Νασίμ Λομανί*
Φωτογραφία: Γιώργος Μουτάφης - Χίος
"Αν τα ψυχικά τραύματα ήταν εμφανή όπως είναι τα σωματικά, με τόσους ανθρώπους που έχουν τραυματίσει οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσως θα είχαμε κάνει κάτι παραπάνω για να το σταματήσουμε"
Emina Ć.
ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ε.Ε. υπογράφει μια ντροπιαστική και επικίνδυνη συμφωνία με την Τουρκία προκειμένου να κλείσει οριστικά τα ελληνοτουρκικά σύνορα του Αιγαίου. Παράλληλα το σφράγισμα των βαλκανικών διαδρομών και η δημιουργία των hotspot στα νησιά του Αιγαίου έχει αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων στην Ελλάδα, όπως και σε κάθε βαλκανική χώρα.
Τα στρατιωτικοποιημένα σύνορα, οι φράχτες, η ενισχυμένη Frontex και οι πολλαπλοί έλεγχοι ακόμα και εντός της Ε.Ε. χωρών αλλά και βαλκανικών χωρών απαγορεύουν τη μετακίνηση των προσφύγων. Η «νέα» αντιμεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε. εφαρμόζεται με βία και αγριότητα.
Ελλάδα: η τρίτη «ασφαλής» χώρα εντός της Ε.Ε.
Η συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία είναι μια ειδική συμφωνία που βρίσκεται σε συνεχόμενη διαπραγμάτευση και στοχεύει στο να σταματήσει τις μαζικές ροές προσφύγων.
Όλοι το ξέρουμε, και οι αρχηγοί της Ε.Ε. ακόμα καλύτερα, ότι μια συμφωνία με μια χώρα σαν την Τουρκία με αρχηγό τον Ερντογάν δεν θα έχει πάντα την ίδια σταθερότητα και ισχύ, και κυρίως ότι είναι μια συμφωνία βασισμένη σε μια πολυεπίπεδη ανταλλακτική σχέση και ως τέτοια έχει πάντα το ρίσκο να καταρρεύσει ή να χαλαρώσει όταν δεν ικανοποιούνται τα αιτήματα της μιας ή και των δύο πλευρών.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η σύνδεση της οικονομικής κρίσης της χώρας με την «προσφυγική κρίση», η κωλοτούμπα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και στα δικαιώματα και προφανώς η μεγάλη και ιστορική χρηματοδότηση της «προσφυγικής κρίσης» της δίνουν το ρόλο μιας τρίτης «ασφαλούς» χώρας εντός της ΕΕ.
Δηλαδή, όσοι πρόσφυγες καταφέρουν και περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα θα εγκλωβιστούν στην Ελλάδα, θα στριμωχτούν σαν ζώα στα hotspot ή στα camp και θα επιστρέψουν με χρήματα της ΕΕ, είτε «εθελοντικά» στις χώρες προέλευσής τους με τους εκβιασμούς του ΔΟΜ είτε θα απελαθούν μέσω Frontex και ελληνικών αρχών στην Τουρκία.
Η «αριστερή» κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛΛ. δέχτηκε με χαρά τη συμφωνία με την Τουρκία και το ρόλο της ως συνοριοφύλακα της Ε.Ε.
Η εφαρμογή της λογικής, πολιτικής και πρακτικής του «βίου αβίωτου», που κάποτε ήταν ακροδεξιό παραλήρημα, σήμερα είναι η επίσημη συνταγή της Ε.Ε. στην Ελλάδα.
Το διπλό σύνορο του Αιγαίου και το απαρτχάιντ των νησιών
Η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας και το κλείσιμο των συνόρων είχαν ένα άλλο τραγικό αποτέλεσμα, τη δημιουργία ενός επιπλέον συνόρου εντός της Ελλάδας. Το σύνορο δηλαδή μεταξύ των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ένα σύνορο χαρακτηριστικό της εποχής.
Η συμφωνία απαγορεύει στους πρόσφυγες να φύγουν από το νησί στο οποίο έχουν φτάσει. Σχεδόν δυο χρόνια τώρα (από τις 18 Μαρτίου του 2016 που υπεγράφη η συμφωνία) σε κάθε νησί του Αιγαίου έχουν εγκλωβιστεί χιλιάδες πρόσφυγες σε «ανοιχτές» φυλακές.
Η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος, η Λέρος και η Κως έχουν μετατραπεί σε απαρτχάιντ για τους πρόσφυγες πολέμου και τους μετανάστες. Ένας ολόκληρος ευρωπαϊκός μηχανισμός αποτροπής και διαχείρισης κρατάει «ζωντανή» την εικόνα της «προσφυγικής κρίσης». Δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, ΜΚΟ με εκατομμύρια ευρώ ανέλαβαν να «διαχειριστούν» την ανθρώπινη απελπισία και τον πόνο των εγκλωβισμένων προσφύγων.
Οι δήμαρχοι των νησιών και οι τοπικές αρχές χρησιμοποίησαν την κατάσταση για να πολιτευτούν ή αντιπολιτευτούν. Οι χειρισμοί της κυβέρνησης οδήγησαν την κατάσταση στο να βρουν ευκαιρία οι ακροδεξιές και μισαλλόδοξες αντιλήψεις να εκμεταλλευτούν και να δηλητηριάσουν την κοινωνία με ρατσισμό και ξενοφοβία.
Τα hotspot είναι τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης
Με την υπογραφή της συμφωνίας E.E. - Τουρκίας δημιουργήθηκε σε κάθε νησί του ανατολικού Αιγαίου ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων με την προκλητική ονομασία hotspot. Το hotspot της Μόριας στη Μυτιλήνη και η ΒΙΑΛ στη Χίο ή εκείνα στη Σάμο, τη Λέρο και την Κω είναι χαρακτηριστικά νέας μορφής στρατόπεδα συγκέντρωσης ανθρώπων σε καραντίνα.
Μετά το κλείσιμο του κέντρου κράτησης της Παγανής ως αποτέλεσμα των κινητοποιήσεων του no border στη Λέσβο το 2009 η τότε κυβέρνηση έφτιαξε το νέο κέντρο κράτησης εντός της στρατιωτικής περιοχής της Μόριας. Η Μόρια είχε υποδομές και χωρητικότητα το πολύ για 1.000 άτομα τότε, ενώ το νερό, οι τουαλέτες, οι ντουζιέρες και η αποχέτευση ήταν μόνο για 800 άτομα.
Από την αρχή της «προσφυγικής κρίσης» το 2015 η Μόρια μετατράπηκε σε κέντρο ελέγχου, καταγραφής, ταυτοποίησης και κράτησης των νεοεισερχόμενων προσφύγων. Σύντομα προστέθηκαν άλλες 1.000 θέσεις σε κοντέινερ, αλλά ο αριθμός των προσφύγων που περίμεναν να καταγραφούν όλο και αυξανόταν και έτσι οι σκηνές της Ύπατης Αρμοστείας και του Ελληνικού Στρατού έδιναν προσωρινή «λύση» για τους τράνζιτ πρόσφυγες.
Μέχρι να υπογραφεί η συμφωνία, παρ' όλο που ο χώρος δεν είχε τη δυνατότητα «φιλοξενίας» των χιλιάδων προσφύγων, λόγω του προσωρινού της κατάστασης ακόμα και τα αντίσκηνα ήταν μια «λύση». Με το που υπογράφτηκε η συμφωνία η Μόρια έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης χιλιάδων εγκλωβισμένων προσφύγων.
Η Μόρια με 2.000 θέσεις και με υποδομές για 800 έγινε χώρος να μείνουν σε άθλιες συνθήκες και απάνθρωπες καταστάσεις περίπου έξι με οκτώ χιλιάδες άνθρωποι. Τουλάχιστον τα 2/3 του πληθυσμού περνούν το δεύτερο χειμώνα φέτος σε σκηνές ή αντίσκηνα.
Η έλλειψη βασικών αναγκών είναι ένα από τα βασικά ζητήματα των εγκλωβισμένων προσφύγων στo hotspot της Μόριας, το φαγητό δεν τρώγεται και δεν φτάνει για όλους, το νερό υπάρχει μόνο δυο με τρεις ώρες το 24ωρο, οι τουαλέτες δεν είναι αρκετές και δεν είναι καθόλου ασφαλείς και προσβάσιμες σε γυναίκες και παιδιά, ντους σχεδόν δεν υπάρχουν και οι περισσότεροι πρόσφυγες δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Η ασφάλεια, η ιδιωτικότητα, η ψυχική υγεία και η αξιοπρέπεια των προσφύγων βρίσκονται κάθε στιγμή σε κίνδυνο, ακόμα και από τις αρχές και τους διαχειριστές των hotspot. Η ίδια εικόνα επικρατεί σε κάθε νησί του Αιγαίου.
Οι άθλιες συνθήκες, η απελπισία του εγκλωβισμού, η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον, ο κίνδυνος απέλασης πίσω στις εμπόλεμες χώρες ή στις «ασφαλείς» τρίτες χώρες και η βία της καταστολής και της κακομεταχείρισης των ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών και ΜΚΟ αποτελούν τα αόρατα τραύματα των προσφύγων που τα βιώνουν καθημερινά. Ίσως το 1/3 του εγκλωβισμένου κόσμου στα νησιά υποφέρει από ψυχολογικά προβλήματα που έχουν υποστεί κάτω από άθλιες συνθήκες.
Αν μιλήσεις με κόσμο, ένας στους δύο ενήλικες μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια με υπνωτικά, ψυχιατρικά φάρμακα που πια πωλούνται και μαύρα. Ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά πλέον έχουν προβλήματα εξάρτησης από τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Ο μέσος όρος των αποπειρών αυτοκτονίας σε κάθε hotspot υπολογίζεται γύρω στα πέντε περιστατικά το μήνα.
Άνθρωποι και νέα παιδιά που ήταν ψυχικά υγιείς, μετά από δύο χρόνια αναμονής, τιμωρίας και εγκλωβισμού, έχουν πλέον απελπιστεί και περπατάνε σαν χαμένοι στους δρόμους των νησιών και μιλάνε μόνοι τους. Μια κατάσταση έκτακτης ανθρωπιστικής κρίσης που όχι μόνο «μονιμοποιείται», αλλά όλο και περισσότερο «νομιμοποιείται».
Ποια είναι τα καθήκοντα του αντιρατσιστικού κινήματος; Τι πρέπει να κάνουμε;
Το απαρτχάιντ των νησιών και του εγκλωβισμού των προσφύγων στα hotspot σε άθλιες συνθήκες πρέπει να το αντιπαλέψουμε σε πανελλαδικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο αγώνας των προσφύγων για ελεύθερη μετακίνηση και αξιοπρέπεια είναι και ο δικός μας αγώνας και μας αφορά. Γι' αυτό και στις 17 Μάρτη (δυο χρόνια από τη συμφωνία Ε.Ε. και Τουρκίας) είναι μια καλή ευκαιρία να ενώσουμε τη φωνή μας με τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στα νησιά και να ζητήσουμε την ακύρωση της συμφωνίας και τον απεγκλωβισμό των χιλιάδων προσφύγων. Την ίδια ημέρα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης τα κινήματα θα ζητήσουν την ακύρωση κάθε βρόμικης και επικίνδυνης συμφωνίας της Ευρώπης με διάφορες τρίτες «ασφαλείς» χώρες, όπως π.χ. η Λιβύη, το Αφγανιστάν, το Μαρόκο κ.λπ.
Στην Αθήνα συμμετέχουμε και καλούμε στη διεθνή ημέρα κατά του ρατσισμού, του φασισμού, του πολέμου και της φτώχειας το Σάββατο 17/3/18 στις 3 μ.μ. στην Ομόνοια.
*Mέλος του Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου