Η Χίμαιρα (2023)

 

Είναι κρίμα που κάποιες ταινίες περνούν τόσο αθόρυβα από τις κινηματογραφικές αίθουσες, χωρίς να παίρνουν την αναγνωρισιμότητα που τους αναλογει. Μια απ' αυτές τις ταινίες είναι κι η ιταλική "Χίμαιρα" της Αλίτσε Ροχβάχερ, ένα κινηματογραφικό διαμάντι μοναδικό στο είδος του αλλά και στο θέμα με το οποίο καταπιάνεται. 

Η ιστορία μας γυρνάει στην Ιταλία των 80s, έχοντάς μας ως οδηγό-εξερευνητή της πλούσιας σε αρχαιολογικούς θησαυρούς ιταλική γη, τον Άρτουρ, τον οποίον αποκαλούν Άγγλο. Ο πρωταγωνιστής διατηρεί μια μυστηριώδη αύρα καθώς δεν μας ξεκαθαρίζεται το αν είναι όντως Άγγλος, για ποιους λόγους είχε βρεθεί στη φυλακή αλλά και γιατί επιμένει να μένει σε μια παράγκα σε ένα από τα χωριά της επαρχίας του Βιτέρμπο, η οποία είναι γεμάτη πανάρχαιους τάφους. 

Βγαίνοντας από τη φυλακή, ο Άρτουρ θα επισκεφθεί τη Φλώρα, μια ηλικιωμένη γυναίκα που υποδύεται η Ιζαμπέλα Ροσελίνι, η οποία υπήρξε διάσημη τραγουδίστρια της όπερας αλλά πλέον ζει σαν μια ξεχασμένη αριστοκράτισσα σε ένα ετοιμόρροπο παλάτσο της Τοσκάνης. Η Φλώρα είναι η μητέρα της Βιεναμίνα, του μεγάλου έρωτα του Άρτουρ, η οποία έχει πεθάνει  Παρόλα αυτά, η ηλικιωμένη γυναίκα εξακολουθεί να πιστεύει πως η κόρη της κάποια στιγμή θα επιστρέψει. Κατά κάποιον τρόπο αντλεί δύναμη για να συνεχίσει να ζει κυνηγώντας μια χίμαιρα. Αντίστοιχες χίμαιρες βασανίζουν και τον Αρτούρ, ο οποίος έχει αναπτύξει μια μαγική σύνδεση με το παρελθόν, καθώς διάφορα "οράματα" του υποδεικνύουν σημεία της υπαίθρου, όπου βρίσκονται καλά κρυμμένοι αρχαίοι τάφοι. 

Μια ομάδα τυμβωρύχων αξιοποιεί το χάρισμα του Αρτούρ για να βγάλουν στην επιφάνεια τους ανεκτίμητους θησαυρούς που κάποτε θάφτηκαν μαζί με τους νεκρούς για να τους συνοδεύσουν στην άλλη ζωή. Απ' αυτήν την ομάδα, μόνο ο Αρτούρ εκτιμά και σέβεται την αρχαία ομορφιά και προσπαθεί μέσα απ' αυτήν να κατανοήσει το παρόν. Ανάμεσα στα σπουδαία και σπάνιας ομορφιάς τεχνουργήματα, ο Αρτουρ αναζητά την κόκκινη κλωστή των ονείρων του που θα τον φέρει ξανά κοντά στη χαμένη του αγάπη, πιστεύοντας πως μόνο έτσι θα μπορέσει να εξαγνιστεί για τα λάθη του παρελθόντος. Αντιθέτως, οι υπόλοιποι τυμβωρύχοι εκπροσωπούν μια γενιά που έχει πια αποκοπεί από τις ρίζες και την ιστορία τους και κυνηγούν το γρήγορο κέρδος, ξεπουλώντας με μεγάλη ευκολία καθετί παρελθοντικό. 

Πατώντας στην παραπάνω ιστορία, η δημιουργός δημιουργεί ένα πρωτοποριακό ποιητικό έργο μέσω του οποίου το παρελθόν μπλέκει με το παρόν κι η αλόγιστη απληστία οδηγεί στην μη αναστρέψιμη καταστροφή της αιώνιας ομορφιάς. Με οδηγό τον λευκοντυμένο Αρτούρ, τον οποίο υποδύεται εξαιρετικά ο Τζος Ο Κόνορ, περνάμε από τον απτό κόσμο των ανθρώπων στον αθέατο κόσμο των ψυχών, παρακολουθώντας το θάνατο της παλιάς Ιταλίας, ο οποίος παρομοιάζεται με ένα άδειο και μουχλιασμένο παλάτσο που εξακολουθεί να διατηρεί την αριστοκρατική του αίγλη αλλά και τη γέννηση μιας νέας χώρας-κοινωνίας, η οποία ξεπηδά μέσα από ένα εγκαταλειμμένο σταθμό τραίνων, πατώντας πάνω στην αλληλεγγύη, στη συντροφικότητα και τη γυναικεία φύση. Παράλληλα, η δημιουργός τονίζει ευφάνταστο τρόπο την ασέβεια των σημερινών ανθρώπων απέναντι στην ομορφιά των περασμένων αιώνων αλλά και την αναγκαία ύπαρξη της αλληλεγγύης, η οποία αναδύεται μέσα από τα χαλάσματα του πρόσφατου παρελθόντος για να αναθρέψει τις νέες γενιές αυτής της χώρας.

Επίσης η δημιουργός επιδιώκει να φανερώσει μια άλλη όψη της Ιταλίας, μακριά από τις υπέροχες πόλεις-μνημεία. Παρόλο που η ταινία είναι γυρισμένη στην Τοσκάνη, η σκηνοθέτης παρουσιάζει κάποια από τα άγνωστα χωριά της, τα οποία προσπαθούν να ομορφύνουν την εικόνα τους για χάρη των τουριστών κατεδαφίζοντας τις εναπομείνασες παράγκες και τις μολυσμένες παραλίες του Τυρρηνικού Πελάγους όπου τα διυλιστήρια είναι χτισμένα πάνω στην σπουδαία Ετρουσκική Νεκρόπολη, θυμίζοντας αρκετά την πληγωμένη Ελευσίνα. Στην παραλία με τα διυλιστήρια υπάρχει μια από τις δυνατότερες σκηνές της ταινίας, με τη σύληση ενός ναού της Κυβέλης που θα προκαλέσει το απότομο ξεθώριασμα των τοιχογραφιών που ξανάρχονται σε επαφή με τον αέρα μετά από αιώνες, προσφέροντάς μας ένα άκρως αριστουργηματικό και συγκλονιστικό πλάνο. 

Η καταστροφική ασέβεια του ιερού της Κυβέλης θα κάνει τον Αρτουρ να αναλογιστεί τις ευθύνες του σ' αυτό το πλιάτσικο, με τις Ερινύες να τον επισκέπτονται μέσα από υπαρκτά πρόσωπα για να τον "καταδικάσουν" για να κλεμμένα κτερίσματα των αρχαίων τάφων. Ζώντας πια ενοχικά και νιώθοντας πως η αιθέρια παρουσία της Βενιαμίνα αρχίζει να ξεθωριάζει, ο Αρτούρ θα ενστερνιστεί την άποψη της νεαρής "Ιταλίας" που πιστεύει πως όλοι αυτοί οι θησαυροί δεν πρέπει να εκτεθούν σε ανθρώπινα μάτια αλλά να παραμείνουν στην προστατευτική αγκαλιά της γης.  Όμως δε θα προλάβει να εξιλεωθεί πλήρως καθώς η μελαγχολική του φύση, τον έχει ήδη προετοιμάσει για το αναπόφευκτο, οδηγώντας τον τελικά στην άλλη άκρη της κόκκινης κλωστής...

Η "Χίμαιρα" της Αλίτσε Ροχβάχερ είναι ένα μοντέρνο κινηματογραφικό διαμάντι το οποίο μας παρουσιάζει με παραμυθένιο τρόπο το παρελθόν που λεηλατείται και σβήνει ενώ παράλληλα το μέλλον δυσκολεύεται να γεννηθεί. Είναι ένας ύμνος των ατέρμονων μαχών που δίνει ο καθένας μοναχός του στη ζωή για να δώσει σάρκα κι οστά στα πιο απατηλά του όνειρα. Είναι ένας μύθος που ενώνει με έναν κόκκινο σπάγκο τον κόσμο των ζωντανών με τον αθέατο κάτω κόσμο των νεκρών. Είναι ένας φόρος τιμής για όλους αυτούς τους θησαυρούς που ατιμάστηκαν στο βωμό του κέρδους αλλά κι όλους αυτούς που εξακολουθούν να βρίσκονται στα σπλάχνα της γης, ευελπιστώντας πως θα έχουν μια καλύτερη μεταχείριση απ' αυτούς που θα τα ανακαλύψουν. 

Βαθμολογία: 8/10