Μύθος ή ... ;

Αθήνα 28 Ιουνίου 2001. Στήλες Ολυμπίου Διός.
Το καλοκαίρι του 2001 δώθηκε στον χώρο των στηλών του Ολυμπίου Διός μία συναυλία του διάσημου Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Από τότε πολλά ερωτηματικά έχουν τεθεί από τη κοινή γνώμη αλλά και από την επιστημονική κοινότητα.
Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Η ΝΑΣΑ αναθέτει στον Έλληνα συνθέτη τη σύνθεση της μουσικής η οποία θα πλαισίωνε και θα γινόταν μέρος μιας νέας διαστημικής αποστολής στον πλανήτη Άρη που θα έχει ως σκοπό την έρευνα για ανακάλυψη τυχόν στρωμάτων πάγου κάτω από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη κάτι που θα σήμαινε αυτόματα την πιθανότητα ύπαρξης ζωής.
Όμως πριν ακόμα επιβεβαιωθεί η συναυλία από τον τότε υπουργό Πολιτισμού και μέσω θύελλας αντιδράσεων από Έλληνες καλλιτέχνες του ελληνικού στερεώματος μιλώντας για υπέργογκα ποσά δαπανών και πιθανή καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου η συναυλία αρχικά αναβλήθηκε και τελικά ματαιώθηκε.
Τότε επενέβει η ΝΑΣΑ και μέσω της αμερικανικής κυβέρνησης ανέλαβε τη πλήρη χρηματοδότηση της συναυλίας. Το υπουργείο Πολιτισμού ένταξε την προσπάθεια στα πλαίσια της πολιτιστικής ολυμπιάδας.
Από τον καλλιτεχνικό χώρο της Ελλάδος πολλοί μίλησαν με αρνητικά σχόλια απέναντι στην ελληνική πολιτεία που επέτρεψε την πραγματοποίηση της συναυλίας και μάλιστα σε έναν τέτοιο χώρο σπουδαίας αρχαιολογικής σημασίας. Από την άλλη για τις οικονομικές δαπάνες που ποτέ ως τότε δεν είχαν διατεθεί ως τότε για κάποιο εγχώριο καλλιτέχνη με χρόνια προσφοράς στην ελληνική σκηνή.
Η ΝΑΣΑ εγκατέστησε πίσω από τις υπάρχουσες κολώνες του ναού ένα τεράστιο λευκό πανί για προβολή εικόνων στη διάρκεια της συναυλίας ενώ ένα ειδικά διαμορφωμένο ξύλινο πάτωμα στήθηκε ακριβώς κάτω από τη βόρεια πλαϊνή πλευρά του δαπέδου του ναού, χώρος που χρησιμοποιήθηκε για την τοποθέτηση της ορχήστρας και για τις δύο διάσημες σοπράνο που θα εκτελούσαν το μελωδικό τμήμα της συμφωνίας. Επίσης δύο ειδικά διαμορφωμένες σειρές καθισμάτων αμφιθεατρικού τύπου στήθηκαν ακριβώς μπροστά από την ορχήστρα για τους δεκάδες θεατές. Πίσω από το λευκό πανί οι ΝΑΣΑ τοποθέτησε ενισχυτές και συσκευές επεξεργασίας και εκπομπής σήματος. Την ώρα της τελετής γινόταν τόσο η εγγραφή για την παραγωγή του CD όσο και η αποστολή της μουσικής στο διάστημα.
Η Μυθωδία μετά τη παγκόσμια προβολή της προκάλεσε ποικίλα σχόλια. Πέρα από το θαυμασμό τους για τη μαγεία της μουσικής παράστασης πολλοί στάθηκαν σε διάφορα ερωτήματα που γέννησε αυτή η συναυλία.
Για ποιό λόγο η ΝΑΣΑ δαπάνησε περίπου έξι εκατομμύρια ευρώ για τη πραγματοποίηση μιάς τέτοιας συναυλίας;
Για ποιό λόγο γινόταν αποστολή σήματος στον Άρη ενώ θεωρητικά πρόκειται για έναν ακατοίκητο πλανήτη από πέτρα χωρίς ίχνος ζωής;
Γιατί η συναυλία πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον ναό του Ολυμπίου Διός κάτι που δε συνέβει ποτέ στο παρελθόν και σε κανέναν παρόμοιο αρχαιολογικό χώρο;
Γιατί επιλέχθηκε ελληνική σύνθεση και όχι κάποια σύνθεση από άλλη χώρα;
Ένα είναι βέβαιο. Πως η ΝΑΣΑ για πρώτη φορά μας αποκαλύπτει τις καλλιτεχνικές της ανησυχίες. Τα πιο σημαντικά ερωτήματα ωστόσο προέκυψαν αμέσως μετά το τέλος της συναυλίας. Πολλοί μίλησαν για τελετή και όχι για μία απλή μουσική παράσταση.
Στα ερωτήματα που γέννησε η Μυθωδία προστέθηκαν απορείες σχετικά με το περιεχόμενο των λόγων τόσο των δύο σοπράνων όσο και του χορού.
Υπήρχαν στίχοι;
Και αν όντως υπήρχαν γιατί εμφανίζονται φράσεις και λέξεις στα αρχαία ελληνικά;
Γιατί επαναλαμβάνονται ακούσματα όπως "Δία Έλα";
Για ποιό λόγο οι εικόνες που επιλέχθηκαν να σταλθούν στον Άρη, εικόνες όπως η προτομή του Δία, της Ίσιδος, του Ομήρου, του Απόλλωνα, εικόνες της Μινωικής Κρήτης, του Αγαμέμνωνα, της θεάς Εκάτης, παραστάσης από αγγεία με τον Οδυσσέα και τις σειρήνες, φτερωτά άρματα και αγάλματα με τα χέρια τους σε στάση ικεσίας;
Μία ακόμη παράσταση πραγματοποιήθηκε για δεύτερη φορά για τις ανάγκες παραγωγής του DVD μία μέρα μετά την κανονική παράσταση χωρίς ιδιαίτερο κοινό.
Την ημέρα της κανονικής συναυλίας την 28 Ιουνίου του 2001 συνέβαινε παράλληλα με την εκτέλεση της μουσικής συμφωνίας και ένα επίσης ιδιαίτερο φαινόμενο. Ο πλανήτης Άρης θα εμφανιζόταν στο πεδίο όρασης των θεατών στο ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα από τις 19:30 ως της 4:38 της επόμενης ημέρας ενώ παράλληλα κανένας άλλος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος δεν ήταν ορατός στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Δύο χρόνια μετά εμφανίζονται στο διαδίκτυο σε διάφορα φόρουμ οι πρώτες αναφορές για τηνύπαρξη στίχων και αρχίζουν προσπάθειες εύρεσής τους. Ένας Έλληνας χρήστης με το ψευδώνυμο Εχετλαίος πραγματοποιεί την πρώτη παγκοσμίως προσέγγιση των στίχων και παρουσιάζει το πρώτο movement μαζί με στίχους (το παραπάνω βίντεο). Λίγους μήνες αργότερα και μετά από μεγάλο προσωπικό κόπο και ώρες εργασίας και ανάλυσης της συναυλίας με επαγγελματικά προγράμματα επεξεργασίας ήχου μέσα απο ηλεκτρονικό υπολογιστή παρουσιάζει σε προσωπική του ιστοσελίδα τη Μυθωδία με στίχους.
Διάφορα "ειδικοί" ξεκινούν ανόητες προσπάθειες ερμηνείας των στίχων και εμφανώς επηρεασμένοι από συνομοσιολογιές συνδέουν την συμφωνία με πιθανές εξωγήινες υπάρξεις και μεταφυσικές ιδιότητες. Εκπομπές στην τηλεόραση και αφιερώματα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό προσπαθούν να αποκαύψουν τι κρύβεται από πίσω. Αλλά πίσω από το φάσμα των θεωριών συνομοσιολογίας ή εξωγήινης ζωής η ουσία του έργου ποτέ δε προσεγγίζεται.
Το 2007 πραγματοποιείται η πρώτη παγκοσμίως προσπάθεια σοβαρής και επιστημονικώς τεκμηριωμένης ανάλυσης των στίχων από έναν χρήστη του διαδικτύου που υπογράφει τη προσπάθειά του ως Πελασγός και την αναρτά στην ιστοσελίδα του Εχετλαίου.
Τον αν η θεωρία ύπαρξης στίχων στη Μυθωδία αληθεύει ή όχι δε μπορεί κανείς να το πιστοποιήσει. Ίσως μόνο ο ίδιος ο συνθέτης αν και αρνήται να πάρει ξεκάθαρα θέση.
Η αλήθεια είναι πως όλη αυτή η κατάσταση μετατρέπει αυτή τη μουσική παράσταση σε έναν σύγχρονο μύθο.