Η αργυρή πόλη της Σλοβακίας

Γι' αρκετή ώρα διασχίζαμε με το λεωφορείο ένα στενό επαρχιακό δρόμο, κρυμμένο κάτω από φουντωτά δέντρα και ψηλά βουνά. Κατηφορίζαμε προς τον νότο, προσεγγίζοντας τα σύνορα της Σλοβακίας με την Ουγγαρία. Δίπλα μας κυλούσε ένα μικρό ποτάμι. Η παρουσία του έκανε ακόμα πιο μαγευτική τη διαδρομή μας.
Οι αραιές στάσεις εξυπηρετούσαν κυρίως τους κατοίκους της υπαίθρου. Άνθρωποι απλοί και χαμογελαστοί. Ως άγνωστοι περιηγητές είχαμε διεισδύσει διακριτικά στη γαλήνια καθημερινότητά τους. Μια κοριτσοπαρέα καθόταν στα πίσω καθίσματα. Κάτι ψιθύριζαν όλη την ώρα και γελούσαν δυνατά. Μία άλλη κοπέλα δίπλα μου κρατούσε μπροστά στα πόδια της, ευλαβικά τη θήκη ενός μουσικού οργάνου. Την εκτίμησή μου όμως έκλεψε μία γριούλα που επιβιβάστηκε στο τελευταίο χωριό λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό μας. Μαυροφορεμένη, με ένα μαντήλι στο κεφάλι, έδωσε τα λεφτά στον οδηγό και κινήθηκε στο διάδρομο προς το πρώτο άδειο κάθισμα. Το βλέμμα της και η κίνησή της δε διέφεραν καθόλου από τις γριούλες που συναντάμε στα δικά μας χωριά.
Τελικός μας προορισμός, ήταν η αργυρή πόλη της Σλοβακίας, η Μπάνσκα Στιάβνιτσα. Μία μικρή πόλη με πληθυσμό κοντά στους 11.000 κατοίκους, βρίσκεται στη μέση μίας τεράστιας καλντέρας, που σχηματίστηκε μετά τη κατάρρευση ενός αρχαίου ηφαιστείου που υπήρχε σ' εκείνη τη περιοχή. Η μεσαιωνική αυτή πόλη, ανακηρύχθηκε μνημείο της Unesco τον Δεκέμβριο του 1993.
Κατά την άφιξή μας μας καλωσόρισε ένα θρησκευτικό μοναστηριακό συγκρότημα, ο "Γολγοθάς" (Kalvária), το οποίο βρίσκεται στην αντικριστή πλαγιά του χωριού (00:07-00:11).
Το λεωφορείο μας άφησε στην είσοδο της Μπάνσκα Στιάβνιτσα. Από εκείνο το σημείο ξεκινούσε ένας πλακόστρωτος δρόμος, ο οποίος οδηγεί προς το ιστορικό κέντρο. Στην ανάβαση συνάντησα αρκετά αρχοντικά σπίτια όλων των ρυθμών, μπαρόκ, γοτθικού (00:34-00:48) ακόμα και νεοκλασσικού (00:14-00:26 & 01:03-01:43) με όμορφα ανάγλυφα, κεραμικά αγάλματα στην κορυφή κι ένα ασυνήθιστο κυπαρισσί χρώμα. Στο τελείωμα της διαδρομής δέσποζε ο τυρκουάζ πύργος του κεντρικού ρολογιού της πόλης (00:28). Η ανηφόρα κατέληγε σε ένα μικρό άνοιγμα, όπου βρίσκεται το δημαρχείο (00:50-01:02). Λευκό κτίριο με μακρόστενο επιβλητικό ύψος, ξεχωρίζει με την λιτή του εμφάνιση από την αρχοντιά των γύρω κτιρίων.
Ακριβώς πίσω από το δημαρχείο υπάρχει η διάσημη ανηφορική πλατεία της Αγίας Τριάδας με το χαρακτηριστικό μνημείο στο κέντρο της (01:45-02:40). Ένας ανοιχτός χώρος έρημος από ζωή κι αφημένος σε παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Τα κτίρια περιμετρικά του μνημείου δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα όμορφα αρχοντικά της κεντρικής οδού. Τα υπέροχα σκαλιστά σχέδια στις προσόψεις ισορροπούν με την πολύχρωμη υπαίθρια βιβλιοθήκη ενός παλαιοβιβλιοπωλείου. Στο τελείωμα της πλατείας, εκεί που ο χώρος στενεύει και μετατρέπεται πάλι σε δρόμο, συνάντησα ένα από τα παλιότερα κτίρια της πόλης (02:41-02:54). Μισογκρεμισμένο, διατηρεί ακόμα τα χαρακτικά της πρόσοψής του και την ημερομηνία οικοδόμησής του στη μαρμάρινη είσοδο. Έτος 1579.
Από εκεί ακολουθήσαμε έναν περιφερειακό πλακόστρωτο δρόμο, αποζητώντας μία περιπλάνηση πάνω τις σκεπές του χωριού (03:02-03:38). Ο δρόμος μας οδήγησε σε ένα μεσαιωνικό μοναστήρι. Η μικρή είσοδός του μας έβγαλε στην εσωτερική του αυλή ενώ το ψηλό κεντρικό κτιριακό συγκρότημα μας προκαλούσε μία ανεξήγητη ανατριχίλα (03:38-04:04). Η φθορά του χρόνου στα τοιχώματα του κτιρίου και ο συννεφιασμένος ουρανός, μας γύρισε σε μεσαιωνικούς καιρούς, λες και λειτούργησε ως μηχανή του χρόνου η μικρή είσοδος του μοναστηριού.
Συνεχίσαμε τον περίπατό μας στον περιφερειακό πλακόστρωτο δρόμο, ο οποίος καταλήγει στην τελευταία μας στάση, το νέο κάστρο της πόλης (04:40-04:54). Ένας λιτός λευκός πύργος, αδιάφορος αρχιτεκτονικά αλλά με υπέροχη θέα, τις τυρκουάζ σκεπές του χωριού και τον απέναντι λόφο με τον "Γολγοθά" (04:55).
Οι πρώτοι κάτοικοι αυτής της περιοχής ήταν Κέλτες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί τον 3ο αιώνα π.Χ. κι αντικαταστάθηκαν από τους Ρωμαίους. Η συγκεκριμένη περιοχή φιλοξένησε και τους πρώτους Σλάβους τον 11ο αι. μ.Χ. κι αμέσως μετά ακολούθησαν τα γερμανικά φύλα. Η Μπάνσκα Στιάβνιτσα, λόγω των μεταλλείων, χρίστηκε βασιλική πόλη του Ουγγρικού Βασιλείου το 1238. Η πόλη ήταν αρκετά ελκυστική λόγω των εξορύξεων χρυσού κι αργύρου, κι έτσι οχυρώθηκε γερά από δύο κάστρα τον 16ο αι. μ.Χ.
Με τα χρόνια, ο πλούτος της, την μετέτρεψε σε πνευματικό κέντρο. Το πρώτο σχολείο ορυχείων του Ουγγρικού Βασιλείου, ιδρύθηκε εκεί, για να μετατραπεί στην πορεία από την Μαρία-Τειρεσία σε Ακαδημία. Η Μπάνσκα Στιάβνιτσα έγινε η τρίτη μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό, με 23.000 κατοίκους το 1782. Ύστερα ήρθε η παρακμή. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, απελευθερώθηκε από τους Σοβιετικούς στις 7 Μαρτίου του 1945. Σήμερα θεωρείται ένας από τους ομορφότερους τουριστικούς προορισμούς της χώρας.
Πέρα από τις βόλτες στα πλακόστρωτα σοκάκια, η πόλη είναι πλούσια σε μικρά εστιατόρια με τοπικές ποικιλίες μπύρας, οι οποίες παρασκευάζονται στα υπόγεια κελάρια τους. Τι πιο όμορφο, μόλις πέσει η νύχτα, και κουρασμένοι από την ολοήμερη βόλτα μας, να απολαύσουμε την φημισμένη κρεμμυδόσουπα με μία μπύρα σε ένα απ' αυτά. Η γλυκιά γεύση της σούπας μπλέκεται αρμονικά με τις πικρές γουλιές της μπύρας, προσφέροντάς μας έναν γευστικό επίλογο σε ένα από τα ομορφότερα χωριά της Κεντρικής Ευρώπης.
Η Μπάνσκα Στιάβνιστα είναι ένας άγνωστος πανέμορφος προορισμός που αξίζει να ανακαλυφθεί από περίεργους ταξιδευτές...