Ο αλληγορικός τίτλος της ταινίας ταιριάζει περισσότερο στον κοιμισμένο νεοελληνικό κινηματογράφο, σε αντίθεση με τον τουρκικό που μας έχει προσφέρει αρκετά διαμάντια τα τελευταία χρόνια. Η "Χειμερία Νάρκη" του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, είναι ένα μείγμα ταρκοφσκικής λήψης, καραϊνδρικής μουσικής ένδυσης, μπεργκμανικών διαλόγων, αγγελουπολικών τοπίων, γαλλικών ερμηνειών και βαλκανικής νοοτροπίας. Όλα αυτά τόσο όμορφα δεμένα μεταξύ τους, προσφέροντας ένα αξεπέραστο αριστούργημα και μια από τις πέντε ομορφότερες και πιο αγαπημένες για μένα ταινίες.
Το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας, είναι ένας πρώην ηθοποιός που λειτουργεί ένα μικρό ξενοδοχείο στην Καππαδοκία μαζί με τη νεαρή γυναίκα του και με την αδελφή του, η οποία πρόσφατα βρήκε καταφύγιο εκεί μετά από ένα πρόσφατο διαζύγιο. Ο πρωταγωνιστής ως πάμπλουτος αστός μιας μικρής κοινωνίας, δεν έχει επαφή καθόλου με την πραγματική ζωή και τις δυσκολίες των ανθρώπων γύρω του, καθώς είναι κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του ξενοδοχείου του και οι μόνοι άνθρωποι τους οποίους συναναστρέφεται είναι η γυναίκα του και η αδελφή του. Όμως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι μετακινήσεις των ανθρώπων περιορίζονται και το ξενοδοχείο μετατρέπεται σε ένα αναπόδραστο μέρος όπου εντείνονται οι έριδες μεταξύ των ανθρώπων.
Πατώντας ο σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης πάνω στην όξυνση των συγκεκριμένων σχέσεων, δίνει μια πλήρης ανάλυση του ανθρώπινου εγωισμού σε όλες του τις μορφές. Στον αστό διανοούμενο που θέλει να έχει άποψη για όλα τα θέματα, κρίνοντας τους πάντες εκτός από τον εαυτό του. Αναφέρεται στους γνωστούς ξερόλες που αναζητούν την κοινή αποδοχή μέσα από μία υποτιθέμενη πνευματικότητα, ενώ στην πραγματική τους ζωή επικρατεί η μικροψυχία, ο εγωκεντρισμός κι ο ναρκισσισμός. Ακολουθεί ο εγωισμός της αδράνειας και της απάθειας, ο οποίος συσχετίζεται με ανθρώπους αργόσχολους και τεμπέληδες που μετατρέπονται σε βαρίδια στις πλάτες άλλων. Αναφέρεται στον εγωισμό ανθρώπων που μένουν έξω από τις εξελίξεις και τα κοινά δρώμενα, προτιμώντας την άνεση ενός δερμάτινου καναπέ με μοναδική τους δραστηριότητα να κρίνουν διακριτικά τους πάντες, όχι επειδή θεωρούν τον εαυτό τους καλύτερο αλλά επειδή φοβούνται μη κριθούν κι αυτοί κάποια στιγμή. Υπάρχει κι ο εγωισμός που προκαλείται από την υποτέλεια, την καταπάτηση της προσωπικότητας και της ελεύθερης άποψης εξαιτίας της ανέχειας και της υποδούλωσης σε κεφαλαιοκράτες αστούς. Μέσα σε όλα αυτά βρίσκεται κι ο εγωισμός της πλήξης, ο οποίος συναντιέται σε νέους ανθρώπους που έχουν λύσει όλα τους τα προβλήματα μ' αποτέλεσμα να θέλουν να προσφέρουν βοήθεια και στήριξη σε αδύναμα κοινωνικά στρώματα όχι επειδή νιώθουν ενοχές αλλά διότι θέλουν να φανούν γενναιόδωροι έχοντας απώτερο σκοπό να αναγνωριστούν μέσα από υποκριτικές κινήσεις. Τέλος έχουμε και τον εγωισμό της υπερηφάνειας, ο οποίος είναι ο πιο τίμιος αλλά παράλληλα μπορεί να γίνει αυτοκαταστροφικός τόσο γι' αυτόν που τον έχει όσο και για τους γύρω του.
Τα τοπία στην ταινία είναι υπέροχα. Παντού υπάρχουν ευθείες γραμμές που υποδηλώνουν την απεραντοσύνη της μοναξιάς των προσώπων, οι οποίοι κυκλοφορούν άσκοπα σε τόπους μοναχικούς και ξεχασμένους, αναζητώντας τον ρόλο τους μέσα στη κοινωνία, με κάποιους απ' αυτούς να επιλέγουν την πιο εύκολη οδό, αυτή του κριτή των πάντων πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή ή την στήλη μίας τοπικής εφημερίδας.
Κι όμως όλα αυτά τα σπουδαία πλάνα της ταινίας έρχονται σε δεύτερη μοίρα, καθώς αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον είναι οι καταπληκτικοί διάλογοι που εκτυλίσσονται σε τρεις ώρες ταινίας. Είναι τόσο όμορφες οι συζητήσεις, τόσο έντονες οι κόντρες και τόσο οικείοι οι προβληματισμοί των ηρώων, μ' αποτέλεσμα να γινόμαστε ενεργοί ακροατές των διαλόγων και συνεχιστές αυτών των προβληματισμών μετά τους τίτλους τέλους, αναπτύσσοντας τις απόψεις μας για όλα όσα μας πρόσφερε η ταινία. Συγκλονιστική στιγμή των διαλόγων είναι η σεξπιρική απαγγελία του τοπικού δασκάλου προς τον πλούσιο ξενοδόχο της περιοχής. Η αποθέωση της συνείδησης ενός αφυπνισμένου τμήματος της κοινωνίας το οποίο δε θέλει να σιωπά απέναντι στην αδικία που βλέπει γύρω του. Αυτή η σκηνή με συγκλόνισε προσωπικά πολύ μετά τη πρόσφατη περιπέτεια που έζησα όταν εξέφρασα την άποψή μου για ένα πολιτικό πρόσωπο που κατέβηκε υποψήφιος βουλευτής στο νησί μου. Εκείνη τη στιγμή ήθελα κι εγώ να ουρλιάξω μέσα στη σκοτεινή αίθουσα μαζί με τον ηθοποιό. Γι' αυτό το λόγο σας προσφέρω μέσα από την ανάρτησή μου αυτήν την υπέροχη κινηματογραφική σκηνή (δείτε την εδώ).
Οι ερμηνείες είναι θεαματικές. Σπάνια συναντάς ένα καστ ηθοποιών από τους οποίους παίρνεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Εξάλλου όπως δηλώνεται σε μία σκηνή του έργου, η καλύτερη υποκριτική βασίζεται στην ειλικρίνεια. Κι όπως φάνηκε οι ηθοποιοί ήταν απολύτως ειλικρινείς μαζί μας διότι μέσα από τις ερμηνείες του αναδείκνυαν παράλληλα και τους δικούς τους προσωπικούς φόβους και τις ατομικές τους ανασφάλειες. Κι όπως ήταν αναμενόμενο αυτά τα στοιχεία αντιστοιχούν και στους δικούς μας χαρακτήρες. Οπότε στη χθεσινή τρίωρη προβολή ήρθαμε αντιμέτωποι με τους εαυτούς μας.
Επίσης η ταινία είχε εξαιρετικούς συμβολισμούς οι οποίοι μου προκάλεσαν έντονες ανατριχίλες, όπως η κίνηση του πατέρα του μικρού αγοριού που πέταξε την πέτρα στο αμάξι, ο οποίος αιφνιδίασε σπάζοντας με το χέρι του το παράθυρο του φτωχικού του για να τιμωρήσει τον εαυτό του που χαστούκισε το παιδί του αλλά και για να εκδικηθεί τους εκβιαστές του που τον ατίμασαν, πηγαίνοντας σπίτι του για να ζητήσουν εξηγήσεις. Επίσης η μάχη που δίνει το άγριο άλογο με τους δαμαστές του, το οποίο προτιμά να πέσει σε ένα ποτάμι για να γλιτώσει παρά να αιχμαλωτιστεί με απώτερο σκοπό να γίνει οικόσιτο ενός πάμπλουτου. Οι ανάσες του και το ηττημένο του βλέμμα στοίχειωσαν τη συνείδησή μου. Γονατισμένο αλλά αξιοπρεπές, βαριανάσαινε μετά από μία άνιση μάχη, με τη θηλιά να το πνίγει στο λαιμό. Αξέχαστη σκηνή.
Όσο για τη μουσική επένδυση, ομολογώ πως ταίριαζε απόλυτα με το τοπίο, τη μοναξιά και τους χαρακτήρες. Υπέροχη όμως μου φάνηκε και η Καππαδοκία με τα σκαλιστά της σπίτια μέσα στους βράχους. Μαγικό τοπίο το οποίο θέλω σύντομα να επισκεφθώ.
.jpg)
Με τη «Χειμερία Νάρκη» ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος απογειώνεται σε άλλα επίπεδα. Οι εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών, η επιλογή της μυστικιστικής Καππαδοκίας, τα τοπία που είναι το ίδιο έρημα με τις ψυχές των ανθρώπων, η σπαρακτική μουσική που πέφτει απαλά πάνω μας σαν το χιόνι, οι σιωπές που δυσκολεύονται να συγκρατηθούν μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός πολυτελούς σπιτιού. Ο σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης μας προσφέρει ένα πρωτόγνωρο πείραμα που αναζητά απαντήσεις σε βαθιά ηθικά και ψυχολογικά ερωτήματα και να αντικατοπτρίσει την εικόνα μιας κοινωνίας που μοιάζει τόσο πολύ με τη δική μας. Δε χρειάζεται να γράψω κάτι παραπάνω για να αποδείξω τον ενθουσιασμό μου γι' αυτό το τόσο σπουδαίο αριστούργημα.
Η Χειμέρια Νάρκη ήταν μία γροθιά για μένα, μία ταινία άκρως προσωπική. Δεν έχω άλλη επιλογή από το να της βάλω το απόλυτο δέκα.
Βαθμολογία: 10/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου