Πόσο «κοστολογείται» ο ρεαλισμός;

της Κικής Σταματογιάννη

Οι άνθρωποι που προσπαθούν ν’ αλλάξουν τη ζωή τους συσπειρώνονται γύρω από οράματα, γύρω από σύμβολα. Αυτή η συσπείρωση είναι που δημιουργεί κινήματα. Στις Σκουριές ορθώθηκαν σε σύμβολα το δάσος, ο αέρας, το νερό, η ίδια η ζωή. Στον αγώνα των καθαριστριών το δικαίωμα στη δουλειά, η αξιοπρέπεια, ήταν αυτά που κινητοποίησαν «μια χούφτα γυναίκες» που άνοιξαν δρόμους για όλους και όλες εμάς. Ο Δεκέμβρης του ’08 ήταν ο «Δεκέμβρης του Αλέξη», ένα σύμβολο που έβγαλε μια ολόκληρη γενιά εφήβων και νέων στους δρόμους.
Όλα τα παραπάνω είναι παραδείγματα που μας βάζουν μπροστά στο ερώτημα: Πότε η Αριστερά, ευρισκόμενη σε δύσκολες συνθήκες, πέτυχε πραγματικές νίκες; Όταν στάθμισε και «κοστολόγησε» ρεαλιστικά τα πράγματα; Όταν, κολλημένη με την πλάτη στον τοίχο, έκανε «μόνο όσα μπορούσε και όχι όσα θα ήθελε»; Καλός και χρήσιμος ο ρεαλισμός, αλλά χρειάζεται και ένα ψίχουλο έμπνευσης. Αυτό είναι που κινητοποιεί τον κόσμο. Αυτό είναι που βάζει μπρος τα σκουριασμένα γρανάζια. Η Αριστερά και τα κινήματα καταφέραμε μικρά και μεγαλύτερα πλήγματα στον ταξικό αντίπαλο, όταν πήγαμε ένα βήμα πέρα από τους συσχετισμούς που, άλλωστε, δεν στάθηκαν και ποτέ υπέρ μας, όταν τους αμφισβητήσαμε.
Σε μια στιγμή που τα δύο στρατόπεδα αναδιατάσσουν τις γραμμές τους, είναι καλό να επανεξετάσουμε τα εργαλεία με τα οποία απευθυνόμαστε στον κόσμο. Ταξική μεροληψία και κοστολογημένο πρόγραμμα δεν συμβαδίζουν. Όταν ξέρουμε ότι αυτό που θα ζήσουμε την επομένη της ανάληψης της κυβέρνησης από την Αριστερά θα είναι συνθήκες ταξικού πολέμου και τίποτα λιγότερο από αυτό, το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να καλλιεργούμε ψευδαισθήσεις. Δεν έχουμε την πολυτέλεια νεοκεϊνσιανών σχημάτων ή ενός νέου New Deal. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της αυταπάτης ότι οι ντόπιοι και ξένοι καπιταλιστές θα χρηματοδοτήσουν ένα σχέδιο ανατροπής της λιτότητας. Οι επιλογές που θα κληθούμε να κάνουμε θα πρέπει να είναι ρηξιακές, αλλιώς δεν θα ευδοκιμήσουν να ζήσουν για πολύ.
Σε αυτές τις επιλογές, το κάθε στρατόπεδο συγκεντρώνει τον κόσμο του. Ο δικός μας είναι ο κόσμος της εργασίας και των καταπιεσμένων. Ο εργαζόμενος ενδιαφέρεται ασφαλώς για το ψωμί, το σπίτι, το πετρέλαιο, τις μεταφορές, για όλα όσα συγκροτούν την υλική του υπόσταση. Εκείνα, όμως, που τον ξεπερνάνε, που τον ξεβολεύουν, που τον κάνουν να σκέφτεται πως η ζωή πηγαίνει πολύ πιο πέρα από την απλή επιβίωση, είναι τελικά αυτά που τον κινητοποιούν. Δεν χωρά σε κοστολόγηση το οξυγόνο, η αξιοπρέπεια, η ζωή ενός παιδιού. Δεν μας ακούς που τραγουδάμε με φωνές ηλεκτρικές, ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε τις βασικές σου τις αρχές. Το πλησίασμα με τον κόσμο, η απεύθυνση σε αυτόν, απαιτεί κάτι που η Αριστερά το πέτυχε σε οριακές στιγμές: Να αγγίξουμε εκείνες τις χορδές, δίχως τις οποίες ο άνθρωπος νιώθει λειψός. Νιώθει να ζει μισή ζωή. Κάποτε ο κόσμος περίμενε να ελπίσει σε κάτι. Τώρα περιμένει να εμπνευστεί από κάτι. Κι αυτό είναι για άλλη μια φορά καθήκον όλων όσων τασσόμαστε στο «αποδώ» μετερίζι. Για να αλλάξουμε έστω και λίγο τα πράγματα, πρέπει να τ’ αλλάξουμε όλα. Για να γίνει η ζωή έστω και λίγο ανθρωπινότερη, για να πετύχουμε και τη μικρότερη ανακούφιση για τους ανθρώπους μας, πρέπει να φέρουμε στην ημερήσια διάταξη ξανά το σοσιαλισμό