Οι αιτίες της πνευματικής παρακμής

Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους ποτέ δεν έγραφαν, ζωγράφιζαν, χόρευαν θεωρώντας ότι με το έργο τους τελειώνει ο κόσμος. Ήξεραν ότι χρειαζόταν ένας ολόκληρος αιώνας για να φτιαχτεί ένα μόνο σκαλοπάτι και να πάει το πνεύμα παραπάνω. Κι αυτοί, έβαζαν λίγη άμμο, λίγα χαλίκια και λίγο νερό για να γίνει το σκαλοπάτι. Τίποτε παραπάνω. Το γνώριζαν, γι' αυτό και ήταν ταπεινοί. Ήταν εργάτες. Έφτιαχναν κάτι για τους επόμενους.

Οι επόμενοι είχαν χρέος να το εξετάσουν, να το εξελίξουν ή να το αλλάξουν. Πάντως με κάποιο τρόπο να το συνεχίσουν. Να συνεχίσουν να χτίζουν το σκαλοπάτι του πνεύματος.

Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους γνώριζαν ότι δε χειραγωγούσαν, δεν ανακάλυπταν την "απόλυτη αλήθεια", δεν προσπαθούσαν να πείσουν. Το μόνο που έκαναν ήταν να δίνουν μικρές αφετηρίες σκέψης. Πρώτες ύλες για να ξεκινήσει το μυαλό του αναγνώστη και του θεατή να δουλεύει τις δικές του ιδέες, να φτιάξει τις δικές του αποφάσεις.

Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους δεν έκαναν καμία κατάθεση ψυχής ή άλλες τέτοιες μεγαλοστομίες. Τις αγωνίες τους κατέθεταν προς κρίση. Χαίρονταν όταν έβλεπαν κάποιον επόμενο, να βελτιώνει την έκφραση αυτής της αγωνίας. Δεν τον ζήλευαν. Δεν προσπαθούσαν να τον σταματήσουν. Αυτή ήταν η χαρά τους. Κι όταν το έργο τους δεν τύχαινε αναγνώρισης, δεν κατηγορούσαν το κοινό ότι δεν καταλαβαίνει. Στρέφονταν μέσα τους για να βρουν το λάθος τους. Κι έτσι μπορεί να πέθαιναν. Αναζητώντας τα λάθη τους, προσπαθώντας.

Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους έσκιζαν γραπτά τους, κατέστρεφαν πίνακές τους, δεν παρουσίαζαν χορογραφίες τους, όταν δεν ένιωθαν ότι δημιούργησαν το καλύτερο που μπορούσαν. Ήταν οι πιο σκληροί κριτές των εαυτών τους. Και ξανάρχιζαν να φτιάχνουν από την αρχή, ως πιστοί υπηρέτες του πνεύματος, των επόμενων, της συνέχειας.

Σήμερα αυτό έχει σταματήσει. Παρουσιάζονται μυθιστορήματα και ποιήματα που ούτε καν ο δημιουργός τους τα διάβασε δεύτερη φορά. Τα θεώρησε "διαμάντια" από την πρώτη. Παρουσιάζονται χορευτικές μανιέρες χάριν ευκολίας. Βλέπουμε πίνακες που η ασυναρτησία τους μας φέρνει σε αμηχανία και οι λιγότερο υποκριτές τολμούν να γελάσουν. Όταν το έργο δεν το σέβεται ο δημιουργός, γιατί να το σεβαστεί ο θεατής κι ο αναγνώστης;

Αν ήταν έστω λίγο ταπεινοί οι σημερινοί καλλιτέχνες, θα έψαχναν το λάθος μέσα τους, δε θα φόρτωναν την ευθύνη σε αναγνώστες και θεατές. Όμως δεν είναι ούτε καν σεμνοί. Τρέφονται με "συγχαρητήρια" και αναγνώριση και δόξα. Γι' αυτό και είναι οι τελευταίοι που δικαιούνται ν' αναζητούν σήμερα τις αιτίες της πνευματικής παρακμής. Είναι το αποτέλεσμά τους. Η ευκολία τους.

Οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι που σέβονταν τον εαυτό τους, έχτιζαν το σκαλοπάτι για τους επόμενους. Σήμερα, στην πλειοψηφία τους, οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι χορογράφοι και οι ζωγράφοι χτίζουν την προσωπική τους καριέρα.

Κι έτσι, τους θαυμάζουμε να στέκονται ένα μόνο βήμα από το γκρεμό της ματαιοδοξίας τους. Ας το κάνουν επιτέλους, μήπως και βρεθούν κάποιοι άλλοι να συνεχίσουν. Κάποιοι που δε θα βιαστούν να αυτοχαρακτηριστούν και να συστηθούν ως συγγραφείς, ποιητές, χορογράφοι και ζωγράφοι. Αυτούς τους τίτλους, τους δίνει το κοινό ως παράσημο. Κι εκείνοι που το λαμβάνουν, απλώς σκύβουν το κεφάλι τους ταπεινά κι επιστρέφουν στο κελί τους."

Τζακ Σκύλος