Απ' όσα ταξίδια έχω κάνει μέχρι τώρα, κατατάσσω το Στρασβούργο στην ομορφότερη πόλη που έχω επισκεφθεί. Η αγάπη μου γι' αυτήν την πόλη ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια κι ανανεώθηκε με τη δεύτερη επίσκεψή μου τον Μάιο του 2025. Έχοντας επισκεφθεί στο μεσοδιάστημα αυτό άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, δε βρήκα ούτε μια που να με συγκινεί και να με ελκύει τόσο πολύ όσο η πρωτεύουσα της Αλσατίας. Πριν αναφερθώ όμως στην απαράμιλλη ομορφιά του Στρασβούργου, θα ήθελα να κάνω πρώτα μια μικρή αναφορά στο πιο μαγευτικό κομμάτι της πόλης, την "Petite France".
Στην Μικρή Γαλλία του Στρασβούργου, ο χρόνος έχει σταματήσει και τα ιστορικά αμυντικά μνημεία που ορθώνονται στα κανάλια του ποταμού Ιλλ, δένουν τόσο αρμονικά με την παραδοσιακή συνοικία και την υπόλοιπη πόλη, δημιουργώντας ένα παραμυθένιο σύνολο, όπου δυσκολευόμαστε να βρούμε που είναι η αρχή και που το τέλος του. Για μένα, η "Petite France" έχει τη δυνατότητα να αποδείξει και στον πιο επιφυλακτικό, πως υπάρχει μια μικρή κουκίδα στον ευρωπαϊκό χάρτη όπου το παραμύθι αποκτά υπόσταση και το όνειρο γίνεται πραγματικότητα.
Η "Petite France" γνωστή επίσης και ως "Quartier des Tanneurs" στα γαλλικά και "Gerberviertel " στα γερμανικά, δηλαδή "η συνοικία των βυρσοδεψών", βρίσκεται στο δυτικό άκρο του "Grande Île", του μεγάλου νησιού που σχηματίζεται εντός του ποταμού Ιλλ, πάνω σ' αυτό απλώνεται το ιστορικό κέντρο του Στρασβούργου. Η περιοχή οριοθετείται στα βόρεια από την "Quai de la Bruche" (Brischstade), την "Rue du Bain-aux-Plantes", την πλατεία "Place Benjamin-Zix" και την "Rue des Dentelle" στα ανατολικά από την "Rue du Pont-Saint-Martin", την "Pont Saint-Thomas" (Γέφυρα Thomas) και την πεζογέφυρα "Mill", στα νότια από το κανάλι του "Zorn-Mühle" και στα δυτικά από τις Σκεπαστές Γέφυρες. Από το 1988, η "Petite France" αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Ωστόσο, το όνομα "Petite-France" (Μικρή Γαλλία) δεν δόθηκε για πατριωτικούς ή αρχιτεκτονικούς λόγους. Προέρχεται από τον "Hospice des Vérolés" (ξενώνας της σύφιλη), που κτίστηκε στα τέλη του 15ου αι. σε αυτό το νησί, για να θεραπεύονται άτομα με σύφιλη, η οποία ονομαζόταν τότε "Franzosenkrankheit", δηλαδή η γαλλική ασθένεια στα γερμανικά. Η σύφιλη είναι μια ασθένεια που εμφανίστηκε ξαφνικά στην Ευρώπη στα τέλη του 15ου αιώνα κι απαιτούσε σημαντική φροντίδα για τους περιθωριοποιημένους ασθενείς της. Τον 18ο αιώνα το μέρος ονομάστηκε "Άσυλο των Αθεράπευτων" και το 1795 μετονομάστηκε σε "La Petite France", δίνοντας μ' αυτόν τον τρόπο την ονομασία σε ολόκληρη την περιοχή.
Στη συγκεκριμένη ιστορική συνοικία, ο ποταμός Ιλλ χωρίζεται σε μια σειρά καναλιών, εξυπηρετώντας τους βυρσοδέψες, τους μυλωνάδες, τους ψαράδες, την τοπική βιομηχανία κι αγορά. Ο ποταμός εισχωρεί στην πόλη από τα βορειοανατολικά κι από εκεί χωρίζεται στο "Canal du Faux-Rempart" που ρέει βόρια του "Grande Île" και σε τέσσερα μικρά κανάλια που διασχίζουν την "Petite France, με την υπόλοιπη κοίτη του ποταμού να συνεχίζει τη ροή του από την νότια πλευρά του "Grande Île". Όλα μαζί καταλήγουν στο αμυντικό φράγμα Βωμπάν (Barrage Vauban), το οποίο κατασκευάστηκε τον 17ο αι. Από εκεί θα ξεκινήσει η περιπλάνηση μας στην "Petite France".
Το αμυντικό οικοδόμημα Vauban μήκους 120 μέτρων, αποτελείται από ένα φράγμα και μια γέφυρα κατασκευασμένα από ροζ ψαμμίτη. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ από τον στρατιωτικό αρχιτέκτονα Sébastien Le Prestre, Marquis of Vauban, με απώτερο σκοπό να ενισχύσει το αμυντικό τείχος της πόλης. Το φράγμα έχει δεκατρείς καμάρες, οι οποίες σφραγίζονταν σε περιπτώσεις εισβολής, δημιουργώντας πλημμύρισμα στο νότιο κομμάτι της πόλης, κάνοντάς το αδιάβατο για τους εχθρούς. Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του Γαλλοπρωσικού πολέμου το 1870. Σήμερα, η οροφή του φράγματος είναι ανοιχτή για περιπάτους, προσφέροντας μια υπέροχη πανοραμική θέα των οχυρωματικών έργων της "Petite France" και του Καθεδρικού Ναού προς το βορρά ενώ από τη νότια μεριά ξεχωρίζει το Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης και το "Hôtel du Département" (Γραφείο της Κομητείας). Στο εσωτερικό χώρο του φράγματος υπάρχει ένας διάδρομος με κλειστές αίθουσες μέσα στις οποίες φυλάσσονται αρχαία γύψινα εκμαγεία κι αντίγραφα αγαλμάτων και γκαργκόιλ από τον Καθεδρικό Ναό κι από άλλα μνημεία της πόλης.
Απέναντι από το φράγμα Βωμπάν βρίσκονται οι "Ponts Couverts" (τις καλυμμένες γέφυρες), οι οποίες αποτελούσαν μια παλιά αμυντική δομή του 18ου αι. με τρεις γέφυρες και τέσσερις πύργους. Το όνομα των συγκεκριμένων γεφυρών εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, παρόλο που δεν είναι καλυμμένες πια. Από το 1928 προστέθηκαν στη λίστα των Ιστορικών Μνημείων της Γαλλίας.
Στη δυτική άκρη των γεφυρών υψώνεται ένας θεόρατος πλάτανος ηλικίας 358 χρονών, ο οποίος πιθανότατα να γνώρισε την πρώτη μετάβαση του Στρασβούργου από τη γερμανική στη γαλλική κυριαρχία και σίγουρα θα βίωσε κι άλλα ταραχώδη γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην πόλη αύτη. Σήμερα ονομάζεται "Το Δέντρο των Μουσικών" καθώς στον Μεσαίωνα πολλοί μουσικοί ανέβαιναν στα κλαδιά των δέντρων για να είναι πιο ορατοί στο κοινό.
Στην ίδια περιοχή βρίσκεται κι η εκκλησία "Saint Pierre le Vieux". Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένο θρησκευτικό κτίσματος, είναι πως το κτήριο φιλοξενεί δύο εκκλησίες με διαφορετική είσοδο. Η καθολική εκκλησία έχει είσοδο από τη μεριά του δρόμου ενώ η προτεσταντική εκκλησία έχει είσοδο από τα πλάγια. Αν κι η ύπαρξη της αναφέρεται από το 1130, καθώς ήταν χτισμένη σε έναν από τους σημαντικότερους ρωμαϊκούς δρόμους της πόλης, τη Strata Superior, η σημερινή της γοτθική δομή που ένα μέρος της έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα, χρονολογείται από το 1382. Αρχικά ήταν καθολική εκκλησία αλλά το 1529 μετά τη Μεταρρύθμιση έγινε Λουθηριανή. Δύο χρόνια μετά την κατάκτηση του Στρασβούργου από τους Γάλλους, συγκεκριμένα το 1683, ο Λουδοβίκος ΙΔ' διέταξε να επιστρέψει το ιερό στους καθολικούς, παραχωρώντας το σηκό του ναού στους λουθηριανούς, δημιουργώντας μια σπάνια περίπτωση όπου ένας ναός μοιράζεται σε δύο δόγματα. Το 2012 άνοιξε μια εσωτερική πόρτα στους δυο θρησκευτικούς χώρους για να συμβολίσει τον οικουμενικό διάλογο των δυο δογμάτων. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν σημαντικοί θησαυροί τέχνης από τον Μεσαίωνα, όπως "Τα Πάθη του Χριστού" από τον καλλιτέχνη Heinrich Lutzelmann, τα οποία χρονολογούνται από το 1485 και σκηνές από τη ζωή του Αγίου Πέτρου χαραγμένες σε ξύλο από τον καλλιτέχνη Veit Wagner, οι οποίες χρονολογούνται από τον 15ο αι.
Στις "Ponts Couverts" ορθώνονται τέσσερις μεσαιωνικοί πύργοι από τις οχυρώσεις του 12ου. Είναι σημείο κατατεθέν τόσο της "Petite France" όσο και της υπόλοιπης πόλης. Όμως εμένα περισσότερο με εντυπωσιάζει το γλυκύτατο "Maison des Ponts Couverts" που σήμερα στεγάζει την Προστασία Ανηλίκων (Protection des mineurs), το οποίο είναι ένα από τα πιο φωτογραφημένα σημεία του Στρασβούργου τόσο για τη θέση που βρίσκεται πάνω σε μια από τις στενές λωρίδες της συνοικίας όσο και για τη φυτική του διακόσμηση. Το κτήριο χτίστηκε το 1892 και λειτούργησε αρχικά ως λουτρό και το 1922 προστέθηκε η πέτρινη νεοκλασική πύλη που το συνδέει με τις Σκεπαστές Γέφυρες. Το 1960 το αγόρασε ο δήμος και το μετέτρεψε σε στέγη ηλικιωμένων ενώ από το 2014 κι έπειτα λειτουργεί ως ψυχολογικός χώρος συνάντησης γονέων και παιδιών. Προσωπικά, το κτήριο αυτό μου βγάζει μια αίσθηση μοναχικότητας. Σαν μια οντότητα που έχει αποκοπεί από την υπόλοιπη πόλη και της έχει γυρίσει την πλάτη.
Τα τέσσερα κανάλια που περνούν κάτω από τις Σκεπαστές Γέφυρες, δημιουργούν τις στενές λωρίδες της "Petite France", πάνω στις οποίες είναι χτισμένα μεγάλα ξυλόδετα κτήρια που χρονολογούνται από τον 16ο και 17ο αι. Οι κεκλιμένες στέγες πολλών κτηρίων περιλάμβαναν ανοιχτές σοφίτες για να κρεμούν και να ξεραίνουν τα δέρματα οι βυρσοδέψες. Τρία από τα τέσσερα κανάλια που ρέουν μέσα από την συνοικία διέρχονται από υδατοφράκτες που κάποτε κινούσαν ελαιοτριβεία και άλλες βιομηχανίες. Μόνο το βορειότερο κανάλι είναι πλωτό, το οποίο περνάει από την περιστρεφόμενη γέφυρα "Pont du Faisan" στο κέντρο της συνοικίας και χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό από τα τουριστικά σκάφη που εκτελούν τον γύρο της πόλης. Βλέποντας κανείς τα κανάλια αυτά πάνω σε έναν χάρτη, θα δει πως μοιάζουν με τα δάχτυλα ενός χεριού που προσπαθεί να αρπάξει ολόκληρη την πόλη.
Στη βόρεια όχθη του Ιλλ, στη γοητευτική πλατεία "Benjamin Zix", βρίσκεται το "Maison des Tanneurs", ο Οίκος της Συντεχνίας των Βυρσοδεψών, φορτωμένος με πολύχρωμα γεράνια στα παράθυρά του. Το Σπίτι των Βυρσοδεψών είναι ένα αλσατικό σπίτι με ημιξύλινη επένδυση, xτισμένο το 1572, κατά την Αναγέννηση του Στρασβούργου, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο από τις 7 Μαρτίου του 1927. Αποτελείται από δύο ορόφους ποικίλων όγκων, με φουρούσια, με παράθυρα με τοξωτές αψίδες και βιτρό, με μια εντυπωσιακή τεμνόμενη στέγη με φεγγίτη κι αλσατικά κεραμίδια. Η αετωματική πρόσοψη που βλέπει στον ποταμό Ιλλ, με την παρακείμενη βεράντα της αποβάθρας, κατασκευάστηκε αρχικά με τεράστιες εκτάσεις από στεγασμένα, ανοιχτά και διάτρητα μπαλκόνια με τοξωτές αψίδες και αεριζόμενες σοφίτες για τις ανάγκες ξήρανσης του βυρσοδεψείου. Όταν το κτίριο μετατράπηκε σε εστιατόριο το 1949, οι ανοιχτές στοές έκλεισαν από ένα σύνολο ημιξύλινων πανοραμικών παραθύρων. Σήμερα εξακολουθεί να λειτουργεί ως εστιατόριο με τον τίτλο "Winstub" καθώς χρησιμοποιείται από μια ομάδα οκτώ αμπελουργών από τους αμπελώνες της Αλσατίας. Το εστιατόριο είναι γνωστό και ως «Gerwerstubs» ή «Maison de la Sauerkraut», καθώς προσφέρει σπεσιαλιτέ από την τοπική κουζίνα της Αλσατίας.
Στην πλατεία "Benjamin-Zix" βρίσκεται επίσης κι η Μεθοδιστική Ευαγγελική Εκκλησία του Στρασβούργου ή Ναός της Σιών (Église méthodiste de Sion), η οποία χτίστηκε το 1882 σε νεορομανικό στιλ. Η ταυτότητα του αρχιτέκτονα δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα. Το όνομα του Mack, αρχιτέκτονα στη Στουτγάρδη, αναφέρεται στο Evangelischer Botschafter της 6ης Ιανουαρίου 1883, από τον Πάστορα C. Zwingli, ο οποίος δεν διευκρινίζει το μικρό του όνομα. Θα μπορούσε να είναι ο Wilhelm Friedrich Mack (1848-1924), ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα αρχιτέκτονας στη Στουτγάρδη. Το μοναδικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης εκκλησίας είναι ότι ο χώρος λατρείας βρίσκεται στον πρώτο όροφο, με το ισόγειο να χρησιμοποιείται ως κατοικία του πάστορα. Επίσης είχε ένα καμπαναριό το οποίο κατεδαφίστηκε το 1961 λόγω της κακής του κατάστασης. Η υπόλοιπη εκκλησία ανακαινίστηκε το 2014. Ωστόσο, ο συγγραφέας Maurice Moszberger κι άλλοι συνάδελφοί του, πιστεύουν ότι από τότε που ο ναός έχασε το καμπαναριό του, «δεν ξεχωρίζει πλέον στην πλατεία, η οποία είναι γεμάτη τουρίστες». Την ίδια άποψη ενστερνίζεται κι ο ιστορικός τέχνης Roland Recht και η ομάδα του, οι οποίοι προχωρούν ακόμη περισσότερο και την περιγράφουν ως «ένα άθλιο παρεκκλήσι χωρίς στυλ». Μια πιο ουδέτερη στάση διατηρεί η ακαδημαϊκός Suzanne Braun, η οποία περιγράφει με ακρίβεια την τρίπλευρη πρόσοψη, το μνημειώδες άνοιγμα που συνδυάζει ρομανικά διακοσμητικά μοντέλα (κυρίως τα γλυπτά κολοβωμένα κωνικά κιονόκρανα και το ημικυκλικό άνοιγμα με αρχαίες παραστάσεις, όπως οι ραβδωτές βάσεις και το υπέρθυρο με τρίγλυφα και μετόπες). Η αλήθεια είναι πως η εκκλησία περνάει σχεδόν απαρατήρητη από τα μάτια των επισκεπτών της πόλης.
Κάτω από τη σκιά των τεράστιων πλατάνων που βρίσκονται στην πλατεία, ξεκινούν οι κεντρικοί δρόμοι της "Petite France", όπως η "Rue du Bain-aux-Plantes" και η "Rue des Dentelles", που επίσης περιβάλλονται από ξύλινα σπίτια. Η "Rue du Bain-aux-Plantes" ξεχωρίζει για την ομοιογένεια των ξυλόδετων σπιτιών της, καθώς όλα είναι βαμμένα λευκά. Στο δρόμο αυτό παλιότερα υπήρχαν τα βυρσοδεψεία της πόλης ενώ σήμερα φιλοξενούν εστιατόρια, καφέ και καταστήματα με αναμνηστικά αντικείμενα. Η συνοικία αυτή είχε μια απόκοσμη φωτεινότητα στις νυχτερινές μας περιπλανήσεις.
Ανηφορίζοντας προς τα βόρεια, συναντάμε την κύρια λουθηρανική εκκλησία της πόλης, την "Eglise Saint-Thomas", η οποία χτίστηκε μεταξύ του 12ου και του 16ου αιώνα, ενσωματώνοντας ρωμανικό και γοτθικό αρχιτεκτονικό στυλ. Από το 1681 μετατράπηκε στην κύρια έδρα των λουθηρανών, καθώς ο καθεδρικός ναός του Στρασβούργου επέστρεψε στον καθολικισμό. Στο εσωτερικό του ναού φιλοξενείται το μουσικό όργανο "Silbermann" του 1741, στο οποίο είχε παίξει μουσική ο Μότσαρτ και το εντυπωσιακό μαυσωλείο του Στρατάρχη Maurice de Saxe, που δημιουργήθηκε το 1777 σε στυλ μπαρόκ. Επίσης βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες τις εναπομείνασες τοιχογραφίες.
Τέλος, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της "Petite France" είναι οι πολλές όμορφες γέφυρές της. Μια από τις πιο γνωστές είναι η μικρή και διακριτική "Pont du Faisan" η οποία συνδέει τη "Rue du Bain-aux-Plantes" με τις στενές λωρίδες που καταλήγουν στις "Ponts Couverts". Η συγκεκριμένη γέφυρα είναι γνωστή κι ως «Pont Tournant» (η περιστρεφόμενη γέφυρα), καθώς επιβάλλει τη δική της θέληση σε όλους τους περαστικούς που επιθυμούν να τη διασχίσουν, διακόπτοντας για λίγο τις ήρεμες περιπλανήσεις των περαστικών στη συνοικία. Είχα την τύχη να την δω να περιστρέφεται για να την διασχίσει ένα από τα τουριστικά ποταμόπλοια της πόλης. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει κι η γέφυρα Saint-Martin, μια πέτρινη γέφυρα με δύο καμάρες που ακουμπούν σε ένα μόνο στήριγμα.
Ολοκληρώσαμε τις περιπλανήσεις μας στην "Petite France" ανηφορίζοντας την "Grand Rue", η οποία ξεκινάει από την εκκλησία "Saint-Pierre-le-Vieux" και καταλήγει κοντά στην πλατεία Γουτεμβέργιου. Ο δρόμος αυτός είναι λιγότερο τουριστικός από την υπόλοιπη παραδοσιακή συνοικία, γεμάτος με όμορφα καφέ, μπυραρίες και καταστήματα που απευθύνονται κυρίως στους κατοίκους της πόλης. Σ' αυτόν τον δρόμο βρίσκεται κι η οικεία του Claude Joseph Rouget de Lisle, όπου συντέθηκε η "Μασσαλιώτισσα" στις 26 Απριλίου του 1792.
Σφυρίζοντας το ρυθμό του γαλλικού εθνικού ύμνου ανηφορίσαμε για να ανακαλύψουμε και τις υπόλοιπες ομορφιές του Στρασβούργου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου