Χρόνια τώρα παρακολουθώ το δημοσιογραφικό και κινηματογραφικό έργο του Γιώργου Αυγερόπουλου, τον οποίον εκτιμώ όχι μόνο ως δημοσιογράφο αλλά κι ως άνθρωπο. Ακόμα θυμάμαι το πόσο πολύ είχα συγκλονιστεί με το πρώτο ντοκιμαντέρ "Agora", με την παρουσίαση των γεγονότων που ως κοινωνία είχαμε ζήσει, αλλά για έναν απροσδιόριστο τρόπο αισθανόμουν πως τα βίωνα για πρώτη φορά. Αυτή η συναισθηματική φόρτιση προκλήθηκε από την άψογη και κοφτή καταγραφή του Γιώργου Αυγερόπουλου που κατάφερε να επαναφέρει όλα αυτά τα συναισθήματα που είχαμε κρύψει καλά μέσα μας κατά τη διάρκεια της κρίσης. Το καταιγιστικό ντελίριο του πρώτου του ντοκιμαντέρ με οδήγησε ξανά στις σκοτεινές αίθουσες να παρακολουθήσω τη συνέχειά του με τον άκρως στοχευμένο τίτλο "Δεσμώτες".
Απόγευμα καθημερινής κι ο αγαπημένος μου κινηματογράφος Μικρόκοσμος είχε αρκετό κοινό που παραβρέθηκε για να παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ παρά την απεργία των μέσων μαζικής μεταφοράς κάτι το οποίο με γέμισε αισιοδοξία. Η αίθουσα σκοτείνιασε κι αμέσως στη μεγάλη οθόνη άρχισαν να προβάλλονται εικόνες και στιγμές που ακόμη αισθανόμαστε πως είχαν συμβεί μόλις χθες. Ο Γιώργος Αυγερόπουλος έχοντας έναν χρονολογικό καμβά μεταξύ 2014 με 2019 μας ξεκινάει την εξιστόρηση των γεγονότων χωρίς να υιοθετεί μια συνεχόμενη χρονική σειρά. Με αυτόν τον ιδιαίτερο χρονικό ζάπινγκ, παρακολουθούμε τους κόσμους που συνυπάρχουν και συγκρούονται σε μία μάχη επιβίωσης, αξιοπρέπειας και ήθους. Από την μια έχουμε τις ελληνικές οικογένειες να έχουν κυριολεκτικά λυγίσει από τα οικονομικά βάρη κι από την άλλη τους πρόσφυγες που φτάνουν στην Ελλάδα προσπαθώντας να περάσουν στην βόρεια Ευρώπη για μια καλύτερη ζωή. Έχουμε τους συντηρητικούς κι ακροδεξιούς που γαβγίζουν για το μακεδονικό ζήτημα κι από την άλλη τον Ζακ που μιλάει για την αγάπη και την ισότητα αλλά και την μάνα του Παύλου Φύσσα που έχει μετατραπεί σε ένα άκρως μαχητικό αντιφασιστικό πρόσωπο που πολεμά να στείλει όλους τους ναζί πίσω στις τρύπες τους. Επίσης έχουμε τους Ευρωπαίους εταίρους που μόνο σύμμαχοι δε δείχνουν και τους εγχώριους πολιτικούς που προσπαθούν να παρουσιάσουν την όλη κατάσταση μέσα από τη δική τους οπτική γωνιά.
Θα αναφερθώ όμως στο τι συγκρατώ από το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ καθώς δε χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω για τα ιστορικά γεγονότα που μας παρουσιάζονται.
Πρώτα απ' όλα, συγκινήθηκα απίστευτα με τα λόγια του Ζακ Κωστόπουλου καθώς ο ίδιος ήταν ένας προφήτης της μοίρας του χωρίς να το γνωρίζει. Τελειώνοντας τη συνέντευξη που είχε δώσει στον Γιώργο Αυγερόπουλο, παρακολουθούμε συντετριμμένοι τη δολοφονία του από τους νοικοκυραίους κι αμέσως στα αυτιά μας ακούγονται τα λόγια που εμας έλεγε προηγουμένως. "Δε φοβάμαι που ζω στις υποβαθμισμένες γειτονιές. Ποτέ δεν μου έκαναν κακό οι ξένοι. Αντιθέτως οι Έλληνες είναι αυτοί που ασκούν βία πάνω μου".
Στο προσφυγικό κομμάτι του ντοκιμαντέρ, κατανοώ τις καλοπροαίρετες προθέσεις του σκηνοθέτη-δημοσιογράφου αλλά πιστεύω πως παρακολουθεί την όλη κατάσταση λίγο μονόπλευρα. Ανακουφίζομαι απίστευτα με την κατάληξη του ζευγαριού, του οποίου ακολουθούμε τα βήματά του από την ανακούφισή τους όταν φτάνουν στις παραλίες της Λέσβου και βολτάρουν στην πόλη της Μυτιλήνης, μέχρι την απόγνωσή τους στην Ειδομένη αλλά και την πολυπόθητη αναχώρηση τους για την Ολλανδία. Στο προσφυγικό σκέλος του ντοκιμαντέρ συγκλονίστηκα με τα πλάνα από ένα πρόχειρο νεκροταφείο προσφύγων όπου πολλά πτώματα παρέμεναν άγνωστα και πολλά απ' αυτά άνηκαν σε βρέφη και μικρά παιδιά. Μεμιάς έγινε αισθητό ένα πνίξιμο που απλώθηκε σ' ολόκληρη την σκοτεινή αίθουσα του κινηματογράφου.
Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον έχει η καταγραφή των παρασκηνίων κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους εταίρους που πραγματοποιήθηκαν από την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το δημοψήφισμα. Πολλά από τα γεγονότα που παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ, μου ήταν γνώριμα καθώς είχα διαβάσει το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, όμως έχουν άλλη έβταση όταν τα ακούς από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές κι όταν γίνεσαι μάρτυρας της κόντρας που τελικά δημιουργήθηκε στη σχέση Τσίπρα-Βαρουφάκη.
Η κοφτή αφήγηση και το ιντριγκαδόρικο παρασκήνιο μετατρέπουν το ντοκιμαντέρ σε ένα άκρως καλογυρισμένο οικονομικό θρίλερ με το σοκ να έρχεται όταν συνειδητοποιείς πως σ' αυτό το έργο είμασταν κι εμείς ως λαός πρωταγωνιστές. Όμως το χειρότερο σενάριο, μας το κρατάω ο δημιουργός στο τέλος με τις δηλώσεις των σημερινών κυβερνώντων και των εγχώριων υποστηρικτών τους. Παρακολουθώντας σε μεγάλη οθόνη το ύπουλο ύφος του Άδωνι Γεωργιάδη και τη παγερή ματιά της Μιράντα Ξαφά, διέκρινα την αξιολύπητη απώλεια της ανθρώπινης υπόστασής τους. Όμως δε μπορώ να νιώσω οίκτο γι' αυτά τα κτήνη όπως επίσης δε μπορώ ποτέ να δω ως ανθρώπους τα νεοναζιστικά καθάρματα.
Παρακολουθώντας και το δεύτερο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, ομολογώ πωε εξοργίστηκα για μία ακόμη φορά με τους κριτικούς κινηματογράφου που το έθαψαν βαθμολογικά, χαρακτηρίζοντάς το στρατευμένο και καθόλου αντικειμενικό. Σ' αυτό θα διαφωνήσω κάθετα διότι ο Γιώργος Αυγερόπουλος όχι μόνο παίρνει μια ξεκάθαρα ουδέτερη στάση απέναντι στα γεγονότα αλλά τολμάει να κατηγορήσει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για την νεοφιλελεύθερη πολιτική που ακολούθησε αργότερα ιδιωτικοποιώντας τα αεροδρόμια, τα λιμάνια και τα τραίνα. Επίσης σ' αυτό που τον παραδέχομαι είναι στις καίριες κι ευθείς ερωτήσεις που έκανε στα πολιτικά πρόσωπα. Μια δημοσιογραφική συμπεριφορά που σπανίζει στην εγχώρια δημοσιογραφία, ειδικά όταν φέρουμε ως παράδειγμα τον Νίκο Χατζηνικολάου να ρωτάει τον Κυριάκο Μητσοτάκη για τα ντολμαδάκια της κυράς Μαρίκας και την Όλγα Τρέμη να λέει στον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη πόσο δουλευταράς υπουργός είναι.
Βγαίνοντας από την κινηματογραφική αίθουσα αναλογιζομουν την ιστορικότητα των γεγονότων που ζήσαμε πριν από πέντε χρόνια. Για ώρα περπατούσα σιωπηλός και προβληματισμένος προσπαθώντας να τακτοποιήσω όλα αυτά τα στοιχεία που αποκόμισα και να ταξινομήσω όλα τα νέα ερωτήματα που μου προέκυψαν κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ.
Παράλληλα σκεφτόμουν πως μπορεί ο ελληνικός κινηματογράφος να βρίσκεται στη χειρότερη περίοδο της ιστορίας του αλλά ομολογώ πως έχουμε μια σπουδαία γενιά ντοκιμαντεριστών που μας έχουν προσφέρει αξιόλογα διαμάντια τα τελευταία χρόνια. Εξάλλου η οικονομική κρίση υπήρξε αφορμή για κάποιους να ανακαλύψουν και να αναθεωρήσουν το παρελθόν, γνωρίζοντας πως έτσι μπορούν να κρίνουν με ορθότητα το παρόν και να ατενίζουν με μια συγκρατημένη αισιοδοξία το μέλλον.
Το εξαιρετικό νέο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου έρχεται να προστεθεί στην ήδη πλούσια συλλογή των Άρη Χατζηστεφάνου, Νίκου Καβουκίδη, Φίλιπππου Κουτσαφτή κι άλλων σπουδαίων δημιουργών. Είμαι βέβαιος πως η αξία του θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη με το πέρασμα του χρόνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου