Στρασβούργο, περιπλανήσεις στην καρδιά της Ευρώπης

Το Στρασβούργο, η πιο όμορφη κι ατμοσφαιρική πόλη της Γαλλίας κι η ομορφότερη κατ' εμέ στην Ευρώπη, που περιβάλλεται από τη γοητεία των χωριών της Αλσατίας και τη μαγεία του Μέλανα Δρυμού, αποτελεί σήμερα το συμβολικό σταυροδρόμι όχι μόνο της Γαλλίας και της Γερμανίας αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Αυτή η τόσο μυσταγωγική πόλη, είναι γνωστή για τον επιβλητικό καθεδρικό της ναό, τις πολύχρωμες μεσαιωνικές της γειτονιές, τα εκλεκτά της μουσεία, τις απόρθητες οχυρώσεις της, τη ζωντάνια των φοιτητών της και τα καταπράσινα πάρκα της. Επίσης, ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις, καθώς φιλοξενεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Για όλους τους παραπάνω λόγους, το Στρασβούργο είναι μια πολυπρόσωπη πόλη στην οποία δένουν υπέροχα οι μοντέρνοι τόνοι των σύγχρονων κτηρίων της με τις γραφικές γειτονιές του ιστορικού της κέντρου κι οι διεθνείς θεσμοί που εδρεύουν εκεί με του χαλαρούς ρυθμούς της καθημερινότητας των κατοίκων της. Οπότε, κατά την άποψή μου, το Στρασβούργο δεν είναι μόνο ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι αλλά και μια ιδιαίτερη χωροχρονική πύλη που συνδέει το παρελθόν με το μέλλον.

Το Στρασβούργο (γαλλικά: Strasbourg‎‎, αλσατικά: Strossburi, γερμανικά: Straßburg‎‎) είναι η πρωτεύουσα κι η κυριότερη πόλη του νομού Κάτω Ρήνου (Bas-Rhin) και της περιφέρειας του Γκραντ Εστ (Grand Est) στη βορειοανατολική Γαλλία και βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Ρήνου. Η πόλη διασχίζεται από τον ποταμό Ιλλ (Ill), έναν από τους παραποτάμους του Ρήνου, ο οποίος είναι πλωτός στο μεγαλύτερο μέρος του. Επίσης, ο τοπικός της πληθυσμός αποκαλείται Αλλεμάνοι, καθώς αποτελεί ένα μείγμα γαλλικών και γερμανικών στοιχείων, μετατρέποντας την πόλη σε γέφυρα ενότητας μεταξύ της Γαλλίας και Γερμανίας. Γι' αυτό το λόγο υπάρχei μια συμβολική γέφυρα που το ένα της τμήμα βρίσκεται στο Στρασβούργο και το υπόλοιπο τμήμα της καταλήγει στη γειτονική γερμανική κωμόπολη Κελ (Kehl) που βρίσκεται ακριβώς πάνω στα σύνορα της Γαλλίας με τη Γερμανία. Κοιτώντας κάνεις στο χάρτη, θα παρατηρήσει πως οι δύο αυτές πόλεις είναι σχεδόν ενωμένες.

Η ιστορία του Στρασβούργου ξεκινάει από το 12 π.Χ. με την δημιουργία ενός στρατοπέδου από τους Ρωμαίους, οι οποίοι του έδωσαν την ονομασία Αργεντοράτο (Argentoratum), ένα κελτικό-γαλατικό όνομα, λατινικοποιημένο πρώτα και στη συνέχεια ως Αργγαντοράτιο (σε μεταγενέστερα λατινικά κείμενα). Το 496 μ.Χ., ο Βασιλιάς των Φράγκων Χλωδοβίκος Α΄ (Clovis) προσαρτά το στρατόπεδο του Αργεντοράτου, μετατρέποντάς το σε τμήμα του Μεροβιγγειανού Βασιλείου. Εκείνη την περίοδο, η πόλη γίνεται γνωστή με ένα εντελώς διαφορετικό όνομα, Στροσμπουρι στα αλσατικά και Στράσμπουργκ (Straßburg)‎‎ στα γερμανικά. 

Το νέο όνομα της πόλης έχει γερμανική προέλευση και σημαίνει "πόλη (στη διέλευση) δρόμων". Το σύγχρονο Stras- είναι συγγενές με τη γερμανική Straße και το αγγλικό street, καθώς και τα δύο προέρχονται από το λατινικό strata (πλακόστρωτος δρόμος), ενώ το -bourg είναι συγγενικό με το γερμανικό Burg και την αγγλική λέξη borough, καθώς και τα δυο προέρχονται απ' το πρωτογερμανικό *burgz (οχυρό σε λόφο, φρούριο). Ο Γρηγόριος του Τουρ ήταν ο πρώτος που ανέφερε την αλλαγή του ονόματος στο δέκατο βιβλίο της Ιστορίας των Φραγκών (γράφτηκε λίγο μετά το 590 μ.Χ.), στο οποίο γράφει ότι "ο Εγκίδιος, Επίσκοπος της Ρέιμς, κατηγορούμενος για συνωμοσία εναντίον του βασιλιά Χιλδεβέρτου Β΄ της Αυστρασίας, υπέρ του θείου του βασιλιά Κιλπερίκου Α΄ της Νευστρίας, δικάστηκε από μια Σύνοδο Αυστρασιακών επισκόπων στο Μετς τον Νοέμβριο του 590, κρίθηκε ένοχος και απομακρύνθηκε από την ιερατεία, και στη συνέχεια μεταφέρθηκε "ad Argentoratensem urbem, quam nunc Strateburgum vocant" (στην πόλη του Αργεντοράτου, την οποία τώρα αποκαλούν Στρατημπούργο), όπου εξορίστηκε".

Το 1176 αρχίζει η οικοδόμηση του πανέμορφου καθεδρικού ναού της πόλης ενώ το 1450 ο Γουτεμβέργιος τυπώνει το πρώτο έντυπο βιβλίο. Έκτοτε το Στρασβούργο ζει περιόδους πολέμων και διεκδικήσεων. Το 1681, η πόλη προσαρτάται στη Γαλλία από τα στρατεύματα του Βασιλιά Λουδοβίκου του 14ου. Εν συνεχεία, κατά τη διάρκεια του γαλλογερμανικού πολέμου, η πόλη πολιορκείται από τους Γερμανούς και παραδίδεται το 1870. Σ' αυτόν τον πόλεμο, η Γαλλία χάνει το Στρασβούργο κι ολόκληρη την Αλσατία-Λωραίνη, η οποία ενσωματώνεται πλέον στη Γερμανική Αυτοκρατορία. Το 1918 ο Γάλλος στρατηγός Γκουρώ (Gouraud) εισέρχεται στο Στρασβούργο, το οποίο επαναφέρεται στο γαλλικό κράτος. Όμως, το 1939, κι ενώ η Ευρώπη ετοιμάζεται για έναν ακόμη μεγάλο πόλεμο, το Στρασβούργο εκκενώνεται, με τους κατοίκους του να μεταφέρονται σε άλλες περιοχές, μ' αποτέλεσμα να μετατραπεί σε "πόλη-φάντασμα". Εκείνη την περίοδο, η πόλη φρουρείται από ισχυρές δυνάμεις χωροφυλακής, για την αποφυγή λεηλασιών. Στις 18 Ιουνίου του 1940, τα γερμανικά στρατεύματα θα καταλάβουν την πόλη, την οποία θα επισκεφθεί ο Χίτλερ και θα ενθουσιαστεί με τον "γερμανικό χαρακτήρα" της. Προς τιμήν του, η κεντρική πλατεία Κλεμπέρ (Place Kléber) θα μετονομαστεί σε Πλατεία Αδόλφου Χίτλερ (Adolfhitlerplatz). Η πόλη θα παραμείνει υπό γερμανική κατοχή, με κάποιους από τους πρόσφυγες να επιστρέφουν σε αυτήν, μέχρι τις 23 Νοεμβρίου του 1944 που θα απελευθερωθεί από τη 2η Μεραρχία του Στρατηγού Λεκλέρκ. Το 1949 η πόλη θα επιλεχθεί ως έδρα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ στη Σύνοδο Κορυφής του Εδιμβούργου το 1992 θα επικυρωθεί ο καθορισμός της ως έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 

Για τη διαμονή μας στο Στρασβούργο, επιλέξαμε ένα από τα ξενοδοχεία που βρίσκονται κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό καθώς μας εξυπηρετούσε για τις εξορμήσεις μας στα χωριά της Αλσατίας. Τις μέρες όμως που αφιερώναμε στην πόλη, ανηφορίζαμε προς το Γκραντ Ιλ, περνώντας τη Pont de Pierre πάνω από το Canal du Faux-Rempart κι έχοντας σημάδι το πανύψηλο καμπαναριό του καθεδρικού.

Κάθε φορά που εισχωρούσαμε στο ιστορικό κέντρο της πόλης, πέφταμε πάνω στην προτεσταντική εκκλησία του Saint Pierre le Jeune, η οποία στεκόταν καλά κρυμμένη κάτω από τα θεόρατα πλατάνια του μικρού πάρκου που βρίσκεται αντικριστά του ναού. Παρόλο που η εξωτερική της όψη μας τραβούσε την προσοχή κάθε φορά που περνούσαμε από δίπλα της, ποτέ δεν επιδιώξαμε να δούμε το εσωτερικό της. Μέχρι που ένα βράδυ, γυρνώντας κουρασμένοι στο ξενοδοχείο, ακούσαμε τις μυσταγωγικές φωνές μιας γυναικείας χορωδίας. Χωρίς δεύτερη σκέψη, τραβήξαμε την πόρτα και μπήκαμε μέσα κι ως δια μαγείας, μας αποκαλύφθηκε ένας χώρος με έντονη μεσαιωνική αύρα τόσο για τις τοιχογραφίες του που με δυσκολία διακρίνονταν στο ημίφως ενός αναμμένου πολυέλαιου όσο και για τον γλυπτό διάκοσμο και τα κομψά του παρεκκλήσια. Αρχικά, ήταν μια μεροβιγγιανή εκκλησία του 7ου αι, η οποία απέκτησε ρωμανικό ύφος τον 11ο αι. με γοτθικές προσθήκες τον 13ου και 14ου αι. Το 1524, η εκκλησία έγινε ληθουρανική και λειτούργησε ταυτόχρονα υπό καθολική και προτεσταντική χρήση από το 1682 ως τα τέλη του 19ου αι. Το 1862 ο ναός χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο (monument historique). Το 1901 έγινε μια σημαντική αποκατάσταση του ναού ενοποιώντας τον εσωτερικό της χώρο και προσθέτοντας κάποια ακόμη νεογοτθικά στοιχεία. Στο κέντρο του εσωτερικού του χώρου, υπάρχει ένα πολύχρωμο ξύλινο τέμπλο με υπέροχο γλυπτό διάκοσμο το οποίο χώριζε τους εκκλησιαζόμενους από το ιερό και τη χορωδία, όπου οι  κληρικοί τελούσαν τη λειτουργία. Πάνω στο ξύλινο τέμπλο ορθώνεται ένα εκκλησιαστικό όργανο Silbermann του 1780. Επίσης ο ναός έχει έναν πλούσιο διάκοσμο τοιχογραφιών, οι οποίες αποκαλύφθηκαν τον 19ο αι. και χρονολογούνται από τον 14ο και 15ο αι. Η πιο εντυπωσιακή τοιχογραφία είναι η "Cortege des Nations" (Η Πομπή των Εθνών), μια αλληγορική σύνθεση που δείχνει διάφορους λαούς να προχωρούν προς τον Χριστό με μεγαλοπρέπεια. Επίσης, μια άλλη άκρως ενδιαφέρουσα τοιχογραφία είναι το "Navicella" που απεικονίζει ένα πλοίο, το οποίο συμβολίζει την εκκλησία που πλέει ατρόμητη κι αποφασιστική στις θάλασσες του κόσμου, το οποίο θυμίζει αρκετά τα έργα του Τζόττο στη Ρώμη. Εντυπωσιαστήκαμε τόσο πολύ από τις τοιχογραφίες, τα έντονα χρώματα στις τοξωτές οροφές το ναού, τον γλυπτό διάκοσμο στα παρεκκλήσια και τους διάσπαρτους τάφους στο δάπεδο, που επιλέξαμε να επισκεφθούμε την εκκλησία δύο φορές, θέλοντας να θαυμάσουμε όλους τους κρυφούς της θησαυρούς. Κι επειδή είναι ένα από τα ομορφότερα αξιοθέατα της πόλης, τα οποία δεν ακούγονται ιδιαίτερα, σκέφτηκα  να ξεκινήσω την γραπτή περιήγηση της πόλης απ' αυτό. 

Φεύγοντας από την εκκλησία του Saint Pierre le Jeune, συναντάμε πρώτα την πλατεία Κλεμπέρ (Place Kleber), η οποια βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο της παλιάς πόλης του Στρασβούργου κι έχει χαρακτηριστεί από το 1988 ως μνημείο ιστορικής κληρονομιάς. Αρχικά το όνομα της ήταν Waffenplatz (πλατεία των όπλων), όμως στις 24 Ιουνίου του 1840 πήρε το όνομα του Γάλλου στρατηγού Jean-Baptiste Kleber, ο οποίος γεννήθηκε στο Στρασβούργο το 1753 και τάφηκε στην περιοχή της πλατείας. Στο κέντρο του ανοιχτού χώρου ορθώνεται ένα μεγάλο άγαλμα του Γάλλου στρατηγού και στα πλάγια του απλώνεται ένα πλατύ σιντριβάνι. Την πλατεία Κλεμπέρ περιβάλλουν πολλά ιστορικά κτίρια, όπως είναι το Aubette, ένας χώρος τέχνης, κτισμένο το 1778, που τα δωμάτιά του χρησιμοποιούνται για εκθέσεις και κοινωνικές εκδηλώσεις. Λίγο πιο κάτω από την πλατεία βρίσκεται ένας φουτουριστικός κόμβος του Στρασβούργου, η "Place de l'Homme de Fer". Παρόλο που το σημείο αυτό δεν κουβαλάει τη γοητεία της υπόλοιπης πόλης, αξίζει να το διασχίσει κάνεις αναζητώντας την μορφή ενός ιππότη στην πρόσοψη ενός κτηρίου που βρίσκεται εκεί. Το συγκεκριμένο άγαλμα στέκει πάνω από τη βιτρίνα ενός φαρμακείου κι είναι αντίγραφο ενός άλλου που είχε τοποθετηθεί εκεί το 1749 αλλά καταστράφηκε από πρωσικούς βομβαρδισμούς το 1870, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης. Το άγαλμα χρησίμευε τότε ως πινακίδα για ένα οπλοστάσιο κι απεικόνιζε έναν αξιωματικό της περιπόλου της πόλης, οπλισμένο με άλμπουρα και στιλέτο και με πανοπλία του 16ου αι.   

Από την πλατεία Κλεμπέρ, συνεχίζουμε τη βόλτα μας προς την πλατεία Γουτεμβέργιου. Ένα πολύ όμορφο σημείο της πόλης, το οποίο δυστυχώς χάνεται πίσω από τον όγκο ενός παραδοσιακού καρουζέλ και μερικών υπαίθριων μαγαζιών που προσφέρουν fast food και γλυκά. Τον 11ο αι., η πλατεία αυτή ήταν γνωστή ως "Marche aux Herbes" (Αγορά των Βοτάνων) και μέχρι τον 18ο αι. στέγαζε το πολιτικό κέντρο, το δημαρχείο, την καγκελαρία και το νομισματοκοπείο. Στο κέντρο της πλατείας και στρυμωγμένο ανάμεσα στο καρουζέλ και στα υπαίθρια μαγαζιά-κοντέινερ, στέκει το άγαλμα του Johannes Gutenberg, ο οποίος έζησε στην πόλη από το 1434 μέχρι το 1444, όσο ήταν μαθητευόμενος χρυσοχόος, θέλοντας να ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του. Το άγαλμα σμιλεύτηκε από τον David d'Angers το 1840 κι απεικονίζει τον διάσημο τυπογράφο να κρατάει ένα κομμάτι περγαμηνής πάνω στο οποίο είναι χαραγμένες οι λέξεις "Et la lumiere fut" (και ιδού, υπήρχε φως) από το Βιβλίο της Γένεσης. Πίσω από την πλατεία ορθώνεται το παλιό δημαρχείο, το οποίο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Hans Schoch και τον πρωτομάστορα Paul Murer, οι οποίοι συνδύασαν ιωνικά, κορινθιακά και τοσκάνικα στοιχεία στο στήσιμο του κτηρίου αλλά και στο γλυπτό του διάκοσμο.

Διακόσια μέτρα από την πλατεία Γουτεμβέργιου, ανοίγεται ένας από τους πιο γραφικούς δρόμους της πόλης, η "Rue Merciere", η οποία οδηγεί στην πλατεία του Καθεδρικού (Place de la Cathedrale), όπου βρίσκεται και το σύμβολο της πόλης. 

Ο Καθεδρικός ναός του Στρασβούργου, είναι ένας από τους ψηλότερους στον κόσμο κι αποτελεί ένα μοναδικό αριστούργημα της γοτθικής αρχιτεκτονικής, παρόλο που περιέχει αρκετά ρωμανικά στοιχεία. Η ανέγερση του ξεκίνησε το 1176 και τελείωσε 263 χρόνια μετά, το 1439. Μεγάλη συνεισφορά στο έργο είχε ο αρχιτέκτονας Erwin von Steinbach το 1277, με το έργο του να το συνεχίζει ο γιος του κι έπειτα ο εγγονός του. Ο πανέμορφος γοτθικός ναός, κατασκευασμένος από ροζ γρανίτη και με ύψος 149 μέτρα, υπήρξε το ψηλότερο θρησκευτικό κτήριο μέχρι τον 19ο αι. (από το 1625 ως το 1847), ενώ σήμερα θεωρείται η έκτη ψηλότερη εκκλησία στον πλανήτη. Οπότε δεν είναι τυχαίο που έχει χρηστεί έμβλημα της πόλης. Η σημασία του συγκεκριμένου ναού, γίνεται φανερή και στην επισκεψιμότητά του, καθώς είναι ο δεύτερος πλέον επισκέψιμος Καθεδρικός στη Γαλλία μετά την Παναγία των Παρισίων, με περίπου 8,5 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. 

Ότι και να πω για το συγκεκριμένο μνημείο θα είναι φτωχό. Είναι δύσκολο να περιγράψω το δέος που με έπιανε κάθε φορά που στεκόμουν από κάτω του. Μπορώ να χαρακτηρίσω την πρόσοψή του σαν μια θεόρατη δαντέλα, που από τη μια δείχνει αιθέρια με τα πολλά της ανοίγματα κι από την άλλη βαριά με τον πλούσιο γλυπτό της διάκοσμο. Επίσης, η κεντρική του ροζέτα είναι ίσως η ομορφότερη που έχω συναντήσει ποτέ μου. Δεν είναι τυχαίο που ο Victor Hugo την είχε χαρακτηρίσει σαν ένα "γιγαντιαίο λεπτεπίλεπτο θαύμα". Σε κάθε μας περιπλάνηση στην πόλη, στεκόμασταν λίγα λεπτά κάτω από τον Καθεδρικό, θαυμάζοντάς τον απ' όλες τις μεριές του καθ'όλη τη διάρκεια της μέρας, αποκτώντας μια εικόνα της πολυπρόσωπης όψης του, η οποία αλλάζει τόσο με τις καιρικές συνθήκες όσο και το φως του ήλιου. Θεωρώ πως η πιο μαγική ώρα για να θαυμάσει κανείς τον καθεδρικό, είναι λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα, καθώς το φως του ήλιου γίνεται πιο απαλό, τονίζοντας την ερυθρή απόχρωση του ροζ γρανίτη. Είναι η στιγμή που ο ναός αυτός μετατρέπεται σε μια θεόρατη φλόγα. 

Ο εσωτερικός χώρος του Καθεδρικού είναι το ίδιο επιβλητικός με την εξωτερική του όψη, με τη λιτότητα του γλυπτού διακόσμου να συμπληρώνεται από τα πολύχρωμα βιτρό, το εντυπωσιακό εκκλησιαστικό όργανο που σχεδόν κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας και το αστρονομικό ρολόι, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο με ύψος 18 μέτρα. Αρχικά υπήρχε το αποκαλούμενο “Dreikönigsuhr” (ρολόι των Τριών Βασιλέων), το οποίο κατασκευάστηκε μεταξύ 1352 και 1354 και βρισκόταν σε άλλη θέση μέσα στο ναό, αλλά η κατασκευή του διακόπηκε όταν ο ναός έγινε και πάλι Ρωμαιοκαθολικός. Όμως ξεκίνησε και πάλι να κατασκευάζεται από το 1571, με ακόμη περισσότερα αστρονομικά χαρακτηριστικά. Αξίζει κανείς να σταθεί μπροστά του στις 12:30 το μεσημέρι, καθώς κινούνται οι φιγούρες του ρολογιού, προσφέροντας μια μεσαιωνική παράσταση καθώς παρελαύνουν μπροστά από τον θάνατο ένα παιδί, ένας έφηβος, ένας ενήλικας κι ένας ηλικιωμένος ενώ σε ένα πιο ψηλό επίπεδο περνούν οι Απόστολοι μπροστά από τον Χριστό. Η παραπάνω οπτική πανδαισία συνοδεύεται από τον χτύπο των φτερών και τον ήχο ενός μεγάλου κόκορα. Στην ίδια αίθουσα που βρίσκεται το ρολόι, υπάρχει και μια τεράστια κολόνα με ανάγλυφους αγγέλους, πάνω στην οποία απεικονίζονται σκηνές από την Τελική Κρίση. 

Όμως, πέρα απ' όλα τα παραπάνω στοιχεία για τα οποία αξίζει κανείς να επισκεφθεί το συγκεκριμένο μνημείο, ο Καθεδρικός προσφέρει το πιο όμορφο πανόραμα ολόκληρης της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής, καθώς αν ο καιρός το επιτρέπει, μπορεί κανείς να δει μέχρι τον Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας. Για να απολαύσουμε το συγκεκριμένο πανόραμα, ανεβήκαμε τα 332 σκαλοπάτια του νοτιοανατολικού κωδωνοστασίου. Μόλις φτάσαμε στην κορυφή, αναζητήσαμε ανάμεσα στο παρατηρητήριο και στο καμπαναριό με τις 10 καμπάνες, το σημείο που Γκαίτε στεκόταν για να ξεπεράσει τον φόβο που είχε για τα ύψη. Είναι γεγονός πως από τόσο μεγάλο ύψος και με κάθετη ματιά προς την πλατεία του καθεδρικού, με έπιασε ένας ίλιγγος. Όμως, η ομορφιά που σου προσφέρει το μνημείο από εκεί ψηλά είναι απεριόριστη κι ανεκτίμητη. Ένα επιπλέον στοιχείο που μου κέντρισε την προσοχή ήταν τα ονόματα των περιηγητών που ήταν σκαλισμένα πάνω στη μαλακή λίθινη επιφάνεια του κωδωνοστασίου, αντίστοιχα με αυτά που συναντάμε στις κολώνες του ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Το βλέμμα μου γλιστρούσε πάνω στη λίθινη επιφάνεια διαβάζοντας ονόματα, ημερομηνίες και τόπους λες κι αναζητούσε κάτι συγκεκριμένο. Κατηφορίζοντας πάλι προς την πλατεία του Καθεδρικού, χάιδεψα με το χέρι μου ένα τοιχίο του κτηρίου. Εκεί διαπίστωσα το πόσο εύθρυπτο είναι το πέτρωμα με το οποίο έχει χτιστεί. Γι' αυτό το λόγο, ο καθεδρικός έχει κηρυχθεί από το γαλλικό κράτος σε κατάσταση ανάγκης, καθώς είναι κατασκευασμένος από ένα ασυνήθιστο είδος σκληρού πετρώματος, το οποίο διαβρώνεται εύκολα με την πάροδο του χρόνου. Μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι εργασίες συντήρησης και αναστήλωσής του. 

Βγαίνοντας από την έξοδο του βορειοδυτικού καμπαναριού, πέσαμε πάνω στην οικία Kammerzell (γαλλ. Maison Kammerzell, αλσατ. Kammerzellhüs, γερμ. Kammerzellhaus), ένα από τα πλέον διάσημα κτίσματα του Στρασβούργου, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο (monument historique) το 1929 καθώς πρόκειται για μία από τις περισσότερο διακοσμημένες και καλύτερα διατηρημένες μεσαιωνικές οικίες της ύστερης γοτθικής αρχιτεκτονικής κι οικοδομήθηκε την περίοδο που η πόλη άνηκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, καθώς η αρχική της οικοδόμηση ανάγεται από το 1427. Το κτίσμα έλαβε την οριστική και σημερινή του μορφή το 1589, αφού μεσολάβησε μια ακόμη επέμβαση το 1467. Κατασκευάστηκε για λογαριασμό του διάσημου πωλητή τυριών Μαρτέν Μπράουν (Martin Braun) σε ιδιαίτερο αναγεννησιακό στυλ. Το ισόγειο είναι κατασκευασμένο από πέτρα και οι πάνω όροφοι από σμιλευμένο ξύλο. Τα γλυπτά των δοκών έχουν τόσο θρησκευτικά όσο και κοσμικά θέματα, ενώ οι ζωγραφικοί πίνακες που κοσμούν το εσωτερικό του έχουν δημιουργηθεί από τον διάσημο Αλσατό ζωγράφο Λεό Σνουγκ (Léo Schnug) κατά την περίοδο 1904 - 1905. Στο αέτωμα  του κτηρίου υπάρχει ακόμη η τροχαλία, με την οποία ανέβαζαν τα προϊόντα στην αποθήκη. Από τον 19ο αιώνα το ισόγειο λειτουργεί ως εστιατόριο και οι άνω όροφοι ως ξενοδοχείο. Κατά τη διάρκεια της ύπαρξής της η οικία περιήλθε στην ιδιοκτησία πολλών άλλων ιδιοκτητών, μέχρι να περιέλθει στην κατοχή του Δήμου του Στρασβούργου. Σήμερα αποτελεί, μαζί με το σύνολο του ιστορικού κέντρου της πόλης (Petite France) Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. 

Φύγαμε από τη γειτονιά του Καθεδρικού παίρνοντας την "Rue des Freres", έναν από τους πιο ζωντανούς πεζόδρομους της πόλης, γεμάτος γκαλερί, εστιατόρια και μπαρ. Σ' αυτόν τον δρόμο υπάρχει μια ποικιλία γαστρονομικών απολαύσεων κι ευχάριστων χώρων διασκέδασης και χαλάρωσης. Όμως η πραγματική αλσατική μαγεία, κρύβεται σε ένα στενό σοκάκι που εκ πρώτης όψεως δείχνει αδιάφορο και μίζερο. Εντούτοις, δυο κόκκινα φανάρια στέκουν διακριτικά στην είσοδο μιας πόρτας, τα οποία δρουν σαν δυο απομακρυσμένοι φάροι που σε καλούν να τα προσεγγίσεις. Οπότε, μέσα σ' αυτό το σκοτεινό σοκάκι, το "Rue du Tonnelet Rouge", μπορεί κανείς να ανακαλύψει ένα από τα ομορφότερα και πιο ζεστά μπιστρό της πόλης και να απολαύσει μια γευστική tarte flambée, συνοδεύοντάς την με ένα ποτήρι κρασί τοπικής παραγωγής. Η συγκεκριμένη οδός περνάει κι από μια καλά  καμουφλαρισμένη πλατεία, την Place du Marche Gayot, η οποία είναι γεμάτη νεανικά μπαράκια και μπιστρό. 

Ο περίπατος στα στενά γραφικά σοκάκια πίσω από τον επιβλητικό καθεδρικό, μας οδήγησαν στη γέφυρα του Saint-Etienne, δίπλα στην οποία ορθώνεται ένα ακόμη πολυφωτογραφημένο σημείο της πόλης, το "Lycee International des Pontonniers". Το διεθνές σχολείο στεγάζεται σε ένα εκπληκτικό αναγεννησιακό μέγαρο, το οποίο κάποτε λειτουργούσε ως στρατώνας για τους Pontonniers κι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους ναπολεόντειους πολέμους. Το  1902 μετατράπηκε σε σχολείο θηλέων ενώ σήμερα λειτουργεί ως διεθνές λύκειο. Η γοτθική του αρχιτεκτονική και το γραφικό του προαύλιο, έχουν συγκριθεί με το Hogwarts των ταινιών του Harry Potter.  

Από το Lycee International des Pontonniers, στρίψαμε προς την Πλατεία της Δημοκρατίας, (Place de la Republique), μια ακόμη μεγάλη πλατεία-πάρκο που βρίσκεται στη γερμανική συνοικία της πόλης. Γύρω από την συγκεκριμένη πλατεία, αναγέρθηκαν μεγαλοπρεπή μέγαρα κατά τη διάρκεια της γερμανικής περιόδου μεταξύ 1871 και 1918, καθώς η Γερμανία προσπαθούσε να μετατρέψει το Στρασβούργο σε πρωτεύουσα της Αλσατίας-Λωρραίνης. Γι' αυτό το λόγο, η συγκεκριμένη περιοχή ονομάζεται "Νέα Πόλη" (Neustadt) καθώς αντιπροσωπεύει τη νέα μορφή αστικού σχεδιασμού που επέβαλαν οι Γερμανοί, με ευρείς δρόμους, μνημειακά διοικητικά κτήρια και πολυτελείς εγκαταστάσεις. Επίσης, στη συγκεκριμένη συνοικία έδωσαν μεγάλη έμφαση στο πράσινο εντός του αστικού ιστού. 

Στη συγκεκριμένη πλατεία δεσπόζει το Παλάτι του Ρήνου (Palais du Rhin), ένα νεοναγεννησιακό παλάτι πρωσικού αρχιτεκτονικού ύφους που χτίστηκε την δεκαετία του 1880, το οποίο υπήρξε αμφιλεγόμενο από την περίοδο της κατασκευής του, επειδή χρησιμοποιήθηκε από τους ναζί και συνδέθηκε στενά με τις ιμπεριαλιστικές κατακτήσεις και τους καταστροφικούς πολέμους της παλιάς Ευρώπης. Από την απέναντι πλευρά του παλατιού, ορθώνονται η Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη (Bibliotheque nationale et universitaire) και το Εθνικό Θέατρο (Theatre national de Strasbourg), όλα τους εξαιρετικά δείγματα αρχιτεκτονικής. 

Η Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Στρασβούργου είναι η δεύτερη μεγαλύτερη και σημαντικότερη βιβλιοθήκη της Γαλλίας, έχοντας στη συλλογή της πάνω από 4 εκατομμύρια βιβλία, εφημερίδες, χάρτες, χειρόγραφα κ.α. κι έχει μια από τις σημαντικότερες συλλογές πολιτιστικής κληρονομίας στη Γαλλία, η οποία χρονολογείται από το 1918. Η Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη χτίστηκε στη θέση που βρισκόταν η προηγούμενη βιβλιοθήκη, η οποία καταστράφηκε από τις πρωσικές δυνάμεις το 1872, μ' αποτέλεσμα να χαθούν σπουδαία κειμήλια όπως η εικονογραφημένη μεσαιωνική εγκυκλοπαίδεια "Hortus Deliciarum". Η σημερινή της μορφή σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες August Hartel και Skjord Neckelmann κι άρχισε να λειτουργεί από την άνοιξη του 1895. Μετά την πρόσφατη ανακαίνισή του, διαθέτει μια εντυπωσιακή εσωτερική κρεμαστή σκάλα, σχεδιασμένη από τον Nicolas Michelin. Τέλος, το συγκεκριμένο μέγαρο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό ορόσημο στις 10 Νοεμβρίου του 2004.

Δίπλα στην Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη ορθώνεται το Εθνικό Θέατρο (Theatre national de Strasbourg), το οποίο σχεδιάστηκε σε νεοκλασικό ύφος από τον αρχιτέκτονα Jean-Nicolas Villot, κι ολοκληρώθηκε μεταξύ 1888 και 1892. Η πρόσοψή του είναι διακοσμημένη με γλυπτά του Γερμανού δημιουργού Landoli Onmacht, τα οποία απεικονίζουν τις έξι μούσες (τρεις έχουν χαθεί, η Κλειώ, η Θάλεια κι η Ουρανία). Η κεντρική αίθουσα είναι σχεδιασμένη για 1142 θέσεις κι έχει ύψος 18 μέτρα. 

Δίπλα στην Πλατεία της Δημοκρατίας βρίσκεται κι η Εθνική Όπερα του Ρήνου (OnR), η οποία στεγάζεται σε ένα πανέμορφο νεοκλασικό μέγαρο του 19ου αι. που κοιτάει προς την μακρόστενη πλατεία Broglie. Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο το 1921 (monument historique). Στην ίδια πλατεία βρίσκεται και το ελληνικό προξενείο. 

Πέρα όμως από τα μέγαρα που βρίσκονται περιμετρικά της πλατείας, μεγάλη εντύπωση προκαλεί και το μνημείο πολέμου που ανεγέρθηκε το 1936 στο κέντρο του πάρκου, έργο του γλύπτη Leon-Ernest Drivier. Το μνημείο αποτελεί ένα γλυπτό σύμπλεγμα μιας μάνας και των δυο νεκρών της γιων, οι οποίοι σκοτώθηκαν ο ένας για τη Γαλλία κι ο άλλος για την Γερμανία.  Το γλυπτό είναι αφιερωμένο στους νεκρούς των πολέμων του 1914-1918, 1939-1945, 1945-1954 και 1952-1962, φανερώνοντας την τραγική πραγματικότητα που έζησαν οι οικογένειες της Αλσατίας στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. 

Από τη γερμανική αύρα της "Νέας Πόλης" του Στρασβούργου ανηφορήσαμε βορειοανατολικά στην "ευρωπαϊκή περιοχή", όπου εδρεύουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Parlement Europeen), το Συμβούλιο της Ε.Ε. (Conseil de l’ Europe) και το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Cour europenne des droits de l’ homme). Τρεις σημαντικοί θεσμοί που κινούν τα νήματα της Γηραιάς Ηπείρου. Το Στρασβούργο είναι μια από τις τρείς πόλεις (οι άλλες δύο είναι η Νέα Υόρκη και η Γενεύη), που δεν είναι πρωτεύουσα κράτους αλλά φιλοξενεί την έδρα σημαντικών διεθνών θεσμών.   

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένα εντυπωσιακό κτηριακό σύμπλεγμα, το οποίο έχει μια μνημειακή γυάλινη πρόσοψη από την μεριά του ποταμού Ιλλ, συμβολίζοντας το πνεύμα της διαφάνειας της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, ενώ η άλλη του πλευρά που είναι κι κεντρική είσοδος του κτηρίου, έχει μια περίεργη όψη που θυμίζει ένα ημιτελές πύργο της Βαβέλ, αν και πολλοί έχουν δηλώσει πως μοιάζει με τα ερείπια του Κολοσσαίου της Ρώμης. Το Κοινοβούλιο παραδόθηκε το 1999 και περιλαμβάνει μια αίθουσα 750 θέσεων (τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη), 1.133 γραφεία, χώρους εργασίας και χώρους χαλάρωσης, καθώς και παρακείμενες διοικητικές υπηρεσίες. Επίσης διαθέτει διάφορους εκθεσιακούς χώρους, διαδραστικά εκθέματα κι ένα όμορφο καφέ με θέα τον ποταμό. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε η όψη της σφαιρικής αίθουσας όπου βρίσκεται η κεντρική αίθουσα των συνεδριάσεων κι ο κρεμαστός κήπος που βρίσκεται στο εσωτερικό αίθριο χώρο του κτηρίου που ενώνει την κύρια είσοδο με το κέντρο των συνεδριάσεων. 

Κοντά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρίσκεται το μεγαλύτερο κι ομορφότερο πάρκο της πόλης, το Πάρκο των Πορτοκαλιών (Parc de l'Orangerie). Πρόκειται για μια ειδυλλιακή έκταση πρασίνου στην καρδιά της πόλης κι αγαπημένος προορισμός για χαλάρωση τόσο των κατοίκων όσο και των επισκεπτών. Δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα για να εντυπωσιαστεί η σύζυγος του Ναπολέοντα, Ζοζεφίνα, στην οποία και είναι αφιερωμένο. Εκτός από το σήμα κατατεθέν του πάρκου, που δεν είναι άλλο από τους αμέτρητους πορτοκαλεώνες, είναι γεμάτο με περιποιημένα φυτά, τεράστια δέντρα, χωμάτινα δρομάκια με ανθισμένα λουλούδια και πολλούς πελαργούς. Εντύπωση μου κάνει η αγάπη που έχουν οι Γάλλοι (κι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι) για τα πάρκα τους και το πόσο καθαρά τα διατηρούν, σε αντίθεση με τα δικά μας κυρίως στα λιγοστά που έχουμε στην πρωτεύουσα. 

Μετά τη βόλτα μας στην ευρωπαϊκή γειτονιά του Στρασβούργου, κατηφορίσαμε πίσω στη γερμανική συνοικία, θέλοντας να επιστρέψουμε ξανά στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Λίγο πριν φτάσουμε στο Γκραντ Ιλ και συγκεκριμένα στη συμβολή των ποταμών Ill και Aare που σχηματίζεται στο νότιο τμήμα του μικρού νησιού της Sainte Helene, ορθώνεται η Εκκλησία του Αγίου Παύλου του Στρασβούργου (γαλλικά: Église réformée Saint-Paul ή Église Saint-Paul de Strasbourg), ένα ακόμη σημαντικό κτίριο νεογοτθικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, το οποίο έχει κι αυτό χαρακτηριστεί ως ένα από τα ορόσημα της πόλης. Η εκκλησία χτίστηκε μεταξύ 1892 και 1897 κατά την εποχή του Reichsland Elsass-Lothringen (1870–1918) και σχεδιάστηκε για τα λουθηρανά μέλη της αυτοκρατορικής γερμανικής φρουράς που στάθμευε στο Στρασβούργο. Η συγκεκριμένη εκκλησία εντυπωσιάζει για το μεγάλο της πλάτος σε σχέση με το όχι και τόσο μεγάλο της μήκος αλλά και για τον μεγάλο αριθμό εισόδων που έχει (19 συνολικά, σε σύγκριση με τις 7 εισόδους του Καθεδρικού Ναού του Στρασβούργου). Το 1919, μετά την επιστροφή της Αλσατίας στη Γαλλία, η εκκλησία παραδόθηκε στην Προτεσταντική Μεταρρυθμισμένη Εκκλησία της Αλσατίας και της Λωρραίνης και έγινε η δεύτερη ενοριακή εκκλησία της στην πόλη μετά την ενορία Bouclier. Για τον σχεδιασμό της εκκλησίας, ο αρχιτέκτονας Louis Muller (1842–1898) εμπνεύστηκε από την εκκλησία της Ελισάβετ του Μάρμπουργκ, κοσμώντας το ναό του Αγίου Παύλου με τρία μεγάλα και περίτεχνα ροζέτα. Ο κυρίως ναός, ύψους 20 μέτρων, υποτίθεται ότι θα είχε τέσσερα κλίτη αντί για τα τρία που έχει τώρα και έτσι το κτήριο θα ήταν 5 μέτρα μακρύτερο, σε σχήμα λατινικού σταυρού. Ωστόσο, λόγω του υπερβολικού του κόστους και των τεχνικών δυσκολιών που προέκυψαν με τα θεμέλια του, πήρε το σχήμα ελληνικού σταυρού. Χάρη στους πυργίσκους που υψώνονται έως και 76 μ. και την εντυπωσιακή του τοποθεσία στο νότιο άκρο του νησιού της Αγίας Ελένης, ο ναός είναι ορατός από μακριά. Το πιο σημαντικό στοιχείο στο εσωτερικό του ναού, είναι το κύριο εκκλησιαστικό όργανο του 1897 (τροποποιημένο το 1934 και ανακαινισμένο αρκετές φορές έκτοτε), που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό μνημείο, καθώς είναι ένα από τα μεγαλύτερα όργανα στην Αλσατία και πιθανότατα στην Ανατολική Γαλλία. Το 1976, ένα δεύτερο εκκλησιαστικό όργανο εγκαταστάθηκε στο εγκάρσιο κλίτος. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως το κτήριο υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια των συμμαχικών βομβαρδισμών τον Αύγουστο του 1944, ενώ τα βιτρό καταστράφηκαν από μια σφοδρή χαλαζόπτωση το 1958. Ο συγκεκριμένος ναός, ήταν ένα ακόμη αξιοθέατο της πόλης που στάθηκα αρκετές φορές για να το θαυμάσω σε όλες τις φάσεις της μέρας καθώς κι εκεινού η όψη άλλαζε με τις καιρικές συνθήκες αλλά και το φως της ημέρας.

Συνεχίσαμε τη βόλτα μας δίπλα στο ποτάμι διασχίζοντας την μποέμικη συνοικία του Krutenau.Ο κεντρικός δρόμος της συνοικίας που είναι πάνω από το ποτάμι, είναι γεμάτος καφετέριες και μπαράκια, όπου μαζεύονται οι φοιτητές, δίνοντας μια νεανική νότα στην μεσαιωνική αύρα της πόλης που δεσπόζει από την απέναντι πλευρά του ποταμού. Στη συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται το πλανητάριο, ο βοτανικός κήπος κι η καλαίσθητη σχολή Καλών Τεχνών, της οποίας το κτήριο σχεδιάστηκε από τον Johann-Karl Ott με την καλλιτεχνική συμβολή των Edouard Roederer και Anton Seder κι ολοκληρώθηκε το 1892. Το αρχιτεκτονικό του ύφος αντανακλά μια μεταβατική Art Nouveau αισθητική με μεταλλικά διακοσμητικά στοιχεία, αρμονικά συνδεδεμένη με το βιομηχανικό στυλ του κόκκινου τούβλου των εργοστασιακών μονάδων του 19ου αι. Εντυπωσιακή είναι κι η πρόσοψη του κτηρίου με τα πολύχρωμα κεραμικά πανέλ του Leon Elchinger που απεικονίζουν φυτικά μοτίβα κι αλληγορίες της ζωγραφικής, της γλυπτικής, της αρχιτεκτονικής, της επιστήμης και της γεωμετρίας, παρουσιάζοντας μ' αυτόν τον τρόπο τη φιλοδοξία της σχολής να ενώσει την ομορφιά με τη λειτουργικότητα. Το 1981 το κτήριο της σχολής Καλών Τεχνών χαρακτηρίστηκε ιστορικό μνημείο. 

Πέρα όμως από την Σχολή Καλών Τεχνών, το Στρασβούργο φημίζεται για τις πανεπιστημιακές του έδρες. Το Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών (Université des Sciences Humaines), το οποίο σήμερα έχει μετονομασθεί σε Πανεπιστήμιο Μαρκ Μπλοκ - Στρασβούργο ΙΙ, είναι ένα από τα πιο σημαντικά της Γαλλίας και καλύπτει τους τομείς των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών. Το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο μαζί με τα Πανεπιστήμια της Μυλούζ (Mulhouse), του Κολμάρ (Colmar), της Βασιλείας (Βâle) στην Ελβετία, του Φράιμπουργκ (Freiburg) και της Καρλσρούης (Karlsruhe) στη Γερμανία, σχηματίζουν την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πανεπιστημίων του Ανώτερου Ρήνου (UCOR). Επίσης, το Πανεπιστήμιο Λουί Παστέρ (Université Louis Pasteur - Strasbourg I) θεωρείται το καλύτερο γαλλικό επαρχιακό πανεπιστήμιο και 4ο στη Γαλλική επικράτεια και καλύπτει το σύνολο του επιστημονικού επιστητού, από Ιατρική μέχρι Οικονομικές σπουδές καθώς Φυσική και Χημεία. Επίσης, το Πανεπιστήμιο Ρομπέρ Σουμάν (Université Robert Schuman (URS) - Strasbourg III) καλύπτει τη Νομική επιστήμη, τις Πολιτικές Επιστήμες και τη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Από την 1η Ιανουαρίου του 2009 τα τρία παραπάνω πανεπιστήμια ενοποιήθηκαν αποτελώντας το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Τέλος, η Εθνική Σχολή Διοίκησης (École nationale d'administration), σημαντική Εθνική Σχολή Διοίκησης, που ιδρύθηκε το 1945, εδρεύει στο Στρασβούργο από το 1992 κι είναι υπεύθυνη για τη βασική και συνεχή κατάρτιση των ανωτέρων δημοσίων λειτουργών της Γαλλίας.

Η περιήγησή μας στο Στρασβούργο ολοκληρώνεται σε ένα όμορφο καφέ αντικριστά της γέφυρας Saint Madeleine, μιας από τις παλαιότερες γέφυρες της πόλης. Αρχικά ήταν κατασκευασμένη από ξύλο τον 13ο αι. Μέχρι τον 19ο αι. ονομαζόταν Nuwe Brucke (Νέα Γέφυρα). Επισκευάστηκε το 1592 και καταστράφηκε κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού το 1944. Ξαναχτίστηκε με οπλισμένο σκυρόδεμα αλλά το 2011 κατεδαφίστηκε και ξαναφτιάχτηκε στην παλιά της μορφή με φωτισμό και προστατευτικά κιγκλιδώματα. 

Επίσης, απέναντι από το καφέ που κάτσαμε δεσπόζει το Ανάκτορο Ροάν (Palais Rohan), ένα μπαρόκ μέγαρο του 1742 από αμμόπετρα, που κάποτε ήταν οικία του αρχιεπισκόπου ενώ σήμερα στεγάζει τα κυριότερα μουσεία της πόλης, το Μουσείο Καλών Τεχνών (Musee des Beaux-Arts), το Μουσείο Διακοσμητικών Τεχνών (Musee des Arts Decoratifs) και το Αρχαιολογικό Μουσείο (Musee Archeologique). Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του είναι η αυλή του, μια γαλήνια όαση που περιβάλλεται από τα τείχη του παλατιού. Το Ανάκτορο Ροάν χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο (monument historique) το 1920. Στο πρώτο μουσείο, που καλύπτει τον πρώτο και τον δεύτερο όροφο του ανακτόρου, υπάρχουν περίπου 865 έργα Αλσατών ζωγράφων από τον 14ο αιώνα έως το 1871. Εκτίθενται αρκετά αξιόλογα έργα τέχνης διάσημων δημιουργών όπως ο Memling, ο Pieter de Hooch, ο Jordaens, ο Van Dyck, ο Giotto, ο Botticelli, ο Raphael, ο Veronese, ο Tintoretto κι ο El Greco. Στο Μουσείο Διακόσμησης, το οποίο στεγάζεται στο ισόγειο του ανακτόρου, εστιάζει στην εξέλιξη της αλσατικής τέχνης κατά τη διάρκεια των αιώνων. Υπάρχουν πολλά εκθέματα που αντιπροσωπεύουν την μπαρόκ τεχνοτροπία, την γοτθική τέχνη άλλα και άλλα με ρωμαιοκαθολικές και προτεσταντικές επιρροές. Επίσης υπάρχουν πολλά διατηρημένα δωμάτια, όπως του Επισκόπου, το σαλόνιτου Ναπολέοντα κ.α. Τέλος, υπάρχει μια πτέρυγα με πορσελάνινα δημιουργήματα του Στρασβούργου, ενώ σε μία από τις αίθουσες γίνεται εκτενής αναφορά στον τρόπο λειτουργίας του αστρονομικού ρολογιού που βρίσκεται στον καθεδρικό της πόλης. Το Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται σε έναν υπόγειο χώρο του Ανακτόρου. Παρόλο που έχει ένα πλήθος αντικειμένων, τα οποία συνοδεύονται με επεξηγηματικά κείμενα, η συσσώρευσή τους σε τόσο κλειστούς και στενούς χώρους είναι τεράστια κουράζοντας τον επισκέπτη. 

Ένα ακόμη ενδιαφέρον μουσείο που αξίζει να επισκεφθεί κανείς είναι το Ιστορικό Μουσείο του Στρασβούργου, το οποίο επικεντρώνεται στην αστική, κοινωνική και πολιτική ιστορία της πόλης αλλά και της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Το μουσείο εδράζεται σε έναν ιστορικό κτήριο που χτίστηκε το 587-1588. Μέσα στους χώρους του μουσείου εκτίθενται μεσαιωνικά αντικείμενα και ρομανικά γλυπτά, μέχρι έργα τέχνης του Διαφωτισμού και της περιόδου της Επανάστασης. Το μουσείο φιλοξενεί επίσης μια εκπληκτική συλλογή από έργα τέχνης της Αναγέννησης, με έμφαση στους θρύλους της Ευρωπαϊκής τέχνης όπως τον Grien, τον Cranach και τον Schongauer. Το πιο ενδιαφέρον έκθεμά του είναι το περίφημο ανάγλυφο σχέδιο του 1727 από τον Ladeveze, το οποίο του το είχε αναθέσει ο Louis XV. Προσωπικά, μου τράβηξε την προσοχή και το vintage αυτοκίνητο από την μάρκα Mathis, μιας αυτοβιομηχανίας που έδρευε στο Στρασβούργο στις αρχές του 20ου αι. κι εντυπωσιάστηκα με την τεράστια  μακέτα της πόλης, η οποία βρίσκεται σε μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του δευτέρου ορόφου. Το συγκεκριμένο μουσείο προσφέρει μια βιωματική εμπειρία ενός ταξιδιού πίσω στον χρόνο, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπετες να ανακαλύψουν την πλούσια ιστορία της πόλης, καθ' όλη τη διάρκεια των αιώνων μέσα από υπέροχα έργα τέχνης, ντοκουμέντα, συλλογές αντικειμένων και  διαδραστικές παραστάσεις. Από την απέναντι μεριά του ποταμού, βρίσκεται το Μουσείο Αλσατίας, το οποίο στεγάζεται σε επαύλεις του 16ου και 17ου αι. με εκθέματα από την αλσατική τέχνη, την λαϊκή τέχνη και την αγροτική ζωή. Δυστυχώς σ' αυτό δεν προλάβαμε να μπούμε. 

Σε όλες μας τις περιπλανήσεις στο Στρασβούργο, στις αναπαύσεις μας σε ήρεμα καφέ, στις απολαύσεις μας σε ζεστά μπιστρό και στις επισκέψεις μας σε αξιοθέατα και μουσεία, καθόμουν και παρατηρούσα τους κατοίκους αυτής της πόλης. Στο βλέμμα τους παρατηρούσα μια πραότητα κι ένα καλοδιάθετο χαμόγελο που δε θυμάμαι να έχω συναντήσει σε άλλες πόλεις της Ευρώπης. Αυτό όμως δε με ξάφνιαζε καθόλου διότι το Στρασβούργο δεν είναι μόνο μια πόλη κόσμημα αλλά και μια πόλη που έχει επίκεντρο των άνθρωπο. Μία πόλη χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς φασαρία, χωρίς γρήγορους ρυθμούς. Καταστήματα και καφέ που άνοιγαν κι έκλειναν ότι ώρα ήθελα κι άνθρωποι που είχαν άπλετο χρόνο για τον εαυτό τους. Οικογένειες να κάνουν βόλτες με τα ποδήλατά τους, νεαροί να απολαμβάνουν τις μπύρες τους δίπλα στο ποτάμι, καθημερινά δρώμενα στην πλατεία του ανακτόρου του Ροαν κάτω από τη σκιά του Καθεδρικού κι άλλα τόσα που ομορφαίνουν τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Γι' αυτό πιστεύω πλέον ακράδαντα πως το Στρασβούργο είναι η μόνη πόλη, απ' όσες έχω επισκεφθεί μέχρι στιγμής, που θα επέλεγα να ζήσω χωρίς δεύτερη σκέψη. Κι αν ποτέ δε συμβεί αυτό, θα είναι μια πόλη που θα θέλω να επισκέπτομαι ξανά και ξανά. 

Η Μικρή Γαλλία της Αλσατίας

 

Απ' όσα ταξίδια έχω κάνει μέχρι τώρα, κατατάσσω το Στρασβούργο στην ομορφότερη πόλη που έχω επισκεφθεί. Η αγάπη μου γι' αυτήν την πόλη ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια κι ανανεώθηκε με τη δεύτερη επίσκεψή μου τον Μάιο του 2025. Έχοντας επισκεφθεί στο μεσοδιάστημα αυτό άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, δε βρήκα ούτε μια που να με συγκινεί και να με ελκύει τόσο πολύ όσο η πρωτεύουσα της Αλσατίας. Πριν αναφερθώ όμως στην απαράμιλλη ομορφιά του Στρασβούργου, θα ήθελα να κάνω πρώτα μια μικρή αναφορά στο πιο μαγευτικό κομμάτι της πόλης, την "Petite France". 

Στην Μικρή Γαλλία του Στρασβούργου, ο χρόνος έχει σταματήσει και τα ιστορικά αμυντικά μνημεία που ορθώνονται στα κανάλια του ποταμού Ιλλ, δένουν τόσο αρμονικά με την παραδοσιακή συνοικία και την υπόλοιπη πόλη, δημιουργώντας ένα παραμυθένιο σύνολο, όπου δυσκολευόμαστε να βρούμε που είναι η αρχή και που το τέλος του. Για μένα, η "Petite France" έχει τη δυνατότητα να αποδείξει και στον πιο επιφυλακτικό, πως υπάρχει μια μικρή κουκίδα στον ευρωπαϊκό χάρτη όπου το παραμύθι αποκτά υπόσταση και το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. 

Η "Petite France" γνωστή επίσης και ως "Quartier des Tanneurs" στα γαλλικά και "Gerberviertel " στα γερμανικά, δηλαδή "η συνοικία των βυρσοδεψών", βρίσκεται στο δυτικό άκρο του "Grande Île", του μεγάλου νησιού που σχηματίζεται εντός του ποταμού Ιλλ, πάνω σ' αυτό απλώνεται το ιστορικό κέντρο του Στρασβούργου. Η περιοχή οριοθετείται στα βόρεια από την "Quai de la Bruche" (Brischstade), την "Rue du Bain-aux-Plantes", την πλατεία "Place Benjamin-Zix" και την "Rue des Dentelle" στα ανατολικά από την "Rue du Pont-Saint-Martin", την "Pont Saint-Thomas" (Γέφυρα Thomas) και την πεζογέφυρα "Mill", στα νότια από το κανάλι του "Zorn-Mühle" και στα δυτικά από τις Σκεπαστές Γέφυρες. Από το 1988, η "Petite France" αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Ωστόσο, το όνομα "Petite-France" (Μικρή Γαλλία) δεν δόθηκε για πατριωτικούς ή αρχιτεκτονικούς λόγους. Προέρχεται από τον "Hospice des Vérolés" (ξενώνας της σύφιλη), που κτίστηκε στα τέλη του 15ου αι. σε αυτό το νησί, για να θεραπεύονται άτομα με σύφιλη, η οποία ονομαζόταν τότε "Franzosenkrankheit", δηλαδή η γαλλική ασθένεια στα γερμανικά. Η σύφιλη είναι μια ασθένεια που εμφανίστηκε ξαφνικά στην Ευρώπη στα τέλη του 15ου αιώνα κι απαιτούσε σημαντική φροντίδα για τους περιθωριοποιημένους ασθενείς της. Τον 18ο αιώνα το μέρος ονομάστηκε "Άσυλο των Αθεράπευτων" και το 1795 μετονομάστηκε σε "La Petite France", δίνοντας μ' αυτόν τον τρόπο την ονομασία σε ολόκληρη την περιοχή. 

Στη συγκεκριμένη ιστορική συνοικία, ο ποταμός Ιλλ χωρίζεται σε μια σειρά καναλιών, εξυπηρετώντας τους βυρσοδέψες, τους μυλωνάδες, τους ψαράδες, την τοπική βιομηχανία κι αγορά. Ο ποταμός εισχωρεί στην πόλη από τα βορειοανατολικά κι από εκεί χωρίζεται στο "Canal du Faux-Rempart" που ρέει βόρια του "Grande Île" και σε τέσσερα μικρά κανάλια που διασχίζουν την "Petite France, με την υπόλοιπη κοίτη του ποταμού να συνεχίζει τη ροή του από την νότια πλευρά του "Grande Île". Όλα μαζί  καταλήγουν στο αμυντικό φράγμα Βωμπάν (Barrage Vauban), το οποίο κατασκευάστηκε τον 17ο αι. Από εκεί θα ξεκινήσει η περιπλάνηση μας στην "Petite France".

Το αμυντικό οικοδόμημα Vauban μήκους 120 μέτρων, αποτελείται από ένα φράγμα και μια γέφυρα κατασκευασμένα από ροζ ψαμμίτη. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ από τον στρατιωτικό αρχιτέκτονα Sébastien Le Prestre, Marquis of Vauban, με απώτερο σκοπό να ενισχύσει το αμυντικό τείχος της πόλης. Το φράγμα έχει δεκατρείς καμάρες, οι οποίες σφραγίζονταν σε περιπτώσεις εισβολής, δημιουργώντας πλημμύρισμα στο νότιο κομμάτι της πόλης, κάνοντάς το αδιάβατο για τους εχθρούς. Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του Γαλλοπρωσικού πολέμου το 1870. Σήμερα, η οροφή του φράγματος είναι ανοιχτή για περιπάτους, προσφέροντας μια υπέροχη πανοραμική θέα των οχυρωματικών έργων της "Petite France" και του Καθεδρικού Ναού προς το βορρά ενώ από τη νότια μεριά ξεχωρίζει το Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης και το "Hôtel du Département" (Γραφείο της Κομητείας). Στο εσωτερικό χώρο του φράγματος υπάρχει ένας διάδρομος με κλειστές αίθουσες μέσα στις οποίες φυλάσσονται αρχαία γύψινα εκμαγεία κι αντίγραφα αγαλμάτων και γκαργκόιλ από τον Καθεδρικό Ναό κι από άλλα μνημεία της πόλης.

Απέναντι από το φράγμα Βωμπάν βρίσκονται οι "Ponts Couverts" (οι Σκεπαστές Γέφυρες), οι οποίες αποτελούσαν μια παλιά αμυντική δομή του 18ου αι. με τρεις γέφυρες και τέσσερις πύργους. Το όνομα των συγκεκριμένων γεφυρών εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, παρόλο που δεν είναι καλυμμένες πια.  Από το 1928 προστέθηκαν στη λίστα των Ιστορικών Μνημείων της Γαλλίας. 

Στη δυτική άκρη των γεφυρών υψώνεται ένας θεόρατος πλάτανος ηλικίας 358 χρονών, ο οποίος πιθανότατα να γνώρισε την πρώτη μετάβαση του Στρασβούργου από τη γερμανική στη γαλλική κυριαρχία και σίγουρα θα βίωσε κι άλλα ταραχώδη γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην πόλη αύτη. Σήμερα ονομάζεται "Το Δέντρο των Μουσικών" καθώς στον Μεσαίωνα πολλοί μουσικοί ανέβαιναν στα κλαδιά των δέντρων για να είναι πιο ορατοί στο κοινό. 

Στην ίδια περιοχή βρίσκεται κι η εκκλησία "Saint Pierre le Vieux". Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου θρησκευτικού κτίσματος, είναι πως φιλοξενεί δύο εκκλησίες με διαφορετική είσοδο. Η καθολική εκκλησία έχει είσοδο από τη μεριά του δρόμου ενώ η προτεσταντική εκκλησία έχει είσοδο από τα πλάγια. Αν κι η ύπαρξη της αναφέρεται από το 1130, καθώς ήταν χτισμένη σε έναν από τους σημαντικότερους ρωμαϊκούς δρόμους της πόλης, τη Strata Superior, η σημερινή της γοτθική δομή που ένα μέρος της έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα, χρονολογείται από το 1382. Αρχικά ήταν καθολική εκκλησία αλλά το 1529 μετά τη Μεταρρύθμιση έγινε Λουθηριανή. Δύο χρόνια μετά την κατάκτηση του Στρασβούργου από τους Γάλλους, συγκεκριμένα το 1683, ο Λουδοβίκος ΙΔ' διέταξε να επιστρέψει το ιερό στους καθολικούς, παραχωρώντας το σηκό του ναού στους λουθηριανούς, δημιουργώντας μια σπάνια περίπτωση όπου ένας ναός μοιράζεται σε δύο δόγματα. Το 2012 άνοιξε μια εσωτερική πόρτα στους δυο θρησκευτικούς χώρους για να συμβολίσει τον οικουμενικό διάλογο των δυο δογμάτων. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν σημαντικοί θησαυροί τέχνης από τον Μεσαίωνα, όπως "Τα Πάθη του Χριστού" από τον καλλιτέχνη Heinrich Lutzelmann, τα οποία χρονολογούνται από το 1485 και σκηνές από τη ζωή του Αγίου Πέτρου χαραγμένες σε ξύλο από τον καλλιτέχνη Veit Wagner, οι οποίες χρονολογούνται από τον 15ο αι. 

Στις "Ponts Couverts" ορθώνονται τέσσερις μεσαιωνικοί πύργοι από τις οχυρώσεις του 12ου. Είναι σημείο κατατεθέν τόσο της "Petite France" όσο και της υπόλοιπης πόλης. Όμως εμένα περισσότερο με εντυπωσιάζει το γλυκύτατο "Maison des Ponts Couverts" που σήμερα στεγάζει την Προστασία Ανηλίκων (Protection des mineurs), το οποίο είναι ένα από τα πιο φωτογραφημένα σημεία του Στρασβούργου τόσο για τη θέση που βρίσκεται πάνω σε μια από τις στενές λωρίδες της συνοικίας όσο και για τη φυτική του διακόσμηση. Το κτήριο χτίστηκε το 1892 και λειτούργησε αρχικά ως λουτρό και το 1922 προστέθηκε η πέτρινη νεοκλασική πύλη που το συνδέει με τις Σκεπαστές Γέφυρες. Το 1960 το αγόρασε ο δήμος και το μετέτρεψε σε στέγη ηλικιωμένων ενώ από το 2014 κι έπειτα λειτουργεί ως ψυχολογικός χώρος συνάντησης γονέων και παιδιών. Προσωπικά, το κτήριο αυτό μου βγάζει μια αίσθηση μοναχικότητας. Σαν μια οντότητα που έχει αποκοπεί από την υπόλοιπη πόλη και της έχει γυρίσει την πλάτη.  

Τα τέσσερα κανάλια που περνούν κάτω από τις Σκεπαστές Γέφυρες, δημιουργούν τις στενές λωρίδες της "Petite France", πάνω στις οποίες είναι χτισμένα μεγάλα ξυλόδετα κτήρια που χρονολογούνται από τον 16ο και 17ο αι. Οι κεκλιμένες στέγες πολλών κτηρίων περιλάμβαναν ανοιχτές σοφίτες για να κρεμούν και να ξεραίνουν τα δέρματα οι βυρσοδέψες. Τρία από τα τέσσερα κανάλια που ρέουν μέσα από την συνοικία διέρχονται από υδατοφράκτες που κάποτε κινούσαν ελαιοτριβεία και άλλες βιομηχανίες. Μόνο το βορειότερο κανάλι είναι πλωτό, το οποίο περνάει από την περιστρεφόμενη γέφυρα "Pont du Faisan" στο κέντρο της συνοικίας και χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό από τα τουριστικά σκάφη που εκτελούν τον γύρο της πόλης. Βλέποντας κανείς τα κανάλια αυτά πάνω σε έναν χάρτη, θα δει πως μοιάζουν με τα δάχτυλα ενός χεριού που προσπαθεί να αρπάξει ολόκληρη την πόλη.

Στη βόρεια όχθη του Ιλλ, στη γοητευτική πλατεία "Benjamin Zix", βρίσκεται το "Maison des Tanneurs", ο Οίκος της Συντεχνίας των Βυρσοδεψών, φορτωμένος με πολύχρωμα γεράνια στα παράθυρά του. Το Σπίτι των Βυρσοδεψών είναι ένα αλσατικό σπίτι με ημιξύλινη επένδυση, xτισμένο το 1572, κατά την Αναγέννηση του Στρασβούργου, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό μνημείο από τις 7 Μαρτίου του 1927. Αποτελείται από δύο ορόφους ποικίλων όγκων, με φουρούσια, με παράθυρα με τοξωτές αψίδες και βιτρό, με μια εντυπωσιακή τεμνόμενη στέγη με φεγγίτη κι αλσατικά κεραμίδια. Η αετωματική πρόσοψη που βλέπει στον ποταμό Ιλλ, με την παρακείμενη βεράντα της αποβάθρας, κατασκευάστηκε αρχικά με τεράστιες εκτάσεις από στεγασμένα, ανοιχτά και διάτρητα μπαλκόνια με τοξωτές αψίδες και αεριζόμενες σοφίτες για τις ανάγκες ξήρανσης του βυρσοδεψείου. Όταν το κτίριο μετατράπηκε σε εστιατόριο το 1949, οι ανοιχτές στοές έκλεισαν από ένα σύνολο ημιξύλινων πανοραμικών παραθύρων. Σήμερα εξακολουθεί να λειτουργεί ως εστιατόριο με τον τίτλο "Winstub" καθώς χρησιμοποιείται από μια ομάδα οκτώ αμπελουργών από τους αμπελώνες της Αλσατίας. Το εστιατόριο είναι γνωστό και ως «Gerwerstubs» ή «Maison de la Sauerkraut», καθώς προσφέρει σπεσιαλιτέ από την τοπική κουζίνα της Αλσατίας.

Στην πλατεία "Benjamin-Zix" βρίσκεται επίσης κι η Μεθοδιστική Ευαγγελική Εκκλησία του Στρασβούργου ή Ναός της Σιών (Église méthodiste de Sion), η οποία χτίστηκε το 1882 σε νεορομανικό στιλ. Η ταυτότητα του αρχιτέκτονα δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα. Το όνομα του Mack, αρχιτέκτονα στη Στουτγάρδη, αναφέρεται στο Evangelischer Botschafter της 6ης Ιανουαρίου 1883, από τον Πάστορα C. Zwingli, ο οποίος δεν διευκρινίζει το μικρό του όνομα. Θα μπορούσε να είναι ο Wilhelm Friedrich Mack (1848-1924), ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα αρχιτέκτονας στη Στουτγάρδη. Το μοναδικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης εκκλησίας είναι ότι ο χώρος λατρείας βρίσκεται στον πρώτο όροφο, με το ισόγειο να χρησιμοποιείται ως κατοικία του πάστορα. Επίσης είχε ένα καμπαναριό το οποίο κατεδαφίστηκε το 1961 λόγω της κακής του κατάστασης. Η υπόλοιπη εκκλησία ανακαινίστηκε το 2014. Ωστόσο, ο συγγραφέας Maurice Moszberger κι άλλοι συνάδελφοί του, πιστεύουν ότι από τότε που ο ναός έχασε το καμπαναριό του, «δεν ξεχωρίζει πλέον στην πλατεία, η οποία είναι γεμάτη τουρίστες». Την ίδια άποψη ενστερνίζεται κι ο ιστορικός τέχνης Roland Recht και η ομάδα του, οι οποίοι προχωρούν ακόμη περισσότερο και την περιγράφουν ως «ένα άθλιο παρεκκλήσι χωρίς στυλ». Μια πιο ουδέτερη στάση διατηρεί η ακαδημαϊκός Suzanne Braun, η οποία περιγράφει με ακρίβεια την τρίπλευρη πρόσοψη, το μνημειώδες άνοιγμα που συνδυάζει ρομανικά διακοσμητικά μοντέλα (κυρίως τα γλυπτά κολοβωμένα κωνικά κιονόκρανα και το ημικυκλικό άνοιγμα με αρχαίες παραστάσεις, όπως οι ραβδωτές βάσεις και το υπέρθυρο με τρίγλυφα και μετόπες). Η αλήθεια είναι πως η εκκλησία περνάει σχεδόν απαρατήρητη από τα μάτια των επισκεπτών της πόλης. 

Κάτω από τη σκιά των τεράστιων πλατάνων που βρίσκονται στην πλατεία, ξεκινούν οι κεντρικοί δρόμοι της "Petite France", όπως η "Rue du Bain-aux-Plantes" και η "Rue des Dentelles", που επίσης περιβάλλονται από ξύλινα σπίτια. Η "Rue du Bain-aux-Plantes" ξεχωρίζει για την ομοιογένεια των ξυλόδετων σπιτιών της, καθώς όλα είναι βαμμένα λευκά. Στο δρόμο αυτό παλιότερα υπήρχαν τα βυρσοδεψεία της πόλης ενώ σήμερα φιλοξενούνται εστιατόρια, καφέ και καταστήματα με αναμνηστικά αντικείμενα. Η συνοικία αυτή είχε μια απόκοσμη φωτεινότητα στις νυχτερινές μας περιπλανήσεις.

Ανηφορίζοντας προς τα βόρεια, συναντάμε την κύρια λουθηρανική εκκλησία της πόλης, την "Eglise Saint-Thomas", η οποία χτίστηκε μεταξύ του 12ου και του 16ου αιώνα, ενσωματώνοντας ρωμανικό και γοτθικό αρχιτεκτονικό στυλ. Από το 1681 μετατράπηκε στην κύρια έδρα των λουθηρανών, καθώς ο καθεδρικός ναός του Στρασβούργου επέστρεψε στον καθολικισμό. Στο εσωτερικό του ναού φιλοξενείται το μουσικό όργανο "Silbermann" του 1741, στο οποίο είχε παίξει μουσική ο Μότσαρτ και το εντυπωσιακό μαυσωλείο του Στρατάρχη Maurice de Saxe, που δημιουργήθηκε το 1777 σε στυλ μπαρόκ. Επίσης βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες τις εναπομείνασες τοιχογραφίες. 

Τέλος, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της "Petite France" είναι οι πολλές όμορφες γέφυρές της. Μια από τις πιο γνωστές είναι η μικρή και διακριτική "Pont du Faisan" η οποία συνδέει τη "Rue du Bain-aux-Plantes" με τις στενές λωρίδες που καταλήγουν στις "Ponts Couverts". Η συγκεκριμένη γέφυρα είναι γνωστή κι ως «Pont Tournant» (η περιστρεφόμενη γέφυρα), καθώς επιβάλλει τη δική της θέληση σε όλους τους περαστικούς που επιθυμούν να τη διασχίσουν, διακόπτοντας για λίγο τις ήρεμες περιπλανήσεις των περαστικών στη συνοικία. Είχα την τύχη να την δω να περιστρέφεται για να την διασχίσει ένα από τα τουριστικά ποταμόπλοια της πόλης. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει κι η γέφυρα Saint-Martin, μια πέτρινη γέφυρα με δύο καμάρες που ακουμπούν σε ένα μόνο στήριγμα. 

Ολοκληρώσαμε τις περιπλανήσεις μας στην "Petite France" ανηφορίζοντας την "Grand Rue", η οποία ξεκινάει από την εκκλησία "Saint-Pierre-le-Vieux" και καταλήγει κοντά στην πλατεία Γουτεμβέργιου. Ο δρόμος αυτός είναι λιγότερο τουριστικός από την υπόλοιπη παραδοσιακή συνοικία, γεμάτος με όμορφα καφέ, μπυραρίες και καταστήματα που απευθύνονται κυρίως στους κατοίκους της πόλης. Σ' αυτόν τον δρόμο βρίσκεται κι  η οικεία του Claude Joseph Rouget de Lisle, όπου συντέθηκε η "Μασσαλιώτισσα" στις 26 Απριλίου του 1792. 

Σφυρίζοντας το ρυθμό του γαλλικού εθνικού ύμνου ανηφορίσαμε για να ανακαλύψουμε και τις υπόλοιπες ομορφιές του Στρασβούργου.  

Κολμάρ, η πρωτεύουσα του αλσατικού κρασιού

Η Κολμάρ, όπως και τα γειτονικά της χωριά, υπήρξαν ένα ταξιδιωτικό απωθημένο αρκετών χρόνων, καθώς δεν τα είχα επισκεφθεί την πρώτη φορά που επισκέφθηκα την πρωτεύουσα της Αλσατίας, το Στρασβούργο. Πέρα όμως από το Στρασβούργο, υπάρχει κι άλλη μια πρωτεύουσα στην Μεγάλη Ανατολή (Grand Est) της Γαλλίας, καθώς η Κολμάρ θεωρείται πρωτεύουσα του αλσατικού κρασιού (capitale des vins d'Alsace), αφού αποτελεί το κέντρο παραγωγής και διακίνησης των αλσατικών κρασιών. 

Αυτή η παραμυθένια πόλη των 67.000 κατοίκων και των χιλίων χρόνων ιστορίας, θεωρείται για πολλούς ως μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ευρώπης, χτισμένη εκεί που συναντιούνται τα νερά του ποταμού Λαούχ με τον Ρήνο, κάτω από την οροσειρά των Βοσγίων. Η Κολμάρ δεν κατέχει άδικα τον χαρακτηρισμό της δεύτερης αλσατικής "πρωτεύουσας", καθώς στα υπέροχα γραφικά της σοκάκια κυριαρχεί ένα αρμονικό πάντρεμα των τάσεων της γαλλικής πολιτιστικής φινέτσας με τη γερμανική μεσαιωνικής αρχιτεκτονική, προσφέροντας μια συμπυκνωμένη όψη όλων των πόλεων και των χωριών της Αλσατίας. 

Επίσης, η μοναδική ομορφιά της συγκεκριμένης πόλης αποδεικνύεται και σε μια μεγάλη της διάκριση, καθώς κατάφερε να αναρριχηθεί στην κορυφή της προτίμησης των ταξιδιωτών και να αναδειχθεί ως ο κορυφαίος ευρωπαϊκός προορισμός. Η διάκριση αυτή ήρθε μέσα από την πλατφόρμα «European Best Destinations», στην οποία περίπου εξακόσιες χιλιάδες άνθρωποι ψήφισαν ποιος είναι ο ευρωπαϊκός προορισμός που έχουν ξεχωρίσει και προτιμούν. Περί τους εκατό χιλιάδες ανθρώπους έδωσαν την ψήφο τους στην γαλλική, γραφική πόλη της Αλσατίας, αναδεικνύοντάς την ως τον πιο αγαπημένο ευρωπαϊκό προορισμό. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι, στον ίδιο διαγωνισμό, η Αθήνα κατέλαβε την δεύτερη θέση, γεγονός που προσωπικά ως κάτοικο της ελληνικής πρωτεύουσας, με προβλημάτισε αρκετά για τα γούστα των υπολοίπων Ευρωπαίων.

Η Κολμάρ (στα γαλλικά Colmar‎‎, στα αλσατικά Colmer και στα γερμανικά Kolmar‎‎) είναι πόλη του νομού του Άνω Ρήνου της ιστορικής και πολιτιστικής περιοχής της Αλσατίας, στη διοικητική περιοχή Γκραντ Εστ, στη βορειοανατολική Γαλλία. Αποτελεί την πρωτεύουσα του νομού αυτού και έδρα του Ανωτάτου Δικαστηρίου του. 

Η πόλη ιδρύθηκε τον 9ο αι. κι αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 823, ως η Καρολιγγειανή επικράτεια “Columbarium” (από όπου φαίνεται ότι προέρχεται και το σημερινό της όνομα) σε διάταγμα του Λουδοβίκου του Ευσεβούς. Το 1226 της δόθηκε το δικαίωμα να υφίσταται ως ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (civitatis), ενώ το 1354 η Κολμάρ συμμετέχει στη δημιουργία της Δεκαπόλεως, μιας ομοσπονδίας δέκα αυτοκρατορικών πόλεων της Αλσατίας. 

Κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς πολέμου καταλήφθηκε από τα Σουηδικά στρατεύματα το 1632 και παρέμεινε για μια διετία στην κατοχή τους. Αυτό είχε ως συνέπεια την επαναφορά του Προτεσταντισμού στην πόλη, δόγμα που είχε απαγορευτεί το 1627. Με βάση τη Συνθήκη του Ριέιγ (Rueil) την 1 Αυγούστου 1635, η Κολμάρ τίθεται υπό την προστασία του Βασιλέα της Γαλλίας και διατηρεί τόσο το καθεστώς της "αυτοκρατορικής πόλης" όσο και τα προνόμια και τα δικαιώματά της. Το 1648 η συνθήκη του Μίνστερ της Βεστφαλίας αποδίδει τμήμα της Αλσατίας στη Γαλλία, με την Κολμάρ (όπως και τις άλλες πόλεις της Δεκάπολης) να παραμένει Αυτοκρατορική πόλη, γεγονός που ανάγκασε τα γαλλικά στρατεύματα να αποχωρήσουν. Το 1679 με τη συνθήκη του Ναϊμέχεν (Nijmegen) η Κολμάρ αποδόθηκε στη Γαλλία και αποτέλεσε "Βασιλική Γαλλική πόλη". Στο καθεστώς αυτό παρέμεινε μέχρι το 1871, οπότε ολόκληρη η Αλσατία, με τη λήξη του Γαλλογερμανικού πολέμου, αποδόθηκε στη Γερμανία. Υπό γερμανική διοίκηση παρέμεινε μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών η Αλσατία επεστράφη στη Γαλλία. Μετά την είσοδο της Γαλλίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γερμανοί εισβάλλουν και καταλαμβάνουν την Αλσατία, την οποία προσαρτούν στο Γ' Ράιχ. Η πόλη υφίσταται καταστροφές μνημείων κι ακραίες μορφές  εκγερμανισμού και ναζιστικοποίησης. Η Γαλλία ανέκτησε τον έλεγχο της Αλσατίας ύστερα από τη μάχη του "θύλακα της Κολμάρ" το 1945. Στις 10 Φεβρουαρίου 1945 ο Στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ εισέρχεται στην πόλη και αποκαθιστά στη θέση του το άγαλμα του Στρατηγού Ραπ (Rapp), μια από τις πρώτες δημιουργίες του Αλσατού γλύπτη Φρεντερίκ Μπαρτολντί. Το συγκεκριμένο άγαλμα  ανεγέρθηκε στην πόλη το 1865 αλλά απομακρύνθηκε από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το άγαλμα τοποθετήθηκε ξανά στην αρχική του θέση, μετά το τέλος του πολέμου και κοσμεί μέχρι σήμερα την πόλη. 

Ανυπόμονοι να ανακαλύψουμε τις ομορφιές της Κολμάρ, πήραμε ένα από τα πρωινά τραίνα που ξεκινούσαν από τον κεντρικό σταθμό του Στρασβούργου με κατεύθυνση προς τον νότο. Σε λιγότερο από μια ώρα κι έχοντας διασχίσει αμπελώνες και διάσπαρτες κωμοπόλεις, φτάσαμε στην πρωτεύουσα του αλσατικού κρασιού. Από τον σταθμό της Κολμάρ με τον ψηλό πύργο ρολογιού, κατευθυνθήκαμε προς την Μικρή Βενετία (Petite Venice), διασχίζοντας ήσυχες γειτονιές κάτω από τον συννεφιασμένο ουρανό της Αλσατίας. 

Πρώτα συναντήσαμε την πλατεία Roesselmann με το ομώνυμο σιντριβάνι, το οποίο κι αυτό σχεδιάστηκε από τον Auguste Bartholdi προς τιμή του Jean Roesselmann, διοικητή της πόλης τον 13ο αι., ο οποίος την υπερασπίστηκε το 1262 απέναντι στο στρατό του επισκόπου του Στρασβούργου Walter de Geroldseck. Στη συγκεκριμένη μάχη έχασε τη ζωή του, μ' αποτέλεσμα να τιμάται μέχρι σήμερα ως ήρωας της Κολμάρ. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (συγκεκριμένα το 1943), το άγαλμα που βρίσκεται στη κορυφή του σιντριβανιού, αποσυναρμολογήθηκε και στάλθηκε στη Γερμανία για να λιώσει. Όμως, μετά το τέλος του πολέμου, βρέθηκαν κάποια υπολείμματά του κοντά στον ποταμό Ρήνο κι επιστράφηκαν στην πόλη. Το άγαλμα αποκαταστάθηκε και τοποθετήθηκε ξανά στη θέση του. Όπως συνέβη με το άγαλμα του Στρατηγού Rapp, έτσι κι εδώ, οι κατακτητές προσπάθησαν να αλλοιώσουν την μνήμη του τόπου, επιδιώκοντας τον απόλυτο εκγερμανισμό της. 

Μετά το πρωινό καλωσόρισμα του τοπικού ήρωα, ξεδιπλώθηκε μπροστά μας η διάσημη Μικρή Βενετία, μια συνοικία της πόλης με πολύχρωμα παραδοσιακά κτήρια που στέκουν πάνω από τις όχθες των καναλιών του ποταμού Λάουχ. Στα παλαιότερα χρόνια, η συγκεκριμένη περιοχή λειτουργούσε ως εμπορικό κέντρο των κρεοπωλών, των αλιέων και των βυρσοδεψών της Κολμάρ. Γι' αυτό το λόγο, στο τελείωμα της Μικρής Βενετίας βρίσκεται η κλειστή αγορά όπου όλοι οι παραπάνω έμποροι πουλούσαν την πραμάτεια τους. Τα συγκεκριμένα κανάλια δημιουργήθηκαν για να συνδέουν τον ποταμό Λάουχ που διασχίζει την πόλη με τον ποταμό Ρήνο που κυλάει 15 χλμ ανατολικά της Κολμάρ. Σήμερα, η παραδοσιακή συνοικία έχει κατακλυστεί από εστιατόρια και καφέ ενώ  αρκετοί επισκέπτες επιλέγουν να κάνουν βαρκάδα στο μικρά κανάλια της. Εντυπωσιάστηκα με τα έντονα χρώματα των σπιτιών που έπαιζαν με τις αντανακλάσεις τους στα πρωινά ήρεμα νερά του ποταμού. Αυτό όμως που μου τράβηξε το ενδιαφέρον είναι τα απομεινάρια των μεσαιωνικών τειχών της πόλης (έχουν διασωθεί γύρω στα 100 μέτρα μόνο μαζί με έναν μικρό πύργο) που εκτείνονται κατά μήκος του ποταμού. Επίσης, μας τράβηξαν την προσοχή κάποιες αστείες μορφές που συναντούσαμε κάθε τόσο σε προσόψεις σπιτιών, οι οποίες θύμιζαν γελωτοποιούς και κλόουν. Οι μορφές αυτές βασίζονται στον μύθος του Hanswurst, έναν από τους πιο διάσημους θρύλους της Κολμάρ ο οποίος αναφέρεται σε έναν άτακτο χαρακτήρα που λέγεται ότι έκανε φάρσες στους κατοίκους της πόλης. Τα καμώματά του εξακολουθούν να γιορτάζονται στην τοπική λαογραφία. 

Φεύγοντας από την Μικρή Βενετία, ανηφορίσαμε προς το ιστορικό κέντρο της πόλης περνώντας από την επιβλητική γειτονιά των βυρσοδεψών (Quartier des Tanneurs), η οποία με εντυπωσίασε με τα ψηλά της λευκά κτήρια που κάνουν το πέρασμα ανάμεσά τους, να φαντάζει ακόμα πιο στενό. Ο δρόμος αυτός μας έβγαλε στην πανέμορφη Place l' Ancienne- Douane, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το σιντριβάνι Schwendi, το οποίο κι αυτό σχεδιάστηκε το 1898 από τον Auguste Bartholdi κι απεικονίζει τον Lazare de Schwendi, έναν στρατιωτικό διοικητή του 16ου αι. που υπηρέτησε στον στρατό της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το σιντριβάνι καταστράφηκε. Κατασκευάστηκε όμως στην αρχική του μορφή το 1954.

Κι αφού ανέφερα τον παραπάνω γλύπτη ήδη τρεις φορές, ήρθε η στιγμή να τον συστήσω. Ο Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί (Frédéric Auguste Bartholdi, 1834–1904) υπήρξε ένας από τους διασημότερους Γάλλους γλύπτες. Έγινε επίσης γνωστός με το ψευδώνυμο Αμιλκάρ Χάζενφρατζ (Amilcar Hasenfratz), το οποίο το χρησιμοποιούσε στους εμπνευσμένους από αιγυπτιακά θέματα πίνακές του, προφανώς λόγω του φόβου του ότι η ενασχόλησή του με μία άλλη μορφή τέχνης θα τον αποσπούσε από τη γλυπτική. Γεννήθηκε στην Κολμάρ στις 2 Αυγούστου 1834. Αργότερα πήγε στο Παρίσι για να επεκτείνει τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική αλλά και στη ζωγραφική. Πέθανε από φυματίωση στο Παρίσι στις 4 Οκτωβρίου του 1904. Το πιο διάσημο έργο του είναι το "Άγαλμα της Ελευθερίας" που βρίσκεται στην Νέα Υόρκη αλλά και σε ένα από τα νησάκια του Σηκουάνα στο Παρίσι. Επίσης, υπάρχει ένα ακόμη αντίγραφο του συγκεκριμένου αγάλματος στη βόρεια είσοδο της πόλης. Είχαμε την τύχη να το δούμε καθώς γυρνούσαμε με το λεωφορείο από τα αλσατικά χωριά. Αξίζει να επισκεφθεί κανείς το Μουσείο Μπαρτολντί (Musée Bartholdi), το οποίο είναι αφιερωμένο στα έργα του διάσημου Αλσατού γλύπτη και ζωγράφου. Δυστυχώς το βρήκαμε κλειστό αλλά είχαμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε το άγαλμα "Les grands soutiens du monde" (έργο του 1902) που δεσπόζει στον προαύλιο χώρο του μουσείου.

Συνεχίζοντας τις περιπλανήσεις μας στην Κολμάρ, συναντήσαμε την Οικία Κόιφχους (Maison Koïfhus), ένα εμβληματικό γοτθικό κτήριο που χτίστηκε το 1480, στο οποίο στεγαζόταν το τελωνείο κι οι τοπικές συντεχνίες. Επίσης, στο συγκεκριμένο χώρο πραγματοποιούνταν οι συναντήσεις των εκπροσώπων της Δεκάπολης. Από το 1698 μέχρι το 1866, το κτήριο λειτούργησε ως δημαρχείο της Κολμάρ. Διασχίσαμε το ισόγειο του, καθώς αποτελεί έναν ανοικτό χώρο με δυο μεγάλες πύλες, με την μία να κοιτάει προς το βορρά και την άλλη προς τον νότο. Στην πρόσοψή του, υπάρχει ένας ανάγλυφος αετός, σύμβολο της Αυτοκρατορίας, ενώ οι καμάρες των δυο πυλών είναι διακοσμημένες με τα οικόσημα της πόλης. Στον δεύτερο όροφο υπάρχει ένας ανάγλυφος άγγελος, ο οποίος κρατάει ένα ειλητάριο, πάνω στο οποίο είναι γραμμένη η χρονολογία ανέγερσης του κτηρίου.  Ωστόσο, αυτό που ξεχωρίζει στο συγκεκριμένο κτήριο είναι η πολύχρωμη υαλωμένη κεραμοσκεπή του, η οποία θυμίζει αρκετά εκείνη της Βουργουνδίας. Σήμερα, το κτήριο αυτό έχει αποκτήσει μια δεύτερη ζωή καθώς τακτικά φιλοξενεί εκθέσεις με τοπικά προϊόντα, καλλιτεχνικές δημιουργίες και παραδοσιακές εκδηλώσεις της Αλσατίας. 

Από την Οικία Κόιφχους, αρχίζει η οδός των Εμπόρων (Rue de Marchands), η πιο γραφική αλσατική συνοικία της Κολμαρ. Δυστυχώς, η εμπορευματοποίηση που έχει επιφέρει ο τουρισμός στην πόλη, έχει αλλοιώσει τον χαρακτήρα της και την έχει κάνει να χάσει την αυθεντικότητά της. Αξίζει όμως να περιπλανηθεί κανείς μέσα στα γραφικά της σοκάκια, όπου σίγουρα θα συναντήσει τοπικά προϊόντα, αλσατικά κρασιά κι αναμνηστικά. Η οδός αυτή οδηγεί σε ένα ακόμη σημαντικό αξιοθέατο της πόλης, το διάσημο Maison Pfister.

Το Maison Pfister χτίστηκε το 1537 και συνδυάζει γοτθικό και γερμανικό αναγεννησιακό ύφος. Οι εξωτερικοί του τοίχοι διακοσμήθηκαν το 1577 από τον Christian Waxterfer κι απεικονίζουν κάποια τοπικά οικόσημα, τους τέσσερις ευαγγελιστές και τους Γερμανούς αυτοκράτορες του 16ου αι. Το κτήριο χτίστηκε αρχικά για τον αργυροχόο Ludwig Scherer που καταγόταν από την ανατολική περιοχή Franche-Comté. Για πολλά χρόνια το σπίτι ονομαζόταν ο "Κόκκινος Κόκορας" αλλά στα μέσα του 19ου αι. πήρε το όνομα της γερμανικής οικογένειας Pfister, η οποία το αγόρασε. Το συγκεκριμένο σπίτι χαρακτηρίστηκε ιστορικό και καλλιτεχνικό μνημείο στις 14 Μαρτίου 1927. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Hayao Miyazaki εμπνεύστηκε από το συγκεκριμένο κτήριο για το αντιπολεμικό του anime "Howl's Moving Castle". 

Μιας κι αναφέρθηκα στον "Κόκκινο Κόκορα", όπως ονομαζόταν παλιά το Maison Pfister, αξίζει να γράψω και για τον μύθο του χρυσού κόκορα της Κολμάρ, ο οποίος βασίζεται σε ένα τοπικό παραμύθι που μιλάει για έναν χρυσό κόκορα που φύλαγε την πόλη. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο συγκεκριμένος κόκορας λαλούσε δυνατά, προειδοποιώντας τους κατοίκους σε κάθε κίνδυνο.

Πίσω από το Maison Pfister, στέκει το Salle du Corps de Garde, ένα αναγεννησιακό κτήριο που ανεγέρθηκε το 1575 από τις δομές του παρεκκλησιού του Saint-Jacques, το οποίο στέγαζε το οστεοφυλάκιο του πρώην νεκροταφείου του καθεδρικού του Saint-Martin. Αρχικά προοριζόταν να χρησιμεύσει ως δημαρχείο αλλά τελικά επιλέχθηκε να στεγάσει τη φρουρά της πόλης. Κάτω από τις στοές του δυτικού του τμήματος, υπήρχε αγορά ξηρών καρπών και καρυδιάς. Ενθουσιάστηκα με τον ανάγλυφο διάκοσμο της λότζιας που είναι στραμμένη προς την εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου αλλά και με τα υπολείμματα του προγενέστερου κτηρίου, που είναι ορατά σε κάποια σημεία της πρόσοψης. 

Ακριβώς απέναντι από το Salle du Corps de Garde, δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου, ένας επιβλητικός ναός γοτθικής αρχιτεκτονικής, ο οποίος θεμελιώθηκε το 1234 κι αποπερατώθηκε το 1365. Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Μαρτίνου αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα αξιοθέατα της πόλης. Αφενός, ο ναός είναι ο μεγαλύτερος της πόλης, αλλά είναι επιπλέον και ένας από τους μεγαλύτερους της περιφέρειας του Άνω Ρήνου. Αγάλματα γοτθικής και αναγεννησιακής εποχής και εντυπωσιακά βιτρό συνθέτουν την εικόνα αυτού του τόσο ξεχωριστού θρησκευτικού οικοδομήματος. Το κεντρικό κλίτος περιβάλλεται από μια σειρά γοτθικών παρεκκλησιών, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των αλσατικών ναών. Αυτό που με εντυπωσίασε στο συγκεκριμένο κτίσμα ήταν το έντονο χρώμα του κίτρινου ψαμμίτη Vosges με τις κόκκινες πινελιές του, που προσφέρει περαιτέρω λάμψη κι επιβλητικότητα στον ναό. 

Κοντά στην εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου ορθώνεται ο Καθεδρικός ναός των Δομινικανών (Église des Dominicains), μια αναπαλαιωμένη δομινικανή εκκλησία του 14ου αι., η οποία στις μέρες μας λειτουργεί ως μουσείο φιλοξενώντας σημαντικά έργα Αλσατών καλλιτεχνών, όπως το "La Vierge au buisson de roses" του Μάρτιν Σονγκάουερ, ενώ διαθέτει όμορφα βιτρό και στασίδια μπαρόκ στο κεντρικό της κλίτος. 

Είναι εντυπωσιακό που μια πόλη σαν την Κολμάρ, έχει πάρα πολλά μουσεία. Αναφέραμε ήδη το μουσείο του γλύπτη Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί και του Καθεδρικού ναού των Δομινικανών. Επίσης υπάρχουν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Εθνογραφίας (Musée d'histoire naturelle et d'ethnographie), το οποίο ιδρύθηκε το 1859 και διαθέτει μεγάλη συλλογή ταριχευμένων ζώων και τεχνημάτων από τις πρώην γαλλικές και γερμανικές αποικίες, αλλά και ορισμένα αρχαία αιγυπτιακά εκθέματα. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, στο συγκεκριμένο μουσείο υπάρχει τμήμα, το οποίο είναι αφιερωμένο στην τοπική εβραϊκή κοινότητα. Υπάρχει το Μουσείο δημοτικών εργοστασίων (Musée des usines municipales), το οποίο είναι ένα ανακαινισμένο παλιό εργοστάσιο, μέσα στο οποίο μπορεί να συναντήσει κανείς βιομηχανικά και τεχνολογικά εκθέματα. Τέλος, είναι κι η Δημοτική Βιβλιοθήκη, η οποία διαθέτει μια από τις πλουσιότερες συλλογές κωδίκων (προ του 1501) της Γαλλίας, με περισσότερους από 2.300 τόμους. Παρά το γεγονός ότι η Κολμάρ δε διέθετε Πανεπιστήμιο, η συλλογή αυτή προέρχεται από τις δωρεές των συλλογών των τοπικών μονών και αβαείων στην πόλη. 

Όμως, το μουσείο για το οποίο η Κολμάρ περηφανεύεται είναι το Μουσείο Unterlinden, το οποίο έχει στηθεί σε ένα παλιό μοναστήρι του Τάγματος των Δομινικανών, κτισμένο το 1242. Το μοναστήρι μετατράπηκε σε μουσείο το 1850 κι έκτοτε στεγάζει σημαντικά εκθέματα τέχνης και ιστορίας της Αλσατίας. Ένα από τα σημαντικότερα εκθέματά του είναι το "τρίπτυχο του Ίζενχαϊμ" (Le Retable d'Isenheim), δημιουργημένο γύρω στα 1515 από τον Ματίας Γκρύνεβαλντ (καλλιτέχνη από το Βίρτσμπουργκ). Σημαντικό έκθεμα είναι, επίσης, το τρίπτυχο Jean d'Orlier, δημιουργία του Μάρτιν Σονγκάουερ (Martin Schongauer). Το μουσείο διαθέτει, επίσης, μεγάλη συλλογή ξυλόγλυπτων και βιτρώ (14ος - 18ος αιώνας), συλλογή όπλων ρωμαϊκής έως και αναγεννησιακής εποχής (δόρατα, πελέκεις, τόξα κ.ά). Επίσης, το συγκεκριμένο μουσείο είναι  διάσημο και για τον μύθο της Λευκής Κυρίας, μια δημοφιλής ιστορία φαντασμάτων η οποία αναφέρεται σε μια νεαρή γυναίκα που φυλακίστηκε άδικα και πέθανε από την πείνα. Το φάντασμά της, λέγεται ότι εμφανίζεται στο μουσείο, περιπλανώμενο στους διαδρόμους, αναζητώντας δικαιοσύνη. 

Τελευταίο ενδιαφέρον αξιοθέατο της πόλης είναι το "Σπίτι των Κεφαλιών", ένα όμορφο κτήριο της γερμανικής αναγέννησης, το οποίο χτίστηκε το 1609 από τον καταστηματάρχη Anton Burger κι αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Albert Schmidt. Το όνομα του συγκεκριμένου σπιτιού, οφείλεται στα 106 κεφάλια και γκροτέσκες μάσκες που διακοσμούν την πλούσια πρόσοψή του. Το αέτωμα του κτηρίου είναι διακοσμημένο με έλικες αλλά και το άγαλμα ενός βαρελοποιού, σμιλευμένο το 1902 από τον Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί, μετά από παραγγελία του Συλλόγου Οίνων που είχε μετακομίσει εκεί το 1898. Η τελευταία αποκατάσταση του κτηρίου έγινε το 2012 κι έκτοτε λειτουργεί ως ξενοδοχείο. 

Η ώρα είχε πια περάσει κι ο ήλιος σχεδόν άγγιζε τον ορίζοντα της Αλσατίας. Γεμάτοι εικόνες και χρώματα, πήραμε το δρόμο για τον σιδηροδρομικό σταθμό περνώντας από την πλατεία Rapp, η οποία είναι αφιερωμένη στον στρατηγό Jean Rapp (1773-1821), ο οποίος πολέμησε σε αρκετές συγκρούσεις εκείνης της περιόδου, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλικής Επανάστασης και της Μάχης του Austerlitz. Ο ανδριάντας που στέκεται στη μέση της πλατείας, στο οποίο είχα αναφερθεί και στην αρχή του κειμένου, είναι έργο του Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί, παρουσιάστηκε πρώτα στα Ηλύσια Πεδία του Παρισιού το 1855. Στην πόλη στήθηκε το 1856.

Δίπλα στην πλατεία απλώνεται το Camp-de-Mars, το μεγαλύτερο πάρκο στο κέντρο της πόλης, το οποίο χτίστηκε το 1745 ως δημόσιος χώρος περιπάτου με τον σχεδιασμό των μονοπατιών να σχηματίζει τον σταυρό της Λεγεώνας της Τιμής. Στο κέντρο του πάρκου υπάρχει ένα μεγάλο σιντριβάνι, το Admiral Bruart Memorial Fountain, το οποίο κατασκευάστηκε από τον Φρεντερίκ Ωγκύστ Μπαρτολντί το 1864 και συμβολίζει την έννοια των τεσσάρων ηπείρων, με τις οποίες είχε εμπορικές σχέσεις η Γαλλία, υποδηλώνοντας μ' αυτόν τον τρόπο την ναυτική της δύναμη εκείνη την εποχή. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο του συγκεκριμένου πάρκου είναι ένα καρουσέλ, το οποίο ξεχωρίζει για το στιλ του καθώς θυμίζει αντίστοιχα καρουσέλ του 1900 κι επειδή διαθέτει κλειστή γκαλερί, καθιστώντας το μοναδικό στην Ευρώπη.  

Στο σιδηροδρομικό σταθμό φτάσαμε την ώρα που η πλάση έπαιρνε μια χρυσαφένια απόχρωση καθώς ο ήλιος άγγιζε πια τον ορίζοντα. Όλα γύρω ήταν ήρεμα κι όμορφα, αφήνοντας την αίσθηση μιας χρόνιας και μόνιμης μεθυστικότητας από τις τοπικές ποικιλίες κρασιού. Ο κόσμος στην αποβάθρα απολάμβανε σιωπηλός τις τελευταίες ακτίνες του ήλιου, αφήνοντας την αίσθηση μιας γαλήνιας ικανοποίησης για τις συνθήκες ζωής που έχουν σ' αυτά τα όμορφα μέρη της μεγάλης γαλλικής Ανατολής. Η αλήθεια είναι πως τους ζήλεψα αρκετά...

Εγκισάιμ, Ρικβίρ & Ριμπωβιλέ, διασχίζοντας το μονοπάτι του αλσατικού κρασιού

Δεν είναι τυχαίο που η Αλσατία είναι μια από τις πιο φημισμένες περιοχές της Ευρώπης, τόσο για τις πανέμορφες πόλεις της και τα παραμυθένια της χωριά όσο και για την πλούσια φύση της, τα καταπράσινα βουνά της αλλά και τους αχανείς κάμπους γεμάτους αμπέλια που συνορεύουν με τον Μέλανα Δρυμό. Σ' αυτόν τον πλούσιο τόπο εκτείνεται κι ο διάσημος δρόμος του αλσατικού κρασιού. Στο δρόμο αυτό μπορεί κανείς να επισκεφθεί όλα τα χωριά που ζουν με την καλλιέργεια αμπελιών και την παραγωγή κρασιών, αν και στις μέρες μας, έχουν γίνει και τουριστικοί προορισμοί. Πρωτεύουσα σ' αυτό το σύμπλεγμα των χωριών είναι η Κολμάρ, για την οποία θα αναφερθώ σε άλλη ανάρτηση.

Η Αλσατία βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Γαλλίας, απλώνεται κατά μήκος του ποταμού Ρήνου κι αποκαλείται από τους Γάλλους ως Grand Est (Μεγάλη Ανατολή) καθώς υπήρξε για πολλούς αιώνες μήλο τις έριδος με την Γερμανία. Το όνομά της έχει γερμανικές ρίζες και προέρχεται από τον ποταμό Ιλλ (Ill) καθώς ονομαζόταν Elsass, δηλαδή η "περιοχή του Ιλλ". Η πολυετής διεκδίκηση της Αλσατίας από τους δυο γειτονικούς λαούς, άφησε στο πέρασμα του χρόνου μια περιοχή με έντονες επιρροές από τις δύο χώρες, προσφέροντας σήμερα έναν μοναδικό αρχιτεκτονικό, καλλιτεχνικό και γαστρονομικό πλούτο. Αυτό όμως που την έχει κάνει διάσημη είναι το φημισμένο της κρασί. 

Η παραγωγή του κρασιού επέφερε οικονομική άνθηση στην ευρύτερη περιοχή και δημιούργησε ένα σύμπλεγμα πανέμορφων χωριών, τα οποία σήμερα συγκαταλέγονται στα ομορφότερα της Γαλλίας. Οι αποστάσεις μεταξύ τους είναι σχετικά μικρές κι είναι εύκολα προσβάσιμα είτε έχει κανείς δικό του μέσο είτε χρησιμοποιώντας τις τοπικές συγκοινωνίες. Στη δική μας επίσκεψη αφιερώσαμε δύο μέρες κι επισκεφθήκαμε τα χωριά Εγκισάιμ, Ρικβίρ και Ριμπωβιλέ. 

Το Εγκισάιμ βρίσκεται μόλις 5 χλμ. νοτίως της Κολμάρ κι ανήκει στο διαμέρισμα του Άνω Ρήνου. Τον Μάιο του 2013 ψηφίστηκε ως το "Αγαπημένο γαλλικό χωριό" (Village préféré des Français), μια ετήσια διάκριση που περνάει από πόλη σε πόλη στη Γαλλία, αποδεικνύοντας πως η συγκεκριμένη βράβευση μόνο τυχαία δεν είναι. Επίσης, ανήκει στην ένωση των πιο όμορφων χωριών της Γαλλίας (Les Plus Beaux Villages de France). Το Εγκισάιμ ήταν το πιο μικρό από τα τρία χωριά που επισκεφθήκαμε και το πιο χαρακτηριστικό καθώς αποτελείται από δυο ομόκεντρους κύκλους κατοικιών γύρω από ένα παλιό οχυρό που βρισκόταν εκεί. Παρόλο που το χωριό είναι χτισμένο αιώνες πριν, η παραδοσιακή του αρχιτεκτονική έχει παραμείνει ανέπαφη. 

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η ανθρώπινη παρουσία στη συγκεκριμένη περιοχή, υπολογίζεται από την Παλαιολιθική Εποχή ενώ πολύ αργότερα κατοικήθηκε από τη γαλατική φυλή (Séquanes). Η καλλιέργεια του κρασιού ξεκίνησε  με την έλευση των Ρωμαίων. Τον 13ο αιώνα, οι Δούκες της Αλσατίας έχτισαν ένα οκταγωνικό κάστρο για να προστατεύει τους αμπελώνες δυο τοπικών ποικιλιών. Περιμετρικά του συγκεκριμένου κάστρου αναπτύχθηκε ο σημερινός οικισμός, ο οποίος υπήρξε γενέτειρα του Πάπα Λέοντα ΙΧ (1002-1054). Σήμερα, στη θέση του μεσαιωνικού κάστρου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Λέοντος Θ', καθώς οι καθολικοί είχαν αγιοποιήσει τον συγκεκριμένο Πάπα.

Ξεκινήσαμε τον περίπατό μας από τον εξωτερικό κύκλο και μετά συνεχίσαμε στον δεύτερο εσωτερικό, καταλήγοντας στο τέλος για να απολαύσουμε το μεσημεριανό μας καφέ στην κεντρική πλατεία, όπου εξακολουθούν να δεσπόζουν τα απομεινάρια του μεσαιωνικού πύργου και το σιντριβάνι με το άγαλμα του Αγίου Λέοντα, το οποίο τοποθετήθηκε εκεί το 1842. Στις περιπλανήσεις μας συναντήσαμε πολλά περιποιημένα μικρά σπίτια με τις παραδοσιακές ξυλοδεσιές που συναντάμε στην ευρύτερη γαλλογερμανική περιοχή, τα έντονα χρώματα στις προσόψεις τους και τα φορτωμένα παράθυρά τους με πολύχρωμα και μυρωδάτα λουλούδια. Επίσης, στις προσόψεις αρκετών σπιτιών συναντήσαμε τις χαρακτηριστικές επιγραφές στην Αλσατική διάλεκτο, η οποία πρόσφερε μια περαιτέρω μυσταγωγική αύρα στο χωριό. Πέρα από την παραμυθένια του ομορφιά, αυτό που μου έκανε μεγάλη εντύπωση στο χωριό ήταν η καθαριότητά του παρά το πλήθος των επισκεπτών του που είναι δυσανάλογο με το μέγεθος του χωριού αλλά κι η απόλυτη ησυχία που επικρατούσε καθώς οι επισκέπτες σεβόντουσαν την ήρεμη ζωή των κατοίκων του χωριού. Η ησυχία ήταν τόσο έντονη που σε ορισμένα σημεία αισθανθήκαμε πως περιπλανιόμαστε ολομόναχοι στα πλακόστρωτα σοκάκια του.

Την επόμενη μέρα επισκεφθήκαμε το Ρικβίρ (στα γαλλικά γράφεται Riquewihr ενώ στα γερμανικά Reichenweier), το οποίο απέχει 11 χλμ. βορειοδυτικά της Κολμάρ και θεωρείται κι αυτό με τη σειρά του ως ένα από τα ωραιότερα γαλλικά χωριά, καθώς ανήκει στην ένωση των πιο όμορφων χωριών της Γαλλίας (Les Plus Beaux Villages de France). Χτισμένο στους πρόποδες της ανατολικής πλευράς των Βόσγιων Ορέων, το χωριό ανήκει στον Αλσατικό δρόμο του κρασιού καθώς οι περισσότεροι κάτοικοί του ασχολούνται με την καλλιέργεια των σταφυλιών και την παραγωγή κρασιού, κυρίως της ποικιλίας Riesling. Γι' αυτό το λόγο, πολλοί το αποκαλούν ως το "χωριό των αμπελουργών". Κατά την άποψή μου, το Ρικβίρ είναι το πιο όμορφο από τα τρία χωριά που επισκεφθήκαμε, καθώς ξεχωρίζει για τα πολύχρωμα διώροφα αλλά και τριώροφα σπίτια του, των οποίων η παλέτα των προσόψεών τους, ποικίλει με ζωηρές αποχρώσεις του κίτρινου, του μπλε, του κόκκινου, του πράσινου, του βεραμάν, της ώχρας, του ροζ και του πορτοκαλί, προσθέτοντας μια ανάλαφρη, φωτεινή διάσταση στη μεσαιωνική αρχιτεκτονική του, η οποία έχει διατηρηθεί από τον 16ου αι. καθώς το χωριό έμεινε ανέπαφο από τις καταστροφές του Α' και Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, ένα από τα κοινά στοιχεία που έχει το Ρικβίρ με το Εγκισάιμ είναι τα πολύχρωμα λουλούδια που στολίζουν τα παράθυρα των σπιτιών. Σε κάθε γωνιά του Ρικβίρ συναντάς μια ποικιλία καλαίσθητων πινελιών ενός "ζωντανού πίνακα" που τραβούν μεμιάς την προσοχή των επισκεπτών. 

Επίσης, στο χωριό έχουν μείνει απομεινάρια του μεσαιωνικού τείχους που προστάτευε τον οικισμό κι ο πύργος Dolder που αποτελούσε τη δυτική πύλη του χωριού και χρονολογείται από τον 13ο αι. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση πως σε πολλά από τα παλιά κτήρια του χωριού, έχουν διατηρηθεί τα ισόγεια κελάρια τους, που είχαν για να αποθηκεύουν οι παραγωγοί το κρασί τους, τα οποία όμως σήμερα έχουν μετατραπεί σε τουριστικά μαγαζιά αλλοιώνοντας κάπως την αυθεντικότητα του χωριού. Ωστόσο έχει διατηρηθεί το Κελάρι Χούγκελ, το οποίο φιλοξενεί το πιο παλιό βαρέλι στον κόσμο, το οποίο χρονολογείται από το 1715.

Ιστορικά, η πρώτη αναφορά που γίνεται για το συγκεκριμένο χωριό, χρονολογείται από το 1094, η οποία έκανε λόγο την αμπελουργία που άνθιζε στη συγκεκριμένη περιοχή. Το 1291, το χωριό πέρασε στα χέρια του Κόμη του Χόμπουργκ (Homburg), ο οποίος το οχύρωσε και σχημάτισε μια τάφρο περιμετρικά του οικισμού. Όμως, η κυριαρχία του κράτησε λιγότερο από 30 χρόνια καθώς το Ρικβίρ πέρασε στην κατοχή του Κόμη Ούρλιχ Χ της Βυρτεμβέργης και παρέμεινε σ' αυτήν ως το 1796, καθώς μετά πέρασε στη Γαλλία. Αξίζει να σημειωθεί πως το Ρικβίρ υπήρξε ένα "Winzerdorf", δηλαδή ένα «Αμπελουργικό Χωριό», καθώς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως εμπορικό κέντρο για το αλσατικό και το γερμανικό κρασί. Μάλιστα, το 1520 δημιουργήθηκε η πρώτη ένωση αμπελουργών, γεγονός που αντανακλά τη σημασία της αμπελοκαλλιέργειας στην περιοχή. Εκείνη την περίοδο, το Ρικβίρ γνώρισε μια μεγάλη οικονομική άνθηση.

Παρά το μέγεθός του, το Ρικβίρ έχει αρκετά σημεία που αξίζει να επισκεφθεί κανείς, όπως ο Πύργος των Κλεφτών, ο οποίος είναι τμήμα τον οχυρώσεων του 13ου αι. Ο πύργος αυτός είχε χρησιμοποιηθεί ως φυλακή αλλά σήμερα έχει μετατραπεί σε μουσείο. Ένας από τους ορόφους του συνδέεται με ένα οινοπαραγωγικό κτίσμα του 1563, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να πάρουν μια γεύση τόσο για την άμυνα της πόλης όσο και για την οινοποιητική της παράδοση.

Το Δημαρχείο του Ρικβίρ είναι το πρώτο αξιοθέατο που συναντά κανείς με το που φτάσει στο χωριό. Χτίστηκε τον 18ο αι. και θεωρείται ως ένα από τα πιο κομψά αρχιτεκτονικά κτήρια του χωριού, το οποίο μαρτυρά την οικονομική ευημερία του Ρικβίρ την περίοδο της ακμής του. 

Από την μεγάλη πύλη που βρίσκεται στο ισόγειο του δημαρχείου, ξεκινάει ο κεντρικός πεζόδρομος του χωριού που έχει το όνομα του Στρατηγού Ντε Γκωλ (Rue du General de Gaulle), ο οποίος καταλήγει στον πύργο Dolder. Σε αυτό τον καλοδιατηρημένο πεζόδρομο αλλά και τα πέριξ στενάκια υπάρχουν σήμερα πολλά καφέ, μπιστρό, εστιατόρια και καταστήματα με τοπικά προϊόντα όπως κρασιά, μέλι, αλσατικές πίτες αλλά κι αναμνηστικά. Ωστόσο, στα γύρω στενά του συγκεκριμένου δρόμου υπάρχουν μικρά οικογενειακά οινοποιεία, τα οποία αξίζει να επισκεφθεί κανείς για να δοκιμάσει αλλά και να αγοράσει φυσικά,  τις ποικιλίες κρασιών που παράγουν.

Στο τελείωμα του κεντρικού δρόμου ορθώνεται το σημαντικότερο μνημείο του χωριού, το οποίο είναι ο ύψους 25 μέτρων Πύργος Ντόλντερ (Dolder). Ο συγκεκριμένος πύργος, ο οποίος χρονολογείται από τον 1291, υπήρξε αμυντικό οικοδόμημα που προστάτευε το χωριό από τους εισβολείς αλλά σήμερα έχει μετατραπεί σε ορόσημο του Ρικβίρ. Στους ορόφους του πύργου υπάρχει έκθεση που παρουσιάζει την ιστορία του χωριού από τον 13ο ως τον 17ο αι. ενώ στην κορυφή του μπορεί να θαυμάσει κανείς την κοιλάδα του Ρήνου από ψηλά.

Σε ένα από τα σοκάκια που τέμνουν κάθετα τον κεντρικό δρόμο του χωριού, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου, η οποία χρονολογείται από τον 15ο αι. κι είναι ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά κτήρια του Ρικβίρ. Μεμιάς ξεχωρίζει από τα παραδοσιακά σπίτια που βρίσκονται γύρω της καθώς, η γοτθική της αρχιτεκτονική, της δίνει μια τάση προς τον ουρανό. 

Τέλος, στο Ρικβίρ βρίσκεται το Μουσείο Hansi, το οποίο είναι αφιερωμένο στον διάσημο Αλσατό καλλιτέχνη και σκιτσογράφο Jean-Jacques Waltz, γνωστό ως Hansi. Το μουσείο παρουσιάζει μια συλλογή από έργα του που απεικονίζουν την καθημερινή ζωή και την παράδοση της Αλσατίας μέσα από μια ρομαντική και χιουμοριστική ματιά.

Ένα τελευταίο στοιχείο που μου τράβηξε την προσοχή στο Ρικβίρ, ήταν η συλλογή μεγάλων φωτογραφικών ντοκουμέντων από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που ήταν διάσπαρτα σε όλο το χωριό και κυρίως στα σοκάκια ή στα σημεία που είχαν τραβηχτεί τότε. Μια πρωτοβουλία ενδιαφέρουσα διότι από τη μια διατηρεί τη μνήμη άσβεστη αλλά από την άλλη σε κάνει αποδέκτη της μονόπλευρης (και πιθανότατα προπαγανδιστικής) καταγραφής και παρουσίασης της ιστορίας σε μια περιοχή της Ευρώπης που για αιώνες περνούσε από τα χέρια του ενός στα χέρια του άλλου.

Οι περιπλανήσεις μας στα αλσατικά χωριά ολοκληρώθηκαν με την απογευματινή μας επίσκεψη στο Ριμπωβιλέ (στα γαλλικά γράφεται Ribeauvillé ενώ στα γερμανικά Rappoltsweiler), το οποίο βρίσκεται 16 χλμ. από την Κολμάρ. Το χωριό ήταν γνωστό από τον 8ο αι. ως Rathaldovilare κι άνηκε στους Επισκόπους της Βασιλείας. Στη συνέχεια πέρασε στους Λόρδους κι αργότερα στους Κόμητες του Rappoltstein, οι οποίοι ήταν από τους πιο διάσημους ευγενείς στην Αλσατία.

Σε σχέση με το Εγκισάιμ που έχει στρογγυλό σχήμα και το Ρικβίρ που έχει σχεδόν τετράγωνο σχήμα, το Ριμπωβιλέ εκτείνεται κατά μήκος της κοιλάδας. Περιμετρικά του χωριού έχουν μείνει απομεινάρια από τα μεσαιωνικά τείχη ενώ εντός του οικισμού έχουν διατηρηθεί κάμποσα γραφικά μεσαιωνικά σπίτια. Στην καρδιά του χωριού θα συναντήσει κανείς τις δυο παλιές γοτθικές εκκλησίες του Αγίου Γρηγορίου και του Αγίου Αυγουστίνου καθώς και το δημαρχείο, το οποίο φιλοξενεί μια πολύτιμη συλλογή αρχαιοτήτων. Δίπλα στο Δημαρχείο ορθώνεται ο Πύργος των Κρεοπωλών (Bouchers), ο οποίος χτίστηκε το 1260 κι έχει ύψος 30 μέτρα. Ο συγκεκριμένος πύργος είναι ο τελευταίος από τους τέσσερις πύργους που ανήκαν στην οχύρωση του χωριού. Ο πύργος είναι χτισμένος σε δυο διαφορετικές περιόδους, κάτι που φαίνεται από τα διαφορετικά οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στο κάτω μέρος που ορθώθηκε τον 13ο αι. με το πάνω μέρος που χτίστηκε τον 16ο αι. Στο τελείωμα του πύργου έχει τοποθετηθεί ένα μεγάλο ρολόι και το οικόσημο της οικογένειας Ribeaupierre. Κάτω από τον μεγάλο πύργο απλώνεται η μεσαιωνική αγορά του χωριού. 

Συνεχίζοντας την βόλτα μας, συναντήσαμε την Place de la Sinne με το υπέροχο σιντριβάνι της, έργο του Andre Friederich, ενός γλύπτη με καταγωγή από το Ριβωμπιλέ, ο οποίος το 1861 αποφάσισε να το δωρίσει στη γενέτειρά του. Το έργο προοριζόταν για την Plaza de la Republica ή το Δημαρχείο αλλά τελικά αποφασίστηκε να εγκατασταθεί στη θέση που βρίσκεται μέχρι σήμερα. Η μορφή που βρίσκεται στη κορυφή του σιντριβανιού είναι μια αλληγορία του Ριβωμπιλέ. Περιμετρικά του σιντριβανιού, απλωνόταν ένα σύμπλεγμα βαρελιών κρασιού. Ολοκληρώσαμε τις περιπλανήσεις μας στο χωριό μέχρι το τελείωμα της Grand Rue, απ' όπου μπορούσαμε να θαυμάσουμε τα τρία διάσημα κάστρα της Αλσατίας, το Saint-Ulrich, το Girsberg και το Haut-Ribeaupierre, τα οποία παλαιότερα ανήκαν στους άρχοντες του Ριβωμπιλέ (ή Rappoltstein). 

Λίγο πριν δύσει ο ήλιος πίσω από τα βουνά της περιοχής, πήραμε το λεωφορείο για να επιστρέψουμε στην Κολμάρ. Μπαίνοντας στο όχημα, άκουσα από τα ηχεία να παίζει ένα γνωστό κομμάτι των Doors. "Ωραία μουσική" είπα στον οδηγό, ο οποίος αμέσως έλαμψε από τη χαρά του. Προσπαθώντας να μιμηθεί την αμερικανική προφορά, γεγονός που μου έκανε μεγάλη εντύπωση καθώς το έκανε ένας Γάλλος (μάλλον ξέχασε για λίγο τον σοβινισμό του) θέλησε να μου εξηγήσει γιατί αγαπάει τόσο πολύ την ροκ μουσική. Με την όμορφη διάθεση του οδηγού, το απαλό φως του ήλιου και τη γνώριμη φωνή του Τζιμ Μόρισον, επιστρέψαμε στη Κολμάρ. 

Μασσαλία, η γαλλική πόλη με το ελληνικό ταμπεραμέντο

Από τα μέχρι τώρα ταξίδια μου, κατατάσσω την Μασσαλία στην κατηγορία των πόλεων που ενώ τις επισκέπτομαι με προκατειλημμένη διάθεση, τελικά τις αποχωρίζομαι με μεγάλη δυσκολία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Μασσαλία μου είχε δημιουργήσει αρκετές επιφυλάξεις εξαιτίας της εγκληματικότητας που την μαστίζει εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα, λίγους μήνες πριν την επίσκεψή μου εκεί, είχε προηγηθεί ένα ακραία αιματηρό ξεκαθάρισμα λογαριασμών των συμμοριών της πόλης, το οποίο είχε προκαλέσει την αγανάκτηση των κατοίκων της κι είχε εντείνει την ανησυχία μου για τη διαμονή μου εκεί. Όμως, από τις πρώτες μας επιφυλακτικές περιπλανήσεις, η ανησυχία μου άρχισε να σβήνει και να αντικαθίσταται από έναν ενθουσιασμό που όλο και περισσότερο φούντωνε. Μετά από τρεις μέρες, ήμουν σε θέση να δηλώσω με απόλυτη βεβαιότητα πως είμαι τρελά γοητευμένος και μαγεμένος με αυτήν την πόλη. 

Η Μασσαλία είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κυανής Ακτής κι η δεύτερη μεγαλύτερη της Γαλλίας, με 2 εκατομμύρια κατοίκους. Θεωρείται πως είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης κι ένα από τα ισχυρότερα λιμάνια της Μεσογείου για πολλούς αιώνες. Επίσης, η Μασσαλία υπήρξε γενέτειρα σπουδαίων ανθρώπων στο χώρο των τεχνών αλλά και πηγή έμπνευσης γι' άλλους. Στην πόλη αυτή γεννήθηκαν ο χορογράφος Μορίς Μπεζάρ, ο ποιητής Εντμόν Ροστάν κι ο συγγραφέας Αντονέν Αρτό κι ενέπνευσε τους ζωγράφους Σεζάν, Μπρακ και Ρενουάρ. Τέλος, δεν γίνεται να παραλείψω πως κέρδισε την καρδιά του κοσμογυρισμένου Νίκου Καββαδία. 

Η Μασσαλία πέρασε πολλές περιόδους άνθησης και παρακμής. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αναιρέσει το βεβαρημένο της ιστορικό κι επιδιώκει να προβάλλει ένα πιο σύγχρονο κι ανανεωμένο πρόσωπο. Όμως, πίσω από τη σημερινή της "νεανική" κι εναλλακτική της όψη, κρύβεται μια μακραίωνη ιστορία με ελληνικές καταβολές, που κάνουν τους Μασσαλιώτες περήφανους μέχρι και σήμερα. Οι αρχαιοελληνικές ρίζες της πόλης είχαν καθοριστική επίδραση στη διαμόρφωση της «ναυτικής» της ταυτότητας. 

Η ιστορία της Μασσαλίας ξεκινάει από το 600 π.Χ, όταν η πόλη ιδρύθηκε από Έλληνες Φωκαείς. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Πρωτέας έφυγε από την πατρίδα του την Φώκαια, αναζητώντας κατάλληλες τοποθεσίες στη Μεσόγειο για να ιδρύσει εμπορικούς κόμβους. Φτάνοντας στον κόλπο του Λακιντόν, ανακάλυψε μια πρόσφορη περιοχή όπου κατοικείτο εκείνη την εποχή από διάφορες φυλές Λιγουρίων. Ο Πρωτέας προσκλήθηκε από τον αρχηγό μιας φυλής, που μετά από ένα συμπόσιο, του πρόσφερε το χέρι της κόρης του Γκυπτίς σε γάμο. Εκείνος δέχτηκε και εγκαταστάθηκε με την σύζυγό του σε έναν λόφο βορειότερα, ο οποίος μετατράπηκε στον ιδρυτικό πυρήνα της μεγάλης μητρόπολης.

Η Μασσαλία εξελίχθηκε σε μεγάλη εμπορική αποικία, με πάνω από χίλιους κατοίκους, που γέννησε πολλές σημαντικές προσωπικότητες, όπως τον γεωγράφο κι εξερευνητή Πυθέας (4ος αιώνας π.Χ) και τον θαλασσοπόρο Ευθυμένη τον Μασσαλιώτη. Για πολλά χρόνια υπήρξε ένα δραστήριο εμπορικό κέντρο διανομής κρασιού και σκλάβων μεταξύ των Γαλατών και των Ρωμαίων. Όμως, το 49 π.Χ. έχασε την ανεξαρτησία της μετά την κατάληψη της πόλης από τον Ιούλιο Καίσαρα. Εκείνην την περίοδο, τα ίχνη της αρχαιοελληνικής πόλης αντικαταστάθηκαν από έναν πιο σύγχρονο ρωμαϊκό οικισμό, ο οποίος με τη σειρά του δεν κατάφερε να διατηρηθεί μέχρι σήμερα. Κάποια απομεινάρια από τους δυο μεγάλους πολιτισμούς της αρχαιότητας που σφράγισαν την ιστορία της περιοχής, έσβησαν οριστικά τόσο από την παραμέληση των τοπικών αρχών όσο κι από τους βομβαρδισμούς από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Μετά την πτώση της Ρώμης η Μασσαλία έπεσε διαδοχικά στα χέρια Βησιγότθων, Οστρογότθων και Φράγκων. Τους επόμενους αιώνες, η πόλη βίωσε διαδοχικά περιόδους σημαντικής οικονομικής ακμής αλλά και βαθιάς κρίσης, όπως π.χ. όταν έχασε πάνω από τον μισό πληθυσμό της κατά την φονική επιδημία της βουβωνικής πανώλης την περίοδο 1347-1349. Το 1792 ήταν μία από τις πόλεις που δέχτηκαν με τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό τη Γαλλική Επανάσταση, στέλνοντας πολλούς στρατιώτες στο Παρίσι. Από τα πολεμικά εμβατήρια των συγκεκριμένων ανδρών προήλθε αργότερα ο διάσημος γαλλικός εθνικός ύμνος, η επονομαζόμενη "Μασσαλιώτιδα". Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης ισοπεδώθηκε από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών και των Ιταλών, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αποζημιώσουν και να συνεισφέρουν στην μεταπολεμική της ανοικοδόμηση. Από το 1962 η πόλη έγινε το μεγαλύτερο κέντρο εισόδου μεταναστών στην Ευρώπη, καθώς από το λιμάνι της πέρασαν τουλάχιστον 1.000.000 μετανάστες, κυρίως από την Αλγερία. Σήμερα η  Μασσαλία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό αλλοδαπών μεταναστών από οποιαδήποτε άλλη πόλη στη Γαλλία. Σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της αποτελείται από Αφρικανούς κι Άραβες, με σημαντικά ποσοστά Ρώσων, Ισπανών, Ιταλών, Τούρκων, Αρμενίων, Εβραίων και Κινέζων, προσφέροντας μια πολυπολιτισμική αύρα στις γειτονιές της.

Οι περιπλανήσεις μας στην πανέμορφη πόλη της Μασσαλίας ξεκίνησαν από το διασημότερο αξιοθέατο και σήμα κατατεθέν της πόλης, τη Βασιλική Notre Dame de la Garde, η οποία στέκει στην κορυφή ενός λόφου πάνω από το παλιό λιμάνι. Πρόκειται για μια νεοβυζαντινή εκκλησία με χαρακτηριστική επένδυση από λευκό ασβεστόλιθο, πράσινο ψαμμίτη και γκρι μάρμαρο, της οποίας την αρχιτεκτονική επιμελήθηκε ο Henri Jaques Esperadieu. Ξεκίνησε τη λειτουργία της με τη μορφή που έχει σήμερα τον Ιούνιο του 1864 αφού αντικατέστησε το ναό που βρισκόταν προηγουμένως εκεί από το 1214. Από κοντά μοιάζει αρκετά με οχυρό, καθώς βρίσκεται σε ένα υπερυψωμένο προαύλιο, του οποίου η πρόσβαση γίνεται μέσω μιας ανακλινόμενης ξύλινης γέφυρας. Το οικοδόμημα που βρίσκεται εντός των ψηλών τειχών, αποτελείται από τρία μέρη. Πρώτα συναντάμε μια ρωμαϊκή κρύπτη, την οποία προσπεράσαμε αμέσως καθώς δεν είχε κάτι αξιόλογο να δούμε. Ακριβώς από πάνω της στέκει ο νεοβυζαντινός ναός με την εκπληκτική ψηφιδωτή του διακόσμηση. Μείναμε αρκετή ώρα εντός του ναού εντυπωσιασμένοι από τα υπέροχα ψηφιδωτά, τα ναυτικά αναθήματα που θα αναφερθώ παρακάτω και τα πορτραίτα πλοίων που είναι κρεμασμένα στους τοίχους. Το κτηριακό σύμπλεγμα ολοκληρώνεται με το καμπαναριό ύψους 41 μέτρων, στην κορυφή του οποίου στέκει ένα χρυσό άγαλμα της Παναγίας, ύψους άνω των 11 μέτρων. Όταν έχει καλό καιρό, το άγαλμα μαζί με το καμπαναριό λειτουργούν ως ένα είδος φάρου για τους ναυτικούς.

Η ύπαρξη των ναυτικών αναθημάτων που είναι κρεμασμένα στο εσωτερικό του ναού, είναι μια θρησκευτική συνήθεια που προέρχεται από την ύπαρξη μιας παλαιότερης εκκλησίας που βρισκόταν στη θέση της σημερινής βασιλικής από τον 12ο αιώνα. Εκείνη την εποχή, οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Μασσαλίας ήταν συνδεδεμένοι με κάποιο τρόπο με τη θάλασσα, οπότε οι ναυτικοί έφερναν στην εκκλησία κομμάτια από εξαρτήματα πλοίων και βυθισμένων ναυαγίων για να κερδίσουν κάποια θεϊκή προστασία για τα ταξίδια τους. Αυτή η θρησκευτική παράδοση έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα, γι' αυτό υπάρχει αυτή η πλούσια συλλογή μοντέλων από παλιά και σύγχρονα πλοία, αεροπλάνα και ελικόπτερα διάσωσης, η οποία αιωρείται από την οροφή της βασιλικής.

Καθώς ο λόφος είναι ο ψηλότερος στο κέντρο της πόλης, προσφέρει την καλύτερη θέα της Μασσαλίας. Από εκεί ψηλά αντικρίσαμε το νησιωτικό σύμπλεγμα που προστατεύει την είσοδο του Παλιού Λιμανιού, το φημισμένο πανεπιστήμιο της πόλης Aix-Marseille University, τα δύο φρούρια που προστατεύουν την είσοδο του λιμανιού, το διάσημο μουσείο Μεσογειακού Πολιτισμού Mucem, το θρυλικό στάδιο Βελοντρομ κι ένα σωρό άλλα αξιοθέατα που μας περίμεναν να τα επισκεφθούμε.

Από το λόφο που βρίσκεται η Βασιλική Notre Dame de la Garde, κατηφορίσαμε στο Παλιό της Λιμάνι, το οποίο θεωρείται ως το δεύτερο πιο αναγνωρισμένο σημείο της πόλης κι υπήρξε φόντο όλων των σημαντικών γεγονότων που έχουν σημειωθεί εκεί. Το σημαντικότερο αξιοθέατο του Παλιού Λιμανιού είναι τα δύο οχυρά που έλεγχαν κάποτε την είσοδό του και τα τείχη τους που σχεδιάστηκαν για να αποκρούουν τόσο τις εχθρικές επιθέσεις από τη θάλασσα όσο και τις έντονες δραστηριότητες των ίδιων των κατοίκων της πόλης. Σήμερα, το Παλιό Λιμάνι είναι το σημείο που συγκεντρώνονται οι κάτοικοι της Μασσαλίας για επίσημους εορτασμούς, κοινωνικές διαμαρτυρίες αλλά και για καθημερινές στιγμές χαλάρωσης. Εξάλλου, το σύγχρονο εμπορικό λιμάνι της πόλης μεταφέρθηκε λίγο πιο έξω από τον αστικό ιστό, μειώνοντας αισθητά την κίνηση του παλιού λιμανιού, το οποίο σήμερα φιλοξενεί σκάφη αναψυχής και ψαράδικα κι οι παλιοί αποθηκευτικοί του χώροι έχουν μετατραπεί σε μοντέρνους χώρους εστίασης.

Στην είσοδο του Παλιού Λιμανιού βρίσκεται ένα σύγχρονο κι άκρως ενδιαφέρον μουσείο με εκπληκτικό αρχιτεκτονικό ύφος, το οποίο παρόλο που φαίνεται παράταιρο με το τοπίο, έχει δέσει εντυπωσιακά κι αρμονικά με τα μνημεία που βρίσκονται γύρω του. Το Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée, ή αλλιώς Mucem, εγκαινιάστηκε στη Μασσαλία την περίοδο που η γαλλική πόλη διετέλεσε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2013 και αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον μουσειακό ίδρυμα παγκόσμιων προδιαγραφών. Η θεματολογία του εστιάζει στους πολιτισμούς των μεσογειακών χωρών και στην αλληλεπίδρασή τους μέσα από το εμπόριο, κάτι που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτισμικής ταυτότητας, της ιστορίας και της παράδοσης των ευρωπαίων κρατών που βρέχονται σήμερα από τη Μεσόγειο θάλασσα. Οι εκθεσιακές συλλογές του είναι πλούσιες κι ο τρόπος παρουσίασης τους προσφέρει μια εντυπωσιακή διάδραση με το κοινό. Έχω την αίσθηση πως είναι ένα από τα μουσεία που έχω προσφέρει αρκετή ώρα περιπλανήσεων στις αίθουσες του.

Απέναντι από το Mucem βρίσκεται ο επιβλητικός καθεδρικός ναός Major, ο οποίος είναι το μεγαλύτερο θρησκευτικό οικοδόμημα της πόλης κι είναι αφιερωμένος στην Παναγιά. Ο καθεδρικός ναός χτίστηκε μεταξύ 1852 με 1893 στην άκρη της συνοικίας Panier κι εντυπωσιάζει με το ασυνήθιστο και περίτεχνο νεοβυζαντινό του στυλ. Η εξωτερική του όψη ξεχωρίζει με τα έντονα αραβικά στοιχεία κι η είσοδός του με την περίτεχνη λιθοδομή και τον ψηφιδωτό διάκοσμο στους θόλους της.

Μέσω μιας αερογέφυρας που ξεκινάει από το Mucem περάσαμε στο παλιό οχυρό του Saint-Jean, το οποίο υπήρξε κλειστό για το κοινό για πολλά χρόνια. Πλέον έχει αναστηλωθεί, μετατρέποντάς το σε μέρος στο οποίο μπορεί κανείς να περιπλανηθεί και να απολαύσει τη θέα στη θάλασσα και τους μεσογειακούς κήπους που το περιβάλλουν. Από το 2013 τα τρία τμήματα του φρουρίου, ο πύργος King Rene, το κτίριο DRASSM και το κτίριο Georges Henri Riviere χρησιμοποιούνται για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις.

Παίρνοντας μια άλλη αερογέφυρα (κατά κάποιο τρόπο συνέχεια της αερογέφυρας που ξεκινάει από το Mucem) βρεθήκαμε στο λόφο που φιλοξενεί την παλιά συνοικία της Μασσαλίας, την περίφημη Le Panier με την μποέμικη αύρα της και τα πολύχρωμα σοκάκια της, τα οποία είναι γεμάτα γκράφιτι, θέατρα, ζεστά μπιστρό και καταστήματα φορτωμένα με αντίκες και σπάνια αντικείμενα για μανιώδεις συλλέκτες. Θα μπορούσαμε άνετα να παρομοιάσουμε τη συγκεκριμένη συνοικία με την Πλάκα και τα Αναφιώτικα της Αθήνας κι όχι άδικα. Επίσης, εικάζεται ότι στην πλατεία Place de Lenche με τα όμορφα καφέ της, η οποία έχει μια κατηφορική κλίση με θέα προς το παλιό λιμάνι και τον απέναντι λόφο με τη βασιλική της Notre Dame de la Garde, εγκαταστάθηκαν οι Αρχαίοι Έλληνες. Αυτό που με εντυπωσίασε στη συγκεκριμένη συνοικία είναι ο νεανικός της παλμός, τα καλαίσθητα γκράφιτι που προσπαθούν να εναρμονιστούν με τις γήινες αποχρώσεις των σπιτιών, τη ζεστασιά των ανθρώπων που έχουν ανοίξει όμορφα και γουστόζικα μαγαζάκια στα στενά σοκάκια της και μια έκπληξη που μας βρήκε στην Place de la Charité, η οποία φιλοξενεί το Μουσείο Μεσαιωνικής Αρχαιολογίας και Τεχνών της Αφρικής, της Ωκεανίας και της Αμερικής. Στο συγκεκριμένο μουσείο φιλοξενείται η μεγαλύτερη αιγυπτιακή συλλογή που υπάρχει στη Γαλλία, μετά την αντίστοιχη που στεγάζεται στο μουσείο του Λούβρου. 

Το "La Vieille Charité", όπως ονομάζεται το συγκεκριμένο μουσείο, είναι ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα της Μασσαλίας. Αρχικά χτίστηκε τον 17ο αιώνα ως φιλανθρωπικό ίδρυμα για τους φτωχούς σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Pierre Puget, αλλά με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε. Σήμερα φιλοξενεί ένα πολιτιστικό συγκρότημα που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Τις τελευταίες δεκαετίες, το La Vieille Charité έχει μετατραπεί σε ένα ζωντανό πολιτιστικό κέντρο, προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα εκθέσεων τέχνης, μουσείων και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Επίσης φιλοξενεί διάφορες περιοδικές εκθέσεις, παραστάσεις και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτός ο συνδυασμός ιστορίας, πολιτισμού και τέχνης καθιστά το La Vieille Charité έναν μοναδικό χώρο που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν, προσφέροντας μια εμπλουτιστική εμπειρία για όλους τους επισκέπτες.

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του La Vieille Charité αντανακλά τις καλλιτεχνικές και πολιτιστικές επιρροές της εποχής. Το κομψό μπαρόκ ύφος του, με τις συμμετρικές γραμμές και την περίτεχνη λιθοδομή, είναι ένα τέλειο παράδειγμα της μεγαλοπρέπειας του 17ου αιώνα. Η διάταξη του κτιρίου επικεντρώνεται γύρω από μια μεγάλη αυλή, που περιβάλλεται από στοές, και στεφανώνεται από έναν όμορφο τρούλο, καθιστώντας το ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό θαύμα στην καρδιά της Μασσαλίας. Με την πάροδο των αιώνων, το La Vieille Charité έχει υποστεί αρκετές ανακαινίσεις για να διατηρήσει την ιστορική και αρχιτεκτονική του ακεραιότητα. Η πιο πρόσφατη αποκατάσταση στα τέλη του 20ού αιώνα εξασφάλισε ότι το κτίριο παραμένει σύμβολο της δέσμευσης της πόλης για τη διατήρηση της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Ως σύμβολο φιλανθρωπίας και πολιτισμού, το La Vieille Charité υπήρξε μάρτυρας της μεταμόρφωσης της Μασσαλίας κατά τη διάρκεια των αιώνων. Από το ταπεινό ξεκίνημά του ως καταφύγιο για τους φτωχούς μέχρι τον σημερινό του ρόλο ως πολιτιστικό ίδρυμα, το κτίριο αποτελεί υπενθύμιση της πλούσιας ιστορίας και της ανθεκτικότητας της πόλης. Σήμερα, χρησιμεύει όχι μόνο ως μουσείο και πολιτιστικός χώρος, αλλά και ως ζωντανή μαρτυρία της εξελισσόμενης ταυτότητας της Μασσαλίας. 

Βγαίνοντας από τα δαιδαλώδη σοκάκια της Le Panier, βρεθήκαμε μπροστά στο Ιστορικό Μουσείο της Μασσαλίας, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1983 με σκοπό να φιλοξενήσει τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής που προέκυψαν από εκσκαφές για την ανέγερση του εμπορικού κέντρου. Στην αρχή, το μουσείο φιλοξένησε τα ευρήματα που είχαν ανακαλυφθεί στη συγκεκριμένη ανασκαφή, με το παλαιότερο να χρονολογείται από τον 6ο αι. π.Χ.. Όμως σήμερα, η εκθεσιακή του συλλογή περιλαμβάνει ιστορικά αντικείμενα που χρονολογούνται μέχρι τον 18ο αι. Η ύπαρξη του συγκεκριμένου μουσείου ξεκινάει από το 1967, όταν άρχισε δηλαδή η κατασκευή του εμπορικού κέντρου Bourse. Στις τότε εργασίες αποκαλύφθηκε ένα τμήμα του παλιού λιμανιού κι απομεινάρια του λίθινου τείχους που υψωνόταν γύρω απ' αυτό, τα οποία διατηρήθηκαν κι αναδείχθηκαν. Σήμερα, ο συγκεκριμένος αρχαιολογικός χώρος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στη Μασσαλία. Αυτό που με κέρδισε στο συγκεκριμένο μουσείο ήταν το βίντατζ ύφος του που θύμιζε αρκετά την αισθητική των 80s, ο άπλετος χώρος που αναδεικνύει τα εκθέματα κι άνεση του κοινού να κινηθεί ανάμεσα σ' αυτά, η ψηφιακή προβολή που δείχνει τη μορφή του αρχαίου λιμανιού βοηθώντας μας να κατανοήσουμε τα απομεινάρια που βρίσκονται στον προαύλιο χώρο κι η καλοσυνάτη ευγένεια του προσωπικού. 

Επιστρέφοντας προς το παλιό λιμάνι, διασχίσαμε την "Rue Canebierre", η οποία είναι ένας από τους πιο ιστορικούς δρόμους της Μασσαλίας μήκους ενός περίπου χιλιομέτρου. Κατασκευάστηκε το 1666 όταν αποφασίστηκε η επέκταση της πόλης και μετατράπηκε σε σημείο συνάθροισης της υψηλής κοινωνίας με καφέ και πολυτελή καταστήματα. Στο Παλιό Λιμάνι περάσαμε κάτω από το Norman's Big Umbrella, ένα έργο τέχνης μεγάλης κλίμακας του αρχιτέκτονα Norman Foster, το οποίο είναι ένας πελώριος καθρέφτης από ανοξείδωτο ατσάλι 46 μέτρα μήκος και 22 πλάτους, ο οποίος αιωρείται 6 μέτρα πάνω από τα κεφάλια των περαστικών. Με την παρουσία του αυτή δημιουργεί ένα πολυεπίπεδο περιβάλλον καθώς οι περαστικοί που περνούν κάτω απ' αυτόν, βλέπουν τα ανεστραμμένα είδωλά τους. Στην αρχή, οι κάτοικοι της πόλης δεν είδαν με καλό μάτι τη συγκεκριμένη κατασκευή. Όμως, δέκα χρόνια μετά, θεωρούν πως είναι πια ένα αναπόσπαστο κομμάτι της Μασσαλίας. 

Η βόλτα μας συνεχίστηκε ως την άλλη άκρη του Παλιού Λιμανιού, όπου βρίσκεται το φημισμένο δημόσιο ερευνητικό πανεπιστήμιο Aix-Marseille University. Το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο προέκυψε μετά την ένωση των Πανεπιστημίων Paul Cezanne, University of the Mediterranean και University of Provence το 2012. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στη Γαλλία και όλο το γαλλόφωνο κόσμο, με 70.000 σπουδαστές κι αποτελείται από 5 βασικά campus και άλλα περιφερειακά. Στην παγκόσμια κατάταξη των πανεπιστημίων βρίσκεται στη θέση 101-150 κι είναι περήφανο που πολλοί από τους απόφοιτούς του έχουν διακριθεί παγκοσμίως σε διάφορους τομείς της νομικής, της πολιτικής, της οικονομίας και της λογοτεχνίας. Πολλοί εξ αυτών έχουν βραβευθεί με Νόμπελ και Πούλιτζερ. Περνώντας από τις πύλες του συγκεκριμένου πανεπιστημίου, νιώθεις μια ανανεωτική φρεσκάδα και μια νεανική αισιοδοξία από τους φοιτητές που περιφέρονται στον προαύλιο χώρο του, ο οποίος θεωρώ πως είναι η ομορφότερη βεράντα του Παλιού Λιμανιού. Εκεί βρίσκεται και το Palais du Pharo, ένα παλιό ανάκτορο του 1858 που χτίστηκε για τον Ναπολέοντα Γ' που σήμερα έχει μετατραπεί σε συνεδριακό κέντρο. 

Την επόμενη μέρα ξεκινήσαμε τις περιπλανήσεις μας από ένα εναλλακτικό αξιοθέατο, το οποίο είναι αρκετά διάσημο για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους. Αναφέρομαι στο επιβλητικό στάδιο Βελοντρόμ, έδρα της ομάδας Olympique de Marseille. Αρχικά, το γήπεδο είχε τη δυνατότητα να φιλοξενεί 60.000 θεατές, αλλά μετά τις ανακαινίσεις που έγιναν για τους αγώνες του FIFA EURO 2016, η χωρητικότητά του περιοριστηκε στους 40.000. Το Βελοντρόμ το αντίκρυσα για πρώτη φορά όταν βρισκόμουν στην κορυφή του λόφου της Notre Dame de la Garde. Το μέγεθός του εντυπωσιάζει τόσο από μακριά όσο κι όταν βρίσκεται κανείς  από κάτω του. Με έπιανε συνεχώς ένα δέος κάθε φορά που σήκωνα το κεφάλι μου και κοιτούσα το βαρύ του καμπυλωτό στέγαστρο. Επίσης, θέλω να επισημάνω πως η Olympique de Marseille έχει την καλύτερη μπουτίκ ομάδας απ' όσες έχω επισκεφθεί μέχρι σήμερα. 

Από το Βελοντρόμ πήραμε το μετρό και κινηθήκαμε βορειοανατολικά, αναζητώντας ένα ακόμη ιστορικό μνημείο της πόλης κι ένα από τα ομορφότερα πάρκα της Γαλλίας, το υπέροχο Palais Longchamp. Το συγκεκριμένο οικοδομικό κομψοτέχνημα χτίστηκε για να γιορτάσει την άφιξη του νερού στην πόλη και είναι ένα σπουδαίο αρχιτεκτονικό επίτευγμα, με τα σιντριβάνια και τους μνημειώδεις καταρράκτες του να εκπλήσσουν μέχρι σήμερα τους επισκέπτες. Η πρωτοβουλία για μεταφορά του νερού στην πόλη, προήλθε μετά από μια επιδημία χολέρας που έπληξε την πόλη το 1845 λόγω έλλειψης πηγών. Για την υλοποίηση του έργου επιλέχθηκε ο μηχανικός γεφυρών και δρόμων Franz Mayor de Montricher, οποίος κατάφερε τον 16ο αιώνα να κατασκευάσει  ένα κανάλι 85 χιλιομέτρων για να φέρει νερό από τον ποταμό Durance που έχει τις πηγές του στις Άλπεις. Τελικά, με τη συμμετοχή του αρχιτέκτονα Henri-Jacques Espérandieu, κατασκευάστηκε ένα κανάλι μήκους 93 χιλιομέτρων, ανοίχτηκαν υπόγεια περάσματα κι ορθώθηκαν 18 γέφυρες και υδραγωγεία. Επίσης χρειάστηκαν σχεδόν 15 χρόνια σκληρής εργασίας, για να χτιστεί ο πύργος νερού, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1869 και γιορτάστηκε με την κατασκευή του Palais Longchamp, στο ομώνυμο οροπέδιο, για το οποίο σχεδιαστικά υπεύθυνος ήταν ο Henri-Jacques Espérandieu. 

Το οικοδόμημα που σχεδιάστηκε στη κορυφή του λόφου είναι εντυπωσιακό. Μου είχε κεντρίσει την προσοχή μέσα από φωτογραφίες που είχα δει πριν το επισκεφθώ, όμως η επιβλητική του όψη από κοντά είναι απερίγραπτη. Από κάθε πλευρά της δεξαμενής νερού, ξεκινούν δύο ανοιχτές κιονοστοιχίες, οι οποίες οδηγούν σε δύο μουσεία. Στην αριστερή πτέρυγα, φιλοξενείται το Μουσείο Καλών Τεχνών Musée des Beaux-Arts, με πίνακες, σχέδια και γλυπτά του 17ου και 18ου αιώνα, το οποίο ιδρύθηκε το 1801 και είναι το παλαιότερο μουσείο στη Μασσαλία. Στη δεξιά πτέρυγα, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Museum d’Histoire Naturelle, το οποίο βραβεύτηκε με τον τίτλο του Μουσείου πρώτης κατηγορίας (first-class museum) το 1967, χάρη στις συλλογές του. Από τη μεριά που κοιτάει το οικοδόμημα προς την πόλη, υπάρχει ένας εντυπωσιακός καταρράκτης ενώ από την άλλη πλευρά απλώνεται ένα θεόρατο πάρκο. 

Όταν το μνημείο εγκαινιάστηκε το 1869, επιλέχθηκαν αρκετοί γλύπτες για να το διακοσμήσουν με έργα τέχνης. Στην κορυφή του καταρράκτη δεσπόζει ένα σύμπλεγμα με τα γλυπτά τεσσάρων μεγάλων ταύρων, τριών γυναικών και μιας κεντρικής φιγούρας που αντιπροσωπεύει τον ποταμό Durance, ενώ οι άλλες μορφές αντιπροσωπεύουν τα σταφύλια, το σιτάρι και τη γονιμότητα. Πίσω από το σύμπλεγμα που ορθώνεται πάνω από τον καταρράκτη, βρίσκεται ένα τεχνητό πέτρινο σπήλαιο διακοσμημένο με λαξευμένους σταλακτίτες και στιβαρές Καρυάτιδες. Στην είσοδο του μνημείου ορθώνονται ως φύλακες τα γλυπτά λιονταριών και τίγρεων του γλύπτη ζώων Antoine Louis Bayre, ενώ το επιβλητικό σιντριβάνι στο κέντρο, δημιουργήθηκε από τον Jules Cavelier.

Πίσω από το Palais Longchamp βρίσκεται το υπέροχο πάρκο του. Πρόκειται για ένα κλασικό κήπο à la française, ο οποίος περιλαμβάνει έναν αγγλικό κήπο τοπίου, με δαιδαλώδη σοκάκια και πολλά δέντρα, συμπεριλαμβανομένου ενός πλάτανου 150 ετών, μιας βελανιδιάς και μιας φτελιάς Σιβηρίας, ηλικίας 120 ετών. Στον κήπο υπάρχει κι ένα αστεροσκοπείο, το οποίο θεωρείται το παλαιότερο επιστημονικό κτίριο στη Μασσαλία και χρονολογείται από το 1864. Το αστεροσκοπείο είναι εξοπλισμένο με ένα από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια στον κόσμο (περίπου 80 εκατοστά σε διάμετρο) και λειτούργησε ως μεγάλο ερευνητικό εργαστήριο για περισσότερα από 140 χρόνια. Σήμερα, οι έρευνες έχουν μεταφερθεί στην τεχνόπολη Château-Gombert.

Ένα τελευταίο αξιοθέατο που με εντυπωσίασε στη Μασσαλία είναι οι μνημειακές σκάλες Saint-Charles που βρίσκονται στο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, οι οποίες χτίστηκαν το 1920. Ο γλυπτός τους διάκοσμος έχει επιρροές από την Μπελ Εποκ και είναι αφιερωμένος στις αποικιακές κτίσεις της Γαλλίας. Στο πλάτωμα που βρίσκεται στο τελείωμα των σκαλιών, απλώνεται πιάτο ολόκληρη η Μασσαλία. 

Η Μασσαλία κατάφερε να με αποχαιρετήσει με έναν άκρως ποιητικό τρόπο. Βγαίνοντας σούρουπο από το Mucem, το βοριαδάκι μας πρόσφερε ένα κατακόκκινο ηλιοβασίλεμα. Μαγεμένοι απ' αυτό το θέαμα, σταθήκαμε με άλλες παρέες στην προβλήτα του μουσείου για να θαυμάσουμε τα υπέροχα χρώματα που σχηματίζονταν στον ορίζοντα, έχοντας μπροστά μας την είσοδο του Παλιού Λιμανιού, το λόφο με τη Βασιλική της Notre Dame de la Garde, και την απέναντι ακτή με το Palais du Pharo. Όλη η πόλη, άψογα τοποθετημένη σε ένα ισορροπημένο πλάνο, το οποίο εκφράζει απόλυτα αυτήν την ισορροπία που έχει άψογα εφαρμοστεί σ' αυτήν την νοτιοανατολική γαλλική γωνία, όπου το παρελθόν συνυπάρχει με το παρόν, το ελληνικό ταμπεραμέντο με τη γαλλική κουλτούρα κι οι πολιτισμοί της Μεσογείου με την ιδιοσυγκρασία των Γάλλων.