Μπορεί να επαναληφθεί σήμερα ο Μάης του '68;

του Daniel Cohen

Τίποτα δεν φαίνεται να ενδιαφέρει πια πραγματικά τους Γάλλους, έγραφε ο Πιερ Βιανσόν-Ποντέ στις 15 Μαρτίου 1968 στη Μοντ, σε ένα άρθρο με τίτλο «Όταν η Γαλλία βαριέται» που θα έμενε στην ιστορία. Η Γαλλία ζει ειρήνη για πρώτη φορά εδώ κι έναν αιώνα, εξηγούσε. Αντάλλαξε την ηρωική ζωή με τις ανέσεις της αστικής κοινωνίας. Και βαριέται...
Μερικές εβδομάδες αργότερα θα ξεσπούσε ο Μάης του ’68. Στις 3 Μαϊου η αστυνομία εκκένωσε τη Σορβόνη και μια εβδομάδα αργότερα οι φοιτητές απαντούσαν καταλαμβάνοντας το Καρτιέ Λατέν. Θα ακολουθούσε ένας τρελός μήνας. Τα πανεπιστήμια μετατράπηκαν σε θέατρα, τα θέατρα σε αμφιθέατρα, τα εργοστάσια σε χώρους αντιπαράθεσης απόψεων τις οποίες ως τότε οι εργάτες απαγορευόταν να εκφράσουν. Η ανία, πίσω από έναν χώρο εργασίας ή μια τηλεοπτική οθόνη, είχε ηττηθεί.
Εκτοτε όλα έχουν αλλάξει. Η βιομηχανική κοινωνία έχει καταρρεύσει. Το ερώτημα δεν είναι πλέον πώς θα βγεις από τον κοινωνικό κόσμο, αλλά πώς θα μπεις, πώς θα βρεις τη θέση σου σ’αυτόν. Η νέα κοινωνία εμφανίζεται ως ανοιχτή και οριζόντια, αλλά το κόστος πρόσβασης σε αυτήν είναι πολύ πιο υψηλό, από την άποψη τόσο του κοινωνικού κεφαλαίου όσο και των τεχνικών γνώσεων. Οι νέοι του Μάη του ’68 επέκριναν μια κοινωνία κάθετη και ιεραρχική και δεν ανέχονταν το βάρος της οικογένειας, των γονέων, των γέρων. Οι σημερινοί νέοι υποφέρουν από μια κοινωνία όπου η εξουσία δεν βρίσκεται πουθενά, δεν ενσαρκώνεται πλέον σε κάτι, είναι κρυμμένη στις ψηφιακές ροές και στην παγκοσμιοποίηση.
Οι ισχυροί του σημερινού κόσμου λέγονται Μαρκ Ζάκερμπεργκ, Λάρι Πέιτζ και Σεργκέι Μπριν. Είναι νέοι, ελέγχουν τις τεχνολογίες και παρακολουθούν τους γέρους που μυούνται στον καινούργιο κόσμο.
Το 1968, ο πρόεδρος ήταν ένας ηλικιωμένος στρατηγός που είχε την εικόνα του πατέρα, του διοικητή. Ο νεαρός πρόεδρος του σήμερα απολαμβάνει τους καυγάδες και του αρέσει να αντιπαρατίθεται με δημοσιογράφους που έχουν την ηλικία των γονιών του. Ο ιεραρχικός και πατερναλιστικός κόσμος του χθες έχει δώσει τη θέση του σε έναν άλλο κόσμο, που δεν χαρακτηρίζεται πια από την υποταγή των νέων τους οποίους ενώνει η νεανική αλληλεγγύη απέναντι στους ηλικιωμένους, αλλά από εκτεταμένες ανισότητες που εισχωρούν από όλους τους πόρους του κοινωνικού κόσμου.
Πενήντα χρόνια έχουν περάσει και έχουν αλλάξει όλα, εκτός από το βασικό ερώτημα που παραμένει αναπάντητο: η σύγχρονη κοινωνία, κληρονόμος του Διαφωτισμού, θα εκπληρώσει μια μέρα τα ιδανικά της απελευθέρωσης και της ισότητας πάνω στα οποία στηρίχθηκε; Ο Μάης του ’68, αν δεν απάντησε σε αυτό το ερώτημα, τουλάχιστον το διατύπωσε μεγαλόφωνα. Μπορεί να ξεσπάσει σήμερα ένας νέος Μάης;
Η Σορβόνη εκκενώθηκε για άλλη μια φορά από την αστυνομία. Το πανεπιστήμιο της Ναντέρ, απ’όπου ξεκίνησε το Κίνημα της 22ας Μαρτίου του Κον-Μπεντίτ, έκλεισε κι αυτό εν μέρει. Η ιστορία επαναλαμβάνεται μόνο με τη μορφή φάρσας, έλεγε ο Μαρξ. Μόνο που ο Μάης του ’68 αποτελούσε ήδη μια επανάληψη της ιστορίας, και συγκεκριμένα των επαναστάσεων του 1789 και του 1917. Γι’αυτό άλλωστε είχε έναν παιγνιώδη χαρακτήρα. Χρειάζεται ένας όρος για την «επανάληψη της επανάληψης». Νοσταλγία, ίσως;

(*) Ο Ντανιέλ Κοέν είναι διευθυντής του Οικονομικού Τμήματος της Ecole Normale Superieure (Πηγή: L’Obs)

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Κάτι ναρκωμένο έχει αρχίσει να ξυπνάει…

Χρόνια κινηματογραφόφιλος, έχω περάσει άπειρες ώρες σε διάφορες σκοτεινές αίθουσες. Το μεγάλο μου παράπονο που έχει προκύψει απ’ αυτήν μου τη συνήθεια, είναι πως ο ελληνικός κινηματογράφος δεν έχει ποτέ εισχωρήσει με σοβαρότητα σε κομμάτια της ιστορίας μας αλλά και στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση της τελευταίας δεκαετίες, κάτι που χει δώσει την εντύπωση πως οι εγχώριοι κινηματογραφιστές απέχουν πολύ από τον παλμό της κοινωνίας.
Όμως τα τελευταία χρόνια σαν κάτι να άλλαξε κι η κοινωνική ανάγκη για ιστορική και πολιτική ανάλυση βρήκε έναν άλλο τρόπο έκφρασης. Το ντοκιμαντέρ μπήκε δυναμικά στους κινηματογράφους. Αν κι η αρχή έγινε το 2000 με την Αγέλαστος Πέτρα του Φίλιππου Κουτσαφτή, χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για να δούμε κι άλλες δημιουργίες. Από τα αφιερώματα για την οικονομική κρίση και τον φασισμό του Άρη Χατζηστεφάνου στην αγωνιστική επιβίωση των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ. κι από τους διεθνείς προβληματισμούς του Γιώργου Αυγερόπουλου στα ντοκουμέντα για τα ενδότερα της Χρυσής Αυγής. Η ποικιλία είναι μεγάλη κάτι που δίνει όλο και περισσότερη τροφή για σκέψη.
Υπάρχει όμως και μια τάση που προσπαθεί να προσδιορίσει ξανά την πρόσφατη ιστορία μας, καθώς ασχολείται με την Εθνική Αντίσταση και τον Εμφύλιο. Πέρσι είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε τις «Μνήμες» και φέτος τους «Παρτιζάνους των Αθηνών». Μπορεί η θεματολογία να είναι η ίδια αλλά οι προσωπικές μαρτυρίες των ηρώων είναι που προσθέτουν ένα επιπλέον λιθαράκι στις γνώσεις μας, εμπλουτίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την εικόνα που έχουμε για το πρόσφατο παρελθόν μας. Παρατηρώντας με περισσότερη προσοχή το παρελθόν, μπορούμε να ερμηνεύσουμε με μεγαλύτερη επιτυχία το παρόν, χτίζοντας καλύτερες βάσεις για το μέλλον.
Αυτό όμως που με γεμίζει αισιοδοξία είναι πως όλο και περισσότερος κόσμος επιλέγει αυτού του είδους τις προβολές. Έμεινα έκπληκτος από την ουρά που συνάντησα έξω από τον κινηματογράφο «Μικρόκοσμο» όταν πήγα να δω τους «Παρτιζάνους των Αθηνών». Και δεν ήταν μόνο αυτό. Το κλίμα μέσα στην αίθουσα είχε κάτι οικείο που συνήθως το συναντά κανείς σε αγαπημένα στέκια ενώ εντύπωση μου έκανε η φορτισμένη ατμόσφαιρα γεμάτη συναισθήματα συγκίνησης και περηφάνιας, που επικράτησε κατά τη διάρκεια της προβολής.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν πως όλο και πληθαίνουν τα ντοκιμαντέρ στις σκοτεινές αίθουσες, αποδεικνύοντας πως κάτι ναρκωμένο έχει αρχίσει να ξυπνάει στη κοινωνία μας. Ευτυχώς η νέα γενιά κινηματογραφιστών προσπαθεί να μας το αφυπνίσει αλλά κι εμείς οφείλουμε να στηρίξουμε αυτή τη προσπάθεια. Καλό είναι λοιπόν να επιδιώξουμε την προβολή αρκετών ντοκιμαντέρ στο νησί μας. Μ’ αυτόν τον τρόπο τους δίνουμε κουράγιο να συνεχίσουν το έργο τους, αποκτώντας παράλληλα περισσότερες γνώσεις και προβληματισμούς.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών

Το απόγευμα της Τρίτης βρέθηκα στην απρόσμενα γεμάτη αίθουσα του πολυαγαπημένου μου κινηματογράφου Μικρόκοσμος. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, είχαν κάνει ουρά που έφτανε μέχρι τη στάση των λεωφορείων. Μπροστά μου στεκόταν ένα ζευγάρι φοιτητών και πίσω μου μια γιαγιά μεγάλης ηλικίας που έψαχνε κέρματα στο πορτοφολάκι της για να πληρώσει το εισιτήριο. Μέσα στον κινηματογράφο επικρατούσε μία οικεία ατμόσφαιρα που συνήθως βρίσκουμε σε αγαπημένα μας στέκια. Γύρω από τα καθίσματα είχαν στηθεί διάφορα πηγαδάκια μεταξύ γνωστών που συναντήθηκαν τυχαία στην προβολή. Λίγο πριν κλείσουν τα φώτα, καθίσαμε όλοι στις θέσεις μας περιμένοντας να δούμε ένα ακόμη αφιέρωμα για μία από τις πιο σημαντικότερες περιόδους της νεώτερης ιστορίας μας. 

Το ντοκιμαντέρ "Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών" αναφέρεται κυρίως στην Αντίσταση των νέων κατά την περίοδο της ναζιστικής εισβολής και μετέπειτα Κατοχής καθώς και στη στάση που κράτησαν απέναντι στην προδοσία των Συμμάχων που οδήγησε τη χώρα μας στον εμφύλιο πόλεμο.

Η εισαγωγή μας προετοίμασε για το κλίμα που θα ακολουθήσει. Ιστορικά πλάνα είχαν ντυθεί με την σπαρακτική ραδιοφωνική ανταπόκριση, η οποία καλούσε τους Έλληνες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων καθώς ο εχθρός είχε μπει ήδη στη χώρα μας και κατηφόριζε προς την πρωτεύουσα. Οι Γερμανοί εισήλθαν σε μία πόλη που ήταν ερμητικά άδεια, καθώς η Αντίσταση άρχισε σιγά σιγά να φουντώνει σε γειτονιές, πόλεις και βουνά.

Στη συνέχεια ακολουθούν οι ήρωες. Όλοι τους ήταν παιδιά εκείνα τα χρόνια. Από τα θρανία της πείνας και τους κινηματογράφους της ναζιστικής προπαγάνδας, ξεκίνησε το δικό της μετερίζι στον Αγώνα για την Λευτεριά. Αξέχαστη η αφήγηση ενός ήρωας, ο οποίος διηγήθηκε τη μέρα που τους πήγαν στον κινηματογράφο Παλλάς για να δουν τις στρατιωτικές νίκες των ναζί στην Ευρώπη. Μόλις έσβησαν τα φώτα, όλοι οι μαθητές άρχισαν να γιουχάρουν και να φωνάζουν συνθήματα κατά των Γερμανών. Αμέσως έτρεψαν οι δάσκαλοι έντρομοι να τα μαλώσουν. "Ρε δε ντρέπεστε; Θα μας σκοτώσουν" είπαν για να εισπράξουν την αποστομωτική απάντηση "Εσείς θα πρέπει να ντρέπεστε που μας φέρατε εδώ!". 

Τα παιδιά ύψωσαν τις φωνές τους ενάντια στην πείνα και κέρδισαν. Αυτό τους έδωσε δύναμη να συνεχίσουν τον αγώνα. Δημιουργήθηκαν οι νεολαίες αγοριών και κοριτσιών, οι οποίες ήταν ξεχωριστές στην αρχή. Στη πορεία ενώθηκαν σχηματίζοντας την θρυλική ΕΠΟΝ. Ο καθένας μιλούσε για τα κατορθώματά του. Κάποιοι κυνηγούσαν τους μαυραγορίτες και μοίραζαν τρόφιμα στο λαό, άλλοι εμψύχωναν τις συνοικίες με τα ατρόμητα χωνιά κι άλλοι έκρυβαν λιποτάκτες από τα στρατόπεδα των κατακτητών. Τα όπλα λίγα αλλά η ψυχή μεγάλη. 

Οι Έλληνες όμως δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο τους Γερμανούς. Μέσα στη κοινωνία υπήρχε ένας πιο επικίνδυνος και ύπουλος εχθρός. Ο χαφιές. Έλληνες που κατέδιδαν Έλληνες. Η μεγαλύτερη ντροπή της σύγχρονης ιστορίας μας, η οποία δυστυχώς δεν τιμωρήθηκε μετά το τέλος του πολέμου, αν και πολλοί απ' αυτούς έπεσαν νεκροί από την ΟΠΛΑ. Υπήρχαν όμως και τα αστικά κόμματα (τα οποία συνέχισαν να κυβερνούν και μετά το τέλος του πολέμου) τα οποία δρούσαν προς όφελος των Γερμανών, ιδρύοντας τα ντροπιαστικά τάγματα των χιτών και των γερμανοτσολιάδων. Αυτές οι παραστρατιωτικές ομάδες έδρασαν με περισσότερο μίσος απέναντι στους Έλληνες απ' ότι οι Γερμανοί.

Ο πόλεμος έβαινε προς το τέλος του. Οι αντάρτες είχαν απελευθερώσει μόνοι τους τα δυο τρίτα της Ελλάδος, ενώ οι συνοικίες της Αθήνας καθάριζαν από τους Γερμανούς προτού αυτοί αποχωρίσουν από τη χώρα. Ο θρίαμβος ήταν μεγάλος με την περηφάνια να φουσκώνει τα στήθια των αγωνιστών και του λαού. Οι Βρετανοί όμως είχαν άλλες βλέψεις. Πήραν κάτω από την σκέπη τους τα αστικά κόμματα και με εκπρόσωπο τον Γεώργιο Παπανδρέου, προκάλεσαν την διχόνοια κι οδήγησαν τους Έλληνες σε έναν σπαρακτικό εμφύλιο.

Πολλές φορές έχουμε δει τα ίδια πλάνα κι έχουμε μελετήσει την ιστορία εκείνης της περιόδου, αναζητώντας τις προσωπικές μαρτυρίες που δίνουν ένα ξεχωριστό αποτύπωμα. Μ' αυτόν τον τρόπο προσθέτουμε ένα ακόμη λιθαράκι στην ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, η οποία είχε κρυφτεί μέχρι την δεκαετία του '80. Μικρές ιστορίες από μεγάλους ανθρώπους, που δεν κυνήγησαν ποτέ δάφνες κι αναγνωρισιμότητα. Εξάλλου αυτά τους δόθηκαν απλόχερα από τον λαό. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που κέρδισαν. Αναφέρομαι στη νεότητα που εξέπεμπε το βλέμμα τους. Είναι εντυπωσιακό να βλέπεις ανθρώπους που διανύουν την ένατη δεκαετία της ζωής τους, να μιλούν με άσβεστο σθένος και θερμή περηφάνια για τα όσα έζησαν κι έπραξαν. Και με μία διαύγεια που θα ζήλευε κάθε συνομήλικός μου. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν πως τα βλέμματά τους είναι αυτά που πρώτα με μάγεψαν κι έπειτα οι αφηγήσεις τους. Κάποιοι σκότωσαν, κάποιοι προστάτευσαν και κάποιοι σώθηκαν κατά τύχη από τις εκτελέσεις. Όλοι τους όμως γνωρίζουν πως πολέμησαν και νίκησαν τον φασισμό.
Μπορεί αρκετοί να αναρωτιούνται τι καινούργιο μαθαίνω όταν βλέπω ένα ντοκιμαντέρ για 'κείνην την περίοδο. Η αλήθεια είναι πως πάντα παίρνω κάτι. Στο εκπληκτικό ντοκιμαντέρ Μνήμες έμαθα πρώτη φορά πως ο ΕΛΑΣ ήταν αυτός που ύψωσε πρώτος την ελληνική σημαία στον Ιερό Βράχο. Η επίσημη ιστορία όμως μνημονεύει τον Γεώργιο Παπανδρέου. Στους Παρτιζάνους έμαθα πως ένα μεγάλο μέρος της αστυνομίας ήταν γραμμένο στο Κόμμα και συνεργαζόταν με τους αντάρτες. Γι' αυτό το λόγο οι παρτιζάνοι γλίτωσαν πολλές φορές μπλόκα και έπαιρναν σημαντικές πληροφορίες από τους συνδέσμους που είχαν εκεί μέσα. Ένα ακόμη κομμάτι παζλ προστέθηκε στην εικόνα που χρόνια τώρα σχηματίζω για την ιστορία μας. Επίσης είδα για μία ακόμη φορά πλάνα από τον βομβαρδισμό της Αθήνας. Ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή της πρωτεύουσας μετά το 1821, κι αυτή προκλήθηκε από τα αεροπλάνα των Βρετανών.
Θα μπορούσα να σταθώ ώρες και να μιλάω για τις μαρτυρίες, τις εικόνες και τα συναισθήματα που μου προκάλεσε η ταινία. Θα προτιμούσα όμως να περιοριστώ στους θεατές. Μία απόλυτη ησυχία είχε καλύψει την αίθουσα. Η ανατριχίλα που προκαλούσαν οι μαρτυρίες γινόταν αισθητή στον καθένα μας. Βαριές ανάσες και δάκρυα όταν ακούστηκε η Ρωμιοσύνη. Ένα αίσθημα συγκίνησης που δε συναντάς εύκολα. Κι αυτό με γέμισε ελπίδες πως κάτι ναρκωμένο αρχίζει και ξυπνά στην κοινωνία μας. Δεν είναι τυχαίο πως πληθαίνουν τα ντοκιμαντέρ και οι εκδηλώσεις μνήμης, πολλοί νέοι έχουν αρχίσει και ψάχνονται και οι φωνές που για δεκαετίες ήταν βουβές τώρα απέκτησαν ένταση και προσπαθούν με πείσμα να αφυπνίσουν τον λαό. Με το ίδιο πείσμα που αντιμετώπισαν κάποτε τους Γερμανούς ναζί.
Το ευχάριστο νέο είναι πως οι προβολές θα συνεχιστούν και την επόμενη βδομάδα.
Να πάτε οπωσδήποτε να το δείτε.

Σταθερό μέτωπο

Τα επεισόδια το βράδυ του Σαββάτου και τα ξημερώματα Κυριακής στη Μυτιλήνη και η πρωτοφανής επίθεση ακροδεξιών ομάδων κατά μεταναστών και προσφύγων είναι γνωστά. Η επίθεση των τραμπούκων, καταγγέλλουν ο ΣΥΡΙΖΑ Λέσβου αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις, εναντίον των προσφύγων και μεταναστών που ήταν στην πλατεία Σαπφούς δεν ήταν μια «αναμενόμενη ενέργεια». Ήταν μια καλά σχεδιασμένη και οργανωμένη δολοφονική ενέργεια από συγκεκριμένες ομάδες ακροδεξιών, παρακρατικών στοιχείων που καμία σχέση δεν έχουν με το νησί και τις παραδόσεις του.
Το πρώτο στοιχείο που δημιουργεί ερωτηματικά είναι το γεγονός ότι οι 120 πρόσφυγες και μετανάστες συνελήφθησαν, αλλά ουδείς συνελήφθη μέχρι χθες το βράδυ από τους ακροδεξιούς που κραύγαζαν «κάψτε τους ζωντανούς» και επιτέθηκαν στους συγκεντρωμένους με ναυτικές φωτοβολίδες, πέτρες, κροτίδες και μπουκάλια. Η Αστυνομική Διεύθυνση του νησιού διαρρέει ότι συλλέγονται στοιχεία κυρίως από το Διαδίκτυο για να ταυτοποιηθούν όσοι πρωταγωνίστησαν και συμμετείχαν στα επεισόδια εναντίον των προσφύγων και της αστυνομίας. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ και άλλες δυνάμεις επιμένουν ότι όλοι αυτοί οι τραμπούκοι είναι γνωστοί. Τι έγινε όμως μέχρι τώρα για τα όσα έκαναν; Και τι έγινε μετά την επίθεση, που ήταν προσχεδιασμένη;
Είναι απολύτως σωστή η επισήμανση ότι το ελάχιστο που πρέπει να γίνει είναι να απομονωθούν τα ακροδεξιά - φασιστικά στοιχεία από τις δημοκρατικές δυνάμεις και την τοπική κοινωνία. Όμως οι τραμπούκοι προχώρησαν και σε πράξεις για τις οποίες δεν πρέπει να μείνουν ατιμώρητοι. Θα μείνει μόνο στην «έρευνα στο Διαδίκτυο» η αστυνομία;
Το δεύτερο στοιχείο που ήρθε ξανά με τραγικό τρόπο στην επιφάνεια είναι η διαχείριση του προσφυγικού. Η πολιτική, η κοινωνική, οικονομική. Η ευθύνη της κεντρικής εξουσίας και η ευθύνη της τοπικής. Δήλωσε στις 7 Απριλίου στην «Αυγή» ο νέος υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δ. Βίτσας: «Κύρια προτεραιότητα είναι τα νησιά. Και πρέπει να λύσουμε ταυτόχρονα τρία πράγματα. Το ένα είναι πώς θα αποσυμπιεστεί η κατάσταση στα νησιά. Το δεύτερο πόσο γρήγορα αυτοί οι άνθρωποι που φτάνουν στα νησιά θα μπορούν να έχουν γνώση για το τι πρόκειται να τους συμβεί και το τρίτο να εξασφαλίσουμε το δικαίωμα των ίδιων των νησιωτών, που έχουν ανταποκριθεί στα ανθρωπιστικά τους καθήκοντα με πρωτόγνωρο παγκοσμίως τρόπο».
Η διαχείριση του προσφυγικού είναι και δύσκολη και πολύπλοκη υπόθεση. Ακριβώς γι' αυτό η κύρια προτεραιότητα την οποία έθεσε ο αρμόδιος υπουργός δεν πρέπει να μείνει σε επίπεδο διακήρυξης. Εδώ δεν επιτρέπονται καθυστερήσεις. Γιατί, εκτός από την απομόνωση των ακροδεξιών και φανατικών στοιχείων, τη σύλληψη και τιμωρία όσων συμμετείχαν στις επιθέσεις, χρειάζεται να μην υπάρχει καμία δυνατότητα να εκμεταλλεύονται οι ακροδεξιοί και φανατικοί μηχανισμοί την όποια δυσφορία εκφράζεται από κάποιους ή και την κριτική που ασκούν συμπολίτες μας. Το μέτωπο απέναντι σε όλους αυτούς πρέπει να είναι σταθερό και συνεχές.

Πηγή: Αυγή

Γκρεμισμένα σπίτια

Φωτογραφία: Γιώργος Χατζελένης

του Κώστα Ζαφείρη

Στο Κάστρο, τη γειτονιά που μεγάλωσα, περνώ συχνά από τα στενά δρομάκια και στέκομαι λίγο παραπάνω στις γωνίες με κάτι σπίτια που τα έχουν καιρό τώρα εγκαταλείψει οι παλιοί τους ένοικοι. Στέκουν κλειδομανταλωμένα και παλεύουν, μάταια, με τη φθορά του χρόνου. Οι κλειστές πόρτες τους ξεφτίζουν, τα κουφώματα είναι κάποιες φορές σπασμένα και πρόχειρα καρφωμένα, αγριόχορτα έχουν πιάσει να φυτρώνουν στις κόχες, κάποιος σοβάς ξεκολλάει και πέφτει. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή σε μια αργή αλλά αναπότρεπτη διαδικασία φθοράς.
Έχουν έναν πόνο κρυμμένο ετούτα τα σπίτια. Σαν άρρωστοι μοιάζουν υπερήλικες που τους έχουν εγκαταλείψει οι πάντες. Κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Οι κληρονόμοι ιδιοκτήτες έχουν από καιρό μετοικήσει σε άλλες γειτονιές ή και σε άλλες πόλεις. Δεν έχουν ούτε τα χρήματα, ούτε την όρεξη να τα συντηρήσουν. Τα αφήνουν λοιπόν να γκρεμίζονται , αδιάφοροι για τη μοίρα τους, συμβιβασμένοι με την ιδέα ότι κάποια στιγμή, σε μια καταιγίδα; σε ένα σεισμό; θα καταρρεύσουν οριστικά. Οι γείτονες γκρινιάζουν ότι έχουν γίνει εστία μόλυνσης, φωλιές τρωκτικών και άλλα. Ποιος να τους ακούσει; Η σφραγίδα της εγκατάλειψης φαίνεται ότι έχει μπει οριστικά.
Κι όμως εσύ που κάποτε τα θυμάσαι ζωντανά ετούτα τα σπίτια γεμάτα ανάσες ανθρώπων, γεμάτα παιδικές φωνές, γεμάτα φως με ανοιχτά πορτοπαράθυρα. Εσύ που κάποτε έπαιξες στις αυλές τους ή ήπιες ένα ποτήρια παγωμένο νερό στο στενάχωρο κουζινάκι τους, εσύ που κρύφτηκες στα απλωμένα κατάλευκα σεντόνια της μπουγάδας, στέκεσαι για λίγο και αφουγκράζεσαι. Ίσως μαντεύεις εκείνες τις φωνές τις αλλοτινές, εκείνες τις ανάσες. Σίγουρα μέσα σου νιώθεις τον πόνο των βουβό των άδειων γκρεμισμένων σπιτιών. Τον πόνο των ανθρώπων που ανεπίστροφα έχουν φύγει.

Πηγή: aplotaria.gr

Λόγω της ημέρας...

Το Νησί των Σκύλων

Όποτε μαθαίνω πως ο Γουές Άντερσον ετοιμάζει νέα ταινία, ένα σκίρτημα εντείνεται μέσα μου και σαν μικρό παιδί περιμένω πως και πως την έξοδό της στις κινηματογραφικές αίθουσες. Κι όχι άδικα καθώς οι ταινίες του κρύβουν την αγνότητα και την αθωότητα που μας γυρνούν στα παιδικά μας χρόνια.
Οι ιστορίες, τα χρώματα, τα συναισθήματα κι οι έξυπνοι διάλογοι είναι τα βασικότερα χαρακτηριστικά της μέχρι σήμερα δουλειάς του. Μία αυθεντικότητα που τον κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστό δημιουργό στον κινηματογράφο. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως σε κάθε ταινία του, αρκετοί γνωστοί ηθοποιοί επιθυμούν να παίξουν ή να συμμετάσχουν. Εννιά χρόνια μετά τον "Απίθανο Κύριο Φοξ" που με μάγεψε αναπάντεχα, ο Γουές Άντερσον επιστρέφει σε μία παρόμοια ταινία αποθεώνοντας την ανιδιοτελή αγάπη των σκύλων αλλά και την ιδιαίτερη κουλτούρα της Ιαπωνία.
Το "Νησί των Σκύλων" είναι ένας βιομηχανικός σκουπιδότοπος που μετατρέπεται σε τόπο εξορίας. Εκεί αποφασίζει να στείλει όλα τα σκυλιά της πόλης ο δήμαρχος Κομπαγιάσι, ο οποίος δε κρύβει την αγάπη του στις γάτες. Μαζί με το επιτελείο του, το οποίο αποτελείται από αντίστοιχους γατόφιλους και διεφθαρμένους πολιτικούς, προκαλεί μία επιδημία που σπέρνει τον πανικό στην πόλη. Μοναδική σωτηρία είναι η απομάκρυνση όλων των σκυλιών στο νησιωτικό σκουπιδότοπο. Όμως ο ανιψιός του, μη μπορώντας να αντέξει την απώλεια του σκύλου του, ταξιδεύει μέχρι το νησί για να τον αναζητήσει. Εκεί θα πέσει σε μία παρέα σκύλων, οι οποίοι με συγκινητικό τρόπο θα δεχτούν να τον βοηθήσουν. Σημείωση πρώτη, τα σκυλιά δε μπορούν να σου κρατήσουν κακία κάτι που μαρτυρά την μεγάλη καρδιά που έχουν.
Κατά τη διάρκεια της περιηγήσεις στο δυστοπικό τοπίο του άμεσου μέλλοντος (δεν είναι τυχαίο που ο σκηνοθέτης δηλώνει στην αρχή της ταινίας πως η ταινία δεν απέχει και πολύ από το παρόν), μαθαίνουμε για τα παιδικά χρόνια του ήρωα και την γνωριμία του με τον σκύλο ενώ παράλληλα πραγματοποιείται και μία διείσδυση στον πλούσιο συναισθηματικό κόσμο των σκυλιών. Ο ενθουσιασμός τους, η ανιδιοτελής τους αγάπη, η συντροφικότητα, η ισότητα, η δικαιοσύνη αλλά ακόμη και το δημοκρατικό τους σύστημα υποδηλώνουν πως για να φτάσει κάποιος σ' αυτό το επίπεδο οφείλει να είναι από τη φύση του καλός στη ψυχή και δίκαιος στο νου.
Η αναζήτηση λοιπόν του σκύλου μετατρέπεται σε μία ανάλυση των χαμένων μας ονείρων, της ξεχασμένης παιδικότητάς μας, της ψυχρής κοινωνίας μας και του πολιτικού καθεστώτος αρκετών χωρών που γίνεται όλο και πιο αυταρχικό.
Για μια ακόμη φορά, ο Γουες Άντερσον προσφέρει μία ταινία που χαρίζει ένα τεράστιο χαμόγελο από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, ενώ το ξεχωριστό του χιούμορ προκαλεί ένα αυθόρμητο γέλιο που μόνο μια καλή παρέα μπορεί να προσφέρει. Και σ' αυτό το θέμα, ο δημιουργός παίρνει άριστα.
Επίσης αυτό που ξεχωρίζει στις ταινίες του είναι οι διάλογοι. Έξυπνες ατάκες που φέρνουν τόσο τους ήρωες όσο και τους θεατές σε άβολες θέσεις. Η εξύψωση της αθώας ανασφάλειας αλλά και των ερωτικών αδιεξόδων. Το αθώο φλερτ κι η ανιδιοτελής αγάπη. Η δύναμη των αληθινών σχέσεων κι η έλλειψη του εγωισμού. Όλα αυτά σε λιτούς και περιεκτικούς διαλόγους γεμάτους ουσία, εξυπνάδα και ζωντάνια.
Είναι επίσης εντυπωσιακός ο τρόπος που δίνεται ζωή σε άψυχα πράγματα. Οι εκφράσεις των σκύλων, τα δακρυσμένα μάτια, τα τριχώματα που κινούνται με τον αέρα αφήνουν μία αίσθηση πως απέναντί σου έχεις σκυλιά με προσωπικότητα κι όχι κούκλες που κινούνται με μηχανισμούς. Την ίδια αίσθηση μου είχε αφήσει κι ο "Απίθανος κύριος Φοξ" αλλά και το "Εγώ ο Κολοκυθάκης" που είδα πέρσι.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ και στα ψαγμένα soundtrack που συναντάμε στις ταινίες του Γουες Άντερσον. Στο "Νησί των Σκύλων" ο μουσικό πειραματισμός του περνάει σε άλλο στάδιο, καθώς μας προσφέρει ένα μείγμα ανατολίτικων κρουστών αλλά και το ψυχεδελικό ύφος μιας μπάντας που μου τράβηξε αμέσως την προσοχή. Αναφέρομαι στους West Coast Pop Art Experimental Band. Αναζητήστε τους.
Το "Νησί των Σκύλων" είναι ένα ακόμη νοσταλγικό κι άκρως αισιόδοξο κινηματογραφικό διαμάντι, το οποίο έδωσε επιτέλους χρώμα σε μία χρονιά που μέχρι στιγμής δεν έχει προσφέρει τίποτα αξιόλογο.
Επίσης, η ταινία αυτή μεγάλωσε την επιθυμία μου να συγκατοικήσω με έναν σκυλάκο.

Βαθμολογία: 8/10

21η Απριλίου: Κι όμως, γελοίοι, μας έδεσαν

του Κλέαρχου Τσαουσίδη

(...) Φοβάμαι τους ανθρώπους 
που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε συναντούσαν 
και τώρα σε λοιδορούν 
γιατί, λέει, δεν βαδίζεις στον ίσιο δρόμο...

Από το «Φοβάμαι» του Μανόλη Αναγνωστάκη. Νοέμβρης του 1983 στην «Αυγή»

Δεν ξέρω πόσοι έχουν ζήσει αυτή την κοινωνική αποξένωση στα επτά χρόνια της τυραννίας.
Δεν ξέρω πόσοι ζουν από όσους ένιωσαν το «χάδι του νόμου» και τη βίαιη αποκοπή από τους δικούς τους με αποφάσεις κομπλεξικών και φασιστοθρεμμένων στρατοδικών ή καθωσπρέπει δικαστών και εισαγγελέων.
Δεν ξέρω πόσοι ακόμη μετρούν πληγές και άλλα σακατιλίκια που απέκτησαν από τους ψυχασθενείς και άκρως ιδιοτελείς ασφαλίτες, ΕΣΑτζήδες ή ΚΥΠίτες.
Ξέρω ότι αυτό που σήμερα δοξάζουν εν πλήρη ελευθερία οι χρυσαυγίτες και υπηρετούσαν μεταδικτατορικά τύποι σαν τον Βορίδη, τον Πλεύρη ή τον Γεωργιάδη είναι μια πληγή που θα κλείσει μόνο με τη δική μας βιολογική εξαφάνιση. Αυτοί ουδέποτε ένιωσαν την ανάγκη έστω για μια συγγνώμη.
Ξέρω ότι εκείνο το πρωινό που τρέχαμε σαν παλαβοί όπου μπορούσε ο καθένας, εικοσάχρονα παιδιά ήμασταν, σαν τσεκουριά κόπηκε ο Απρίλης. Μεγαλώσαμε πριν την ώρα μας.
Ξέρω ότι χάσαμε πρόωρα ένα σωρό συντρόφους, δολοφονημένους αλλά και από αρρώστιες απροσδόκητες ή από γενναία αυτόβουλη αποχώρηση.
Έπειτα από μια σύλληψη που ουδέποτε κατάλαβα γιατί έγινε, έχασα αρκετούς φίλους, φίλες (κάποιους με δική μου πρωτοβουλία), με απέρριψαν συγγενείς ή οικογενειακοί φίλοι.
Ακριβώς τα ίδια συνέβαιναν και με άλλους συντρόφους, όχι κατ' ανάγκην του ίδιου χώρου, και έτσι καταλήξαμε στο τέλος σαν τους απόκληρους του Όργουελ στο «1984». Μαζευόμασταν στα ίδια μαγαζιά (που ελέγχονταν εύκολα από την Ασφάλεια), πηγαίναμε στις ίδιες ταβέρνες, στο ίδιο θέατρο. Έτσι, όποτε έμεναν άπρακτοι οι ψυχάκηδες ασφαλίτες, πέρναγαν ας πούμε από του «Γκιγκιλίνη», μάζευαν τον Νίκο ή τον Θωμά ή τον Λάκη, τους έριχναν ένα χέρι ξύλο και τους παρατούσαν όταν τέλειωνε το ωράριό τους.
Ενδιαμέσως, οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια, οι δίκες, οι καταδίκες. Με την πρώτη αμνηστία βγήκαν και οι πρώτοι ανυπότακτοι, αλλά σύντομα ξαναβρέθηκαν στα νέα κελιά που εγκαινίασε το καθεστώς.
Η πλειονότητα της κοινωνίας σιωπούσε ή (οι δεξιοί που είχαν χάσει τον κόσμο κάτω από τα πόδια τους το '64) χειροκροτούσε μανιωδώς τον αποχαλινωμένο φασίστα και τους τζουτζέδες του. Έπειτα από την εκκαθάριση του '68, οι υπόλοιποι καθηγητές μας στέκονταν κλαρίνο μπροστά στον πιο γελοίο (μεταπολεμικά) ένστολο που είχε αναλάβει «αυτόκλητος» τις τύχες μας, με την ολόθερμη συμπαράσταση της οικονομικής ελίτ, του δικαστικού σώματος και της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Τι κι αν ζήτησε συγγνώμη χρόνια μετά ο Κλίντον; Οι αναθεωρητές της Ιστορίας αρνούνται την αμερικανική επέμβαση, αγνοούν τα στοιχεία που αποχαρακτηρίζονται από την αμερικανική κυβέρνηση και παίζουν με τα νεύρα μας διότι, απλούστατα, όσα ελληνικά στοιχεία υπήρχαν χαντακώθηκαν ή καταστράφηκαν είτε κάηκαν μαζί με τους φακέλους μας στο colpo grosso της συγκυβέρνησης του ’89.
Η Ιστορία της Αντίστασης στη χούντα στέκεται -και σωστά- στα παλικάρια που δολοφονήθηκαν από τους φασίστες, στους επώνυμους και τους κορυφαίους, όπως ο Αλέκος Παναγούλης.
Αυτό που δεν θέλει να παραδεχτεί και αυτή η Ιστορία είναι ότι υπήρξε αποδοχή της χούντας από το σύνολο σχεδόν των δεξιών (τρεις ή δέκα εξαιρέσεις δεν μετράνε), η ενσωμάτωση στην υποκουλτούρα των ημιμαθών στρατιωτικών ενός ικανού τμήματος του κρατικού μηχανισμού, η ευλογία από την Ιεραρχία και η έμπρακτη στήριξη της οικονομικής ελίτ.
Το βαθύ κράτος της εποχής ενισχύθηκε, έμεινε στο απυρόβλητο στη Μεταπολίτευση και πέρασε άνετα την «ιδεολογία» του στους επίγονους. Όποιος διαφωνεί ας επιχειρήσει μια συζήτηση με έναν αξιωματικό του στρατού ή της αστυνομίας, έναν δικαστικό, βιομήχανο ή μητροπολίτη. Οι πλείστοι θα ισχυριστούν πως το πραξικόπημα στηρίχτηκε από μια μειοψηφία του κλάδου τους. Και, δυστυχώς, αυτό ακούμε και από επίσημα χείλη. Κούνια που μας κούναγε...

(...) Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους. 
Φέτος φοβήθηκα ακόμα περισσότερο...

Πηγή: Αυγή

Οι «καταδρομικές εκλογές» του Ερντογάν

του Κώστα Ράπτη

Υπάρχουν πάντοτε και οι εξαιρέσεις – όπως μας θυμίζει η περίπτωση της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, η οποία, προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές πέρσι, πήγε για το "μαλλί” μιας άνετης επανεκλογής και εντέλει βγήκε με το "κούρεμα” της απώλειας αυτοδυναμίας.
Όμως οι εξαιρέσεις υπάρχουν πρωτίστως για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα – ο οποίος εν προκειμένω προβλέπει ότι οι κυβερνώντες προκηρύσσουν τις πρόωρες εκλογές ακριβώς όταν είναι περισσότερο βέβαιοι για την επικράτησή τους.
Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που προκήρυξε αιφνιδιαστικά για τις 24 Ιουνίου ο Ταγίπ Ερντογάν στην γείτονα Τουρκία δεν είναι απλώς πρόωρες. Είναι "καταδρομικές”, σύμφωνα με την έκφραση του διευθυντή της Hurriyet Daily News, Μουράτ Γετκίν – καθώς αφήνουν στην αντιπολίτευση χρόνο μόλις 65 ημερών για να δώσει τη μάχη της, και μάλιστα σε ένα περιβάλλον έκτακτης νομοθεσίας και ακραίας ανισοτιμίας στον πολιτικό ανταγωνισμό.
Αρκεί να σημειώσει κανείς ότι την ίδια ημέρα με την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών ανανεώθηκε για άλλο ένα τρίμηνο (που προφανώς συμπεριλαμβάνει και την ημέρα της ψηφοφορίας) το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που επικρατεί από την επαύριο του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016. Ή ότι ο εργοδότης του Γετκίν, ο όμιλος Ντογάν συμφώνησε προ μηνός να πουλήσει σε φιλοκυβερνητική εταιρεία συμμετοχών τα πιο αξιόπιστα αντιπολιτευόμενα μέσα της Τουρκίας (Hurriyet, CNN Turk).
Πολλά στελέχη της αντιπολίτευσης αποκαλούν "Εκλογές Πανικού” την αναμέτρηση της 24ης Ιουνίου, υποδεικνύοντας τις βαθύτερες αδυναμίες που καθιστούσαν απαγορευτική για τον Ερντογάν την επιλογή της αναμονής μέχρι τις 3 Νοεμβρίου 2019, προγραμματισμένη ημερομηνία της προσφυγής στις κάλπες. Και είναι αληθές ότι η κατάσταση της οικονομίας δεν επιτρέπει την πολυτέλεια της εξαγοράς χρόνου και της πολιτικής παροχών για άλλο ένα δεκαοκτάμηνο.
Αρκεί και μόνο να σημειώσει κανείς ότι τον μήνα Μάρτιο η λίρα έχασε το 5% της αξίας της, όταν ο επιχειρηματικός τομέας έχει να εξυπηρετήσει χρέη σε ξένο νόμισμα ανώτερα των 221 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η αναδιάρθρωση χρεών που ζήτησαν το τελευταίο διάστημα οι όμιλοι Ülker και Doğuş λειτούργησε ευρύτερα ως σήμα κινδύνου.
Ο ίδιος ο Ερντογάν, που πρωτοήρθε στα πράγματα χάρη στην οικονομική κρίση του 2001 που σάρωσε το έως τότε πολιτικό σκηνικό, γνωρίζει καλά τα ρίσκα που υποκρύπτει η κατάσταση. Εξ ού και τις προάλλες εξαπέλυσε μύδρους κατά του αρμόδιου για την οικονομία αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μεχμέτ Σιμσέκ (πρώην στελέχους της Merill Lynch) ο οποίος περιέγραψε δημοσίως το πρόβλημα με τον εξωτερικό ιδιωτικό δανεισμό και άφησε να εννοηθεί ότι θα ληφθούν περιοριστικά μέτρα. Αντίθετα, κατά τον Ερντογάν είναι πρόβλημα το ότι η κυβέρνηση δεν προβάλλει τους υψηλότατους αναπτυξιακούς ρυθμούς, της τάξης του 7%, και εστιάζει υπέρμετρα σε άλλους δείκτες. 
Η ανοδική κίνηση της τουρκικής αγοράς μόλις έγινε γνωστή η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών δείχνει την μεγάλη ανάγκη των επενδυτών για ειδήσεις που θα διασκορπίζουν την αβεβαιότητα.
Σε άλλα πεδία, ωστόσο, οι τουρκικές πολιτικές εξελίξεις αντιμετωπίσθηκαν με αδιαφορία έως εχθρότητα. Η ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ στο Twitter σχετικά με τον κρατούμενο επί διετία στην Τουρκία Αμερικανό πάστορα Άντριου Μπράνσον, ο οποίος μόλις παρουσιάστηκε στο δικαστήριο με την κατηγορία της τρομοκρατικής δράσης, είναι χαρακτηριστική.
Όπως είναι και η εκ νέου προειδοποίηση, αυτή τη φορά δια στόματος του υφυπουργού Εξωτερικών αρμόδιου για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις Ουές Μίτσελ ενώπιον επιτροπής του Κογκρέσου, ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο αμερικανικών κυρώσεων, εάν προμηθευτεί συστοιχίες ρωσικών πυραύλων S-400.
Άλλωστε, οι εκλογές της 24ης Ιουνίου δεν είναι απλώς μια μάχη για την παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία. Είναι μια αναμέτρηση για την μετατροπή του πολιτεύματος σε ενός ανδρός αρχή, χωρίς θεσμικές εγγυήσεις και αντίβαρα.
Και μάλιστα στη βάση μιας ιδιόμορφης πολιτικοϊδεολογικής στροφής στα ακροδεξιά, όπως αποδεικνύει η σύνθεση και ο λόγος της Λαϊκής Συμμαχίας που συγκρότησε ενόψει εκλογών το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης και μικρότερους, ενίοτε περισσότερο ακραίους, σχηματισμούς.
Ότι ο ίδιος ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του προβάλλουν ως αίτιο επίσπευσης των εκλογών τις "εθνικές προκλήσεις” που προέρχονται από τη Συρία αναδεικνύει την συνάρθρωση της εσωτερικής πολιτικής με τη γεωπολιτική. Και δεν περιορίζεται η συνάρθρωση αυτή στα οφέλη των κυβερνώντων από τον μιλιταριστικό οίστρο που καλλιέργησε στο εκλογικό σώμα η επιχείρηση κατά του Αφρίν. Αφορά την επιδίωξη συνολικού μετασχηματισμού της Τουρκίας, της ταυτότητας και της θέσης της στον κόσμο.

Πηγή: capital.gr

Καιρός να αφαιρεθεί το άγαλμα του Χάρι Τρούμαν

Ο ανδριάντας του Αμερικανού προέδρου Χάρι Τρούμαν είναι ένα από τα γνωστότερα αγάλματα της πρωτεύουσας κι έχει τραβήξει την προσοχή της κοινής γνώμης πολλές φορές για αρνητικούς λόγους καθώς έχει δεχτεί τις περισσότερες επιθέσεις είτε με μπογιές, είτε με εκρήξεις, είτε με γκρέμισμα. Αυτή τη φορά χρησιμοποιήθηκε ανεπιτυχώς και το πριόνισμα.
Κάποτε η είδηση μιας ακόμη επίθεσης στο άγαλμα του Τρούμαν, περνούσε σε δεύτερη μοίρα. Στην εποχή όμως της νέας διχόνοιας, η επιχειρηματολογία όσων υποστηρίζουν την διατήρηση του αγάλματος στη θέση του, έχει περάσει σε επίπεδα γελοιότητας. Αρκετοί βιάστηκαν να συσχετίσουν τα μέλη του ΚΚΕ με τους τζιχαντιστές της Μέσης Ανατολής που γκρεμίζουν αρχαία γλυπτά κι ανατινάζουν μνημεία αλλά και με τους εγχώριους σκοταδιστές που έριξαν το αμφιβόλου αισθητικής “Phylax” του Παλαιού Φαλήρου.
Οι παραπάνω εκφραστές σφάλλουν και στις δυο περιπτώσεις. Το άγαλμα του Χάρι Τρούμαν δε μπορεί να θεωρηθεί αρχαίο γλυπτό ή ιστορικό μνημείο για ευνόητους λόγους. Επίσης ο ανδριάντας ενός πολιτικού προσώπου δε μπορεί να χαρακτηριστεί έργο τέχνης, ειδικά αν έχει στηθεί για προπαγανδιστικούς λόγους (στη συγκεκριμένη περίπτωση και για αποικιοκρατικούς). Οπότε τα μέλη του ΚΚΕ δεν έχουν ουδεμία σχέση τόσο με τους τζιχαντιστές της Μέσης Ανατολής όσο και με τους εγχώριους σκοταδιστές.
Το άγαλμα του Χάρι Τρούμαν στήθηκε το 1963 ενώ ο Αμερικανός πολιτικός βρισκόταν ακόμα στη ζωή. Για την απόφαση αυτή δε συναίνεσε η δημοτική αρχή, αλλά αυτό δεν είχε κι ιδιαίτερη σημασία για μία αποικία. Η πρωτοβουλία να στηθεί το άγαλμα ενός πολιτικού προσώπου που είναι ακόμα εν ζωή ήταν μοναδική για τα χρόνια εκείνα. Τη συναντάμε ξανά μισό αιώνα μετά όταν οι κάτοικοι του Κοσσυφοπεδίου έστησαν τον ανδριάντα του Μπιλ Κλίντον.
Για όσους τώρα, αντιδρούν με την προσπάθεια των μελών του ΚΚΕ να ρίξουν το άγαλμα, τους προτείνω να ανατρέξουν λίγο στην ελληνική αλλά και παγκόσμια Ιστορία. Εκεί θα διαπιστώσουν τα εξής εγκλήματα του συγκεκριμένου προέδρου. Ο Χάρι Τρούμαν έδωσε την εντολή να πέσουν οι δυο ατομικές βόμβες σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ενώ παράλληλα απειλούσε και το Τόκιο για μία τρίτη ρήψη. Στην Ελλάδα αναμείχθηκε στον ελληνικό εμφύλιο δοκιμάζοντας τις βόμβες ναπάλμ. Με το «Δόγμα Τρούμαν» η υφήλιος πέρασε στον Ψυχρό Εμφύλιο, ο οποίος αναζωπυρώθηκε πάλι. Η Ιστορία είναι μία αβαθής δεξαμενή που οφείλουμε να βουτήξουμε με σκοπό να επιστρέψουμε στην επιφάνεια γεμάτοι ορθά συμπεράσματα κι ιστορική συνείδηση.
Εφόσον εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας στην Ιστορία, θα κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους το γκρέμισμα ή έστω η ήπια απομάκρυνση του συγκεκριμένου αγάλματος θα είναι μία κίνηση αξιοπρέπειας κι ένας συμβολισμός υπέρ της δημοκρατίας, της ελευθερίας αλλά και της ειρήνης.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Οι νέοι "κανόνες του παιχνιδιού" στη Συρία

του Κώστα Ράπτη

Η επίθεση που εξαπέλυσαν από κοινού οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Βρετανία τα ξημερώματα του Σαββάτου εναντίον στόχων που υποστηρίζουν ότι σχετίζονται με το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας έχει επιπτώσεις που, κατά τις ενδείξεις, θα γίνουν περισσότερο αισθητές στην ευρύτερη διεθνή σκηνή, με τη συνολική επιδείνωση των σχέσεων των δυτικών και των ευρασιατικών δυνάμεων, απ' ό,τι στην συγκεκριμένη περιοχή.
Στο περιφερειακό επίπεδο, η επίθεση του Σαββάτου δεν άλλαξε κάτι ως προς τον συσχετισμό δυνάμεων επί του εδάφους, ενώ αντίθετα ενίσχυσε τον Μπασάρ αλ-Ασαντ, εφόσον αποδείχθηκε πρώτον ότι το συριακό καθεστώς δεν εγκαταλείπεται από τους Ρώσους συμμάχους του (αντίθετα αυτοί εμφανίζονται να συσφίγγουν περισσότερο τη συνεργασία τους και με τον έτερο μεγάλο προστάτη της Δαμασκού, το Ιράν) και δεύτερον ότι είναι σε θέση να υπερασπιστεί αρκετά αποτελεσματικά τον εαυτό του απέναντι σε πλήγματα μικρής κλίμακας.
Ο ισχυρισμός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων ότι τα σοβιετικής κατασκευής αντιαεροπορικά συστήματα της Συρίας μπόρεσαν να αναχαιτίσουν περί το 70% των εισερχόμενων πυραύλων δεν έχει διαψευσθεί και αποτελεί άλλη μία ευκαιρία για τη Δαμασκό (μετά την πρόσφατη κατάρριψη ισραηλινού μαχητικού αεροσκάφους που είχε πραγματοποιήσει επιδρομή) να δοκιμάσει σε πραγματικές συνθήκες τις δυνατότητες υπεράσπισης του εναέριου χώρου της.
Οι δυνατότητες αυτές θα αναβαθμιστούν βέβαια θεαματικά, σε περίπτωση που υλοποιηθεί το σενάριο στο οποίο αναφέρθηκε το Σάββατο ο συνταγματάρχης Σεργκέι Ρουτσκόι, διευθυντής επιχειρήσεων του ρωσικού Γενικού Επιτελείου. Όπως είπε, η Μόσχα επανεξετάζει την απόφαση που είχε λάβει κατά παράκληση διεθνών εταίρων της να μην υλοποιήσει την παραγγελία ρωσικών αντιπυραυλικών-αντιαεροπορικών συστημάτων S-300 από μέρους της Δαμασκού. Τώρα όμως είναι υποχρεωμένη να το ξανασυζητήσει, όχι μόνο για τη Συρία, αλλά και για άλλες περιοχές του κόσμου. 
Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι το Ισραήλ θα έχανε τη δυνατότητα που έχει κατοχυρώσει να επιχειρεί ανά πάσα στιγμή στον εναέριο χώρο της Συρίας (και του Λιβάνου) και η οποία δεν είχε διαταραχτεί ούτε με την ανάπτυξη ρωσικής δύναμης στην περιοχή.
Δεν είναι τυχαίο, ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου υπήρξε ένας από τους ελάχιστους ξένους ηγέτες με τους οποίους συνομίλησε τηλεφωνικά ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά την προηγούμενη, εξαιρετικά τεταμένη εβδομάδα. Στον απόηχο της ισραηλινής επιδρομής εναντίον συριακής βάσης στην οποία φέρεται να βρίσκονταν Ιρανοί ένστολοι, ο Ρώσος πρόεδρος ζήτησε από τον συνομιλητή του να κρατηθεί εκτός Συρίας, τερματίζοντας έτσι την πολιτική της Μόσχας να μην εμπλέκεται στις συρο-ισραηλινές συγκρούσεις.
Η προαναγγελθείσα από τον Ρουτσκόι παράδοση των S-300 στη Συρία είναι ο πρακτικός τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιβληθεί η παρότρυνση Πούτιν προς Νετανιάχου και στερεί από το Ισραήλ το μέχρι τώρα αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημά του στον αέρα.
Με αυτή την έννοια, ως κράτος που βρίσκεται πάνω σε μία από τις διαχωριστικές γραμμές που βαθαίνουν στον κατακερματιζόμενο πλανήτη, το Ισραήλ πληρώνει πρώτο το τίμημα. Ήδη ο ισραηλινός τύπος ασχολείται εκτενώς με το τι μπορεί να σημαίνουν οι νέοι "κανόνες του παιχνιδιού”.
Πόσο μάλλον όταν το λεξιλόγιο με το οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ και το Πεντάγωνο αξιολόγησαν την επίθεση του Σαββάτου παραπέμπει, πίσω από τις αναμενόμενες θριαμβολογίες, σε επιστροφή στη γραμμή που πρόσφατα ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ για σταδιακή αμερικανική απεμπλοκή από τη Συρία και ανάληψη της ευθύνης από άλλες δυνάμεις, πλησιέστερα στην περιοχή.
Όπως είπε ο Τραμπ χαρακτηριστικά, το αίμα και το χρήμα που μπορούν να καταβάλλουν οι ΗΠΑ δεν αρκεί για τη σταθεροποίηση μιας τόσο προβληματικής περιοχής και χώρες όπως οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου πρέπει να κάνουν περισσότερα για την ανάσχεση της επιρροής του Ιράν.

Πηγή: capital.gr

Τι ζητάμε από το μάθημα της Ιστορίας;

της ιστορικού Αιμιλίας Σαλβάνου

Η διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας υπηρετούσε ανέκαθεν κάποιον σκοπό. Μέχρι, μάλιστα, τις κριτικές προσεγγίσεις της δεκαετίας του 1990 ο σκοπός αυτός ήταν κατ' εξοχήν η συντήρηση της κατεστημένης κοινωνικής και πολιτικής τάξης πραγμάτων. Στα καθ' ημάς αυτή η συντηρητικότητα πολύ νωρίς μεταφράστηκε ως διάπλαση ελληνορθοδόξων πολιτών, πολιτών, δηλαδή για τους οποίους τόσο το τριμερές σχήμα της τρισχιλιετούς συνέχειας του ελληνισμού όσο και η ταύτιση ορθοδοξίας και ελληνικότητας είχαν τη μορφή αδιαμφισβήτητης γνώσης.
Οποιαδήποτε διαμάχη έχει ξεσπάσει τον 20ό αιώνα για τη διδασκαλία της Ιστορίας έχει στη βάση της κάποιου είδους (υποτιθέμενη) απειλή ενάντια σε έναν από τους δύο αυτούς άξονες. Ακόμη και τα πιο φιλόδοξα και ριζοσπαστικά εγχειρήματα ανανέωσης των προγραμμάτων Ιστορίας δεν έχουν επιχειρήσει ώς τώρα να αμφισβητήσουν ουσιαστικά ούτε τον έναν ούτε τον άλλον άξονα.
Οι κανόνες των εθνικών Ιστοριών -γιατί περί αυτού πρόκειται- αποτελούν χάρτες που επιτρέπουν τον αδρό προσανατολισμό στην ιστορική κουλτούρα μιας κοινότητας. Αφορούν την ιστορική εγγραμματοσύνη. Και από αυτήν την άποψη είναι εξαιρετικά χρήσιμοι. Αν ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, βρισκόταν σε μια κοινότητα χωρίς να γνωρίζει το παραμικρό για το παρελθόν της και, κυρίως, για το παρελθόν που θεωρεί οικείο, πιθανότατα θα ένιωθε αποπροσανατολισμένος: δεν θα καταλάβαινε τις εορτές και τις αργίες της, τις τελετουργίες, αλλά κυρίως τα άρρητα νοήματα που συγκροτούν τον πολιτισμικό κώδικα της κοινότητας.
Από την άποψη αυτή οι κανόνες αποτελούν ένα ελάχιστο πλαίσιο συμφωνίας της κοινής γνώσης που καλούνται να έχουν τα μέλη μιας κοινότητας προκειμένου να σφυρηλατηθούν οι δεσμοί του συνανήκειν. Το πρόβλημα αρχίζει να παρουσιάζεται όταν η διδασκαλία της Ιστορίας εξαντλείται στη διδασκαλία του κανόνα, ο οποίος και μετατρέπεται σε συνώνυμο της ιστορικής γνώσης. Με άλλα λόγια: Ακόμη κι αν η εξοικείωση με τον κανόνα της Ιστορίας αποτελεί αναμφίβολα μέρος του σώματος των απαραίτητων γνώσεων για την ενδοεπικοινωνία μιας κοινότητας, δεν θα πρέπει να συγχέεται ούτε με την ιστορική σκέψη ούτε με την ιστορική συνείδηση.
Οι δύο όροι, αν και συναφείς, δεν είναι ταυτόσημοι. Ο όρος ιστορική σκέψη αναφέρεται στην ικανότητά μας να «διαβάζουμε» το παρελθόν μέσα στο ιστορικό του συγκείμενο: να έχουμε, με άλλα λόγια, τις δεξιότητες και την κριτική ικανότητα, ώστε όχι μόνο να συνομιλήσουμε με τις πηγές και τα τεκμήρια του παρελθόντος, ανιχνεύοντας τα πολλαπλά τους επίπεδα και τις ενδεχόμενες άρρητες συνδηλώσεις τους, αλλά, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για παρελθόντα οικεία, να μπορούμε να αποστασιοποιηθούμε από τα συναισθήματα που πιθανώς τα ενδύουν, από τα εγγεγραμμένα νοήματα, από το «αυτονόητο».
Η ιστορική συνείδηση αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με αυτό το παρελθόν στην καθημερινότητά μας, όχι διανοητικά πια, αλλά πρακτικά. Πόσο νιώθουμε δεσμευμένοι από αυτό ή πόσο θεωρούμε ότι αποτελεί βάρος από το οποίο θέλουμε να απελευθερωθούμε; Τι σημαίνει η δυνατότητα να αναγνωρίζει κανείς ταυτόχρονα, κρατώντας δυναμικές ισορροπίες, τη λειτουργία της Ιστορίας ως παραγωγού ταυτότητας και την ανάγκη να σταθεί κριτικά απέναντι σε ηθικά σχήματα που ενδεχομένως επιβάλλει;
Είναι ενδιαφέρον ότι, όποτε στα πανεπιστημιακά σεμινάρια προκύπτουν τέτοιες συζητήσεις, το ενδιαφέρον των φοιτητών οξύνεται εντυπωσιακά. Και αυτό γιατί σε μια εποχή που η πρόσβαση στις ιστορικές πληροφορίες είναι πιο εύκολη από ποτέ χάρη στο διαδίκτυο, το ζητούμενο δεν είναι η μεταφορά της πληροφορίας ούτε οι διαδικαστικού χαρακτήρα τρόποι προσέγγισής της.
Ούτε βέβαια είναι δουλειά των ιστορικών σπουδών να καλλιεργεί εθνικές (ή άλλου είδους συλλογικές) συνειδήσεις. Αυτή τη λειτουργία την επιτελεί, ούτως ή άλλως, η ιστορική κουλτούρα, που φαίνεται να μη δεσμεύεται από τις δεοντολογίες της πειθαρχημένης προσέγγισης των παρελθόντος.
Οι ιστορικές σπουδές καλούνται να κινηθούν ένα επίπεδο πιο πάνω: να δείξουν πώς διαβάζουμε πίσω από τα προφανή, πώς να κατανοούμε την κατασκευαστική της ιστορικής κουλτούρας και της συλλογικής μνήμης, πώς να καλλιεργούμε την τέχνη της αμφισβήτησης κυρίως των αυτονοήτων. Να καλλιεργούμε τη συνείδηση της ιστορικότητας, ώστε να κατανοήσουμε ότι η πορεία από το παρελθόν στο παρόν δεν είναι βεβαίως ευθύγραμμη, αλλά εμπεριέχει συνέχειες, ρωγμές και μονοπάτια που δεν ακολουθήθηκαν, ελπίδες και ματαιωμένες προσδοκίες, αγώνες και κατακτήσεις και, κυρίως, κάποιο όραμα για το μέλλον.
Δεν είναι η περιέργεια που μας ελκύει στο παρελθόν -είναι η αγωνία να κατανοήσουμε και να διαχειριστούμε τα διακυβεύματα του παρόντος. Να μην επιτρέψουμε να παγιδευτούμε σε αδιέξοδα ερμηνευτικά σχήματα του παρελθόντος. Με αυτήν την έννοια το ζήτημα δεν είναι αν χρειαζόμαστε λιγότερη ή περισσότερη ιστορία στα σχολειά μας, αλλά η απόφαση για μια γενναία αλλαγή παραδείγματος.
Αυτή η αλλαγή παραδείγματος δεν αφορά μόνο την αλλαγή των βιβλίων Ιστορίας ούτε μόνο το γενικό σχέδιο κατανομής της ιστορικής ύλης σε όλες τις τάξεις και βαθμίδες της εκπαίδευσης. Αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό την προετοιμασία δασκάλων με ιστορική σκέψη και συνείδηση.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Μια συστημική «αντι-συστημικότητα»

του Κύρκου Δοξιάδη*

Στο «εσωτερικό του σπιτιού» (στις κοινωνίες των ίδιων των ισχυρών καπιταλιστικών χωρών) επικρατεί «ησυχία, τάξη και ασφάλεια», ενώ «στις λάσπες της αυλής» (στη Μέση Ανατολή και αλλού) αφήνονται ελεύθερα «τα παιδιά με τους φίλους τους» (οι δυτικές και οι εγχώριες ένοπλες δυνάμεις) να «παίζουν πολεμικά παιχνίδια». Και «αν ματώσουν λίγο», δεν πειράζει, ούτε χάθηκε ο κόσμος αν σκοτωθούν και μερικά από τα «αδέσποτα ζωάκια της γειτονιάς» (από τον άμαχο πληθυσμό των εμπόλεμων περιοχών).
Πρόσφατα φαίνεται όμως ότι και στο «εσωτερικό του σπιτιού» της Ευρώπης τα πράγματα δεν κρίνονται πλέον και τόσο «ήσυχα». Διάβασα στους New York Times πρωτοσέλιδο άρθρο ενός καθηγητή της Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, δημοσιευμένο δύο μέρες πριν από τις εκλογές στην Ουγγαρία, στο οποίο εκφράζεται έντονη ανησυχία για την προοπτική της σαρωτικής επανεκλογής του Όρμπαν. Από το άρθρο του καθηγητή απομονώνω μια πληροφορία που εμπεριέχεται και στον τίτλο του.
Το καθεστώς του Όρμπαν αυτο-αποκαλείται «μη φιλελεύθερη δημοκρατία» (αγγλικά: «illiberal democracy»). Ο παράδοξος αυτός όρος στηρίζεται στη διάκριση (την οποία επισημαίνει ο ίδιος ο αρθρογράφος, καταγράφοντας όμως τη διαφωνία του) μεταξύ αφ’ ενός «φιλελευθερισμού» ως «κράτους δικαίου» και αφ’ ετέρου «δημοκρατίας» ως «αρχής της πλειοψηφίας». Βέβαια, η τερατώδης σύλληψη της «δημοκρατίας» ως «αρχής της πλειοψηφίας» χωρίς το σεβασμό των δικαιωμάτων της μειοψηφίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα, θα μπορούσε άνετα να θεωρηθεί ως ένας αποκαλυπτικότατος ορισμός του φασισμού. Και φαίνεται πως όντως προς τα εκεί οδεύουν αρκετές πολιτικές δυνάμεις και καθεστώτα των ευρωπαϊκών χωρών.
Στην Ελλάδα, ο ακραιφνής ναζισμός της Χρυσής Αυγής προέκυψε -εν μέρει, τουλάχιστον- επειδή η χώρα μας μάλλον ήταν η μόνη ευρωπαϊκή χώρα από όσες υπέστησαν ναζιστική κατοχή, στην οποία οι δωσίλογοι και τα τάγματα ασφαλείας όχι απλώς δεν τιμωρήθηκαν επαρκώς, αλλά επιβραβεύτηκαν κιόλας. Από τον Παπαδόπουλο έως και τον Κασιδιάρη, βιώνουμε ακόμη τις διαγενεακές συνέπειες της μετεμφυλιακής ατιμωρησίας και ανοχής απέναντι στους φιλοναζιστικούς θύλακες της ελληνικής κοινωνίας.

Ο εφιάλτης του φασισμού με «ήπιο πρόσωπο»

Ωστόσο, ο φασισμός «με δημοκρατική νομιμοποίηση» που παρατηρείται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ίσως μεσο-μακροπρόθεσμα αποδειχθεί πιο εφιαλτικός και από τον ακραιφνή ναζισμό της Χρυσής Αυγής. Το (συγκριτικά) «ήπιο πρόσωπο» των δυνάμεων που τον εκπροσωπούν, συνίσταται κατά βάσιν απλώς και μόνο στο ότι η (όποια) «δημοκρατική νομιμοποίησή τους» προϋποθέτει την τήρηση κάποιων «προσχημάτων» (πχ αποφυγή εγκληματικών ενεργειών, μείωση αντισημιτικής ρητορικής, «ανοίγματα» προς φεμινισμό και προς ΛΟΑΤ), που καθιστούν εφικτή την εκλογική τους ηγεμόνευση στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού συστήματος και ανάλογα με τις ιδεολογικές συνθήκες της εκάστοτε χώρας.
Ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο του φασισμού «με ήπιο πρόσωπο», παρ’ ότι τώρα μπορεί να προβληματίζει τα καθεστώτα, στο βαθμό που άρχισε να κρίνεται πλέον ανεξέλεγκτος, είναι ότι επιτελούσε -και εξακολουθεί να επιτελεί- έναν κρίσιμο στρατηγικό ρόλο στο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού συστήματος. Πρόκειται για μια συστημική «αντι-συστημικότητα». Ως προς το μακρόπνοο στρατηγικό πεδίο του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού καπιταλισμού, θα λέγαμε ότι βρίσκεται στον αντίποδα του στρατηγικού ρόλου που είχε επιτελέσει η σοσιαλδημοκρατία. Την εποχή του ενισχυμένου κοινωνικού κράτους και του κεϋνσιανισμού, ο ρόλος της τελευταίας ήταν η ομαλή στρατηγική ενσωμάτωση των μεσαίων και των κατώτερων κοινωνικών τάξεων στο καπιταλιστικό σύστημα, δια μέσου μιας ηγεμονίας που στηριζόταν όχι απλώς στην ηθικο-πολιτική συναίνεση, αλλά και σε μια κοινωνική συνοχή που εξασφαλίζεται, σύμφωνα με τα λόγια του Γκράμσι, και από το ότι «η ηγετική ομάδα […] κάνει θυσίες οικονομικού-εταιρικού είδους».
Η επικράτηση του ασυγκράτητου νεοφιλελευθερισμού, με την οποία σταδιακά ευθυγραμμίστηκε και η σοσιαλδημοκρατία, σήμαινε πως οι ηγετικές κοινωνικές ομάδες πήραν διαζύγιο από τη στρατηγική των «θυσιών» που στόχευε στην εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής. Η εξαιρετικά ριψοκίνδυνη στρατηγική μετάθεση της ηγεμονίας στο αποκλειστικά ιδεολογικό επίπεδο είχε ως συνέπεια την ακόλουθη δυνάμει εκρηκτική κοινωνική κατάσταση: Η ανηλεής προώθηση των «ιδανικών» της ανταγωνιστικότητας και του ατομοκεντρισμού, σε όλους τους τομείς του κοινωνικού βίου, αφ’ ενός εξασφάλισε τη ραγδαία υποχώρηση, αλλά και τη μη επάνοδο των συλλογικών ιδεωδών της Αριστεράς. Αφ’ ετέρου, όμως, για τους «μη τυχερούς» ή «μη επαρκώς ανταγωνιστικούς» της κοινωνίας, δεν έμενε άλλη διέξοδος από τον ενστερνισμό των άκρως μισαλλόδοξων και μισάνθρωπων ιδεωδών του φασισμού. Για την ασφάλεια του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, η έντονη κοινωνικο-οικονομική δυσαρέσκεια κάπου έπρεπε να διοχετευθεί. Ο «ήπιος φασισμός» των ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων ήταν ένας εξόχως κατάλληλος υποδοχέας.

* Ο Κύρκος Δοξιάδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ

Πηγή: Η Εποχή

«Έφυγε» ο μεγάλος Βιτόριο Ταβιάνι

Σε ηλικία 88 ετών πέθανε στη Ρώμη, ο σημαντικός σκηνοθέτης Βιτόριο Ταβιάνι, που αντιμετώπιζε πρόβλημα με την υγεία του εδώ και πολύ καιρό. Τον θάνατό του ανακοίνωσε η κόρη του, σύμφωνα με ιταλικά μέσα ενημέρωσης.
Με απόφαση της οικογένειας του η σορός του μεγάλου Ιταλού κινηματογραφιστή θα αποτεφρωθεί σε μια αυστηρά ιδιωτική τελετή.
Ο Βιτόριο μαζί με τον αδελφό του, Πάολο υπέγραψαν ορισμένα από τα αριστουργήματα του ιταλικού σινεμά όπως τα «Πατέρας Αφέντη» (Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες το ΄77), «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» (Χρυσή Άρκτος στο Βερολίνο) , «Η Νύχτα του Σαν Λορέντσο», «Το Χάος», «Αλονζαφάν» και άλλες ταινίες.
Οι δύο δάσκαλοι του κινηματογράφου από τη δεκαετία του ΄60 κατέγραψαν με την τέχνη τους, την πραγματικότητα, την ιστορία, τις αντιφάσεις, τις πτυχές της χώρας τους.
Το έργο τους συχνά έχει την αφετηρία του στη λογοτεχνία, αφού περιλαμβάνει πλήθος διασκευών έργων κλασικών συγγραφέων όπως οι Τολστόι, Γκαίτε, Πιραντέλο, Αλέξανδρος Δουμάς και άλλοι. 
Οι αδελφοί Ταβιάνι αναγορεύτηκαν πριν τρία χρόνια επίτιμοι διδάκτορες του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Τότε εκφώνησαν τον δικό τους κινηματογραφικό λόγο, με τίτλο «Εκ του σύνεγγυς στην ελληνική γη», ο οποίος ήταν μια μαρτυρία απευθείας μέσα από το εργαστήρι τους, με ό,τι πιο προσωπικό μπορούσαν να προσφέρουν.
«Κοιτάζοντας μέσα στο πηγάδι του παρελθόντος, αισθανόμασταν ανέκαθεν εγγύτερα στον ελληνικό πολιτισμό παρά στο ρωμαϊκό», ανέφεραν τότε οι δυο Ιταλοί δημιουργοί, και ταξίδεψαν σε σκηνές και τοπία και λόγους απ΄ το σύνολο των ταινιών τους που έχουν ιδεολογικές αλλά και ιστορικές αναφορές στην ελληνική γραμματεία, τα ελληνικά τοπία, τους μύθους και τις έννοιες που «πλήττουν» και «τρέφουν» την ανθρώπινη περιπέτεια.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Financial Times: «Ο λόρδος Μπάιρον είχε δίκιο - Τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στην Αθήνα»

του Φίλιπ Στίβενς

«Είναι απολύτως προφανές ότι ο Λόρδος Μπάιρον είχε δίκιο και ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στην Αθήνα, ανεξάρτητα από τη συμφωνία που έκανε ο Έλγιν με τις τότε οθωμανικές αρχές στην Ελλάδα» γράφει ο επικεφαλής πολιτικός αναλυτής των Financial Times, Φίλιπ Στίβενς σε άρθρο του με τίτλο «Τα μεγάλα μουσεία της Δύσης θα πρέπει να επιστρέψουν τους λεηλατημένους θησαυρούς τους».
Οι επιμελητές όλων των μεγάλων μουσείων του κόσμου βρίσκονται σε μια κατάσταση αναταραχής. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θέλει να επιστρέψει τους λεηλατημένους θησαυρούς στις πρώην αφρικανικές αποικίες της Γαλλίας. Οι τεράστιες συλλογές που συγκεντρώθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, το Λούβρο, το Μουσείο του Βερολίνου και, εκτός αυτού, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια πηγή διαμάχης και διεκδικήσεων.
Η ελληνική κυβέρνηση πολέμησε για δεκαετίες για την επιστροφή της ζωοφόρου του Παρθενώνα και η αιγυπτιακή κυβέρνηση για την προτομή του Νεφερτίτης... Η ιστορία, όπως φαίνεται, επιδέχεται διπλή ανάγνωση. Κανείς δεν θα μπορούσε να αντιταχθεί στην αποκατάσταση της κλοπής ιδιοκτησίας, για παράδειγμα, από το γερμανικό στρατό στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Αλλά τι ισχύει για τους θησαυρούς που κατασχέθηκαν στην Αφρική σχεδόν έναν αιώνα νωρίτερα; Το σχέδιο του Μακρόν φαίνεται ότι έχει διαβαθμίσεις για να αντιμετωπίσει τέτοιες περιπτώσεις.
Η αφρικανική κληρονομιά, υποστηρίζει, «δεν μπορεί να είναι φυλακισμένη στα ευρωπαϊκά μουσεία». Έχει επιλέξει δύο εμπειρογνώμονες για να καταλήξουν σε ένα σχέδιο. Τουλάχιστον, η πρωτοβουλία του θα ασκήσει ηθική πίεση στα εν λόγω μεγάλα μουσεία για να εξετάσουν προσεκτικότερα τις συλλογές τους. Τα επιχειρήματα των μεγάλων μουσείων είναι ισχυρά. Υπάρχει τεράστια αξία σε μεγάλα μουσεία όπου η κληρονομιά της ανθρωπότητας συναρμολογείται, μελετάται και θαυμάζεται διαχρονικά.
Οι πολιτισμοί βρίσκονται δίπλα-δίπλα, οι πολιτισμοί της Ινδίας και της Περσίας μαζί με αυτούς της αρχαίας Ελλάδας και τα βασίλεια της δυτικής Αφρικής. ..Σε πολλές περιπτώσεις, οι συλλογές των μεγάλων μουσείων μπορούν να θεωρηθούν ότι έχουν αποκτηθεί νόμιμα.
Ήταν συνηθισμένη πρακτική για τις αρχαιολογικές ανασκαφές να μοιράζονται τα «ευρήματα» με τις τοπικές αρχές... Κανείς, τουλάχιστον, ούτε ο κ. Mακρόν, δεν προτείνει οτι οι αίθουσες του Λούβρου και του Βρετανικού Μουσείου θα πρέπει να εκκενωθούν και κάθε αντικείμενο να επιστραφεί στον τόπο καταγωγής του. Ότι κάθε αρχαιότητα μπορεί να επιστραφεί στην πατρίδα της. Το σημαντικό είναι ότι οι ισχυρισμοί των μεγάλων μουσείων θα πρέπει να σταθμιστούν ενάντια στα δικαιώματα των λαών των οποίων η κληρονομιά έχει λεηλατηθεί...
Κατά τη γνώμη μου, φαίνεται επίσης απολύτως προφανές ότι ο Λόρδος Μπάιρον είχε δίκιο και ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στην Αθήνα, ανεξάρτητα από τη συμφωνία που έκανε ο Λόρδος Ελγιν με τις τότε οθωμανικές αρχές στην Ελλάδα» καταλήγει το άρθρο του Φίλιπ Στίβενς στους Financial Times.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μια επιδρομή που έγινε για να γίνει...

του Κώστα Ράπτη

Η 60λεπτη επιδρομή που πραγματοποίησαν τα ξημερώματα οι δυνάμεις των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας με περισσότερους από 100 πυραύλους εναντίον τριών στόχων σχετιζόμενων, όπως αναφέρθηκε, με το χημικό οπλοστάσιο του συριακού καθεστώτος έδωσε τέλος σε μια εβδομάδα κατά την οποία τεράστιες εντάσεις και πρωτοφανή ρίσκα είχαν διαφανεί στη διεθνή σκηνή.
Πιθανότατα όμως έδωσε τέλος και σε μιαν ολόκληρη εποχή, καθώς τα όρια στην κίνηση των δυτικών δυνάμεων έγιναν περισσότερο από εμφανή.
Το αντιλαμβάνεται αυτό καλύτερα από όλους το ίδιο το καθεστώς της Δαμασκού, που στις σημερινές επιδρομές απάντησε επικοινωνιακά με λαϊκές συγκεντρώσεις στο κέντρο των αστικών κέντρων, καθώς και με τη δημοσιοποίηση της προσέλευσης, σαν κάθε μέρα, του Μπασάρ αλ Άσαντ στο γραφείο του.
Οι χώρες που εξαπέλυσαν την επιδρομή υποστήριξαν ότι ολοκλήρωσαν την αποστολή τους, που συνίστατο στην αφαίρεση από το συριακό καθεστώς της δυνατότητας να χρησιμοποιήσει ξανά στο μέλλον χημικά όπλα. (Το ότι η Δαμασκός εξακολουθεί να διαθέτει χημικό οπλοστάσιο, παρά τη συμφωνία παράδοσής του το 2013 και ότι μάλιστα το χρησιμοποίησε στις 7 Απριλίου στη Ντούμα προϋποτίθενται ως αυταπόδεικτες αλήθειες, μολονότι οι ειδικοί του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων μόλις κατέφθασαν στη Συρία).
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή επιδρομή υπήρξε εξαιρετικά "οριοθετημένη”, προκειμένου να μην υπάρξει κίνδυνος ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης, ενώ δηλώθηκε ότι στους στόχους της δεν περιλαμβανόταν η αλλαγή "αλλαγής καθεστώτος” (όπερ αυτονόητο, διότι κάτι τέτοιο προϋποθέτει μεγάλης κλίμακας χερσαία εμπλοκή, την οποία ουδείς συζητεί).
Εκτός συζήτησης βρέθηκε όμως και το ενδεχόμενο μιας μακράς εκστρατείας βομβαρδισμών, με στόχο την πολιτική αποδυνάμωση των Σύρων κυβερνώντων, όπως λ.χ. συνέβη στην τότε Γιουγκοσλαβία το 1999. Η απειλή που εκτόξευσε στις 13 Μαρτίου (μαζί με την προειδοποίηση ότι επίκεινται "προβοκάτσιες” με χημικά όπλα) ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας ελήφθη σοβαρά υπόψη από τους ομολόγους του στο Πεντάγωνο, όσο και αν κάποιοι ιέρακες στη Ουάσιγκτον, όπως ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον επέμεναν, κατά πληροφορίες, να τη θεωρούν, "μπλόφα”. Ο στρατηγός Βαλέρι Γκερασίμοφ, υπενθυμίζεται, είχε πεί ότι όχι μόνο θα αναχαιτισθούν οι όποιοι πύραυλοι εξαπολυθούν εναντίον ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού ή συριακών κυβερνητικών κτηρίων, αλλά θα γίνουν στόχος αντιποίνων και οι βάσεις εκτόξευσής τους – δηλ. θα πληγούν αμερικανικά πλοία, ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τη συνέχεια...
Οι ρωσικές δυνάμεις στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων S-400 που τις προστατεύουν, έμειναν χαρακτηριστικά αμέτοχες σε όσα εκτυλίχθηκαν σήμερα το πρωί, ενώ η γραμμή αποφυγής συγκρούσεων με τις δυνάμεις των ΗΠΑ δεν έπαψε να λειτουργεί.
Άλλωστε, η γενικότερη στρατηγική εικόνα, που θέλει τον Άσαντ νικητή του συριακού πολέμου και τις ρωσικές δυνάμεις εγκατεστημένες για τα καλά στην ανατολική Μεσόγειο, δεν αλλάζει από τα σημερινά πλήγματα.
Υποστηρίζεται μάλιστα ότι η συριακή αεράμυνα μπόρεσε με τα συστήματα που είχε προμηθευτεί από τη Σοβιετική Ένωση προ τριακονταετίας, να αναχαιτίσει 71 πυραύλους επί συνόλου 103.
Όπως και αν έχει, οι μεν δυτικές δυνάμεις όρισαν κατά το δοκούν μία "αποστολή” που θα μπορούσε να ολοκληρωθεί αυθημερόν με διάσωση του γοήτρου τους, η δε ρωσική πλευρά αναγνώρισε στην πράξη την ανάγκη να τους δοθεί μια εύσχημη διέξοδος από το σπιράλ κλιμάκωσης στο οποίο είχαν αυτοπαγιδευτεί κυρίως για εσωτερικούς λόγους.
Η σημερινή επιδρομή αποδεικνύεται ουσιαστικά ότι "έγινε για να γίνει". Μάλιστα τα επιτελεία των εμπλεκόμενων χωρών αναφέρουν ως μέγα γεγονός το ότι ο αριθμός των πυραύλων που εκτοξεύθηκαν υπήρξε περίπου διπλάσιος όσων εκτοξεύθηκαν στην αντίστοιχη επιδρομή του περσινού Απριλίου κατά της συριακής αερoπορικής βάσης Σαϊράτ, με απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ.
Πρόκειται για μία εικόνα απορρόφησης της στρατηγικής από την επικοινωνία. Χωρίς κανείς να υποτιμά τα μεγάλα ρίσκα που κρύβει αυτή ακριβώς η κατάσταση θα μπορούσε παρωδώντας τον Κλάουζεβιτς να μιλήσει για τον πόλεμο ως συνέχιση της έλλειψης πολιτικής με άλλα μέσα...

Πηγή: capital.gr

Η αλήθεια για τη Συρία

του Γιώργου X. Παπασωτηρίου

Τι συμβαίνει στη Συρία; Ο Τραμπ και ο Μακρόν καθώς και η Μέι είναι έτοιμοι επέμβουν ως ύστατη λύση καθώς οι αντικυβερνητικοί αντάρτες που χρηματοδοτούν και εξοπλίζουν χάνουν από τον αυταρχικό ου μην και δικτάτορα Άσαντ, ο οποίος υποστηρίζεται από τους Ρώσους. Η νομιμοποίηση της επέμβασης των δυτικών (ατλαντιστών) είναι ο… ανθρωπισμός. Αίφνης, ο Άσαντ που εν τω μεταξύ είχε καταλάβει το 95% της ανατολικής Γκούτα, παρουσιάζεται να βομβαρδίζει με αέριο χλωρίου τον άμαχο πληθυσμό. Το ίδιο είχε συμβεί κι όταν οι αντάρτες έχαναν το Χαλέπι, όπου αποκαλύφθηκε ότι ήταν ψέμα η χρήση τοξικού αερίου σαρίν. Αλλά ποιος ωφελείται από μια τέτοια ενέργεια; Οι δυτικοί. Χιλιάδες φωτογραφίες δύστυχων μικρών παιδιών σε κατάσταση ασφυξίας δημοσιεύονται από τα μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων όπως το Ρόιτερς. Ο Τραμπ επικαλείται τον ανθρωπισμό για να δικαιολογήσει την στρατιωτική επέμβαση (μέσω ενός βομβαρδισμού) στη Συρία. Οι Ισραηλινοί πρωτοπορούν. Ο Μακρόν συγκατανεύει. Κι όταν του αναφέρουν το αυταρχικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας, στο οποίο πουλάει αεροπλάνα και πυραύλους που βομβαρδίζουν αμάχους και μικρά παιδιά στην Υεμένη, ο Γάλλος πρόεδρος δηλώνει ότι θα συνεχίσει τις πωλήσεις αλλά κι ότι –συγχρόνως- θα στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στην Υεμένη! Ναι, σε βομβαρδίζω κι ύστερα σε περιθάλπω. Να σε σφάξω Γιάννη, να σ’ αλείψω μέλι! Κανένα μεγάλο πρακτορείο ειδήσεων δεν θα δημοσιεύσει φωτογραφίες μικρών παιδιών από την Υεμένη που πεθαίνουν από λιμό και χολέρα. Αλλά αυτά σε επίπεδο χειραγώγησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης και νομιμοποίησης της στρατιωτικής δράσης των δυτικών. Τι όμως «παίζεται» στη Συρία;
Είναι αλήθεια ότι η πλανητική ηγεμονία των ΗΠΑ αμφισβητείται από την Κίνα, αλλά η «Διαμφισβήτηση της πλανητικής ηγεμονίας δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ένας νέος ηγεμόνας νικά κατά μέτωπον και αντικαθιστά τον παλαιό, μπορεί και να σημαίνει, πιο περιορισμένα, ότι μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη συγκροτεί βαθμηδόν γύρω της έναν μείζονα χώρο και απαγορεύει στην πλανητική ηγεμονική Δύναμη να επεμβαίνει με οιονδήποτε τρόπο στον χώρο αυτό...» (Π. Κονδύλης: Θεωρία του Πολέμου, σελ. 369). Τι συμβαίνει, λοιπόν, σήμερα; Η Ουάσινγκτον επιχειρεί να περιορίσει τον «μείζονα χώρο» της Κίνας. Το ίδιο επιχειρεί και με τη Ρωσία. Αλλά ο μεγάλος αντίπαλος είναι η Κίνα. Αυτό σημαίνει ότι προετοιμάζεται ένας μεγάλος πόλεμος; Όχι. Αυτό σημαίνει ότι προετοιμάζονται πολλοί μικροί, ελεγχόμενοι (όσο μπορεί να λεχθεί αυτό) πόλεμοι που θα διενεργήσουν οι κατ’ ανάθεση σύμμαχοι. Το ίδιο συνέβη στην Αφρική, όπου χιλιάδες κινέζοι εγκατέλειψαν την μαύρη ήπειρο μετά την πτώση του Καντάφι στη Λιβύη. Όπου περιττό να πούμε ότι πλέον επικρατεί το χάος των συμμοριών και των τζιχαντιστών που είχαν εξοπλίσει οι δυτικοί.
«..οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα είναι, δυνητικά τουλάχιστον, πανταχού παρούσες, εκτός αν την παραλύσουν εσωτερικοί παράγοντες. Μια πρώτη της μέριμνα θα αποτελεί η συγκρότηση περιφερειακών συμμαχιών(σ.σ. Σαουδική Αραβία) τις οποίες θα ελέγχει και θα κατευθύνει και οι οποίες θα την προφυλάσσουν από τη φθορά των δυνάμεών της, παρέχοντας στρατιωτικές και άλλες υπηρεσίες και λύνοντας κατά το δυνατόν μόνες τους ή κατ’ ανάθεσιν ήσσονα προβλήματα της περιφερειακής συμβίωσης. Όμως πίσω τους θα στέκει ανά πάσα στιγμή ως έσχατη εγγύηση (λ.χ. ως εγγύηση της ακεραιότητας των χωρών-μελών του ΑΣΕΑΝ έναντι επεκτατικών βλέψεων της Κίνας) η διπλωματική και στρατιωτική ισχύς της πλανητικής ηγεμονικής Δύναμης, η οποία, αν θα θέλει να διατηρήσει αυτή της τη θέση, θα πρέπει να επεμβαίνει ως ύστατος κριτής σε κάθε μείζονα σύγκρουση...» (Π. Κονδύλης, στο ίδιο). Ιδού λοιπόν. Ο ύστατος κριτής, όταν χάνεται η παρτίδα, επεμβαίνει.
Αλλά για να υλοποιηθεί το σχέδιο των πολλών, αλλά περιορισμένων πολεμικών συγκρούσεων είναι «απαραίτητος ο συνδυασμός αναρίθμητων περιστάσεων (...), είναι αναγκαίο να δεχτούν εκατομμύρια άνθρωποι, στους οποίους βρίσκεται η πραγματική δύναμη -οι στρατιώτες που πυροβολούσαν ή μετέφεραν προμήθειες και κανόνια- να ακολουθήσουν την επιθυμία εκείνων των αδύναμων προσωπικοτήτων (σ.σ. όπως ο Ναπολέοντας και ο τσάρος Αλέξανδρος) και να πειστούν να το κάνουν….» (Τολστόι: Πόλεμος και Ειρήνη). Η παραπάνω άποψη μπορεί να έχει ισχύ τόσο γα τον πόλεμο του 1812 όσο και για κάθε άλλο πόλεμο. Ιδού λοιπόν και η προπαγάνδα. Ο πληθυσμός πρέπει να προετοιμαστεί με τον έλεγχο και τη χρήση των μίντια, με βάση τέσσερις κανόνες:
Α) Απόκρυψη των συμφερόντων: Σύμφωνα με τον κανόνα αυτό ο πόλεμος δεν είναι ποτέ μία σύγκρουση αντιτιθέμενων οικονομικών και κοινωνικών συμφερόντων αλλά γίνεται δήθεν για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την ειρήνη ή κάποια άλλη ευγενή ιδέα. Έτσι, ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία παρουσιάστηκε ως ανθρωπιστικός, ενώ στην πραγματικότητα έγινε για τον έλεγχο των στρατηγικών οδών των Βαλκανίων και των αγωγών. Στο Αφγανιστάν έγινε κατά της τρομοκρατίας και στη συνέχεια για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Στη Συρία για το αντιδημοκρατικό καθεστώς Άσαντ και τη χρήση χημικών όπλων.
Β) Ο δεύτερος κανόνας είναι η δαιμονοποίηση: Εδώ χρησιμοποιούνται τα θεαματικά «μιντιακά ψεύδη». Ο Μιλόσεβιτς, ο Σαντάμ Χουσεΐν, ο Καντάφι και ο Άσαντ παρουσιάζονται ως στυγνοί δικτάτορες και χασάπηδες. Το ίδιο θα γίνει προοπτικά και με τους ηγέτες του Ιράν. Τότε είχαμε τα πυρηνικά όπλα ή τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ, τώρα τα χημικά του Άσαντ και τα πυρηνικά του Ιράν. Τα περί πυρηνικών ή χημικών όπλων του Ιράκ αποδείχθηκαν ασύστολα ψεύδη, το ίδιο και η ιστορία με τα μωρά του Κουβέιτ, ή με τα δάκρυα της νεαρής ιρακινής ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου, που πολλά χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε πως ήταν η κόρη του πρέσβη του Κουβέιτ στις ΗΠΑ! Η δουλειά όμως είχε γίνει. Το κατασκευασμένο παραμύθι, αυτό που νομιμοποιούσε τον πόλεμο και δικαιολογούσε τους εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους αθώων στη παγκόσμια κοινή γνώμη, είχε κάνει τη δουλειά του.
Γ) Όχι Ιστορία: Ο κανόνας αυτός της μιντιακής «προπαγάνδας του πολέμου» αποσκοπεί στην απόκρυψη της ιστορίας της περιοχής. Αυτό καθιστά ακατανόητες τις τοπικές συγκρούσεις, οι οποίες γίνονται κατανοητές ανάλογα με το νόημα που τους δίνουν οι μεγάλες δυνάμεις. Δεν είναι τυχαίο ότι το Κόσοβο παρουσιάζονταν σαν περιοχή στην οποία είχαν εισβάλει οι Σέρβοι! Το γεγονός, επίσης, ότι στη Λιβύη υπάρχουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο για τον έλεγχο των οποίων γίνονται όλα, εξηγεί τις εσωτερικές αντιθέσεις των δυτικών συμμάχων.
Δ) Η οργάνωση της αμνησίας: Σύμφωνα μ’ αυτόν τον κανόνα πρέπει να αποφεύγεται κάθε σοβαρή υπενθύμιση προηγούμενων χειραγωγήσεων της κοινής γνώμης από μέσα μαζικής ενημέρωσης, που θα καθιστούσε δύσπιστη την κοινή γνώμη.
Συμπέρασμα: Μην πιστεύετε άκριτα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Υπάρχει, άραγε, τρόπος αντιμετώπισης των πολεμικών σχεδίων των πολυεθνικών κατασκευής όπλων και των πολιτικών πλασιέ τους; Σύμφωνα με τον Κλαούζεβιτς, όπως τον παραθέτει ο Π. Κονδύλης στη «Θεωρία του Πολέμου», «μέσα στον πολιτισμό υπάρχει τόσο ένα πρακτικά επαρκές ισοζύγιο των αντίρροπων τάσεων του ανθρώπου, έτσι ώστε να διατηρείται η ειρήνη, όσο και αρκετή ένταση, έτσι ώστε ένας πόλεμος δεν αποκλείεται, αλλά μάλλον προετοιμάζεται». Συνεπώς, ο πόλεμος ή η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα του συσχετισμού αυτών των αντίρροπων δυνάμεων αλλά και της δημιουργίας «μίσους» μέσω της χειραγώγησης των μίντια και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης. Γι’ αυτό το λόγο, το κίνημα κατά του πολέμου και η κουλτούρα της ειρήνης, δηλαδή η εκπαίδευση στο σεβασμό και την κατανόηση του Άλλου, έχουν θεμελιώδη σημασία. Γιατί κανένας πόλεμος δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη δική μας συνέργεια είτε ως θύτες -χειριστές «κανονιών»- είτε ως θύματα -«κρέας» για τα κανόνια...

Πηγή : http://www.artinews.gr/

Αναζητώντας νέους εκφραστές

Σε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας, η περίοδος του Πάσχα προσφέρει μία μυσταγωγία που μαγεύει ανεξέλεγκτα κι ολοκληρώνεται με την ανάσταση και το γλέντι που ακολουθεί την επομένη. Κάποτε με συνέπαιρνε η κατάνυξη των πιστών αλλά με τα χρόνια όλο και περισσότερο συνειδητοποιούσα πως η αλήθεια βρίσκεται μακριά από τις εκκλησίες κι απέχει αιώνες από τους λόγους των επίγειων εκπροσώπων του εκάστοτε θεού.
Παράλληλα, παρατήρησα πως τα χρόνια της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης προκάλεσαν μία μαζική αποστροφή στα θεία πάθη. Εξάλλου πόσο να συγκινήσει η όψη του Εσταυρωμένου, όταν όλοι μας κουβαλάμε ένα μεγάλο σταυρό στην πλάτη; Πως μπορούμε να προσποιηθούμε πως συμπάσχουμε με το δράμα ενός “ξένου” όταν δυο χρόνια φωνάζουμε «έξω οι ξένοι από την χώρα μας»; Από ποιους ρασοφόρους να ζητήσουμε το νόημα της αγάπης όταν εμφανίζονται αγκαλιασμένοι με νεοναζί κι αναθεματίζουν σπουδαίους θεωρητικούς κι ομοφυλόφιλους;
Ο εγχώριος σκοταδισμός όλο και περισσότερο θυμίζει Τεχεράνη, την ίδια στιγμή που ο χριστιανικός χιλιασμός κι οι εκφραστές του έχουν αρχίσει να κουράζουν μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, η οποία αναζητά αλλού απαντήσεις.
Οι δικές μου αναζητήσεις ξεκίνησαν κάτω από τον έναστρο ουρανό μιας Μεγάλης Πέμπτης καθώς περιφερόμουν στα σκοτεινά της νότιας πλευράς του ναού της Νέας Μονής, μέχρι που κατέληξαν σε έργα εγκόσμιων δημιουργών, θρήσκων κι άθρησκων. Από τον δικό μας Νίκο Καζαντζάκη με τον Μανωλιό που θυσιάζεται για την αγάπη και την αλληλεγγύη στο ανατριχιαστικά επίκαιρο «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» μέχρι τον αξεπέραστο οραματιστή Αντρέι Ταρκόφσκι με τον απελπισμένο συγγραφέα που αναζητά την έμπνευση σε μία απαγορευμένη ζώνη. Παρόλο που ο ήρωας βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση λόγω των προσωπικών του αδιεξόδων, εξακολουθεί να αναζητά την αλήθεια διότι αγαπάει τη ζωή. Ως ένας σύγχρονος Χριστός, πλέκει ένα στεφάνι και το τοποθετεί ευλαβικά στο κεφάλι του δηλώνοντας έτοιμος να θυσιαστεί. Όχι όμως για το καλό της ανθρωπότητας αλλά αποσκοπώντας τη δική του σωτηρία και γαλήνη.
Στο ερώτημα λοιπόν, τι προσφέρουν οι δικοί μου εγκόσμιοι εκφραστές, τους απαντώ πως δίνουν μία πιο πασιφανή ελπίδα, η οποία δεν είναι άλλη από το να αρχίσουμε να αγαπάμε τους εαυτούς μας πρώτα…

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

La Zad: Μια διαφορετική ζωή είναι εφικτή και δεν αρέσει στον Μακρόν

της Κατερίνα Καραβιά

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η κυβέρνηση του Εμμανουέλ Μακρόν, με μια τεράστια αστυνομική επιχείρηση, προσπαθεί εδώ και τρεις ημέρες να εκκενώσει την για 9 χρόνια αυτόνομη κατειλλημμένη περιοχή ZAD, βόρεια της Νάντης, από τους ακτιβιστές κατοίκους της. Παρόλο που η ίδια κυβέρνηση ακύρωσε το σχέδιο δημιουργίας αεροδρομίου στην περιοχή, αιτία που γέννησε και το κίνημα του ZAD, φαίνεται πως δεν είναι διατεθειμένη να ανεκτεί τις ιδέες τους για έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Προς το παρόν, οι ζαντίστες μάχονται και συγκρούονται με την αστυνομία, ενώ δεκάδες συγκεντρώσεις ανακοινώνονται σε αλληλεγγύη.

50 χρόνια αγώνα

Όλα ξεκίνησαν την δεκαετία του 1960 όπου η τάση της αστικοποίησης και της συγκέντρωσης του πληθυσμού στην πρωτεύουσα ήταν ιδιαίτερα αυξημένη. Σε μια προσπάθεια αποκέντρωσης, η γαλλική κυβέρνηση αποφασίζει την δημιουργία ενός μεγάλου αεροδρομίου εκτός Παρισιού και συγκεκριμένα στη Notre-Dame-Des-Landes, μια περιοχή 25 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Νάντη. Θα αντικαθιστούσε το αεροδρόμιο της πόλης και θα προσέλκυε το ενδιαφέρον των επενδυτών, ενώ θα βοηθούσε στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Φυσικά το αναπτυξιακό σχέδιο δεν υπολόγιζε ούτε τους αγρότες που ζούσαν στην περιοχή και καλλιεργούσαν εκεί ούτε το φυσικό πλούτο της περιοχής.
Έτσι οι πρώτοι που αντιστάθηκαν στο σχέδιο ανάπτυξης με κάθε κόστος ήταν οι αγρότες της περιοχής, οι οποίοι οργανώνονται ήδη από το 1972.
Τελικά, το σχέδιο αναβάλλεται για κάποιες δεκαετίες λόγω της πετρελαϊκής κρίσης, αλλά και της δημιουργίας ταχείας σιδηροδρομικής γραμμής στην περιοχή.
Το 2000 η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν επαναφέρει το ζήτημα. Το σχέδιο ήταν άλλωστε ήδη έτοιμο και χαρακτηρίζεται υψίστης σημασίας για το δημόσιο συμφέρον. Αποφασίζεται η ταχύτερη δυνατή διεκπεραίωσή του και τότε είναι που ακτιβιστές και οικολόγοι ξεκινούν μια καμπάνια ενημέρωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που είχαν αφεθεί στην άκρη από την κυβέρνηση, ώστε να επιταχυνθεί το έργο, αλλά και στοιχείων για την μη αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός ακόμη αεροδρομίου στη Γαλλία.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Οι ακτιβιστές υποστήριζαν ότι ένα αεροδρόμιο στην περιοχή θα είχε ως αποτέλεσμα: την καταστροφή 2.000 στρεμμάτων αρχαίγονου δάσους και των υγρότοπων. Το έργο θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, αλλά και στην βιοποικιλότητά της.
Επιπλεόν θα κατέστρεφε καλλιεργήσιμες εκτάσεις μειώνοντας το εισοδημα των αγροτών της περιοχής, ενώ θα εκτόπιζε τους κατοίκους της περιοχής όπου έμεναν εκεί. Επίσης θα είχε επιπτώσεις στην υγεία και ποιότητα ζωής των κατοίκων που θα έμεναν κοντά στο αεροδρόμιο αλλά και στην κλιματική αλλαγή.
Τέλος, οι ακτιβιστές τόνιζαν ότι ένα ακόμη αεροδρόμιο ήταν αχρείαστο, όπως φυσικά και η σπατάλη εκατομμυρίων για τη δημιουργία τους ενώ θα μπορούσε να γινόταν η ανακαίνιση των ήδη υπάρχοντων αεροδρομίων στην περιοχή με πολύ λιγότερα λεφτά.

Η ZAD: Η μεγαλύτερη κατάληψη γης στην Ευρώπη

Το 2009 οργανώνεται ένα καμπ στην περιοχή που θα δημιουργούνταν το αεροδρόμιο, όπου εκατοντάδες ακτιβιστές συζητούν για το ζήτημα. Κατά τη διάρκεια του καμπ αποφασίζεται και η πρώτη κατάληψη της περιοχής. Στήνονται κατοικίες αλλά και φάρμες. Η ZAD (Zone a Defender δηλαδή Ζώνη υπεράσπισης) μόλις είχε γεννηθεί.
Το 2010 ολοένα και περισσότεροι ακτιβιστές συμμετέχουν στην ZAD με στόχο τη δημιουργία μιας αυτόνομης κοινότητας που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη και την αυτάρκεια. Τα αγροτεμάχια μετατράπηκαν σε συλλογικά καλλιεργημένους κήπους, δημιουργήθηκαν συλλογικοί χώροι καθώς και αρτοποιεία και μύλοι κλπ.
Μια ολόκληρη κοινότητα χτιζόταν σιγά σιγά παρά την ανακοίνωση της εταιρείας που θα κατασκευάσει και θα σχεδιάσει το νέο αεροδρόμιο (η εταιρεία που ανέλαβε ήταν η VINCI) ότι το αεροδρόμιο θα είναι έτοιμο το 2017.
Η ZAD προοδευτικά έγινε ένα είδος αυτόνομης κοινότητας, που περιλάμβανε από αγρότες και αναρχικούς μέχρι ακτιβιστές κατά της παγκοσμιοποίησης, φιλελεύθερους και αριστερούς. Οι ίδιοι οι ζαντίστες έδιναν έμφαση σε αυτό ακριβώς: στην διαφορετικότητα που περιέκλειε η ZAD.
Η ZAD μεγάλωσε τόσο που το πρότζεκτ για τη δημιουργία αεροδρομίου κατέστη αδύνατο. Ο Φρανσουά Ολάντ μετά την εκλογή του στον προεδρικό θώκο υποσχέθηκε ότι δεν θα επέμβει στην περιοχή, αλλά θα προσπαθήσει να εξαντλήσει όλα τα άλλα μέσα. Παρόλα αυτά, και με τα περιθώρια να στενεύουν για το πρότζεκτ, τον Οκτώβριο του 12 και με εντολή του τότε πρωθυπουργού η «επιχείρηση Καίσαρας» είχε στόχο να εκκενώσει πλήρως τη ZAD. Η επιχείρηση τελείωσε αποτυχημένα μετά την σθεναρή αντίσταση των ζαντιστών και των αλληλέγγυων.
Μετά την λήξη της επιχείρησης οι ζαντίστες γύρισαν στην περιοχή και ξαναέχτισαν όσα είχαν γκρεμιστεί.
Οι ζαντίστες συμμετείχαν σε κάθε τι κινηματικό από τις διαμαρτυρίες για τον αντιτρομοκρατικό νόμο μέχρι το Loi Travail(το κίνημα ενάντια στην εργασιακή μεταρρύθμιση).
Άλλωστε, η ZAD δεν ήταν μόνο ένα κίνημα ενάντια στη δημιουργία αεροδρομίου, αλλά και ενάντια στον καπιταλισμό και τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, ήταν ένα πείραμα αυτονομίας, ενός διαφορετικού τρόπου ζωής ενάντια στην εκμετάλλευση και το κέρδος, όπου η διαφορετικότητα και η αλληλεγγύη κυριαρχούν. Η ZAD ενοχλούσε και ενοχλεί.

Πληροφορίες: zad.org, crimethinc, liberation,

Στην οδό Αλβέρτου Ναρ

του Πέτρου Κατσάκου

“Είμαι τόσο γέρος, που δεν ξέρω τι θα γίνει αύριο. Αλλά νιώθω τόσο γερός για να φωνάξω σε όλους: Αποκαταστήστε την αλήθεια. Τιμήστε εκείνους που προσέφεραν στην πόλη μας. Προσπεράστε ό,τι διχαστικό. Ξαναγράψτε την Ιστορία με αλήθειες. Όχι τις δικές μου αλήθειες, αλλά τις αλήθειες του κόσμου”.
Αυτή η φράση από την επιστολή του Ρόμπυ Βαρσάνο προς τον Γιάννη Μπουτάρη, λίγες μόλις ώρες πριν ο υπέργηρος επιζών του Άουσβιτς αφήσει την τελευταία του πνοή στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη, είναι μια ανεξίτηλη παρακαταθήκη που θα μας σημαδεύει όπως κάποιοι σημάδεψαν κάποτε το χέρι του με το νούμερο 115365. Ο Ρόμπυ Βαρσάνο, από τους ελάχιστους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος μέχρι τις μέρες μας Εβραίους της Θεσσαλονίκης, έφυγε από τη ζωή στα 91 χρόνια του. Μόλις τέσσερις μέρες πριν από τον θάνατό του ο Ρόμπυ Βαρσάνο έγραψε μια επιστολή με την οποία ευχαρίστησε το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης για τη μετονομασία της οδού Χρυσοχόου (επιτελάρχης του δωσίλογου πρωθυπουργού Τσολάκογλου) σε οδό Αλβέρτου Ναρ (συγγραφέας). Η ιστορική αυτή απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, που “αποκαθήλωσε” έναν συνεργάτη των ναζί, ήταν μια ελάχιστη απόδοση δικαιοσύνης σε μια πόλη που παραχάραξε με τον πιο αντιφατικό τρόπο την ιστορική της μνήμη.
Το μήνυμα του Ρόμπυ Βαρσάνο και η παρακαταθήκη του για τις επόμενες γενιές ήταν σαφή. “Εκείνες οι ιδεολογίες που αιματοκύλησαν την ανθρωπότητα, που εξόντωσαν εκατομμύρια στο όνομα της δήθεν υπεροχής δεν έχουν θέση εδώ σ' αυτή την πόλη” έγραψε λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, στιγματίζοντας το μετεμφυλιακό κράτος και τους συνεχιστές του, που όχι μόνο αμνήστευσαν αλλά και τίμησαν τους συνεργάτες των ναζί, βεβηλώνοντας μέχρι σήμερα τη μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων που δολοφονήθηκαν στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. “Η πατρίς ευγνωμονούσα τους άφησε ατιμώρητους, τους έδωσε αξιώματα, τους έκανε δρόμους...” έγραψε στην επιστολή του ο Ρόμπυ Βαρσάνο για τον χασάπη της Θεσσαλονίκης Μαξ Μέρτεν και τους Έλληνες συνεργάτες του.
Αυτή η “πατρίς” λοιπόν, που για δεκαετίες άφησε κάποιους “νικητές” να γράψουν την ιστορία τους εις βάρος των “ηττημένων”, είναι η πατρίδα του Ρόμπυ Βαρσάνο και της γενιάς του, που υποχρεώθηκε να περπατήσει ώς το τέλος στους δρόμους της προδοσίας και της κίβδηλης μνήμης. Τουλάχιστον αυτός ήταν τυχερός που έκανε τα τελευταία βήματα της ζωής του στην οδό Αλβέρτου Ναρ...

 Πηγή: Αυγή

H μεγαλύτερη μεσαιωνική πλατεία της Ευρώπης

Οι περιηγήσεις μου στην Κρακοβία ολοκληρώνονται με μια βόλτα στην κεντρική πλατεία της αγοράς, για την οποία θα μπορούσα να μιλάω για ώρες. Δεν είναι τυχαίο πως για πολλά χρόνια, κάθε φορά που προσπαθούσα να φέρω στο νου μου την άγνωστη Πολωνία, αμέσως μου ερχόταν στο μυαλό η βασιλική της Αναλήψεως της Παναγίας με τα δυο κομψά καμπαναριά της. Κι όχι τυχαία, διότι τελικά αυτά ήταν που αποτυπώθηκαν καλύτερα στη μνήμη μου, από τις βόλτες μου σ' αυτήν την όμορφη πόλη.
Φτάνοντας πρωί στην πόλη, μας υποδέχτηκε μια συνηθισμένη κεντροευρωπαϊκή καταχνιά. Όμως, λίγο αργότερα, μας καλημέρισε ένας αδύναμος ήλιος που προσπαθούσε να ζεστάνει τα πρόσωπά μας. Μπορεί σε ζεστασιά να υστερούσε αλλά το φως του έδινε ζωντάνια στα χρώματα της πόλης. Ήταν ένα απόκοσμο φως που περνούσε μέσα από τα παγωμένα σύννεφα κι αποκτούσε μία χρυσή απόχρωση, δημιουργώντας μία ονειρική ατμόσφαιρα από τα πρώτα λεπτά που βρεθήκαμε στην πόλη.
Κι ενώ πάνω από τις στέγες ξεχώριζαν τα δυο καμπαναριά της βασιλικής που μας καλούσαν κοντά τους, το πρώτο κτίσμα που αντικρίσαμε στην πλατεία, ήταν η Αίθουσα των Υφασμάτων. Το Sukiennice θεωρείται ως το πρώτο mall παγκοσμίως, ενώ σήμερα διατηρεί την χρόνια χρησιμότητά του στεγάζοντας μιας μικρής αγοράς τουριστικών προϊόντων και υφασμάτων στην εσωτερική στοά του. Στον πάνω όροφο βρίσκεται η εθνική πινακοθήκη της πόλης, ενώ στις εξωτερικές στοές υπάρχουν καφετέριες κι εστιατόρια που δυστυχώς δε ξεφεύγουν από τη μίζερη τουριστική αύρα. Τα βράδια όμως, προσφέρουν μια ιδιαίτερη ζωντάνια στο κτίριο, το οποίο από μόνο του ξεχωρίζει χάρης στον ιδιαίτερο φωτισμό του. Η λεπτεπίλεπτη δουλειά και το μεράκι, πρόσφεραν ένα οικοδόμημα, το οποίο μέχρι σήμερα κεντρίζει τα βλέμματα για τι ιδιαίτερες λεπτομέρειές του, τις τοξωτές του καμάρες, τα διακριτικά του παράθυρα και τις κομψές του γωνίες.
Μπροστά από την Αίθουσα των Υφασμάτων, στέκει πάνω σε υπερυψωμένη βάση το άγαλμα του ποιητή και εθνικού ήρωα Adam Mickiewicz (1798-1855). Δυστυχώς σήμερα θαυμάζουμε το αντίγραφό του, καθώς το αυθεντικό γλυπτό καταστράφηκε από τους Γερμανούς ναζί, οι οποίοι επεδίωκαν να σβήσουν κάθε σλαβικό στοιχείο απ' αυτήν την χώρα. Πίσω απ' το κτίριο συναντάμε το τεράστιο κεφάλι του Έρωτα Δεσμώτη (Eros Bendato) του Igor Mitoraj, έργα του οποίου έχουμε δει στον αρχαιολογικό χώρο της Πομπηία και στην Κοιλάδα των Ναών του Ακράγαντα. Το κενό του κέλυφος έχει μετατραπεί σε πόλο έλξης κυρίως τουριστών, οι οποίοι επιθυμούν μία αστεία φωτογραφία βγάζοντας τα κεφάλια τους από τις οπές των ματιών του γλυπτού, κάτι που με ανάγκασε να σταθώ αρκετή ώρα περιμένοντας να βρω τη στιγμή με το μεταλλικό κεφάλι μόνο του.
Ακριβώς πάνω από τον Έρωτα Δεσμώτη ορθώνεται ένας πανύψηλος πύργος με ρολόι. Ο εβδομήντα μέτρων πύργος είναι απομεινάρι του Παλιού Δημαρχείου της πόλης, το οποίο είχε χτιστεί τον 14ο αι. Ενώ υπερτερεί το κεραμυδί χρώμα, στη μία του πλευρά υπάρχουν μαρμάρινα υπολείμματα, τα οποία φανερώνουν την κομψή όψη του υπολοίπου κτιρίου που δυστυχώς δε σώζεται. Σε κάποια σχέδια που είδα στο Εργοστάσιο του Σίντλερ, παρατήρησα τις προθέσεις των ναζί, οι οποίοι ήθελαν να ενώσουν τον πύργο με την Αίθουσα των Υφασμάτων, κάτι που ευτυχώς δεν υλοποίησαν. Τι πιο όμορφο να απολαμβάνει κανείς τον πρωινό του καφέ, κάτω από τη σκιά ενός τεράστιου πύργου και με φόντο την τεράστια πλατεία της παλιάς πόλης.
Διασχίζοντας τη νότια πλευρά της πλατείας, συναντήσαμε τη χιλιόχρονη μικρή εκκλησία του Αγίου Adalbert ή του Αγίου Wojciech, η οποία υπήρξε τόπος λατρείας των εμπόρων που ταξίδευαν εκεί από όλη την Ευρώπη. Σήμερα λειτουργεί κι ως χώρος συναυλιών κλασσικής μουσικής.
Τελευταία στη περιήγηση αφήνω τη γοτθική εκκλησία της Αναλήψεως της Παναγίας που δεσπόζει στην βορειοανατολική άκρη της πλατείας. Το ψηλότερο καμπαναριό έχει 81 μέτρα ύψος και 69 μέτρα το μικρότερο. Η ιδιαιτερότητα αυτού του κτίσματος είναι πως όλους τους αιώνες που πέρασαν υπήρξαν σημαντικές επεμβάσεις με επιρροές της κάθε περιόδου, μ' αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε ένα εξαιρετικό μείγμα διάφορων καλλιτεχνικών ρευμάτων αυτών των εποχών. Από όποιο σημείο κι αν το παρατηρήσεις, θα βρεις και κάτι διαφορετικό που θα σου κεντρίσει την προσοχή. Η κομψή προέκταση της κεντρικής πύλης, τα πανύψηλα βιτρό παράθυρα στα πλάγια και το ηλιακό ρολόι, καθώς και η μικρή πλατεία της εκκλησίας με το άγαλμα που έφτιαξε ένας μεσαιωνικός σπουδαστή της πόλης.
Η βασιλική δεν εντυπωσιάζει όμως μόνο με την όψη της αλλά και με τον εσωτερικό της διάκοσμο. Υπέροχα ξυλόγλυπτα κι εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Μαγνητίζει αμέσως το έντονο μπλε φόντο που ο οδηγεί το βλέμμα μέχρι το φημισμένο πεντάπτυχο του Veit Stoss, το οποίο έχει ύψος 13μέτρα και πλάτος 11 μέτρα, και κατασκευάστηκε από το 1477 έως το 1489 . Είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο του είδους του από τον μεσαίωνα, κάτι που ώθησε τους Γερμανούς να το κλέψουν. Το επέστρεψαν όμως το 1946.
Αυτό όμως που με συγκίνησε πολύ στην μεγάλη πλατεία είναι πως κάθε μία ώρα, ένας σαλπιγκτής σαλπίζει το σινιάλο Hejnał mariacki, το οποίο διακόπτεται απότομα, σε ανάμνηση του σαλπιγκτή που σκοτώθηκε τον 13ο αιώνα όταν σήμανε συναγερμό στην πόλη για να ειδοποιήσει τους κατοίκους ότι εισέβαλαν οι Μογγόλοι. Μία παράδοση που ξεκίνησε από τον 14ο αιώνα και κρατάει μέχρι σήμερα.
Φεύγοντας από την Κρακοβία, σκεφτόμουν μες στο αεροπλάνο πως δε πρόλαβα να τα δω όλα παρ'όλο που η πόλη είναι αρκετά μικρή. Πολλά μουσεία έμειναν στην άκρη και κάποιες εκκλησίες που ήθελα να δω δεν τις πρόλαβα. Αν όμως καταφέρω να την επισκεφθώ ξανά, θα επιδιώξω να ακούσω Σοπέν και τους υπόλοιπους κλασικούς σε κάποιο από τα κονσέρτα που πραγματοποιούνται μέσα στις εκκλησίες. 

Υπάρχει πάλη των τάξεων;

του Περικλή Κοροβέση

Ετυχε και σε μας να λάχει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Πριν από μας, και άλλοι είχαν αυτήν την εύνοια της τύχης. Τόσο στην ευρύτερη πατρίδα μας, την Ευρώπη, όσο και στη μακρινή Λατινική Αμερική.
Αν εξαιρέσει κανείς τη χρυσή περίοδο της Ευρώπης 1945-1975, όπου οι Σοσιαλδημοκράτες, σε μεγάλο βαθμό, διαμόρφωναν τη λεγόμενη κοινωνική Ευρώπη, οι μετέπειτα κυβερνήσεις της Αριστεράς, μετά την επικράτηση του Νεοφιλελευθερισμού, αν δεν μας έλεγαν πως ήταν αριστερές, δεν θα το καταλαβαίναμε.
Οπως πάλι δεν καταλάβαμε πως περίπου το μισό του πλανήτη που ήταν κομμουνιστικό (Ανατολικό Μπλοκ, ΕΣΣΔ, Κίνα, Βιετνάμ), μέσα σε μια νύχτα, έγινε καπιταλιστικό. Και κάποια κράτη πέρασαν στην Ακρα Δεξιά, πρωτοστατούσης της Ουγγαρίας. Και από αυτή την άποψη έχει δίκιο ο Φουκουγιάμα, όταν μιλάει για το τέλος της Ιστορίας. Πέραν του καπιταλισμού, ουδέν υπάρχει.
Αυτή η σοφία θυμίζει τη θυμοσοφία του δικού μας λαού που λέει: «Και στον δήμαρχο να πας, γαϊδουρινή θα την εφάς». Και έτσι τα πράγματα είναι μοιραία. Οσο σοσιαλισμό κι αν φυτέψεις, καπιταλισμός θα σου βγει. Βέβαια, ο διαπρεπής φιλόσοφος δεν έχει καταλάβει τίποτα από την Ιστορία. Είναι απλά προπαγανδιστής του καπιταλισμού. Και η προπαγάνδα του πιάνει.
Μήπως από τον κρατικό καπιταλισμό πήγαμε στον κανονικό καπιταλισμό και ονομαζόταν κομμουνισμός; Ρώτησαν κάποτε έναν διάσημο καπιταλιστή αν υπάρχει η πάλη των τάξεων. Και απάντησε χαμογελώντας: «Ασφαλώς και υπάρχει. Αλλά το παιχνίδι μοιάζει σαν να είναι στημένο. Κερδίζουμε πάντα εμείς».
Και αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα. Γιατί από τότε που ανακαλύφθηκε ο όρος «πάλη των τάξεων» (ο Μαρξ αποποιείται την πατρότητα του όρου) και έγινε αποδεκτός σαν μια κίνηση της Ιστορίας ή, αν θέλετε, ένας βηματισμός της, γιατί -όχι πάντα- νικάει η άρχουσα τάξη;
Οταν λέμε κοινωνική τάξη, δεν πρέπει να τη συγχέουμε με τα πολιτικά κόμματα. Η μάχη δεν δίνεται στη Βουλή (εκεί μπορεί να φτάσει ο απόηχός της), αλλά στην κοινωνία. Σε μια εποχή σύγχυσης, όπου διαδίδονται τα πιο ύποπτα πράγματα (Δεν υπάρχει πια σήμερα διάκριση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς ή η πάλη των τάξεων είναι επινόηση;
Ακόμα, δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο άτομα κ.λπ.), καλό είναι να ξαναδούμε τα πράγματα από την αρχή. Την Αριστερά δεν θα πρέπει να τη βρίσκουμε στη ρητορική της, αλλά στην πράξη και να την αναγνωρίζουμε από κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πρώτο, η εξάλειψη της φτώχειας και η εξασφάλιση της ευημερίας για όλους. Κοινωνία αλληλέγγυα και όχι ανταγωνιστική.
Ισες δυνατότητες για όλους, εξάλειψη κάθε δικτατορίας. Ελαχιστοποίηση του χρόνου εργασίας και μεγέθυνση του ελεύθερου χρόνου για την ευχαρίστηση ως αυτοσκοπό. Αναδιανομή του πλούτου σε αυτούς που τον παρήγαγαν.
Αυτά τα αναφέρουμε ενδεικτικά, γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα που δεν μας επιτρέπει ο χώρος να τα εκθέσουμε. Και ακόμα δύο. Ειρήνη και Περιβάλλον. Ενας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι πιο κοντά από ό,τι φανταζόμαστε. Τώρα έχουμε περιφερειακούς πολέμους διά αντιπροσώπων.
Τι σημαίνει η περικύκλωση της Κίνας και της Ρωσίας από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ; Ο πλανήτης μπορεί να καταστραφεί, αν συνεχισθεί η λεγόμενη ανάπτυξη με αυτούς τους ρυθμούς και με αυτά τα ορυκτά καύσιμα. Σε αυτό συμφωνούν όλοι. Οι διαφωνίες είναι για το πότε. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο θα τοποθετούσαμε την Αριστερά και στο σημείο που πολεμάει γι’ αυτά.
Η Δεξιά ορίζεται πιο απλά και με μια λέξη. Κέρδος και τίποτα άλλο. Το 1% των πλουσίων έχει το 99% του πλούτου όλου του πλανήτη (σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς και ακόμη μικρότερο) και έχει την απόλυτη εξουσία (οικονομική, πολιτική, μιντιακή). Και, για να κρατήσει την εξουσία της, πρέπει να διαλύσει μια Αριστερά όπως την περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο. Και εδώ είναι αυτό που λέμε πάλη των τάξεων.
Σε αυτά τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε ως Αριστερά, υπάρχουν κινήματα, πολλά περισσότερα από ό,τι γνωρίζουμε σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτές οι ειδήσεις δεν περνούν ποτέ από τα ΜΜΕ-στυλοβάτες του συστήματος. Και η εναλλακτική πληροφόρηση φτάνει μόνο στους μεμυημένους. Ποτέ στην κοινωνία που την αφορά άμεσα.
Ισως εδώ θα πρέπει να διορθώσουμε και τον κ. καπιταλιστή που παίζει την ταξική πάλη μονότερμα. Πέρα από την Αθηναϊκή Δημοκρατία του 5ου-4ου αιώνα, που ήταν θρίαμβος της ταξικής πάλης των πολλών (σύμφωνα με κάποιους μελετητές, αυτό το μοντέλο επικράτησε και σε άλλες πόλεις μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ.). Εντούτοις αυτό το μοντέλο δεν μελετήθηκε στην Ευρώπη, παρά μόνον πρόσφατα. Η Ρώμη και η ολιγαρχία της στάθηκε πρότυπο (Εξ ου ο Καίσαρ, Κάιζερ, Τσάρος όλα ίδια λέξη). Υπάρχουν από την πρόσφατη Ιστορία μας, τρεις ακόμα θρίαμβοι της πάλης των πολλών.
Η Γαλλική Επανάσταση (1789), η Παρισινή Κομμούνα (1871) και η Ρωσική Επανάσταση (1917). Πέρα από την Παρισινή Κομμούνα, που κατάργησε το κράτος και που πνίγηκε στο αίμα (από τα μεγάλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας), οι υπόλοιπες δύο δεν νικήθηκαν από κανέναν αντίπαλο, αλλά από τις ηγεσίες τους. Η Γαλλική Επανάσταση νικήθηκε από τους Ιακωβίνους και κράτησε τέσσερα έτη.
Στη Ρωσία κράτησε έναν χρόνο (1917-1918) και νικήθηκε από τους μπολσεβίκους. Δεν ξέρω αν έπεισα τον κ. καπιταλιστή, αλλά από τότε η τάξη του κοιμάται με αυτόν τον εφιάλτη. Και στη βάση αυτού του εφιάλτη χαράζουνε πολιτική οι άρχοντες. Η ζωή παλεύει παντού και πάντα. Αλλά οι νεκροί δεν το καταλαβαίνουν. Και η ταξική πάλη συνεχίζεται.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών