Foxtrot

Πρώτη φορά άκουσα γι' αυτήν την ταινία από έναν κύριο που έκοβε εισιτήρια στον κινηματογράφο Ιντεάλ. Συζητώντας για το ντοκιμαντέρ Μνήμες που θα έβλεπα εκείνη τη μέρα, μου είπε πως σύντομα θα βγει μία νέα ισραηλινή ταινία που ήδη έχει τραβήξει τη προσοχή σε πολλά φεστιβάλ της Ευρώπης. Κράτησα τον τίτλο και περίμενα. Πριν μερικές βδομάδες άρχισε να παίζει το trailer της σε διάφορους κινηματογράφους της Αθήνας. Είχε κάτι το ιδιαίτερο που με τράβηξε, οπότε αποφάσισα να τη δω. 

Η ταινία μας βάζει κατευθείαν στα βαθιά χωρίς να μας συστήσει τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν. Μία μητέρα ανοίγει την πόρτα και μαθαίνει από στρατιωτικούς πως ο γιος της σκοτώθηκε εν ώρα υπηρεσίας. Αμέσως λιποθυμά ενώ ο πατέρας πέφτει σε ένα βουβό πένθος. Το κάθε λεπτό που περνάει υποδηλώνεται και με μια γροθιά στο στομάχι. Εκπληκτική η σκηνή όπου η κάμερα βιντεοσκοπεί τον πατέρα από το ταβάνι. Καθώς σηκώνεται να περπατήσει εκείνη στριφογυρνάει, μεταδίδοντας μ' αυτόν τον τρόπο, τον ίλιγγο που προκαλεί η ξαφνική απώλεια ενός κοντινού προσώπου. Ο πατέρας προσπαθεί να στηριχθεί από κάπου κι εμείς νιώθουμε πως γλιστράμε από το κάθισμά μας. Οι διαρκείς σιωπές σπάνε από έντονους κι ενοχλητικούς ήχους, κρατώντας την νεύρα τεντωμένα. Μία ειδοποίηση στο κινητό που χτυπάει ανά μία ώρα κι ένας σκύλος που έχει συνειδητοποιήσει το κακό και επιδιώκει να το μοιραστεί τον πόνο του με τους ανθρώπους. 

Στο δεύτερο κεφάλαια της ταινίας, παρουσιάζεται η θητεία του φαντάρου σε ένα απόμακρο κι έρημο σημείο της χώρας, όπου ένα φυλάκιο ελέγχει έναν δρόμο που αραιά και που περνά κάποιο όχημα. Οι ρυθμοί είναι αργοί και η βαρεμάρα φέρνει τους νεαρούς πιο κοντά. Συζητήσεις, αποκαλύψεις και πειράγματα γεμίζουν τον κενό χρόνο, θυμίζοντας αρκετά τη δικιά μας θητεία. Πολλές φορές όμως η ρουτίνα κι η κούραση μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις, μ' αποτέλεσμα μία λάθος στιγμή να φέρει το θανατικό. 

Στο τρίτο κεφάλαιο της ταινίας έχουμε την ερμηνεία της ανεξέλεγκτης φύσης των πράξεών μας και τις συνέπειες των αποφάσεών μας. Τα παιχνίδια της μοίρας που άλλοτε είναι ευνοϊκά κι άλλες φορές καταστροφικά. Οι ενοχές του παρελθόντος και τα συμπλέγματα που μας ακολουθούν για μια ζωή. Ο ναρκισσισμός που προσπαθεί να κρύψει την κενότητα και την ανασφάλεια. Όλα αυτά αποδεικνύουν πως η ζωή είναι ένας κύκλος όπως ο χορός foxtrop που παρουσιάζει ο φαντάρος την ώρα της σκοπιάς κι ο άνδρας στη γυναίκα καθώς προσπαθεί να της εξηγήσει πως πάντα ο άνθρωπος σταματάει εκεί απ' όπου άρχισε. 

Από την ταινία κρατάω αρχικά τα εκπληκτικά πλάνα. Στο πρώτο και στο τρίτο κεφάλαιο, έχουμε το εσωτερικό ενός πολυτελούς διαμερίσματος, καθώς ο πατέρας του φαντάρου είναι ένας πετυχημένος αρχιτέκτονας. Το διαμέρισμα είναι διαμπερές δίνοντας μ' αυτόν τον τρόπο έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο φως. Η δράση μοιάζει περισσότερο με θεατρική παράσταση, κάτι που αναπτύσει μία αμεσότητα μεταξύ ηθοποιών και θεατών. Οι διάλογοι μικροί και σχεδόν μονολεκτικοί. Δεν κουράζουν καθόλου. Ο σκηνοθέτης παίζει περισσότερο με τα βλέμματα και τις στάσεις των σωμάτων αλλά κυρίως με τα πλάνα. Οι κατακόρυφες λήψεις στο εσωτερικό του διαμερίσματος, αποδεικνύουν πως όσο πολυτελές σπίτι κι αν έχει κανείς, δε παύει ποτέ να είναι η φυλακή του.   

Αντιθέτως, στο φυλάκιο υπάρχει η απεραντοσύνη του τίποτα. Στη μέση του πουθενά μες στην υγρασία, τις λάσπες και τη σκουριά μία χούφτα νέων προσπαθεί να σκοτώσει την ώρα της υπηρετώντας την μαμά πατρίδα. Με απλές περιγραφές παρουσιάζεται ο παραλογισμός που επικρατεί στον στρατό κι ο τρόπος που μερικές φορές προσπαθούν να κρυφτούν ορισμένα λάθη, ειδικά όταν μια χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Η ταινία αποκτά αντιπολεμική χροιά αλλά δεν επιδιώκει να επικεντρωθεί σ' αυτό το κομμάτι. Περισσότερο προσπαθεί να περάσει την έλλειψη επικοινωνίας που υπάρχει συνήθως στον οικογενειακό κύκλο αλλά και οι όμορφες στιγμές που πολλές φορές αποφεύγουμε να ζήσουμε. Συγκινητική η στιγμή που ο πατέρας περιγράφει την οδήγηση του γιου του που αντί να την απολαύσει, απαντούσε σε mail από τη θέση του συνοδηγού. 

Όπως ανέφερα και πριν, ο φωτισμός παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην ταινία, προσφέροντας εκπληκτικά πλάνα. Όσο πενθούν οι γονείς το θάνατο του γιου τους, απέξω επικρατεί μία έντονη συννεφιά, αφήνοντας ένα αρρωστημένο φως να περάσει από τα παράθυρα μέσα στο σπίτι. Μαγικές εικόνες με έντονη ισορροπία. Τις απόλαυσα πολύ. Όπως και στη στιγμή που το ζευγάρι αγκαλιάζεται στη κουζίνα. Σκοτεινός χώρος, σκοτεινές μορφές και δυο φωτεινά χέρια να αγκαλιάζουν ένα σώμα. 

Τέλος, η μουσική ήταν εξαιρετική με τον Avro Part να με ντύνει εκπληκτικά τα τελευταία λεπτά της ταινίας, όπου εξελίσσεται ένα δριμύ κατηγορώ στην κάλπικη ηθική τόσο του στρατού όσο και του κράτους, καθώς η μητέρα διαβάζει μία συλλυπητήρια κάρτα που είχε λάβει. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω πως πρώτη φορά σε ταινία διαπιστώνω πως ένας σκύλος ξεπερνάει σε ερμηνεία τους ηθοποιούς. Τον λάτρεψα.

Όσο για το Foxtrop, είναι ένα εσώψυχο κι αντιπολεμικό δράμα που αξίζει το ενδιαφέρον μας. 

Βαθμολογία: 7/10