθεια έλειπε η τεκμηρίωση και η αντιπρόταση. 

Με αυτό το σκεπτικό και με στόχο τη βιώσιμη διαχείριση και αξιοποίηση της περιοχής έχει κατατεθεί μια πρόταση για το μέλλον του οροπεδίου, που περιλαμβάνει τόσο ενέργειες τεκμηρίωσης, όσο και δράσεις «κοινωνικοποίησης» του οροπεδίου και βιώσιμης αξιοποίησης. Η πρόταση αυτή έχει τύχει αποδοχής από κάποιους φορείς και είμαστε σε αναζήτηση χρηματοδότησης για την διοργάνωση κάποιων εκδηλώσεων με πρώτο στόχο οι Χιώτες να μάθουν τι κρύβει αυτό το βουνό. 

Θεωρώ ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής. Ή θα αναδειχθεί η σπουδαιότητα και η ιδιαιτερότητα του οροπεδίου και θα αναζητηθούν οι τρόποι να καταστεί επισκέψιμο ως ένα ανοικτό, υπαίθριο πάρκο φύσης, πολιτισμού, ιστορίας/μυθολογίας, που θα μπορεί να προσελκύει 365 μέρες το χρόνο οικοτουρίστες, ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό και την ιστορία, αγροτουρίστες που θα μπορούν να συμμετέχουν σε παραδοσιακές αγροτοποιμενικές εργασίες, ερευνητές, επιστήμονες και μαθητές, ορειβάτες και ταξιδιώτες περιπέτειας ή σιγά σιγά θα μετατραπεί σε χώρο μαζικής εγκατάστασης ΑΠΕ και νταμάρια απαξιώνοντας το τοπίο και τον χαρακτήρα αυτού του τόπου. Αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα για το Αίπος. Ή ανάδειξη ή απαξίωση. 

Μετά από αυτή τη κουβέντα δεν υπάρχει περίπτωση να μην επισκεφθώ το Αίπος εάν και εφόσον ο δρόμος μου με βγάλει στο αγαπημένο νησί της Χίου. 

Μπορείτε να πάρετε κάπoιες έξτρα πληροφορίες από το site του Γιώργου Κάκαρη chioshiking.gr

Κεντρική φωτογραφία δημοσίευσης: Ο Γιώργος Κάκαρης «μαζί με μία τσοπάνισσα, από την οποία έπαιρνα πληροφορίες, πάνω σε μία χουβέλα» όπως λέει. 

Πηγή: in.gr

Προβολή του ντοκιμαντέρ "Σε μια Στιγμή Κινδύνου"

 

Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση που βρίσκω τον τόπο μου γεμάτο εκδηλώσεις και δρώμενα, παρόλο που βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Όμως χαίρομαι ιδιαίτερα για την αυριανή προβολή του βραβευμένου ντοκιμαντέρ «Σε μια στιγμή κινδύνου» (μια κοινωνία που ταλαντεύεται ανάμεσα στον εκφασισμό της και την αλληλεγγύη), η οποία θα πραγματοποιηθεί στο φιλόξενο χώρο του Αντίβαρου (Καλοπλύτου 44), καθώς γνωρίζω το εξαιρετικό έργο του Ιάσονα Μπάντιου, της Σταυρούλας Πουλημένη και του Θεόφιλου Καλαϊτζίδη. 

Οι συντελεστές της ταινίας πατάνε πάνω στη μνήμη και στη λήθη αλλά και στις προσπάθειες που γίνονται για να καταγραφεί η «επίσημη» ιστορία μιας χώρας, αποσιωπώντας δυσάρεστα συμβάντα κι εγκληματικές πράξεις. Όμως κάποια από τα πρόσφατα γεγονότα ήταν τόσο έντονα, που δυστυχώς φανέρωσαν το κεκαλυμμένο σκοτεινό προσωπείο της ελληνικής κοινωνίας. Ένα προσωπείο που δυστυχώς δύσκολα μπορεί να κρυφτεί ξανά. Τόσο με την προσφυγική κρίση όσο και με τα συλλαλητήρια για το όνομα της Βορείου Μακεδονίας, γίναμε μάρτυρες μιας κοινωνίας που ταλαντεύεται επικίνδυνα ανάμεσα στον εκφασισμό και την αλληλεγγύη. 

Η ταινία επιχειρεί να αναδείξει το νήμα του υπόγειου αυτού «πολέμου» και της διάχυσης της ρητορικής του μίσους προς τον άλλον, τον ξένο, τον γείτονα, τον πρόσφυγα και το καθετί διαφορετικό. Επίσης, η ταινία αποτελεί μια προσπάθεια σύνδεσης των γεγονότων, μέσα από τα μάτια της αλληλεγγύης. Πάνω σ’ αυτό το κομμάτι, δίνεται χώρος σε ανθρώπους που βίωσαν έντονα την περίοδο αυτή να παρουσιάσουν τις δικές τους μαρτυρίες. Παράλληλα, ερευνά το πώς οι κρατικές πολιτικές και τα Μ.Μ.Ε. ενίσχυσαν το κλίμα του φόβου, της βίας και του ρατσισμού, αντί να προστατεύουν τους φτωχούς και τους αδύναμους. 

Μέσα από το μωσαϊκό των παραπάνω αφηγήσεων, γίνεται μια προσπάθεια εντοπισμού διεξόδων από αυτή την κατάσταση, μέσω του αγώνα για μια κοινωνία που η αλληλεγγύη θα αποτελεί καθημερινή πράξη και οδηγό μιας διαφορετικής ζωής, που θα συμπεριλαμβάνει όλους και όλες. 

Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό, ειδικά στον τόπο μας που βίωσε έντονα αρκετά απ’ τα παραπάνω γεγονότα, να συναντηθούμε στο Αντίβαρο και να συζητήσουμε τόσο με τους συντελεστές όσο και μεταξύ μας μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ. 

Συντελεστές: 

Σενάριο – σκηνοθεσία – παραγωγή: Θεόφιλος Καλαϊτζίδης, Ιάσων Μπάντιος, Σταυρούλα Πουλημένη 

Έρευνα: Ιάσων Μπάντιος, Σταυρούλα Πουλημένη 

Φωτογραφία – μοντάζ: Θεόφιλος Καλαϊτζίδης 

Μουσική: Σταμάτης Πασόπουλος 

Ηχοληψία: Σίμος Λαζαρίδης, Ενές Αχμέτ Κεχαγιά 

Μίξη Ήχου: Σίμος Λαζαρίδης 

Επιστημονικός συνεργάτης: Δημοσθένης Παπαδάτος Αναγνωστόπουλος 

Αφήγηση: Φούλης Μπουντούρογλου, Δώρα Νεστορίδου 

Με την υποστήριξη του ελληνικού παραρτήματος του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ

Παρουσίαση του βιβλίου "Βαλκανευτές" στη Χίο

 

 Το μυθιστόρημα του Γιώργου Χατζελένη “Βαλκανευτές” από τις εκδόσεις “Ενύπνιο” παρουσιάστηκε την Δευτέρα 23 Μαΐου στο Ίδρυμα Μαρία Τσάκος. 

Μιλούν για το βιβλίο οι: (με τη σειρά που ακούγονται, μετά τον συντονιστή Κώστα Ζαφείρη, ιστορικό- συγγραφέα): 

Ανδρέας Μιχαηλίδης, Δρ. Ιστορίας της Ιατρικής και βουλευτής Χίου του ΣΥΡΙΖΑ 

Θωμάς Κοσμίδης, οικονομικός αναλυτής 

Βασίλης Παχουνδάκης, σκηνοθέτης 

Μανώλης Βουρνούς, Αρχιτέκτων μηχανικός και τέως Δήμαρχος Χίου 

Μιχάλης Ανεζίρης, εκπαιδευτικός

Η «κανονικότητα» στην πόρτα σου

Eπιδεικνύοντας πρωτοφανή αλαζονεία, «ποντάροντας» στη μιντιακή υπεροπλία, η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει χάσει το μέτρο της καταστολής, δημιουργώντας πλέον πολύ οριακές καταστάσεις, αν δεν έχουν ήδη ξεφύγει από τον έλεγχο.
Η υπέρμετρη κρατική βία ξεκίνησε από τους ήδη στοχοποιημένους του συντηρητικού αφηγήματος, αλλά πλέον αγγίζει και τους «νοικοκυραίους», όπως τους αποκαλούσαν χαρακτηριστικά. Είναι το κοινό που «κατανάλωσε» ήδη αρκετό «νόμο και τάξη» από τη ΝΔ: Προσλήψεις «γαλάζιων» ειδικών φρουρών, ανελέητο ξύλο και καθημερινά επικοινωνιακά σόου στα Εξάρχεια, χωρίς κανένα αποτέλεσμα, εισβολές σε Πανεπιστήμια, ξυλοδαρμοί και συλλήψεις φοιτητών και πολιτών στο σορό και με «συνοπτικές διαδικασίες», εκκενώσεις καταλήψεων και ξενώνων προσφύγων για τα κανάλια, διαπομπεύσεις πολιτών, βασανισμούς ακόμη και ΑμΕΑ, σεξουαλικές παρενοχλήσεις, βασανισμούς μέχρι και ΑμεΑ, βία, αυθαιρεσία, αυταρχικότητα… Μια καθεστωτική στρατηγική, μια «κανονικότητα» για την εδραίωση του φόβου και την ψευδαίσθηση της «τάξης» ενώ στην πραγματικότητα το έγκλημα «αλωνίζει».
Η επικοινωνία όμως καταρρέει υπό το βάρος της πραγματικότητας, όπως και το δόγμα του «νόμος και τάξη». Τη Δευτέρα, η ΕΛΑΣ επιχείρησε με ψευδείς ανακοινώσεις να συγκαλύψει το σοκαριστικό περιστατικό του αστυνομικού που εισέβαλε στην ΑΣΟΕΕ και σημάδευε φοιτητές με το όπλο του ενώ την Τρίτη συνέχισε τη «βεντέτα» με εισβολές των ΜΑΤ, υπό την κατακραυγή της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Κι αν μέχρι σήμερα τα κυβερνητικά στελέχη επικαλούνταν υποκριτικά τους «νοικοκυραίούς», ήρθε και η σειρά τους… Με την στρατιωτικού τύπου απόβαση στα νησιά, οι κάτοικοι της Χίου και της Λέσβου ένιωσαν τι σημαίνει καταστολή. Για την ακρίβεια ένα μέρος αυτής. Γιατί το «ξύλο», όπως είχε ενημερώσει ο Βορίδης, είναι «στοιχείο αναγκαστικότητας» στην «κανονικότητα» της ΝΔ. Όλο και περισσότεροι βιώνουν και αντιλαμβάνονται πλέον αυτή την «αναγκαστικότητα».
Αφού επί μήνες εμπαίζει τις τοπικές κοινωνίες με τον δήθεν «διάλογο» για το προσφυγικό και αφού εγκλωβίστηκε στην καταστροφική της πολιτική που ήρθε σε απόλυτη αντιδιαστολή με την ξενοφοβική της δημαγωγία ως αντιπολίτευση και τον ακραία καταγγελτικό της λόγο για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΔ στέλνει τις δυνάμεις καταστολής. «Η εντολή ήταν «βαράτε στο ψαχνό»», είπαν κάτοικοι Χίου και Λέσβου στο Tvxs.gr… Ξύλο, τρομοκρατία και χημικά για όλους ανεξαιρέτως.
Η κυβέρνηση εφαρμόζοντας ένα «εσωτερικό Δουβλίνο» έχει αποφασίσει να «κάψει» τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου και ποντάρει στην ιδιοτέλεια όσων θέλουν το πρόβλημα μακριά από την πόρτα τους, «εγκλωβισμένο» στα νησιά, όπως ακριβώς η Ευρώπη χρησιμοποιεί την Ελλάδα ως «αποθήκη». Για να επιβάλει την πολιτική της, που πέρασε πραξικοπηματικά παρακάμπτοντας τη Βουλή, δεν διστάζει να μεταχειριστεί την σκληρή καταστολή της «κανονικότητας» που ευαγγελίστηκε.
«Εμείς φταίμε που τους ψηφίσαμε. Αυτό είναι Χούντα». «θέλουμε πίσω την ψήφο μας», φώναζαν οι κάτοικοι των δύο νησιών, καταγγέλλοντας την εξαπάτηση της ΝΔ. Κι αν κάποιοι, όλο και λιγότεροι πια, συνεχίζουν να ανέχονται αυτή τη βία, πιστεύοντας πως έτσι το πρόβλημα θα διατηρηθεί μακριά τους, να είναι σίγουροι ότι αργά η γρήγορα θα χτυπήσει και η δική τους πόρτα. Κανείς δεν γλιτώνει από την… «κανονικότητα».

Πηγή: Τα Μπλόκια

Χίος: Η δημοκρατία τετέλεσται;

Όσοι κατοικούμε στη Χίο (και στη Λέσβο, και στη Σάμο) ζούμε από χτες πρωτοφανείς στιγμές περιφρόνησης κάθε έννοιας δημοκρατίας.
Η κυβέρνηση, σε ένα κρεσέντο τσαμπουκά, πλήρους αυταρχισμού, σε μετωπική σύγκρουση με τη βούληση του λαού δύο ολόκληρων νησιών (την οποία γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της), αποβίβασε τη μεγαλύτερη δύναμη των ΜΑΤ που έκανε ποτέ την εμφάνισή της στα μέρη μας (με τη συνδρομή και του στρατού), για να επιβάλει με το “έτσι θέλω” τη δημιουργία της γιγάντιας φυλακής – αποθήκης ψυχών πάνω στο Αίπος.
Ο δρόμος προς το 17 “καθαρίστηκε” με κάθε τρόπο: πολίτες εισέπραξαν τόνους δακρυγόνων και χημικών, κάμποσοι χρειάστηκαν νοσηλευτική περίθαλψη, ενώ μπλοκαρίστηκαν ολόκληρες περιοχές του νησιού από τα ΜΑΤ, που συμπεριφέρονται με κάθε τρόπο κι από την πρώτη στιγμή ως “στρατός σε ζώνη κατοχής”! Κι όλη αυτή η επίδειξη τυφλής κι ασύστολης βίας, όλη αυτή η θρασύτατη περιφρόνηση του λαϊκού αισθήματος για τον...”ιερό” σκοπό της δομής στο Αίπος- για την μονιμοποίηση του εγκλεισμού των προσφύγων στο νησί, για την περαιτέρω επιδείνωση των ήδη άθλιων και οριακών συνθηκών διαβίωσής τους στη ΒΙΑΛ (αν η κατάσταση στη ΒΙΑΛ είναι ήδη τέτοια, ας φανταστεί ο καθείς τι θα υποστούν πεταμένοι σε μια “τρύπα στο χάρτη”, για μια εξέλιξη εντέλει που θα διογκώσει το πρόβλημα, κηλιδώνοντας παντοτινά το νησί και μετατρέποντάς το σε σύγχρονο Νταχάου. Τέλος, η συγκεκριμένη πολιτική ξαναδυναμώνει επικίνδυνα τις ακροδεξιές, υστερικές και μισαλλόδοξες φωνές, που βρήκαν χρυσή ευκαιρία να ξεπεταχτούν από τις τρύπες τους κραδαίνοντας επιχειρήματα όπως “Δείρτε τους πρόσφυγες κι όχι εμάς τους Έλληνες”! Ενώ το μόνο που έγινε ολοφάνερο είναι πως η αστυνομική βία και τρομοκρατία, σε όποιους κι αν ασκείται – πρόσφυγες ή ντόπιους – έχει πάντα το ίδιο αποτρόπαιο πρόσωπο της κρατικής αυθαιρεσίας και της καταπάτησης θεμελιωδών δικαιωμάτων. Έστω κι αν η κυβέρνηση, μες στην αχαλίνωτη αλαζονεία της, πανηγυρίζει για το ότι “κέρδισε” τον πρώτο γύρο, ο αγώνας αυτός θα είναι μακρύς.
Από εμάς εξαρτάται να μη λουφάξουμε, να μη σωπάσουμε, να συνεχίσουμε την πάλη για την αντιστροφή αυτού του αίσχους!

Χιακή Συμπολιτεία

Στη Χίο έγινε η αρχή...

Τα χθεσινοβραδυνά γεγονότα της Χίου πέρα από ανησυχητικά, ήταν κι αναμενόμενα καθώς η σημερινή κυβέρνηση αναρριχήθηκε στην εξουσία αγκαλιάζοντας όλα τα προηγούμενα χρόνια σκοταδιστές και νεοναζί. Ο βασικός κορμός των ψηφοφόρων της Ν.Δ. δεν αντιλαμβανόταν ή δεν ήθελε να αντιληφθεί πως η φωνή της οποιαδήποτε λαϊκής δεξιάς έσβηνε κάτω από τις ιαχές των άλλοτε μακεδονομάχων κι "αγανακτισμένων" κατοίκων των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Δεν έβλεπε πως το κόμμα που υποστήριζε άλλαζε ρότα προς ακροδεξιές κατευθύνσεις. Σημαντικό ρόλο σ'αυτό έπαιξαν κι εξακολουθούν να παίζουν τα Μ.Μ.Ε. όμως αυτό δε μειώνει την ευθύνη των ψηφοφόρων.
Λίγους μήνες διακυβέρνησης της Ν.Δ. χρειάστηκαν για να γίνει αντιληπτή η εξαπάτηση της μεσαίας τάξης που είδε να χάνει το κοινωνικό της μέρισμα, των συνταξιούχων που έχασαν την 13η σύνταξη, των νυκοκοιραίων που από τέλη Απρίλη θα βλέπουν να κινδυνεύει η πρώτη τους κατοικία και των "κυρ Παντελήδων" που ανά πάσα στιγμή θα φοβούνται τα αξημέρωτα μπουκαρίσματα των αστυνομικών στα σπίτια τους. Όμως κανείς τους δε μιλάει. Είτε από σάστισμα, είτε από ντροπή, είτε από άγνοια.
Όμως οι φασίστες δε ξεχνάνε. Κι εκεί είναι που την πάτησε η νέα κυβέρνηση (παρόλο που την έχει ξαναπατήσει με την υπόθεση Μπαλτάκος - Χρυσή Αυγή). Οι πολιτικάντηδες θρέψανε ανεξέλεγκτα ένα τέρας μόνο και μόνο για να τους ανεβάσει στην εξουσία. Όμως αυτό το τέρας λειτουργεί με το νόμο της ζούγκλας. Βλέποντας πως εξαπατήθηκε, έδειξε μεμιάς τα δόντια του όχι προς τους αδύναμους και τους κατατρεγμένους αλλά απέναντι στον αφέντη που το τάιζε σανό όλα αυτά τα χρόνια.
Τα γεγονότα της Χίου ήταν η αρχή ενός νέου εφιάλτη που παίρνει σάρκα κι οστά. Ενός εφιάλτη που βλέπαμε να ρχεται αρκετό καιρό πριν. Λίγους μήνες μετά τις εκλογές του καλοκαιριού και με τις ευλογίες ενός πλήθος με πλήρης πολιτική κι ιδεολογική άγνοια, βρεθήκαμε σε ένα κωμικοτραγικό καθεστώς μιας κυβερνητικής παρωδίας. Η κυβέρνηση αυτή που ανέθρεψε τον επικίνδυνο νεοφασισμό, υποστηρίζεται πλέον μόνο από μεγαλοεπιχειρηματίες, χριστιανοταλιμπάν κι ηλίθιους έχοντας ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας να παρακολουθεί μουδιασμένο σε καθημερινή βάση τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά της εγκλήματα. Κι όπως φαίνεται θα τα λουζόμαστε αυτά όσο το επιτρέπουμε (;)...

ΥΓ: είναι κρίμα που ένα χρόνο πριν δεν ακουγόταν ο κώδωνας του κινδύνου που έκρουαν διορατικοί συνάνθρωποί μας (ένα παράδειγμα είναι το εύστοχο σκίτσο της ανάρτησης από το πενάκι του Γιάννη Δερμετζόγλου).

Κάθε τέλος είναι μια νέα αρχή...

Πριν ακριβώς τρία χρόνια κι ενώ βρισκόμουν στο νησί για τις γιορτές, σε μια συνάντηση με τον Γιάννη Βούλγαρη, έγινε η πρόταση να αρχίσω να γράφω στην Απλωταριά. Μου ανέθεσαν ένα εβδομαδιαίο βήμα στις Δεύτερες Σκέψεις ενώ στην πορεία προέκυψαν κάποιες συνεντεύξεις με εκλεκτά πρόσωπα. Ως αναγνώστης της Απλωταριάς για πολλά χρόνια, ένιωσα ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα περηφάνιας κι ευθύνης. Συναισθήματα που δεν μπορώ να περιγράψω. Όπως δεν μπορώ να περιγράψω τη στεναχώρια μου όταν πάρθηκε η απόφαση να κλείσει ο δεκαετής της κύκλος.
Σ' αυτό το μοναδικό ταξίδι συμπορεύτηκα με τους υπόλοιπους συντελεστές τρία ακριβώς χρόνια, από τον Γενάρη του 2016 μέχρι σήμερα. Μέσα σ' αυτά τα τρία χρόνια γνώρισα και δέθηκα με νέους ανθρώπους. Νέους φίλους στη ζωή και νέες παρέες στις μετέπειτα επισκέψεις μου στο νησί. Ο Γιώργος, η Δέσποινα, ο Βαγγέλης, η Μαρκέλλα, ο Αλέξανδρος, η Ερμιόνη, η Βασιλική, ο Αριστοτέλης, ο Κώστας... Αυτό ήταν το μεγαλύτερο δώρο που μου πρόσφερε η Απλωταριά και της είμαι πραγματικά ευγνώμων.
Μέσα σ' αυτά τα τρία χρόνια ήρθα σε εποικοδομητικούς διαλόγους αλλά κι έντονες αντιπαραθέσεις με αρκετό κόσμο. Απόλαυσα στιγμές προβληματισμού, μοιράστηκα ανησυχίες κι αγνοούσα επιδεικτικά αβάσιμες κραυγές μίσους και φόβου που προσπαθούσαν να με εξοργίσουν και να μ' αποπροσανατολίσουν. Πολλές φορές βρέθηκα στα όριά μου. Εκείνες τις στιγμές είναι που υπερίσχυε το πνεύμα της ομάδας καθώς εκεί που γονάτιζε ένας, μεμιάς εμφανίζονταν δεκάδες χέρια για να τον σηκώσουν ξανά ψηλά. Ένα πνεύμα συντροφικότητας κι άψογης συνεργασίας που σπανίζει στις μέρες μας. Αυτό το πνεύμα αγάπης, αλληλοσεβασμού και παρεΐστικης διάθεσης ήταν αξιοζήλευτο και μοναδικό. Αισθάνομαι τυχερός που το βίωσα μες στην ομάδα της Απλωταριάς.
Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου τον Γιώργο που μ' εμπιστεύτηκε και όλη την ομάδα που πρόσφερε όλα αυτά τα χρόνια μια ξεχωριστή πολυεπίπεδη φωνή στην Χίο. Την φωνή της αξιοπρέπειας και της ηθικής. Την φωνή της μνήμης και του πολιτισμού. Την ανθρώπινη φωνή.
Αυτά τα δέκα χρόνια αφήνουν μια πλούσια παρακαταθήκη στον τόπο μας. Μία πλούσια συλλογή πληροφοριών, εργασιών, φωτογραφιών κι ερευνών που είμαι βέβαιος πως θα εκτιμηθούν και θα αξιοποιηθούν στο μέλλον.
Ένας κύκλος κλείνει. Από τη μια αισθάνομαι τυχερός που είμαι ένα μικρό κομμάτι του αλλά από την άλλη με πνίγει μια απέραντη θλίψη. Η Απλωταριά θα αφήσει ένα μεγάλο κενό στον τόπο μας αλλά με την ιστορία της έχει ανοίξει έναν νέο δρόμο, ο οποίος είναι εκεί και μας περιμένει να τον διαβούμε ξανά. Και είμαι σίγουρος πως πολλοί από μας θα σμίξουμε σύντομα για να συνεχίσουμε αυτήν την όμορφη πορεία.
Καλή μας αντάμωση λοιπόν...

Βροντερό «όχι» γονέων στην γκετοποίηση των προσφυγόπουλων

Ογδόντα τρεις γονείς της Χίου εκφράζουν δημοσίως την αντίθεσή τους στην γκετοποίηση των προσφυγόπουλων που παραμένουν στο νησί και υποστηρίζουν το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση, υπερασπιζόμενοι «βασικά κοινωνικά αγαθά και ανθρωπιστικές αξίες».
Με αφορμή την μεγάλη και έντονη συζήτηση για την δημιουργία και λειτουργία των δομών υποδοχής και εκπαίδευσης προσφύγων (ΔΥΕΠ) στη Χίο, καθώς και τις αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί από μερίδα γονέων και κηδεμόνων, οι 83 γονείς που υπογράφουν το κείμενο καλούν κι άλλους γονείς να επιλέξουν αυτή την αντίληψη.
Σε ό,τι δε αφορά τις εξελίξεις στην Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων νομού Χίου, όπου ως γνωστόν εξ αφορμής αυτού του θέματος παραιτήθηκε σχεδόν σύσσωμο το διοικητικό της συμβούλιο, τονίζουν ότι «είναι σημαντικό να ακολουθηθούν όλες οι νόμιμες και διαφανείς διαδικασίες, ώστε να αναδειχθεί ένα νέο Δ.Σ. που να υποστηρίζει τα δικαιώματα όλων των παιδιών».

Τα σχολεία πρέπει να είναι ανοικτά για όλα τα παιδιά

Ακολουθούν το κείμενο και τα ονόματα των γονέων που υπογράφουν:

Αναγνωρίζουμε ότι ζούμε σε χρόνια έντονων πολιτικών και γεωστρατηγικών αλλαγών και βιώνουμε καταστάσεις που δημιουργούν από δύσκολες έως άθλιες συνθήκες διαβίωσης για χιλιάδες ανθρώπους που εξαιτίας του πολέμου ή άλλων προβλημάτων εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους κι εγκλωβίζονται στη χώρα μας και στο νησί μας. Το τελευταίο δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στους μόνιμους κατοίκους και ειδικά των κοντινότερων στους προσφυγικούς καταυλισμούς περιοχών με αναμφισβήτητα πολλές αρνητικές συνέπειες.
Στηρίζουμε το αίτημα των προσφύγων / μεταναστών να μεταβούν στις χώρες επιλογής τους κι όχι να εγκλωβίζονται στο νησί μας και γενικότερα στη χώρα. Χρειάζεται πλέον όλες οι διαδικασίες καταγραφής και ταυτοποίησης να γίνονται στην ηπειρωτική χώρα. Δεν αντέχουν τα νησιά επιπλέον εγκλωβισμό ως αποτέλεσμα της συμφωνίας της Ε.Ε. με την Τουρκία. Για όσους βρίσκονται εδώ, πρέπει άμεσα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ώστε όσοι δικαιούνται το άσυλο να το πάρουν και να κατευθυνθούν στον προορισμό τους.
Ωστόσο, θεωρούμε απαράδεκτες τις συνθήκες διαβίωσης στη ΒΙΑΛ, ενώ είναι απαραίτητη η αξιοπρεπής κάλυψη των βασικών αναγκών (σίτισης, ένδυσης, υγειονομικής περίθαλψης κ.λπ.) των διαμενόντων κι ιδιαίτερα των παιδιών.
Θεωρούμε απαραίτητη την προστασία των κατοίκων των Καμποχώρων και όποιων άλλων χώρων γειτνιάζουν με καταυλισμούς και την αποκατάσταση των όποιων προβλημάτων έχουν προκληθεί.
Ως γονείς χρειάζεται να υπερασπιζόμαστε πάντα την ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους και τους λαούς. Θέλουμε όλα τα παιδιά να μεγαλώνουν σ΄ έναν ειρηνικό κόσμο.
Εκτός από την ειρήνη και η εκπαίδευση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις (σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, σύμβαση για το καθεστώς των προσφύγων), καθώς και από την εθνική νομοθεσία. Κάθε παιδί που βρίσκεται στη χώρα έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Στηρίζουμε την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων χωρίς διακρίσεις, παρέχοντας ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές, με αποκλειστική ευθύνη του κράτους και όχι των ΜΚΟ. Τα σχολεία πρέπει να είναι ανοιχτά για όλα τα παιδιά. Ο αποκλεισμός και η γκετοποίηση ατόμων ή ομάδων είναι που δημιουργεί και θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερα προβλήματα στο μέλλον.
Χρειάζεται συλλογικά να διεκδικήσουμε από το κράτος τη διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου για όλους τους μαθητές με υλικοτεχνική υποδομή, προσωπικό με σταθερές σχέσεις εργασίας (εκπαιδευτικό και βοηθητικό), παιδαγωγικό υλικό κ.λπ. Να στηρίζουμε τα αιτήματα των συλλόγων των εκπαιδευτικών και να συνεργαζόμαστε μαζί τους για ένα καλύτερο σχολείο. 

Αντωνόγλου Δημήτρης, Αριστείδου Βαγγέλης, Αρμενάκη Δέσποινα, Αρμενάκης Δημήτρης, Βάντα Σοφία Σάντος-Μελαχροινούδη, Βίλλου Έφη, Βούλγαρης Γιάννης, Βούλγαρης Κώστας, Βουχάρα Μαρία, Γατανάς Μιχάλης, Γκαρμάτη Ευτυχία ,Δημητρακόπουλος Παναγιώτης, Δηράκη Βάσω, Ελευθερίου Μαρία, Ζαφείρη Βάσια, Ζύμαρη Βασιλεία, Ηλιαδάκης Σταμάτης, Ηλιόπουλος Κωνσταντίνος, Θεοδωρόπουλος Ηλία, Καβάδα Κική, Κάκαρης Γιώργος, Καλαγκιά Μαρία, Καλιπόζη Ζηνοβία, Καλλίτση Αργυρώ, Καμπεράκη Μαρία, Καραγιάννη Αγλαΐα, Καραμανής Στέλιος, Καραμουσλή Άννα, Καραμουσλής Γιώργος, Καρίβαλη Μαριάννα, Κάρκαλου Αλέκα, Καστερνούδης Μιχάλης, Κατολέων Περικλής, Καυκάλα Χρυσάνθη, Κοτσάτου Ελένη, Κουγιούλη Δέσποινα, Κούρτης Ιωάννης, Κουτσοδόντης Τάσος, Κρεατσούλας Μιχάλης, Κριμιζή Πόλυ, Κωνσταντινούδη Γιασεμή, Λουκάς Γιάννης, Μανωλάκη Σαραντινή, Μαραγκός Αντώνης, Μαρίνη Ευγενία, Μαρτζούκου Στέλλα-Μαρία, Μενεξέ Ελένη, Μισαηλίδου Άννα, Μισετζής Γιώργος, Μουτάφη Μαρία, Μπαχά Αγγελική, Μπαχά Τώνια, Μπελούκας Τάκης, Μπιτσιμλί Καχραμάν, Μπογιατζής Νικος, Μπουκέας Γιώργος, Νικολάου Λεμονιά, Παγούδης Γιώργος, Παναγιωτάκης Αλέξανδρος, Παπαδόπουλος Γιάννης, Παπαδόπουλος Νίκος, Πέτροβα Βάσω, Πιτσικούλη Άννα, Σκαπινάκη Δέσποινα, Σκαπινάκης Πολύκαρπος, Σταυρινούδης Σταύρος, Στρατάκη Αργυρώ, Συρρή Ασπασία, Σφυράκη Γωγώ, Τάζογλου Σοφία, Τάνου Σαπφώ, Τέττερη Ζηνοβία, Τσόλας Κοσμάς, Φλεβαράκης Λεωνίδας, Φραγκάκη Γεωργία, Φραγκάκη Μαρία, Φρεζούλη Ερμιόνη, Φύλλα Ηλιάνα, Χαιρέτη Κατερίνα, Χαλιορή Ιουλία, Χαρίτος Στέλιος, Ψαρούδης Γιώργος, Ψούνη Ιουλία.

Πηγή: Αστραπάρης

Φωτογραφική έκθεση "No Direction Home" στον κοινωνικό χώρο Αντίβαρο

Από σήμερα και μέχρι τις 19 Μαΐου, στον κοινωνικό χώρο Αντίβαρο ξεκινάει μία ενδιαφέρουσα φωτογραφική έκθεση από τη συλλογή του ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ .
Έχοντας στη κατοχή μου το φωτογραφικό λεύκωμα του No Direction Home, μπορώ να πω πως οι φωτογραφίες της έκθεσης έχουν αποτυπώσει απίστευτα την ένταση και το δράμα του προσφυγικού. 235 φωτογραφίες 30 Ελλήνων φωτογράφων αποτυπώνουν το προσφυγικό, την οδύσσεια των εκπατρισμένων από τις εμπόλεμες ζώνες στη Συρία και στο Κομπάνι μέχρι το προσφυγικό στρατόπεδο στο Καλαί και την πορεία τους μέσω της Ελλάδας και της βαλκανικής οδού προς τη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη.
Οι περισσότερες από τις εικόνες του No Direction Home είναι φωτογραφίες έχουν συμπεριληφθεί σε ρεπορτάζ για το προσφυγικό. Ρεπορτάζ, από το λατινικό ρήμα reportare που θα πει «να φέρω πίσω» «να μεταφέρω κάτι στο σπίτι» και ο στόχος του βιβλίου είναι ακριβώς αυτός: να μεταφέρει στο «σπίτι», με ό,τι σημαίνει αυτό για τον καθένα από μας, αυτό που συνέβη, συμβαίνει και θα συμβαίνει όσο τα ευρωπαϊκά κράτη αρνούνται να επιτρέψουν την ελεύθερη μετακίνηση χιλιάδων ανθρώπων που επιβίωσαν από τον πόλεμο, την πείνα και τον θάνατο για να φτάσουν στα ευρωπαϊκά εδάφη και να έρθουν αντιμέτωποι με τους φράχτες που εμποδίζουν το πέρασμα στην ελευθερία και με τις ευρωπαϊκές πολιτικές του αργού ασύλου, της ανύπαρκτης μετεγκατάστασης, του γεωγραφικού περιορισμού και της βίαιης ή εκβιαστικής επαναπροώθησης στην «ασφαλή Τρίτη χώρα» Τουρκία.
Πέρα όμως από την έκθεση, μεγάλο ενδιαφέρον έχει κι η σημερινή ομιλία της Ελίνας Σαράντου, υπεύθυνης Προγραμματισμού HIAS Ελλάδας και της Ηλέκτρα Αλεξανδροπούλου από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Η συμμετοχή του κόσμου μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την έναρξη μιας σειράς γόνιμων προβληματισμών.

Κινηματογραφική Άνοιξη: Μια συζήτηση με τον Νίκο Αυγουστίδη

Γνωρίστηκα με τον σκηνοθέτη Νίκο Αυγουστίδη, σε μία συνέντευξή μας στη σελίδα της «Απλωταριάς». Στις απαντήσεις που μου είχε δώσει, διαπίστωσα πως είναι ένας άνθρωπος με ουσιώδεις προβληματισμούς και δημιουργικές ανησυχίες. Γι’ αυτό και δε βρήκα τυχαίο το γεγονός πως η ταινία του Ummi κέρδισε πολλές και καλές εντυπώσεις σε διάφορα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Λίγους μήνες αργότερα του ανατέθηκε η οργάνωση ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ στο νησί μας.
Μια βδομάδα πριν την εκδήλωση, συναντηθήκαμε και κουβεντιάσαμε για τον κινηματογράφο και τις ταινίες που θα προβληθούν στο Ομήρειο. Αυτό που με κέντρισε κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ήταν ο ενθουσιασμός του καθώς βλέπει να παίρνει σάρκα κι οστά ένα όραμά του αλλά κι η αγάπη του για τον κινηματογράφο.
Η «Κινηματογραφική Άνοιξη» της Χίου είναι μία μεγάλη ευκαιρία για το νησί μας. Μία ευκαιρία στο να γίνουμε ένας πολιτισμικός πόλος έλξης. Ένα σημείο συνάντησης λαών με συνδετικό κρίκο την θάλασσα. Γι’ αυτό το λόγο ονομάστηκε «CHIOS FOURSEAS Film Festival» (τέσσερις θάλασσες), κάτι το οποίο μπορεί να ακουστεί κι ως foresees (προβλέπω), προσθέτοντάς στην εκδήλωση έναν ακόμη ρόλο, αυτόν της αναζήτησης νέων καλλιτεχνών που μέσα από τα έργα τους προσπαθούν να προβλέψουν το άμεσο μέλλον θέτοντας ερωτήματα και προβληματισμούς στους θεατές. Οφείλουμε να τιμήσουμε την προσπάθεια του Νίκου Αυγουστίδη και να υποδεχτούμε την πρωτόγνωρη ευρωπαϊκή αύρα που θα καλύψει το νησί μας το σαββατοκύριακο.

Συνέντευξη στον Γιώργο Χατζελένη 

Περνάνε χρόνια για να υλοποιηθεί κάποιο όνειρο μας. Πως ένιωσες όταν σου ανατέθηκε η διοργάνωση του πρώτου κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Χίο. Και ποιες είναι η προσδοκίες σου; 

Η αρχή έγινε τον περασμένο Αύγουστο όταν η νεοσύστατη συμβουλευτική επιτροπή του Ομηρείου Πνευματικού Κέντρου στην οποία κλήθηκα να είμαι μέλος, αποφάσισε μια σειρά δράσεων καλλιτεχνικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος σε ετήσια βάση υπό τον γενικό τίτλο ΟΜΗΡΕΙΟΥ ΕΡΓΑ. Ανέλαβα τον κινηματογραφικό τομέα. Η πρόταση μου ήταν η διοργάνωση ενός Κινηματογραφικού Φεστιβάλ διεθνούς χαρακτήρα όπου θα προβάλλονται οι πρώτες μεγάλου μήκους ταινίες σκηνοθετών από χώρες που βρέχονται από θάλασσα. Η πρόθεσή μου ήταν να συγκεντρώνονται κινηματογραφιστές από κάθε γωνιά της γης και να προβάλλουν τις ταινίες τους στο κοινό της Χίου με μακροπρόθεσμο ορίζοντα αυτό το κοινό να εμπλουτιστεί γεωγραφικά από θεατές κι από περιοχές εκτός του νησιού. Η ιδέα αυτής της ανθρώπινης ώσμωσης κοινού και καλλιτεχνών κάτω από μια κινηματογραφική ομπρέλα είναι και η βάση της πάλλουσας καρδιάς της 7ης Τέχνης. Της τέχνης που αποκαλύπτεται μέσα σε σκοτεινές αίθουσες, σκοτεινές αίθουσες όπου δεν υπάρχουν σύνορα και τάξεις μεταξύ των θεατών. Έχω την εντύπωση ότι τόσο στη Χίο όσο και παντού στον κόσμο υπάρχει μεγάλη ανάγκη η δημιουργία της αίσθησης της απόλυτης ισότητας μπροστά σε κάτι που πηγάζει από μέσα μας και μας υπερβαίνει παράλληλα, όπως είναι η Τέχνη του Κινηματογράφου και η Τέχνη γενικότερα. Δεν ήταν κάποιο όνειρο που ήθελα να εκπληρώσω, άλλα ένα αίσθημα δημιουργικής υποχρέωσης προς έναν τόπο που του αξίζουν πολλά ακόμα όμορφα να του συμβούν αλλά κι ο ίδιος έχει να δώσει πολλά περισσότερα .

Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των ταινιών που θα προβληθούν στο φεστιβάλ;

Η επιλογή των ταινιών έγινε με κριτήριο την διαφορετικότητα μεταξύ τους. Δεν ακολουθήσαμε ένα κοινό μοτίβο ή μια κοινή θεματολογία. Το μόνο κοινό σημείο είναι ότι είναι όλες πρώτες ταινίες σκηνοθετών που έχω την εντύπωση ότι θα μας απασχολήσουν στο μέλλον. Έτσι θα δούμε ταινίες όπως το ντοκιμαντέρ CALL ME TONY όπου ακολουθούμε τον νεαρό ήρωα και βρίσκουμε τον εαυτό μας να συμπάσχει μαζί του στην προσπάθεια να εκπληρώσει τα προσωπικά του όνειρα, θα μας παρασύρει η εγκεφαλική ματιά του INTERRUPTION σε μια μοντέρνα ανάγνωση του μύθου της Ορέστειας με τρόπο αναπάντεχο, θα κάνουμε ένα απρόσμενο road trip στη Ρουμάνικη επαρχία του MARITA όπου θα βιώσουμε καταστάσεις άλλοτε κωμικές κι άλλοτε πικρές, θα βουτήξουμε σε μια τρελή, φανταστική περιπλάνηση στις στέγες της Ρώμης στο LOOK UP όπου βγαίνοντας από την αίθουσα είμαι σίγουρος ότι κάποιοι θα κοιτάξουν προς τον ουρανό όπως πιστεύει κι ο ίδιος ο σκηνοθέτης και θα ανατριχιάσουμε με την επιβλητική ατμόσφαιρα του SHELLEY που πηγαίνει το σινεμά τρόμου σε άλλα μονοπάτια.

Μπορούν οι ταινίες μικρού μήκους να φέρουν την άνοιξη του ελληνικού κινηματογράφου; 

Αναλόγως τι θεωρούμε Άνοιξη του Ελληνικού Κινηματογράφου. Αν θεωρήσουμε ότι η συμμετοχή των ελληνικών ταινιών μικρού μήκους σε μεγάλα καταξιωμένα διεθνή φεστιβάλ είναι ο ορισμός της Άνοιξης τότε η άνοιξη έχει έρθει προ πολλού. Αν θεωρήσουμε Άνοιξη την γνώση του έλληνα θεατή για την εγχώρια ελληνική παραγωγή τότε έχουμε βαρυχειμωνιά. Κάποιες εκλάμψεις είναι σαν τις αλκυονίδες μέρες του Φλεβάρη. Ο έλληνας θεατής δεν είναι βέβαια ο μόνος που φταίει. Του αναλογεί ένα μερίδιο ευθύνης. Στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη καταξιωμένοι σκηνοθέτες αλλά και ταλαντούχοι νέοι. Για να γίνουν βήματα μπροστά στην εθνική κινηματογραφία με δεδομένο ότι έχουμε και τους δημιουργούς αλλά και τους θεατές σε αναμονή αυτό που μένει είναι από την πολιτεία να χαράξει μια πολιτική στήριξης του Κινηματογράφου ως προϊόν πολιτισμού της χώρας. Κάτι που δεν έγινε ποτέ στην Ελλάδα με την σοβαρότητα που γινόταν και γίνεται σε άλλες εθνικές κινηματογραφίες.

Η άγνωστη για πολλούς ομορφιά της Χίου θα μπορούσε να γίνει αφορμή κινηματογραφικής έμπνευσης και δημιουργικότητας; 

Η Χίος είναι ένας θαυμάσιος τόπος, με εξαιρετικό φως, ποικιλομορφία στα τοπία της και αρκετές υποδομές. Θα μπορούσε άνετα να γίνει το φόντο γυρισμάτων κάποιας ταινίας με ευεργετικές συνέπειες για την τοπική οικονομία του νησιού, είτε αυτός είναι άμεσος με τη χρήση των διάφορων υπηρεσιών του νησιού από το εκάστοτε κινηματογραφικό συνεργείο, είτε εμμέσως με τον λεγόμενο κινηματογραφικό τουρισμό που είναι ένα κομμάτι του τομέα του τουρισμού, τελείως ανεξερεύνητο στην Ελλάδα.

Ποια είναι επόμενα προσωπικά σου σχέδια; 

Ετοιμάζω τη δεύτερη μικρού μου μήκους και γράφω την πρώτη μου μεγάλου μήκους, μαζί με την σεναριογράφο Κατερίνα Κλειτσιώτη.

Πηγή: aplotaria.gr

Γκρεμισμένα σπίτια

Φωτογραφία: Γιώργος Χατζελένης

του Κώστα Ζαφείρη

Στο Κάστρο, τη γειτονιά που μεγάλωσα, περνώ συχνά από τα στενά δρομάκια και στέκομαι λίγο παραπάνω στις γωνίες με κάτι σπίτια που τα έχουν καιρό τώρα εγκαταλείψει οι παλιοί τους ένοικοι. Στέκουν κλειδομανταλωμένα και παλεύουν, μάταια, με τη φθορά του χρόνου. Οι κλειστές πόρτες τους ξεφτίζουν, τα κουφώματα είναι κάποιες φορές σπασμένα και πρόχειρα καρφωμένα, αγριόχορτα έχουν πιάσει να φυτρώνουν στις κόχες, κάποιος σοβάς ξεκολλάει και πέφτει. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή σε μια αργή αλλά αναπότρεπτη διαδικασία φθοράς.
Έχουν έναν πόνο κρυμμένο ετούτα τα σπίτια. Σαν άρρωστοι μοιάζουν υπερήλικες που τους έχουν εγκαταλείψει οι πάντες. Κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Οι κληρονόμοι ιδιοκτήτες έχουν από καιρό μετοικήσει σε άλλες γειτονιές ή και σε άλλες πόλεις. Δεν έχουν ούτε τα χρήματα, ούτε την όρεξη να τα συντηρήσουν. Τα αφήνουν λοιπόν να γκρεμίζονται , αδιάφοροι για τη μοίρα τους, συμβιβασμένοι με την ιδέα ότι κάποια στιγμή, σε μια καταιγίδα; σε ένα σεισμό; θα καταρρεύσουν οριστικά. Οι γείτονες γκρινιάζουν ότι έχουν γίνει εστία μόλυνσης, φωλιές τρωκτικών και άλλα. Ποιος να τους ακούσει; Η σφραγίδα της εγκατάλειψης φαίνεται ότι έχει μπει οριστικά.
Κι όμως εσύ που κάποτε τα θυμάσαι ζωντανά ετούτα τα σπίτια γεμάτα ανάσες ανθρώπων, γεμάτα παιδικές φωνές, γεμάτα φως με ανοιχτά πορτοπαράθυρα. Εσύ που κάποτε έπαιξες στις αυλές τους ή ήπιες ένα ποτήρια παγωμένο νερό στο στενάχωρο κουζινάκι τους, εσύ που κρύφτηκες στα απλωμένα κατάλευκα σεντόνια της μπουγάδας, στέκεσαι για λίγο και αφουγκράζεσαι. Ίσως μαντεύεις εκείνες τις φωνές τις αλλοτινές, εκείνες τις ανάσες. Σίγουρα μέσα σου νιώθεις τον πόνο των βουβό των άδειων γκρεμισμένων σπιτιών. Τον πόνο των ανθρώπων που ανεπίστροφα έχουν φύγει.

Πηγή: aplotaria.gr

Δύο χρόνια συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και τα «αόρατα» τραύματα των εγκλωβισμένων προσφύγων

Νασίμ Λομανί*
Φωτογραφία: Γιώργος Μουτάφης - Χίος

"Αν τα ψυχικά τραύματα ήταν εμφανή όπως είναι τα σωματικά, με τόσους ανθρώπους που έχουν τραυματίσει οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσως θα είχαμε κάνει κάτι παραπάνω για να το σταματήσουμε"  

Emina Ć.  

ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα 

Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ε.Ε. υπογράφει μια ντροπιαστική και επικίνδυνη συμφωνία με την Τουρκία προκειμένου να κλείσει οριστικά τα ελληνοτουρκικά σύνορα του Αιγαίου. Παράλληλα το σφράγισμα των βαλκανικών διαδρομών και η δημιουργία των hotspot στα νησιά του Αιγαίου έχει αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων στην Ελλάδα, όπως και σε κάθε βαλκανική χώρα.
Τα στρατιωτικοποιημένα σύνορα, οι φράχτες, η ενισχυμένη Frontex και οι πολλαπλοί έλεγχοι ακόμα και εντός της Ε.Ε. χωρών αλλά και βαλκανικών χωρών απαγορεύουν τη μετακίνηση των προσφύγων. Η «νέα» αντιμεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε. εφαρμόζεται με βία και αγριότητα.

Ελλάδα: η τρίτη «ασφαλής» χώρα εντός της Ε.Ε.

Η συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία είναι μια ειδική συμφωνία που βρίσκεται σε συνεχόμενη διαπραγμάτευση και στοχεύει στο να σταματήσει τις μαζικές ροές προσφύγων.
Όλοι το ξέρουμε, και οι αρχηγοί της Ε.Ε. ακόμα καλύτερα, ότι μια συμφωνία με μια χώρα σαν την Τουρκία με αρχηγό τον Ερντογάν δεν θα έχει πάντα την ίδια σταθερότητα και ισχύ, και κυρίως ότι είναι μια συμφωνία βασισμένη σε μια πολυεπίπεδη ανταλλακτική σχέση και ως τέτοια έχει πάντα το ρίσκο να καταρρεύσει ή να χαλαρώσει όταν δεν ικανοποιούνται τα αιτήματα της μιας ή και των δύο πλευρών.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η σύνδεση της οικονομικής κρίσης της χώρας με την «προσφυγική κρίση», η κωλοτούμπα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και στα δικαιώματα και προφανώς η μεγάλη και ιστορική χρηματοδότηση της «προσφυγικής κρίσης» της δίνουν το ρόλο μιας τρίτης «ασφαλούς» χώρας εντός της ΕΕ.
Δηλαδή, όσοι πρόσφυγες καταφέρουν και περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα θα εγκλωβιστούν στην Ελλάδα, θα στριμωχτούν σαν ζώα στα hotspot ή στα camp και θα επιστρέψουν με χρήματα της ΕΕ, είτε «εθελοντικά» στις χώρες προέλευσής τους με τους εκβιασμούς του ΔΟΜ είτε θα απελαθούν μέσω Frontex και ελληνικών αρχών στην Τουρκία.
Η «αριστερή» κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛΛ. δέχτηκε με χαρά τη συμφωνία με την Τουρκία και το ρόλο της ως συνοριοφύλακα της Ε.Ε.
Η εφαρμογή της λογικής, πολιτικής και πρακτικής του «βίου αβίωτου», που κάποτε ήταν ακροδεξιό παραλήρημα, σήμερα είναι η επίσημη συνταγή της Ε.Ε. στην Ελλάδα.

Το διπλό σύνορο του Αιγαίου και το απαρτχάιντ των νησιών

Η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας και το κλείσιμο των συνόρων είχαν ένα άλλο τραγικό αποτέλεσμα, τη δημιουργία ενός επιπλέον συνόρου εντός της Ελλάδας. Το σύνορο δηλαδή μεταξύ των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ένα σύνορο χαρακτηριστικό της εποχής.
Η συμφωνία απαγορεύει στους πρόσφυγες να φύγουν από το νησί στο οποίο έχουν φτάσει. Σχεδόν δυο χρόνια τώρα (από τις 18 Μαρτίου του 2016 που υπεγράφη η συμφωνία) σε κάθε νησί του Αιγαίου έχουν εγκλωβιστεί χιλιάδες πρόσφυγες σε «ανοιχτές» φυλακές.
Η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος, η Λέρος και η Κως έχουν μετατραπεί σε απαρτχάιντ για τους πρόσφυγες πολέμου και τους μετανάστες. Ένας ολόκληρος ευρωπαϊκός μηχανισμός αποτροπής και διαχείρισης κρατάει «ζωντανή» την εικόνα της «προσφυγικής κρίσης». Δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, ΜΚΟ με εκατομμύρια ευρώ ανέλαβαν να «διαχειριστούν» την ανθρώπινη απελπισία και τον πόνο των εγκλωβισμένων προσφύγων.
Οι δήμαρχοι των νησιών και οι τοπικές αρχές χρησιμοποίησαν την κατάσταση για να πολιτευτούν ή αντιπολιτευτούν. Οι χειρισμοί της κυβέρνησης οδήγησαν την κατάσταση στο να βρουν ευκαιρία οι ακροδεξιές και μισαλλόδοξες αντιλήψεις να εκμεταλλευτούν και να δηλητηριάσουν την κοινωνία με ρατσισμό και ξενοφοβία.

Τα hotspot είναι τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Με την υπογραφή της συμφωνίας E.E. - Τουρκίας δημιουργήθηκε σε κάθε νησί του ανατολικού Αιγαίου ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων με την προκλητική ονομασία hotspot. Το hotspot της Μόριας στη Μυτιλήνη και η ΒΙΑΛ στη Χίο ή εκείνα στη Σάμο, τη Λέρο και την Κω είναι χαρακτηριστικά νέας μορφής στρατόπεδα συγκέντρωσης ανθρώπων σε καραντίνα.
Μετά το κλείσιμο του κέντρου κράτησης της Παγανής ως αποτέλεσμα των κινητοποιήσεων του no border στη Λέσβο το 2009 η τότε κυβέρνηση έφτιαξε το νέο κέντρο κράτησης εντός της στρατιωτικής περιοχής της Μόριας. Η Μόρια είχε υποδομές και χωρητικότητα το πολύ για 1.000 άτομα τότε, ενώ το νερό, οι τουαλέτες, οι ντουζιέρες και η αποχέτευση ήταν μόνο για 800 άτομα. 
Από την αρχή της «προσφυγικής κρίσης» το 2015 η Μόρια μετατράπηκε σε κέντρο ελέγχου, καταγραφής, ταυτοποίησης και κράτησης των νεοεισερχόμενων προσφύγων. Σύντομα προστέθηκαν άλλες 1.000 θέσεις σε κοντέινερ, αλλά ο αριθμός των προσφύγων που περίμεναν να καταγραφούν όλο και αυξανόταν και έτσι οι σκηνές της Ύπατης Αρμοστείας και του Ελληνικού Στρατού έδιναν προσωρινή «λύση» για τους τράνζιτ πρόσφυγες.
Μέχρι να υπογραφεί η συμφωνία, παρ' όλο που ο χώρος δεν είχε τη δυνατότητα «φιλοξενίας» των χιλιάδων προσφύγων, λόγω του προσωρινού της κατάστασης ακόμα και τα αντίσκηνα ήταν μια «λύση». Με το που υπογράφτηκε η συμφωνία η Μόρια έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης χιλιάδων εγκλωβισμένων προσφύγων.
Η Μόρια με 2.000 θέσεις και με υποδομές για 800 έγινε χώρος να μείνουν σε άθλιες συνθήκες και απάνθρωπες καταστάσεις περίπου έξι με οκτώ χιλιάδες άνθρωποι. Τουλάχιστον τα 2/3 του πληθυσμού περνούν το δεύτερο χειμώνα φέτος σε σκηνές ή αντίσκηνα.
Η έλλειψη βασικών αναγκών είναι ένα από τα βασικά ζητήματα των εγκλωβισμένων προσφύγων στo hotspot της Μόριας, το φαγητό δεν τρώγεται και δεν φτάνει για όλους, το νερό υπάρχει μόνο δυο με τρεις ώρες το 24ωρο, οι τουαλέτες δεν είναι αρκετές και δεν είναι καθόλου ασφαλείς και προσβάσιμες σε γυναίκες και παιδιά, ντους σχεδόν δεν υπάρχουν και οι περισσότεροι πρόσφυγες δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Η ασφάλεια, η ιδιωτικότητα, η ψυχική υγεία και η αξιοπρέπεια των προσφύγων βρίσκονται κάθε στιγμή σε κίνδυνο, ακόμα και από τις αρχές και τους διαχειριστές των hotspot. Η ίδια εικόνα επικρατεί σε κάθε νησί του Αιγαίου.
Οι άθλιες συνθήκες, η απελπισία του εγκλωβισμού, η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον, ο κίνδυνος απέλασης πίσω στις εμπόλεμες χώρες ή στις «ασφαλείς» τρίτες χώρες και η βία της καταστολής και της κακομεταχείρισης των ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών και ΜΚΟ αποτελούν τα αόρατα τραύματα των προσφύγων που τα βιώνουν καθημερινά. Ίσως το 1/3 του εγκλωβισμένου κόσμου στα νησιά υποφέρει από ψυχολογικά προβλήματα που έχουν υποστεί κάτω από άθλιες συνθήκες.
Αν μιλήσεις με κόσμο, ένας στους δύο ενήλικες μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια με υπνωτικά, ψυχιατρικά φάρμακα που πια πωλούνται και μαύρα. Ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά πλέον έχουν προβλήματα εξάρτησης από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Ο μέσος όρος των αποπειρών αυτοκτονίας σε κάθε hotspot υπολογίζεται γύρω στα πέντε περιστατικά το μήνα.
Άνθρωποι και νέα παιδιά που ήταν ψυχικά υγιείς, μετά από δύο χρόνια αναμονής, τιμωρίας και εγκλωβισμού, έχουν πλέον απελπιστεί και περπατάνε σαν χαμένοι στους δρόμους των νησιών και μιλάνε μόνοι τους. Μια κατάσταση έκτακτης ανθρωπιστικής κρίσης που όχι μόνο «μονιμοποιείται», αλλά όλο και περισσότερο «νομιμοποιείται».

Ποια είναι τα καθήκοντα του αντιρατσιστικού κινήματος; Τι πρέπει να κάνουμε;

Το απαρτχάιντ των νησιών και του εγκλωβισμού των προσφύγων στα hotspot σε άθλιες συνθήκες πρέπει να το αντιπαλέψουμε σε πανελλαδικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο αγώνας των προσφύγων για ελεύθερη μετακίνηση και αξιοπρέπεια είναι και ο δικός μας αγώνας και μας αφορά. Γι' αυτό και στις 17 Μάρτη (δυο χρόνια από τη συμφωνία Ε.Ε. και Τουρκίας) είναι μια καλή ευκαιρία να ενώσουμε τη φωνή μας με τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στα νησιά και να ζητήσουμε την ακύρωση της συμφωνίας και τον απεγκλωβισμό των χιλιάδων προσφύγων. Την ίδια ημέρα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης τα κινήματα θα ζητήσουν την ακύρωση κάθε βρόμικης και επικίνδυνης συμφωνίας της Ευρώπης με διάφορες τρίτες «ασφαλείς» χώρες, όπως π.χ. η Λιβύη, το Αφγανιστάν, το Μαρόκο κ.λπ.
Στην Αθήνα συμμετέχουμε και καλούμε στη διεθνή ημέρα κατά του ρατσισμού, του φασισμού, του πολέμου και της φτώχειας το Σάββατο 17/3/18 στις 3 μ.μ. στην Ομόνοια.

*Mέλος του Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών


Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Ανεπιθύμητη η Χρυσή Αυγή στο νησί - Αποχώρησε σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο όταν μέλη της ζήτησαν τον λόγο

Την άμεση αντίδραση του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου Χίου προκάλεσε η παρουσία σήμερα το βράδυ σε αυτό, δυο εκπροσώπων της τοπικής οργάνωσης της «Χρυσής Αυγής».
Συγκεκριμένα, οι παραπάνω δύο ζήτησαν και έλαβαν τον λόγο, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την έκδοση ομόφωνου ψηφίσματος του δημοτικού συμβουλίου, με το οποίο καταδικάζονταν η εκδήλωση του κόμματος για το προσφυγικό, ενώ δηλωνόταν ότι είναι ανεπιθύμητοι στο νησί οι ομιλητές της εκδήλωσης, ένας βουλευτής και ένας ευρωβουλευτής.
Αμέσως μόλις ξεκίνησε η τοποθέτηση των στελεχών του κόμματος, αποχώρησαν οι δημοτικοί σύμβουλοι της Αριστεράς, και ακολούθησαν οι δημοτικοί σύμβουλοί όλων των υπολοίπων παρατάξεων, δηλώνοντας έτσι συμβολικά την απαρέσκεια τους στην παρουσία της «Χρυσής Αυγής» στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου.
Στη συνεδρίαση παρέμεινε μόνο ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, Γιάννης Γεωργιάδης, ο οποίος και αρνήθηκε την απόσυρση του ψηφίσματος, επειδή όπως είπε απηχεί την ομόφωνη θέση του δημοτικού συμβουλίου και των πολιτών της Χίου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο σκοταδισμός αντεπιτίθεται

Η χρονιά που μας πέρασε στιγματίστηκε με την εδραίωση ακροδεξιών πολιτικών τάσεων στην Ευρώπη, με αποκορύφωμα την περίπτωση της Αυστρίας. Αντιθέτως στη χώρα μας πανηγυρίζαμε με τα απανωτά κλεισίματα γραφείων της Χρυσής Αυγής σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος. Η αίσθηση ανακούφισης σε κάθε αντιφασιστικό λουκέτο, καλό είναι να μην μας εφησυχάζει διότι ο σκοταδισμός δε νικιέται εύκολα. Πόσο μάλλον μ’ αυτόν τον τρόπο.
Το Μακεδονικό ζήτημα που επανήλθε μετά από μία δεκαετία, στάθηκε αφορμή να ξαναβγούν τα φίδια από τις φωλιές τους. Πατώντας πάνω στον πατριωτισμό συνανθρώπων μας, ανασυντάχθηκαν για να δουν αν τους παίρνει να πατήσουν ξανά πόδι. Το κάλεσμα προσπάθησε με πατριωτικό ύφος να κρύψει την φασιστική του υπόσταση. Δεν πιστεύω πως όλοι όσοι συγκεντρώθηκαν την περασμένη Κυριακή στην προκυμαία της Θεσσαλονίκης είναι εθνικιστές αλλά με την παρουσία τους ηθελημένα ή μη, έδωσαν ένα ισχυρό πάτημα στον εγχώριο εθνικισμό. Δεν θα επιδιώξω να δικαιολογήσω την παρουσία τους, καθώς δεν υπάρχει καμία εξήγηση σχετικά με τις ιαχές του κοινού «είναι τρελός ο στρατηγός» όταν ο απόστρατος αξιωματικός Φράγκος Φραγκούλης φώναζε «Ζήτω ο στρατός!» και «Ζήτω οι ειδικές δυνάμεις». Συνθήματα που φέρνουν ανατριχίλα σε κάθε σκεπτόμενο δημοκράτη.
Το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης δεν ήταν τίποτα παραπάνω από την επιβεβαίωση μιας κρυφής επιθυμίας να ιδρυθεί ένα νέο κόμμα μεταξύ ακροδεξιάς και νεοναζισμού. Πιθανότατα μίας «σοβαρής Χρυσής Αυγής» που επιθυμούσαν κάποιοι νεοφιλελεύθεροι δημοσιογράφοι.
Την ίδια στιγμή ο σκοταδισμός προσπαθεί να επανέλθει σε όσες πόλεις έχασε έδαφος. Την επόμενη βδομάδα θα χουμε την ομιλία δυο βουλευτών της Χρυσής Αυγής στη Χίο. Όλοι θυμόμαστε πως μετά την τελευταία τους επίσκεψη, πραγματοποιήθηκε το ντροπιαστικό πογκρόμ της Σούδας. Εκείνον τον Νοέμβρη, η χιώτικη κοινωνία συνειδητοποίησε την εγκληματική φύση αυτής της ιδεολογίας.
Με ποιο ήθος λοιπόν και με ποια ανοχή θα δεχτούμε να ακούσουμε για μία ακόμη φορά ρητορικές μίσους στο νησί μας;

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Έσκασε... βόμβα στη Χίο

O NO Xίου ανάγκασε τον ΝΟ Βουλιαγμένης στη δεύτερη ήττα του στο πρωτάθλημα Α1 ανδρών στο πλαίσιο της 12ης αγωνιστικής, που πραγματοποιήθηκε στο Ιωνικό κολυμβητήριο.
Η νίκη αυτή σημαίνει πολλά για τους Χιώτες τόσο βαθμολογικά, αλλά και σε ότι αφορά στο θέμα γοήτρου, απέναντι στη Βουλιαγμένη, η οποία έως τώρα μετρούσε μόλις μία ήττα από τον Ολυμπιακό στο πλαίσιο της 4ης αγωνιστικής.
Ο ΝΟ Χίου παραμένει στην τρίτη θέση της βαθμολογίας, ισόβαθμος με τον Εθνικό με 24 βαθμούς, 
Οι Χιώτες μπήκαν δυνατά στο ματς προηγούμενη 2-0 στο πρώτο οκτάλεπτο και 4-1 στο ημίχρονο.
Ο ΝΟΒ ισοφάρισε σε 6-6, με τους Χιώτες να παίρνουν ξανά προβάδισμα και τον ΝΟΒ να ισοφαρίζει ξανά εκ νέου σε 9-9. Ο Νίκος Καρακάσης ήταν το πρόσωπο κλειδί του αγώνα, που χάρισε στους Χιώτες τη νίκη, στα 2 δευτερόλεπτα πριν από τη λήξη του αγώνα.
Ο προπονητής της Χίου, Μιχάλης Λαζαρίδης δήλωσε στο gazzetta.gr: «Η Βουλιαγμένη είναι ένας μεγάλος αντίπαλος και αυτή η νίκη έχει ειδικό βάρος. Κυνηγάμε όλα τα ματς, απόψε δώσαμε το 100%, δεν αιφνιδιαστήκαμε, ήμασταν πολύ καλοί στην άμυνα και θεωρώ ότι η ομάδα άξιζε τη νίκη, αφού προηγούμασταν σε όλο το ματς.
Είναι μία ιστορική νίκη, αφού όπως μου είπαν είχαν περάσει 10 χρόνια από την τελευταία φορά που νικήσαμε την Βουλιαγμένη.
Ευχαριστηθήκαμε και εμείς και ο κόσμος, αλλά όπως είπα στα παιδιά πρέπει να μείνουμε προσγειωμένοι.
Το πρωτάθλημα φέτος είναι πολύ ανταγωνιστικό και μπορεί να νικήσεις τη Βουλιαγμένη και μετά να χάσεις από οποιαδήποτε ομάδα, αφού οι αποστάσεις είναι μικρές.
Δεν μου αρέσει να κοιτάζω την βαθμολογία, αλλά παιχνίδι το παιχνίδι και στο τέλος να κάνω ταμείο. Κάνουμε μεγάλη προσπάθεια με αντικειμενικές δυσκολίες, αφού είμαστε μία ομάδα από νησί, που προπονούμαστε στην Αθήνα, ψάχνουμε κολυμβητήριο και τα παιδιά, τα οποία δεν είναι επαγγελματίες έχουν τις υποχρεώσεις τους στα πανεπιστήμια τους. Το μυστικό είναι το καλό κλίμα και το γεγονός ότι η ομάδα είναι μία γροθιά». » 

ΝΟ ΧΙΟΥ - ΝΟ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 10-9 Οκτάλεπτα: 2-0, 2-1, 2-5, 4-3.

ΝΟ ΧΙΟΥ (Μιχάλης Λαζαρίδης): Καραμπέτσος, Μιμίδης, Μπερτόλης, Τεσάνοβιτς, Μαρουλάς, Καρακάσης 3, Κανδιόγλου, Πανταζόπουλος 1 Παπούκας 2, Σωτηράκης, Καλογεράκος 3, Πέττας, Αϊβαλιώτης, Σωτηριάνος, Καζάζης 1.
ΝΟ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ (Κώστας Λούδης): Ζερδεβάς, Κοπελιάδης, Σαρτζετάκης 1, Βάσιτς 4, Χρυσοσπάθης, Γούβης, Αφρουδάκης 1, Καπετανάκης, Ποντικέας, Καπότσης 2, Γκιουβέτσης 1, Σολανάκης, Κουρούβανης Δ. Διαιτητές: Μπιράκης, Μαρκοπούλου Αλυτάρχης: Γιώργος Κατσαρός Παρατηρητής: Μιχάλης Σκαλοχωρίτης

Οι εξόριστες της Χίου

Υπήρξα μαθητής του 7ου Δημοτικού Σχολείου Χίου την περίοδο 1990-1996. Πάντα ένιωθα ένα απροσδιόριστο συναισθηματισμό για το κτίριο αυτό. Ίσως έπαιζε ρόλο το ότι το πατρικό μου βρίσκεται απέναντί του, κι έτσι μεγάλωσα έχοντάς το σχολείο ως φόντο της παιδικής μου καθημερινότητας. Ο κόσμος μου τότε ήταν περιορισμένος και το σχολείο δέσποζε μέσα σ' αυτόν.
Θυμάμαι ένα απόγευμα που καθόμουν στο μπαλκόνι του σπιτιού και το χάζευα. Η γιαγιά μου παρατήρησε το βλέμμα μου που περιεργαζόταν τις λεπτομέρειες του κτιρίου, τις ψηλές κολώνες του προαυλίου, τα τεράστια παράθυρα και την ασυνήθιστη αρχιτεκτονική του για τα δεδομένα του νησιού και μου 'πιασε την κουβέντα.
- Φοίτησα κι εγώ κάποτε σ' αυτό το σχολείο.
- Μα πόσο παλιό είναι βρε γιαγιά; αναρωτήθηκα με παιδική αφέλεια.
- Πολύ παλιό. Όταν ήμουν παιδί κι εγώ, θυμάμαι που είχε φιλοξενήσει κάποιες κοπέλες από την Αθήνα.
- Από την Αθήνα; Και τι δουλειά είχαν εδώ;
- Ήταν κάποιες γυναίκες του θεάτρου και των γραμμάτων.
- Κάνατε παρέα;
- Όχι. Ήταν κλεισμένες εκεί μέσα κι εμείς τις κοιτούσαμε όποτε περνούσαμε από δω.
Μεγαλώνοντας έμαθα πως οι γυναίκες του θεάτρου και των γραμμάτων ήταν εξόριστες, θύματα ενός χυδαίου παρακρατικού καθεστώτος που ρίζωνε στη χώρα με τις ευλογίες των τότε Συμμάχων. Μία ανατριχίλα με διαπέρασε στη πρώτη μου συνειδητοποίηση πως το σχολείο που φοίτησα υπήρξε στρατόπεδο συγκέντρωσης βασανισμένων ψυχών.
Τρεις σχεδόν δεκαετίες μετά, η όψη του κτιρίου έχει αλλάξει αρκετά. Μία νέα πτέρυγα προστέθηκε όσο ήμουν ακόμα μαθητής, καλύπτοντας ένα μεγάλο κομμάτι της πίσω αυλής, κι ένα νηπιαγωγείο γέμισε τον ήδη περιορισμένο προαύλιο χώρο. Παρ' όλα αυτά ακόμα θυμάμαι τα μαγειρεία που αναφέρονται στο παραπάνω ντοκιμαντέρ και μία συστοιχία δέντρων που ξεριζώθηκε για να πέσουν τα νέα θεμέλια.
Οι μαντρότοιχοι που διέκοπταν την επικοινωνία των εξόριστων γυναικών με τον έξω κόσμο, για μένα ήταν ένα μέρος να βγάζω το άχτι μου. Με πεσμένα ξυλάκια που μάζευα από χάμω, αποκολλούσα τα σαθρά δομικά υλικά που ήταν σφηνωμένα ανάμεσα στις πέτρες, λες και γνώριζε η παιδική μου ψυχή την απάνθρωπη λειτουργικότητα του συγκεκριμένου εμποδίου. Και το αξιοπερίεργο της υπόθεσης είναι πως δεν το έκανα μόνο εγώ αλλά κι άλλοι συμμαθητές μου. Σαν να αισθανόμασταν την κακή αύρα και προσπαθούσαμε να γκρεμίσουμε τον αρρωστημένο κόσμο που μας είχε προσφερθεί από τις προηγούμενες γενιές.
Μερικές δεκαετίες μετά μία άλλη ομάδα νέων, αποφάσισε να γκρεμίσει τα υπολείμματα που άφησε το δικό μας "γκρέμισμα", με το να μας παρουσιάσουν τις μαρτυρίες αυτών των γυναικών. Κι η κίνηση αυτή δεν είναι μόνο συγκινητική αλλά κι ελπιδοφόρα.
Σε μία από τις μαρτυρίες που ακούστηκαν, μία εξόριστος περιγράφει τις πρώτες της εικόνες από το δημοτικό σχολείο το οποίο πριν λίγες μέρες είχε κλείσει για τις καλοκαιρινές διακοπές. Στους πίνακες ήταν ακόμα γραμμένες με κιμωλία οι ευχές μικρών παιδιών για καλό καλοκαίρι. Ένα μειδίαμα ξεπήδησε στα χείλη μου με τη σκέψη πως ίσως ένα απ' αυτά τα παιδιά να ήταν κι η δική μου γιαγιά.
Χαιρετίζω λοιπόν όλους τους συντελεστές του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ, Παναγιώτης Παυλιδάκης, Σοφία Σκουφάλου, Ματίνα Ζήσιμου, Αρετή Παληού, Μαρκέλλα Αλιφιέρη, Αγγελίνα Σκουφάλου, Μάκης Γεωργακάκης, Νάγια και Τάνια Νομικού για το συγκινητικό τους δημιούργημα αλλά και τον διευθυντή του 7ου δημοτικού σχολείου κ. Γιάννη Τσιροπινά που παραχώρησε το κτίριο για τα γυρίσματα.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Στο φως τα ευρήματα του Εμπορειούς

Εμπορειός από το… εμπόριο, γράφεται και εμπόρειο και βρισκόμαστε τουλάχιστον στον 5ο αιώνα, π.χ. όπου από το λιμάνι του Εμπορειούς, στη θέση που είναι σήμερα ταξίδευε σίγουρα η μαστίχα στον τότε γνωστό κόσμο.
Δεξιά όπως πάμε στην παραλία, μετά τις ταβέρνες, στο οικόπεδο Βασίλη, σήμερα των κληρονόμων του, η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή βρίσκει έναν Χριστιανικό Ναό, που όμως όπως σχεδόν κλασσικά συμβαίνει είναι κτισμένος στα ερείπια ενός άλλου Ναού.
Από τότε και με δικές μας ανασκαφικές εργασίες, με την επίβλεψη τότε της Αρχαιολόγου Κοκόνας Ρούγγου, βρέθηκαν εκπληκτικά ευρήματα, που πιστοποιούν μεταξύ άλλων ότι έχουμε να κάνουμε με Ναό της Αρτέμιδος, που τότε πήγαινε ”πακέτο” με τον Θεό Απόλλωνα.
Η Αρχαιολόγος Δέσποινα Τσαρδάκα, του τμήματος Προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων της Αρχαιολογικής υπηρεσίας Χίου μιλά και μας συναρπάζει.
Μας συναρπάζει η ίδια η ιστορία αφού από την αρχαία εποχή, στην περίπτωση μας μιλάμε για τον 5ο ¨χρυσό αιώνα” μαζί με την Αθήνα ακμάζουν και οι Πόλεις στην σφαίρα επιρροής της, συνεπώς και η Χίος.
Κοντά στο λιμάνι του Εμπορειούς, οι ναυτικοί, ταξιδευτές και έμποροι έχουν την ανάγκη θρησκευτικής λατρείας, ευχαριστούν τους Θεούς για το δύσκολο ταξίδι, ελπίζουν να έχουν και την ίδια επιστροφή. Προσφέρουν λοιπόν το τάμα τους, άλλος πλούσιος ολόκληρο… Κούρο, άλλοι φτωχότεροι ένα πήλινο ειδώλιο.
Ολα αυτά και όσα έφερε στο φώς η Αρχαιολογική σκαπάνη και όσα ”φώτισαν” οι συντηρητές παρουσιάζονται στην περιοδική έκθεση της Αρχαιολογικής υπηρεσίας.

Σ' αυτήν σε σχετικό φυλλάδιο διαβάζομε:

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στις αρχές της δεκαετίας του 1950,στους πρόποδες του λόφου της προϊστορικής ακρόπολης του Εμποριού, εντοπίσθηκαν τα λείψανα ενός ιερούπου, λόγω της θέση του κοντά στο φυσικό λιμάνι τηςπεριοχής, έμεινε γνωστό ως «Ιερό του Λιμανιού».
Οι παλαιότερες ενδείξεις για τη λατρευτική χρήση του χώρου ανάγονται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Στιςαρχές του 7ου αι. π.Χ. κατασκευάσθηκαν τρεις αναλημματικοί τοίχοι δίπλα σε ένα δρόμο που οδηγούσε στολιμάνι. Στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. ανοικοδομήθηκε ο πρώτοςναός, που πιθανώς ήταν αψιδωτός ή κυκλικός και απότον οποίο ελάχιστα στοιχεία έχουν σωθεί. Όπως προκύπτει από τα αρχαιολογικά δεδομένα, ο αρχαϊκός αυτός ναός καταστράφηκε από τους Πέρσες. Στο β΄τέταρτο του 5ου π.Χ. αιώνα ξανακτίστηκε λαμπρότερος ναός, τμήμα της κρηπίδας του οποίου βρέθηκε θεμελιωμένη πάνω στον πρωιμότερο, αρχαϊκό ναό.
Βάσει των ανασκαφικών δεδομένων και των αρχιτεκτονικών μελών που χρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερα κτίσματα στην ευρύτερη περιοχή, ο ανασκαφέας JohnBoardman προχώρησε στην αναπαράσταση του κλασικού ναού ως αψιδωτού οικοδομήματος με είσοδο στα ανατολικά, πλάτους 6μ., με πρόστυλο αποτελούμενο από τέσσερις ιωνικούς κίονες, χωρίς ραβδώσεις, ύψους4,5μ. Περίτεχνο ιωνικό κυμάτιο, διακοσμημένο με ανθέμια, έλικες και κάλυκες λωτού, κοσμούσε το μνημείο στηθέση της ζωφόρου, ενώ οι βάσεις των παραστάδων είχαν τη μορφή λεοντοπόδαρου.
Μεγάλος αριθμός λατρευτικών αντικειμένων και αναθημάτων βρέθηκαν στις ανασκαφές. Τμήματα απόμαρμάρινα αγάλματα, ειδώλια, αγγεία, σφραγιδόλιθοι,κοσμήματα, εργαλεία, ειδώλια από φαγεντιανή, αιγυπτιακοί σκαραβαίοι, αγγεία από την Εύβοια, τις Κυκλάδες,το νοτιοανατολικό Αιγαίο, την Κύπρο, την Κόρινθο και την Αττική και αναθήματα από άλλες περιοχές, δείχνουν όχι μόνο την εμβέλεια του ιερού, αλλά και την επικοινωνία της Χίου με άλλες περιοχές του αρχαίου κόσμου.
Εντυπωσιακά σε αριθμό ευρήματα υπήρξαν οι χάλκινες γυναικείες ζώνες, «αι παρθενικαί ζώναι», που συνήθιζαν οι κοπέλες να αφιερώνουν πριν από το γάμο τους στη θεά Αρτέμιδα. Ένα όστρακο κύλικας του ζωγράφου Νικήσερμου, που χρονολογείται στα τέλη του 7ου π.Χ.αιώνα, φέρει αναθηματική επιγραφή στη θεά Αρτέμιδα,ενώ πολλά είναι τα ενεπίγραφα όστρακα που τεκμηριώνουν λατρεία του Απόλλωνα. of 5th c. B.C. after J. Boardman

Η ανασκαφή στο οικόπεδο Βασίλη

Η ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των ετών 2002-2006 στο οικόπεδο ιδιοκτησίας Βασίλη που βρίσκεται στους πρόποδες της προϊστορικής ακρόπολης και σε απόσταση περίπου 60μ. ΝΑ της θέσης του ιερού, έφερε στο φως οικοδομικά λείψανα που ανήκουν σε τρεις διαδοχικές οικοδομικές φάσεις, από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού έως τον πρώιμο 5ο αι. π.Χ.
Στην τελευταία οικοδομική φάση ανήκουν ισχυροί αναλημματικοί τοίχοι που πιθανώςανήκαν σε περιβόλους του ιερού. Μεταξύ αυτών εντοπίσθηκε στρώμα καταστροφής του β΄μισού του 6ου αι. π.Χ. που προήλθε από εκτεταμένο καθαρισμό του αρχαϊκού ναού που καταστράφηκε το 493 π.Χ. Τα σημαντικότερα ευρήματα αποτελούν δύο μαρμάρινοι κούροι και τμήμα από τον αριστερό λυγισμένο βραχίονακόρης. Τον αναθηματικό χαρακτήρα των γλυπτών επιβεβαιώνει η εύρεση στο ίδιο στρώμα τμήματος μελαμβαφούς κύλικας τύπου Droop, που φέρει στο χείλος εγχάρακτη επιγραφή με το όνομα θεού ΙΕΡΗ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ, καθώς και πλήθος ενεπίγραφων οστράκων. Ο Κούρος ΑΜΧ 14213, από λευκόφαιο χονδρόκοκκο μάρμαρο,έχει σωζόμενο ύψος 1,18μ. και είναι ημίεργος, καθώς δεν έχει υποστεί τελική λείανση. Το άγαλμα που χαρακτηρίζεται από συντηρητισμό και δυσκαμψία αποτελεί προϊόν ενός επαρχιακού εργαστηρίου, πιθανότατα χιακού. Χρονολογείται στο τέλος του β΄ τετάρτου του 6ου αι. π.Χ. Ο Κούρος ΑΜΧ 15456 είναι από λευκό, λεπτόκοκκο μάρμαρο και σώζεται σε ύψος 0,35μ. Ήταν λίγο μικρότερος του φυσικού μεγέθους. Η λεπτοκαμωμένη κατασκευή και το μαλακό πλάσιμο του κορμού, η απλότητα στη σύνθεση της μορφήςκαι η τάση για διακοσμητικότητα στην καμπύλη απόληξη τωνακτινωτά διατεταγμένων πλοκάμων της κόμης παραπέμπουνστους ακέφαλους κορμούς των δύο Κορών του Αρχαιολογι-κού Μουσείου Χίου. Το άγαλμα χρονολογείται περί το 560 π.Χ.και αποτελεί έργο του χιακού εργαστηρίου με έντονες επιρροές από το παριανό εργαστήριο. Το θραύσμα από τον αριστερό λυγισμένο βραχίονα ΚόρηςΑΜΧ 14214 είναι από λευκό, διαυγές μάρμαρο και από τις διαστάσεις του προκύπτει ότι το άγαλμα ήταν μικρότερο του φυσικού μεγέθους. Η Κόρη που ήταν ανάθημα στη λατρευόμενηθεότητα, στυλιστικά παρουσιάζει ομοιότητες με την κόρη τηςΦρασίκλειας και τη Νίκη της Δήλου, που φέρουν έντονες τιςεπιρροές των εργαστηρίων της Πάρου, όπου είναι γνωστό ότι κατά την περίοδο αυτή εργάζονται καλλιτέχνες από τη Χίο, μεταξύ των οποίων και ο γλύπτης Άρχερμος. Το θραύσμα τηςΧίου χρονολογείται μετά τα μέσα του 6ου αι. π.Χ.
Από τα υπόλοιπα αφιερώματα ξεχωρίζουν οι χάλκινες πόρπες από ζώνες και τα χάλκινα κοσμήματα, όπως βραχιόλιακαι δακτυλίδια, ένας σφραγιδόλιθος από υαλόμαζα με παράσταση αετού που επιτίθεται σε αίγαγρο, τμήματα από μελανόμορφα αττικά αγγεία, μικρογραφικά χιακά αγγεία, όπως πτηνόμορφο αγγείο, φιάλες και όλπες, πήλινα και λίθινα υφαντικά βάρη και μεγάλος αριθμός πήλινων ειδωλίων. Τα ειδώλια είναι στην πλειονότητά τους κατασκευασμένα με μήτρα και αναπαριστούν γυμνές ανδρικές μορφές, καθιστές γυναικείες μορφές που φέρουν το αριστερό χέρι στο στήθος κρατώντας άνθος ως προσφορά στη θεότητα, ειδώλια αυλητών και ερμαφρόδιτων μορφών, ειδώλια ζώων κ.ά.

Χαρούμενη γιατί θα μπορεί το κοινό να θαυμάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα του Εμπορειούς είναι η Ολγα Βάσση Προϊσταμένη Αρχαιολογικής υπηρεσίας, αφού από σήμερα στην μόνιμη περιοδική έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου εκτίθενται τα ευρήματα του Ιερού, που βρέθηκε αρχικά στην Εμπορειό από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή και στην συνέχεια ολοκληρώθηκε από την Αρχαιολογική υπηρεσία της χώρας μας το 2004-2006 Τα ευρήματα αυτά μας είπε δεν θα μπορούσαν να έχουν αυτή την παρουσίαση χωρίς την βοήθεια του Προέδρου του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της Ακροπόλεως Δημ. Πατερμαλή και των συντηρητών Γιώργου Χατζελένη Χιακής καταγωγής και Δημήτρη Κιλκή.

Πηγή: Αλήθεια

«Το Ιερό του λιμανιού στο Εμποριό»

Δύο μαρμάρινοι κορμοί Κούρων και ένα τμήμα Κόρης αρχαϊκών χρόνων τα κεντρικά εκεθέματα της νέας περιοδικής έκθεσης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο με τίτλο «Το Ιερό του λιμανιού στο Εμποριό» που ξεκινάει την Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2017.
Κεντρικά εκθέματα της έκθεσης είναι δύο μαρμάρινοι κορμοί Κούρων και ένα τμήμα Κόρης των αρχαϊκών χρόνων που βρέθηκαν με πλήθος άλλων αναθημάτων κατά την ανασκαφική έρευνα μεταξύ των ετών 2002-2006 στο οικόπεδο ιδιοκτησίας κληρονόμων Βασίλη, στους πρόποδες της προϊστορικής ακρόπολης του Εμποριού. Το οικόπεδο βρίσκεται στον ευρύτερο χώρο που καταλάμβανε το λεγόμενο «Ιερό του Λιμανιού», το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα και στην Αρτέμιδα και γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη διάρκεια του 6ου και 5ου αιώνα π.Χ.
Οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης είναι κοινές με του Μουσείου, κάθε μέρα εκτός Δευτέρας από τις 8.00 έως τις 15.00 και το εισιτήριο είναι 2€.

Η κοντόφθαλμη τουριστική μας παιδεία

Όλους τους νησιώτες μάς συνδέει ένα στοιχείο το οποίο όσο περισσότερα μας προσφέρει τόσο πιο πολύ μας περιορίζει. Αναφέρομαι στη θάλασσα. Ως κάτοικοι νησιών έχουμε το μεγάλο προνόμιο του ανοιχτού ορίζοντα, ο οποίος υποσυνείδητα μας καλλιεργεί την απόλυτη ελευθερία στη σκέψη, στη διορατικότητα, αλλά και στις αποδράσεις. Από την άλλη όμως γίνεται κι εμπόδιο που μας περιορίζει στα όρια του νησιού. Όποιος τολμά, διασχίζει τη θάλασσα κι ανακαλύπτει τον  κόσμο. Όποιος όμως διστάζει, αναγκάζεται να συμβιβαστεί στα δεδομένα του νησιού.
Η Χίος, αν και νησί πλούσιο για τη ναυτοσύνη του, δε παύει να είναι κι ένας τόπος ανθρώπων περιορισμένης αντίληψης. Κατά καιρούς συμβαίνουν διάφορα περιστατικά που αποδεικνύουν το συγκεκριμένο μας αρνητικό χαρακτηριστικό. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η αποδοκιμασία όσων επισκεπτών έχουν έρθει στο νησί με κρουαζιερόπλοια.
Στο ερωτηματολόγιο που απαντήθηκε, ακούστηκαν παράπονα για έλλειψη δημόσιων τουαλετών, στεγάστρων κι άλλων υπηρεσιών που κάθε ευρωπαϊκή πόλη οφείλει να χει (όχι πως σε άλλες πόλεις δε συναντά κανείς παρόμοιες ελλείψεις). Η άμεση απάντηση της δημοτικής αρχής μέσω του υπευθύνου για θέματα τουρισμού,  ασχολήθηκε κυρίως στο θέμα καθαριότητας και στις προσπάθειες βελτίωσης των υποδομών του λιμανιού. Κανείς όμως δεν αναφέρθηκε στο κυριότερο παράγοντα απογοήτευσης, την έλλειψη ενδιαφερόντων αξιοθέατων.
Είναι γεγονός πως κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται έναν ξένο τόπο, συνήθως αναζητά ένα κομμάτι της ιστορίας και  του πολιτισμού του. Η Χίος είναι ένας πλούσιος τόπος σε μνημεία, αξιοθέατα κι ιστορία. Δυστυχώς όμως η Χώρα υστερεί σ’ αυτό. Είναι λογικό κάποιος που έρχεται στο νησί μας, να απογοητεύεται βλέποντας μόνο την πόλη κι όχι την ενδοχώρα.
Η στείρα λογική υποστηρίζει πως οι τουρίστες φέρνουν χρήμα. Καλό όμως είναι να φεύγουν οι τουρίστες ικανοποιημένοι. Διότι οι τουρίστες δεν έρχονται για να ψωνίσουν αλλά για να γνωρίσουν το νησί μας. Όσο θα συνεχίζουμε τη συγκεκριμένη τακτική, τόσο θα μεγαλώνει η δυσφορία κάτι που θα οδηγήσει στην περαιτέρω μείωση του ενδιαφέροντος των εταιριών και των υποψήφιων επισκεπτών του νησιού.
Σίγουρα θα βρεθούν αρκετά επιχειρήματα που δικαιολογούν την λάθος τουριστική μας συμπεριφορά. Το σκεπτικό όμως πως αυτό το λιμάνι έχουμε, άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί αβάσιμο κι ανόητο. Κι αυτό διότι η Χίος έχει την κατάλληλη υποδομή, την οποία μπορεί να αξιοποιήσει για να βγει ο τόπος μας κερδισμένος και μείνουν οι επισκέπτες ικανοποιημένοι για τη παραμονή τους στο νησί. 
Αναφέρομαι στο λιμάνι των Μεστών. Είναι σύγχρονο, είναι κατάλληλο και βρίσκεται κοντά σε έναν από τους ομορφότερους θησαυρούς του νησιού μας, τα Μαστιχοχώρια. Μ’ αυτή τη λύση, τα Μαστιχοχώρια θα αποκτήσουν ικανοποιητική τουριστική έλευση,  ζωντανεύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα ακόμη κομμάτι του νησιού. Επίσης οι επισκέπτες θα φεύγουν γεμάτοι όμορφες εικόνες, αρώματα κι εμπειρίες. Θα γνωρίζουν καλύτερα τον τόπο μας και θα τον διαφημίζουν, ο καθένας με τον τρόπο του, αφότου επιστρέψουν στις χώρες τους.
Σταματώντας να βλέπουμε τους τουρίστες μόνο ως εισροή χρημάτων, θα βγούμε τόσο εμείς κερδισμένοι όσοι κι εκείνοι. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να δούμε τον τουρισμό με μία εναλλακτική ματιά.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Τσεσμές: Το Hot Spot των Ελλήνων προσφύγων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος

Μετά από ταξίδια κάτω από τραγικές συνθήκες, που δεν είχαν πάντα αίσιο τέλος, καθώς σημειώθηκαν πνιγμοί, συλλήψεις, απελάσεις προς τις κατοχικές δυνάμεις, αρκετοί Έλληνες πρόσφυγες, είχαν να αντιμετωπίσουν το άγνωστο των τουρκικών παραλίων και τις συμπεριφορές του τοπικού πληθυσμού, κατά κανόνα καλές έως και συγκινητικές, αλλά υπήρξαν και άλλες που ήταν εγκληματικές. Όπως σε όλες τις εποχές άλλωστε και σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις.
Τελικός προορισμός όλων ο Τσεσμές. Εκεί οι ελληνικές αρχές και οι Άγγλοι, επιχείρησαν να οργανώσουν την υποδοχή – καταγραφή – διαμονή – διαλογή των προσφύγων και την προώθησή τους σε άλλους προορισμούς.
Ήταν λοιπόν ο Τσεσμές το Hot Spot των Ελλήνων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου εκτός από παλιές αποθήκες, φτηνά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, χρησιμοποιήθηκαν και παλιές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Ο βασικός χώρος ήταν ένα παλιό στρατόπεδο στο οποίο μεταφέρθηκε μεγάλος αριθμός προσφύγων κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Όπως μας περιέγραψε η Καίτη Φράγγου – Ζηκίδη: «Εκεί μείναμε σε στρατόπεδο προσφύγων σε σκηνές, σε ένα λόφο που εκεί ήταν πρώτα στρατιωτικός τόπος εκπαίδευσης, σε πετρώδες έδαφος. Οι συνθήκες εκεί ήταν κακές και είχαμε και πολλούς θανάτους γερόντων από κακουχίες, μολύνσεις, τυφοειδή πυρετό, κακή διατροφή. Εκεί έχασαν τα παιδιά τους ο Γιώργος Φουντούλης και η σύζυγός του Θεοδοσία.
Τα χαντάκια που είχαν σκάψει για εκπαίδευση οι στρατιώτες πριν πάμε εμείς ήταν οι ανοιχτοί αγωγοί των ακαθαρσιών από τις τουαλέτες που είχαν στηθεί ακριβώς από πάνω τους. Θάβαμε τους νεκρούς μας σε χώρο εντός του στρατοπέδου, κανονικά με χριστιανική ταφή και σταυρό, αλλά επειδή το έδαφος ήταν βραχώδες δεν σκάβαμε μνήμα, αλλά τους κάναμε «βουναλάκια» με χώμα. Έρχονταν τα τσακάλια το βράδυ και τους ξέθαβαν.
Για να πάμε στην πόλη περνάγαμε από την πύλη, όπου ο σκοπός ένα 20χρονο τουρκάκι αρπάζονταν συχνά με τους δικούς μας, λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής.
Σιγά – σιγά το στρατόπεδο άδειαζε αφού όλοι προσπαθούσαν να μείνουν στην πόλη, σε σπίτια νοικιασμένα από τις υπηρεσίες στήριξης των προσφύγων».
Από την πλευρά της η Αντιγόνη Ρωμυλίου θυμάται: «Ο Τσεσμές είχε πολλά ερειπωμένα σπίτια Ελλήνων που είχαν φύγει το 1922 και μετά. Μείναμε σε μία παλιά εγκαταλελειμμένη αποθήκη, όπου ήμασταν 200 άτομα σε χώρο όσο έπιανε το σώμα μας. Όσοι ήταν δίπλα στον τοίχο ήταν τυχεροί, γιατί όσοι ήταν στη μέση, συχνά τους πατούσε άλλος μπαίνοντας ή βγαίνοντας.
Στον Τσεσμέ στην παραλία έχοντας στήσει ένα τραπεζάκι, υπήρχαν Έλληνες υπάλληλοι της πρεσβείας για στρατολόγηση εθελοντών για τη Μέση Ανατολή, στην Τουρκία δεν επιτρέπονταν παρουσίες στρατιωτικών άλλων χωρών έτσι είχε συμφωνήσει και με τη Γερμανία».
Αναμνήσεις από τον Τσεσμέ είχε και ο Χρήστος Σταυρινάδης, που μεταξύ άλλων μας είχε πει: «Μας πήγαν στον Τσεσμέ σε καταυλισμό όπου μας παρείχαν στέγη και τροφή, εκεί έφαγα για πρώτη φορά λουκούμι και θυμάμαι τη μεγάλη εντύπωση που μου έκανε γιατί μου άρεσε πολύ».
Σπύρος Πλακίδας: «Σάστισαν και οι Τούρκοι αγρότες που μας συνάντησαν με τη συμφορά και με το χάλι μας φιλοξένησαν και μας έδωσαν γάλα, τυρί, ψωμί, ελιές και μας πήγαν στον Τσεσμέ. Από εκεί μας έστειλαν στα Αλάτσατα. Που μείναμε μέχρι τον Οκτώβρη, εμείς και 100 Χιώτες. Θέριζε ο τύφος και η δυσεντερία, εκεί πέθανε ο μικρότερος αδερφός μου. Ξαναγυρίσαμε στον Τσεσμέ όπου Εγγλέζοι και Ερυθρός Σταυρός είχαν οργανώσει καλύτερα τα πράγματα και από εκεί στη Σμύρνη και από εκεί 2.000 πρόσφυγες σε τρένο και στο Χαλέπι, όπου κάτσαμε δυόμιση μήνες. Εκεί κάναμε μπάνιο μετά από πέντε μήνες και περάσαμε από υγειονομική επιτροπή. Οι ντόπιοι μας έδωσαν οι κάτοικοι διάφορα δώρα, γλυκά στα παιδιά, χουρμάδες, εκεί τους μάθαμε για πρώτη φορά. Καταλήξαμε στις πηγές του Μωυσέως για τρεις μήνες (οι Αιγύπτιοι δεν μας χώνευαν γιατί νόμιζαν ότι ήμασταν φίλοι των Εγγλέζων) και μετά πήγαμε στο Βελγικό Κονγκό.
Στα Αλάτσατα και τον Τσεσμέ απαγορευόταν να αφήσεις έστω ένα σημάδι ότι έθαψες έναν δικό σου, στο Χαλέπι τουλάχιστον τους θάβαμε με αξιοπρέπεια».
Επίσης η Σώσα Πλακίδα θυμάται: «Ο Τούρκος έζεψε δύο κοφίνια σε ένα άλογο και μας έβαλε μέσα τα μικρά και όλοι μαζί ξεκινήσαμε για τον Τσεσμέ. Στο δρόμο μας εντόπισαν δύο ελεύθεροι σκοπευτές – Τσέτες – και ήρθαν με άγριες διαθέσεις και έψαχναν τα πράγματά μας. Ο Τούρκος με μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να τους κάνει να φύγουν και έτσι φτάσαμε στον Τσεσμέ».
Αλλά και ο Τριαντάφυλλος Φωκιανός πέρασε από την τουρκική πόλη: «Μας πήγαν στον Τσεσμέ στην αρχαία Κρήνη και βλέπαμε τα σπίτια της Χίου που ήταν απέναντι. Εκεί μείναμε λίγους μήνες και μετά μας πήγαν στη Μέση Ανατολή στις πηγές του Μωυσέως. Ήρθαν να στρατολογήσουν στον ελληνικό στρατό και επειδή εγώ ήμουν μικρός χρειάστηκε η υπογραφή – συγκατάθεση της μάνας μου».
Στο βιβλίο του «Τσάλαχα», ο Γιάννης Νικολαΐδης, έγραφε: Ακολούθως μεταφέρθηκαν στον Τσεσμέ, όπου διαπίστωσαν ότι ζούσαν πολλοί τουρκοκρητικοί. Από εκεί όσοι δεν στρατολογήθηκαν στις συμμαχικές ένοπλες δυνάμεις, κυρίως γυναικόπεδα, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα προσφύγων στο Χαλέπι, στις πηγές του Μωυσή, στο Βελγικό Κονγκό – σημερινό Ζαΐρ στην Κεντρική Αφρική».
Στον Τσεσμέ βρέθηκε και ο Γιακουμής Καρναβάς: «Τελικά συνεχίσαμε τον πλου σε τουρκικά νερά και βγήκαμε κάπου αλλού και από εκεί μας πήγαν στον Τσεσμέ. Εκεί ήταν το προξενείο με πρόξενο έναν Χρηστίδη που ήταν Χιώτης και ήταν πολύ καλός άνθρωπος, βοήθησε πολύ κόσμο. Εμείς ήμασταν σε τραγική κατάσταση από τις ψείρες και τους ψύλλους».
Επίσης ο Γιάννης Φουντούλης θυμάται και μας λέει: «Όταν φτάσαμε στον Τσεσμέ σταθήκαμε σε μία ουρά που μας μοίραζαν βραστές πατάτες και μάλιστα τη μοιρασιά έκανε ένας συμπατριώτης μας ο Κολοφάνης, όπως τον λέγαμε. Μας έβαλαν σε ένα σχολείο με μία κουβέρτα ανά οικογένεια που τη στρώναμε κάτω και εκεί ήταν η «οικογενειακή μας εστία». Γιόρταζαν οι Τούρκοι το Μπαϊράμι και φώναζαν που είχαν ρίξει τους Έλληνες στη θάλασσα το 1922. Έτρεχαν και με κάτι άλογα και εγώ που ήμουν μικρός, φοβήθηκα και κρύφτηκα μέχρι να περάσουν».
Γιώργος Τουρβάς: «Ξεκινήσαμε μεσάνυχτα και φτάσαμε αργά το απόγευμα στην Τουρκία σε μία περιοχή που την έλεγαν Κορακιά. Διανυκτερεύσαμε εκεί και την άλλη μέρα μία τουρκική περίπολος μας εντόπισε και με τα πόδια πήγαμε στον Τσεσμέ».
Άννα Ρακατζή – Λεφέ: «Μας πήγαν στον Τσεσμέ, μας έδωσαν χρηματικό επίδομα και νοικιάσαμε ένα δωμάτιο σε ένα βρωμοξενοδοχείο, με μία τουρκοκρητικιά ιδιοκτήτρια που μας έβριζε. Τότε ο Τσεσμές δεν ήταν το θέρετρο του σήμερα, αλλά μία πόλη με έντονα τα σημάδια του πολέμου και της Μικρασιατικής Καταστροφής, με ρημαγμένα και άδεια σπίτια, με τοίχους που είχαν τρύπες από σφαίρες, κλπ. Κάτσαμε εκεί ένα μήνα».
Η Ελευθερία Φράγγου – Πορτέλλουμας είχε πεί: «Το τουρκάκι μας πήγε σε ένα κοντινό χωριό το Κουζούμκουγιου, στην περιοχή είχε κάνει φαντάρος ο Κούβαρης στη μικρασιατική εκστρατεία και ήξερε τα μέρη, ενώ εκεί είχε σκοτωθεί ο Θωμάς Πορτέλλος αδερφός του πατέρα μου. Μετά βαφτίσαμε έτσι τον ένα μου αδερφό.
-Τι αντιμετώπιση είχατε;
-Ήρθαν τουρκάλες και μας έφεραν ελιές, τυρί και ψωμί που είχαμε να δούμε κοντά ένα χρόνο και πέσαμε με τα μούτρα στο φαγητό, ενώ οι τουρκάλες κλαίγανε από συγκίνηση βλέποντάς μας σε αυτή την κατάσταση. Μία από αυτές ήξερε λίγα ελληνικά και μας ρώτησε τι έτρωγαν όλο αυτό τον καιρό τα δύο μικρά παιδάκια του Κούβαρη που ήταν σχεδόν σκελετωμένα και απαντήσαμε «χορταράκια». Τα παιδάκια αυτά τελικά δεν κατάφεραν να επιβιώσουν από τις κακουχίες που πέρασαν. Ακολούθως ήρθε το καρακόλι, οι τουρκάλες μας έδωσαν τρόφιμα για το δρόμο και με αυτοκίνητα – εγώ πρώτη φορά έβλεπα και έμπαινα σε αυτοκίνητο – μας πήγαν στον Τσεσμέ. Εκεί μας έδωσαν ψάθες να στρώσουμε και να κοιμηθούμε και μας έβαλαν σε μεγάλες αποθήκες όπου ήταν χιλιάδες πρόσφυγες και υπήρχαν και πολλές ψείρες. Τους στρατεύσιμους τους έπαιρναν αμέσως και ο ένας αδερφός μου, ο Γιάννης, είπε ψέματα και πρόσθεσε στην ηλικία του για να τον πάρουν και βρέθηκε στην αεροπορία και εκπαιδεύτηκε στη Ροδεσία. Ο Θωμάς και ο Αντώνης πήγαν στο στρατό ξηράς». 
Σταθμός ήταν ο Τσεσμές και για τη Δέσποινα (Πιπίτσα) Σπανού Μπονάτσου: «Φτάσαμε στην Τουρκία στην Αγρελιά που ήταν και ένα στρατιωτικό φυλάκιο και η συμπεριφορά των Τούρκων στρατιωτών ήταν καλή. Στην Αγρελιά συναντήσαμε το Φώτη Σπανό (υπηρετούσε σε στολίσκο κομάντος) και μας έφερε μπισκότα, που με την πείνα που είχαμε δεν μπορείτε να φανταστείτε πώς μας φάνηκαν.
-Πόσο μείνατε εκεί;
-Μείναμε κοντά 20 μέρες στον Τσεσμέ και μετά πήγαμε στο Χαλέπι και ακολούθως στα Ιεροσόλυμα. Μας πήγαν στο στρατόπεδο Νουσεϊράτ και εκεί ήταν κοντά 2.000 Έλληνες πρόσφυγες, κυρίως νησιώτες, Σαμιώτες, Χιώτες, Ικαριώτες και πολλοί Δωδεκανήσιοι».
Στον Τσεσμέ βρέθηκε και η οικογένεια Μάζαρη(Γιώργος και Ελένη οι γονείς και τα παιδιά Δημήτρης,Μιχάλης, Μερόπη, Ευδοκία και Ηλέκτρα. Ο πατέρας δεν άντεξε και απεβίωσε για να θαφτεί χωρίς να επιτραπεί – όπως και σε άλλες περιπτώσεις προσφύγων – να ανεγερθεί ταφικό μνημείο, ή να τοποθετηθεί σταυρός.
Λίγο έκατσε ο Νίκος Καρίμαλης που πήγε με ομάδα ανδρών για στράτευση και τους μετακίνησαν γρήγορα προς Σμύρνη και Μέση Ανατολή.
Για ένα τετράμηνο έμεινε σε σκηνές – τσαντίρια σε βουνό κοντά σε ελαιώνα στον Τσεσμέ, η Ευαγγελία Καρούτσου – Τσαντίρη, που θυμάται ότι υπήρχαν πολλοί Έλληνες και στα τσαντίρια και στην πόλη.
Στην Τουρκική πόλη βρέθηκε για τρεις μήνες από το Μάη του 1942 και μετά (για να βρεθεί αργότερα στο Λίβανο) και η Πάτρα Σπέη – Σιμάκη, που κατά τη μεταφορά της από το χωριό Κουζούμκουγιου προς τον Τσεσμέ, τρόμαξε όταν είδε για πρώτη φορά στη ζωή της αυτοκίνητο, ενώ θυμάται το δράμα των προσφύγων στον Tσεσμέ, λέγοντας όταν έκλαιγαν μωρά και πέθαιναν όσοι ήταν εξασθενημένοι.
Από την πλευρά του ο Νικόλας Φουντούλης θυμάται: «Βρεθήκαμε κοντά στο χωριό Κουζούμκουγιου και συναντήσαμε ένα τσοπάνη, τους ζητήσαμε τσίρο (τα κατάλοιπα από το τυρί) για να δώσουμε έστω ένα φλυτζάνι στα μωρά και αυτός μας απάντησε ότι το έχει για τα σκυλιά του. Μετά θυμάμαι ότι στρατιώτες μας πήγαν με ποδαρόδρομο στον Τσεσμέ, όπου εκεί μας έδωσαν για φαγητό μία βραστή πατάτα και μας έβαλαν να κοιμηθούμε σε θαλάμους. Στον Τσεσμέ έμεινα δύο μήνες και μας έδιναν μία λίρα την ημέρα για σίτιση».
Αναφερθήκαμε στο Κουζούμκουγιου και με αυτή την ευκαιρία, πρέπει να πούμε ότι Έλληνες πρόσφυγες βρέθηκαν στα Αλάτσατα, και τα Λίσα (περιοχή με ιαματικά λουτρά), σαν ενδιάμεσους σταθμούς προς τον Τσεσμέ, ενώ από τον Τσεσμέ η συνηθέστερες διαδρομές ήταν προς τη Σμύρνη και ακολούθως σιδηροδρομικώς προς το Χαλέπι, ή ακτοπλοϊκώς προς την Κύπρο, με πλού δίπλα στα παράλια της Τουρκίας για να μην είναι εκτεθειμένα τα καΐκια στις δυνάμεις των Γερμανών και των Ιταλών.
Στα ευτράπελα της περιόδου, ένα δρομολόγιο από τον Τσεσμέ που ο παρασημοφορημένος θαλασσόλυκος Νικόλας Πυροβολικός περιέγραψε: Μία άλλη φορά μας φόρτωσαν ρουφιάνους που είχαν συλλάβει στην Ελλάδα οι αντιστασιακές οργανώσεις για να τους παραδώσουμε στις συμμαχικές αρχές».
Η γενική εικόνα όμως ήταν η εξής: «Κάναμε δρομολόγια Κύπρος – Τσεσμές, παίρναμε από εκεί πρόσφυγες και τους πηγαίναμε στην Κύπρο. Μία φορά θυμάμαι ότι μάζεψα 4 – 5 Χιώτες ναυαγούς, είχαν σωθεί λίγοι που πρόλαβαν και σκαρφάλωσαν στο άλμπουρο του καϊκιού, οι άλλοι κοντά στους 100 δυστυχώς πνίγηκαν. Ταξιδεύαμε με μία ανεμότρατα από την Πάτρα που την έλεγαν «Άγιος Δημήτριος» και μετά την ονομάσαμε «Αριστέα». Ήμουν στο καΐκι μαζί με Σαμιώτες, τον καπετάνιο Ιωάννη Σταμπιδάκη, τον Μιχάλη Προβατάρη, τον Μιχάλη Καλαϊτζάκη και τον Ιωάννη Καραμπίνη».