Η κατάληψη της Τροίας από τους Αρχαίους Έλληνες υπήρξε μια σημαντική στιγμή πολεμικής νίκης. Όταν όμως καταλάγιασαν οι πανηγυρισμοί, άρχισαν να αναδύονται όλα τα εγκλήματα που σημειώθηκαν στα πεδία των μαχών και στην πολιορκία, εντείνοντας το ενοχικό σύμπλεγμα των Ελλήνων, το οποίο εκτονώθηκε μέσα από τις συγκλονιστικές τραγωδίες που γράφτηκαν μετέπειτα. Ακριβώς το ίδιο μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Εδώ και μια δεκαετία συντελείται στα ευρωπαϊκά σύνορα ένα από τα χειρότερα εγκλήματα του 21ου αιώνα, με μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας να το παρακολουθεί άβουλα και με απάθεια. Υπάρχουν όμως ένα μέρος των συμπολιτών μας που στέκονται με κάθε δύναμη δίπλα στους σημερινούς κατατρεγμένους είτε προσφέροντας τη βοήθειά τους με πράξεις είτε δημιουργώντας έργα αφύπνισης κι ευαισθητοποίησης του κοινού απέναντι στις σύγχρονες τραγωδίες. Μια απ' αυτές τις προσπάθειες είναι "Τα Πράσινα Σύνορα", η τελευταία συνταρακτική ταινία της 74χρονης Ανιέσκα Χόλαντ, η οποία απέσπασε το Ειδικό βραβείο της επιτροπής στο 80ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
Θεωρώ πως τα "Πράσινα Σύνορα" είναι ένα από το δυνατότερα κοινωνικά δράματα που έχουν σκηνοθετηθεί τα τελευταία χρόνια, το οποίο κατάφερε να τραβήξει το ενδιαφέρον του ευρωπαϊκό κοινού και να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την προηγούμενη ακροδεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας. Μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση που η ταινία θάφτηκε από τους Έλληνες κριτικούς και πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τις σκοτεινές αίθουσες τον περασμένο χειμώνα. Από την άλλη, κακώς που με ξαφνιάζει η παραπάνω αντιμετώπιση που δέχτηκε η ταινία εδώ, σκεφτόμενος την εγχώρια πολιτικοκοινωνική κατάσταση.
Η δημιουργός της ταινίας μας μεταφέρει στα σύνορα Πολωνίας και Λευκορωσίας, τα οποία είναι καλυμμένα απο τα πυκνά δάση της Κεντρικής Ευρώπης. Μέσα σ' αυτά τα δάση κινούνται σα σκιές πρόσφυγες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και την Αφρική, ζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Όμως, η απελπισία που τους κυριεύει έχοντας αφήσει τους κόπους μιας ζωής πίσω, η διαρκής τους ταλαιπωρία από τις κακουχίες της προσφυγικής τους οδύσσειας αλλά κι η ελπίδα τους για κάτι καλύτερο τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά τους, τους κάνει ακόμη πιο ευάλωτους στα σαδιστικά ένστικτα των συνοριοφυλάκων τόσο της Πολωνίας όσο και της Λευκορωσίας. Ένστολοι τραμπούκοι γεμάτοι μίσος κι αηδία, κλέβουν τα χρηματικά ποσά κι ότι άλλο πολύτιμο κουβαλούν πάνω τους οι πρόσφυγες, περνώντας τους κρυφά από τα σύνορα της μιας χώρας στα σύνορα της άλλης.
Η ανοχή της πολωνικής κοινωνίας γίνεται σύμμαχος στα εγκλήματα που συντελούνται στα σύνορα της χώρας τους, επηρεασμένη από τη συνεχή παραπληροφόρηση των συστημικών Μ.Μ.Ε. Οι μόνοι που αντιστέκονται στην ηθική κατρακύλα των Ευρωπαίων είναι οι λιγοστοί αλληλέγγυοι, οι οποίοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν τους πρόσφυγες και να σώσουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπινου είδους. Όμως κι εκείνοι δεν μπορούν να κάνουν πολλά καθώς οι νόμοι της χώρας τους είναι άδικοι κι αμείλικτοι.
Παρόλο που ξεκινάει με ένα έγχρωμο κάδρο, η ταινία είναι γυρισμένη με ασπρόμαυρα πλάνα θέλοντας να επισημάνει την επιστροφή της ευρωπαϊκής κοινωνίας σε ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν και χωρίζεται σε κεφάλαια, μέσα από τα οποία παρακολουθούμε την οδύσσεια μιας οικογένειας μεταναστών, τα εγκλήματα των ένστολων, τις πρωτοβουλίες των αλληλέγγυων αλλά και τις ερινύες που βασανίζουν έναν Πολωνό συνοριοφύλακα.
Η Ανιέσκα Χόλαντ μαζί με τον φωτογράφο Τόμας Νάουμιουκ επιλέγουν το ασπρόμαυρο κάδρο θέλοντας να επισημάνει τους κύκλους που κάνει η Ιστορία και σ' αυτό αξίζει να δώσουμε προσοχή διότι σαν δημιουργός έχει ασχοληθεί με το Ολοκαύτωμα. Επίσης κατάφερε να γυρίσει μια δυνατή ταινία κάτω από τη μύτη ενός ακροδεξιού καθεστώτος, με το τελικό της αποτέλεσμα να είναι άκρως συγκλονιστικό. Κι ενώ μας παρουσιάζει ένα παρόν αρκετά ζοφερό κι εφιαλτικό, αφήνει μια χαραμάδα ελπίδας στη νέα γενιά, μέσα από τη σκηνή όπου τα παιδιά μιας εύπορης Πολωνικής οικογένειας τραγουδούν μαζί με τρία προσφυγόπουλα που φιλοξενούν σπίτι τους.
Επίσης, οφείλω να παραδεχτώ την τόλμη της δημιουργού να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο οι Πολωνοί υποδέχτηκαν τους Ουκρανούς πρόσφυγες σε αντίθεση με τους πρόσφυγες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Από τη μια έχουμε την εικόνα μιας εγκύου γυναίκας, την οποία οι συνοριοφύλακες την πέταξαν σα σακί πάνω από τα σύρματα των συνόρων κι από την άλλη έχουμε την οργανωμένη υποδοχή κι εξυπηρέτηση των Ουκρανών θυμάτων και των οικόσιτων ζώων συντροφιάς που κουβαλούν μαζί τους. Επίσης, οι μερικές χιλιάδες πρόσφυγες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής παρουσιάζονταν από τα Μ.Μ.Ε. ως εισβολή στη χώρα τους ενώ τα εκατομμύρια των Ουκρανών όσο υποχρέωση στήριξης κι αλληλεγγύης. Για να μην υπάρξει παρεξήγηση στο συγκεκριμένο κομμάτι, θα πω μόνο το εξής: Μακάρι όλοι οι πρόσφυγες του κόσμου να δέχονταν την ίδια μεταχείριση που είχαν οι Ουκρανοί πρόσφυγες. Είμαι βέβαιος πως θα μπορούσαν να γραφτούν πολλές σειρές πάνω σ' αυτό το κομμάτι.
Τα "Πράσινα Σύνορα" είναι ένα αιχμηρό κινηματογραφικό αγκάθι στα πήλινα πόδια της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς που προσπαθεί να αφυπνίσει την κοινωνία για τα εγκληματικά pushbacks, την απάνθρωπη εργαλειοποίηση των προσφύγων από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και τον εξοργιστικό ευτελισμό της ανθρώπινης ζωής από τα νεοφιλελεύθερα συστήματα που βλέπουν τους σημερινούς κατατρεγμένους ως ανεπιθύμητα "τίποτα" που θέλουν να εισβάλλουν στις δυτικές κοινωνίες. Επίσης, η ταινία είναι ένα κινηματογραφικό κατηγορώ απέναντι στο εχθρικό αφήγημα των συστημικών μέσων μαζικής ενημέρωσης που έχει καταφέρει να διαβρώσει την ήδη ταλαιπωρημένη κοινωνική μας ενσυναίσθηση. Τα "Πράσινα Σύνορα" είναι μια απέλπιδα προσπάθεια για να ξυπνήσει έστω την ύστατη στιγμή τις ναρκωμένες μας συνειδήσεις κι αυτό την κατατάσσει ως μια από τις σημαντικότερες ταινίες της περασμένης χρονιάς.
Βαθμολογία: 9/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου