Hθικά παραλειπόμενα

του Γιώργου Σταματόπουλου

Ας μην παρασυρόμαστε εύκολα. Υπάρχει η ελπίδα, αλλά υπάρχει και η πλάνη, υπάρχει και η διάψευση. Ολες τούτες οι έννοιες είναι συνθήκες εντός των οποίων ενοικούμε, είτε ως συνένοχοι είτε ως συμπαίκτες. Η αιωνιότητα είναι η διάψευση του «εγώ» μας, ίσως, ποιος ξέρει... Η μύχια και μυστική βαθύτητα εξακολουθεί να ταλαιπωρεί το βασανισμένο μυαλό μας, την ταλαιπωρημένη ψυχή μας. Να αποκλειστούμε δεν μπορούμε. Οι ερειπιώνες της σωματοψυχής αντιδρούν εντούτοις και στη λογική και στο συναίσθημα.
Αργεί η θεραπεία, διότι η αληθοφάνεια επικρατεί, όπως και η ψυχολογική χροιά της λογικής. Αμφιβολία -ειρωνεία- σκεπτικισμός; Ναι. Η τρέλα δεν απειλεί τη λογική τού «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Μην τρελαινόμαστε· ακόμα και η μοναξιά μας είναι ένοχη. Ας απαιτήσουμε λοιπόν τη συλλογικότητα και ας βγάζουν αφρούς οι οπαδοί του ατομικισμού. Ατομικισμός: η ικανότης οιουδήποτε να λείχει τα υποδήματα της εξουσίας, να ξεπουλάει τον εαυτό του για χάρη μιας εντυπωσιακής του παρουσίας στο φτωχούλικο ελληνικό στερέωμα της πολιτικής και της οντολογίας. Ξινός λίγο, όχι;
Η ηθική της παραίτησης αποκτά επιστημονικό μανδύα. Το είχε δει σοφά ο Καρλ Μαρξ: «Η οικονομία είναι η πιο ηθική μεταξύ των επιστημών, διότι έχει ως δόγμα της την παραίτηση από τον εαυτό μας, την παραίτηση από τη ζωή και απ’ όλες τις ανθρώπινες ανάγκες. Οσο λιγότερο τρως, πίνεις, αγοράζεις βιβλία, πηγαίνεις στα θέατρα, στους χορούς και στις ταβέρνες, όσο λιγότερο σκέφτεσαι, αγαπάς, φτιάχνεις θεωρίες, τραγουδάς, ζωγραφίζεις, γράφεις στίχους και τα λοιπά, τόσο περισσότερο εξοικονομείς, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο θησαυρός σου, που ούτε το σαράκι ούτε η σκόνη μπορούν να καταστρέψουν το κεφάλαιό σου».
Υπάρχει ένα αινικτικό απόσπασμα του Ηράκλειτου: Ο θεός ημέρη ευφρόνη, χειμών θέρος, πόλεμος ειρήνη, κόρος λιμός· αλλοιούται δε όκωσπερ πυρ, οπόταν συμμιγή θυώμασιν, ονομάζεται καθ’ ηδονήν εκάστου (ο θεός είναι μέρα, νύχτα, καλοκαίρι, χειμώνας, πόλεμος, ειρήνη, κορεσμός και πείνα. Αλλάζει σαν τη φωτιά, όποτε αναμιχθεί με θυμιάματα, ονομάζεται ανάλογα με τη μυρωδιά του καθενός).
Στον Φαίδρο του ο Πλάτων είχε αποφανθεί ότι τα μεγαλύτερα αγαθά προέρχονται από την τρέλα. Και, ιδού το παράδοξο: ο ευρωπαϊκός πολιτισμός επιζητεί να επαναφέρει τους τρελούς στη φυσιολογία, ουδέποτε όμως τους φυσιολογικούς στην αποδοχή της τρέλας. Η τρέλα, ως γνωστόν, διαπνέεται από τον ενθουσιασμό, κάτι διαφορετικό από το λογικό, κάτι που κατοικεί μέσα στον μυχό μας.
Και να: οι Ελληνες πολίτες εναντιώνονται στη σοβαρότητα της λογικής, προτιμάνε να τα πίνουν με τον Διόνυσο, να παίζουν ζάρια και λοιπά. Τηλεφωνώ στη μικρή μου κόρη να βρεθούμε στη χθεσινή συγκέντρωση. «Είπαμε, μπαμπά -μου λέει τρυφερά- να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ· το κάναμε, πήγαμε και στην πρώτη συγκέντρωση, ε, μην το παρατραβάμε (μην υποτιμάμε εαυτούς, προφανώς εννοούσε). Εκλεισα το ακουστικό με ανακούφιση. Η Δημοκρατία δεν είναι στην εξουσία άλλων, μόνο στο αυτεξούσιο των ανθρώπων. Από το αποκλεισμένο σώμα (και πνεύμα) πρέπει να πάμε μάλλον στο ανοιχτό, ανυπόταχτο σώμα (και πνεύμα).

Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/hthika-paraleipomena