Σε κάθε φτωχή κινηματογραφική περίοδο, ανατρέχουμε σε ταινίες του παρελθόντος. Είναι οι στιγμές που ξεθάβουμε πραγματικά διαμάντια από τα βάθη των περασμένων δεκαετιών και τα απολαμβάνουμε περισσότερο από τα σύγχρονα εμπορικά έργα.
Έτσι χθες αποφασίσαμε να δούμε μία από τις πρώτες αλλά αρκετά ώριμες ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, "Σταυροί στο Μέτωπο" (Paths of Glory). Δε περίμενα πως η βραδιά μας επιφύλασσε τόση συγκίνηση κι ένταση. Έναν συγκλονισμό που λίγα κινηματογραφικά έργα μου έχουν προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια που έχω περάσει σε σκοτεινές αίθουσες και σε φιλικά σαλόνια.
Δεν ήταν οι ρεαλιστικές σκηνές μάχης στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ούτε η παράλογη προσπάθεια κατάληψης ενός γερμανικού οχυρού. Ήταν τα πρόσωπα που σε κέρδισαν αμέσως. Οι απλοί φαντάροι που φοβούνται τον θάνατο, ο συνταγματάρχης (Κέρκ Ντάγκλας) που προσπαθεί να περισώσει την λογική και την αξιοπρέπειά του στον παραλογισμό του πολέμου και του στρατού, ο εγωισμός και η δολοφονική απληστία του στρατηγού που ήθελε να προσθέσει ένα ακόμη αστέρι στο στήθος του, η πανέμορφη Γερμανίδα που στο τέλος απέδειξε πως περισσότερα μας ενώνουν παρά μας χωρίζουν σε μία ήπειρο που αιώνες τώρα ποτίζεται στο αίμα ανθρώπων. Ήταν οι διάλογοι, λιτοί και ουσιώδης, οι ερμηνείες που σ΄έκαναν να δεθείς με τον κάθε ήρωα, από τους αθώους μελλοθάνατους μέχρι τους δειλούς αξιωματικούς και τους παράλογους στρατηγούς. Ήταν το τελικό νόημα της ταινίας που σε αφήνει μουδιασμένο στην καρέκλα να αναρωτιέσαι με ένα γιατί.
Γιατί τόση σφαγή;
Γιατί τόση αδικία;
Γιατί τόση τρέλα;
Γιατί τόσοι πόλεμοι;
Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ ανέβηκε χθες αρκετά σκαλιά στο προσωπικό μου Πάνθεον των δημιουργών. Πέρασε με άψογη μαεστρία αρκετά αντιπολεμικά μηνύματα μα πάνω απ' όλα την ιδεώδη σημασία του ανθρωπισμού. Οι σκηνές μάχης έρχονται σε δεύτερη μοίρα μπροστά στο "σκηνοθετημένο" στρατοδικείο και στους διαλόγους των μελλοθανάτων στο κελί αλλά και στο εκτελεστικό απόσπασμα, το οποίο μου θύμισε πολύ μία αντίστοιχη εκτέλεση στην "Ζωή Εν Τάφω" του Στρατή Μυριβήλη.
Απόλαυσα τον Κέρκ Ντάγκλας στον καλύτερο ρόλο της ζωής του. Εξαιρετικός. Δεν περίμενα μία τόσο εντυπωσιακή ερμηνεία από έναν ηθοποιό που δεν έχω σε υπόληψη. Όμως δεν κερδίζει μόνος του τις εντυπώσεις. Εξαιρετικός είναι κι ο παράλογος στρατηγός αλλά κυρίως οι τρεις μελλοθάνατοι. Τα βλέμματά τους με στοίχειωσαν όλη την υπόλοιπη βραδιά.
Το φινάλε όμως ήταν συγκλονιστικό. Όλα τα βλέμματα των φαντάρων που κοιτούν την Γερμανίδα. Η λαγνεία μετατρέπεται αργά σε νοσταλγία και τα δάκρυα δυσκολεύονται να κρατηθούν στα μάτια. Μαζί μ' αυτούς δακρύζουμε κι εμείς. Όχι μόνο γι' αυτά που συνέβησαν τότε, αλλά γι' αυτά που γίνονται τώρα και κυρίως γι' αυτά που δυστυχώς έρχονται...
Μακάρι όλες οι πολεμικές ταινίες να ήταν σαν αυτή, ή σαν το "Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο" ή το σχετικά πρόσφατο "Λεπτή Κόκκινη Γραμμή". Δυστυχώς όμως η εμπορευματοποίηση του κινηματογράφου θέλει αίμα, σφαγές και θανάτους. Και το χειρότερο είναι πως τα έχουμε συνηθίσει όλα αυτά. Έχουμε μετατραπεί σε αιμοσταγή τέρατα. Σ' έναν νέο εφιάλτη της ανθρωπότητας...
Όσο για την ταινία;
Όχι μόνο πρέπει να την δείτε.
Αυτή η ταινία πρέπει να διδάσκεται!
Βαθμολογία: 10/10
Πρόκειται για μια από τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών. Συναρπαστική, μοναδική, συγκλονιστική, η ταινία του Kubrick, αναδεικνύει μέσα από μια επιβλητική σκηνοθεσία τον παραλογισμό του πολέμου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πολύ καλό σενάριο που διαθέτει, οι υπέροχοι διάλογοι, όπως και ο καταιγιστικός ρυθμός του έργου, ξεσκεπάζουν όλη τη φρίκη του πολέμου. Ο Kirk Douglas, θαυμάσιος σε ρόλο συνηγόρου υπεράσπισης, δίνει μια ανεπανάληπτη ερμηνεία, παίζοντας έναν ιδεαλιστή συνταγματάρχη.
Η ταινία κυκλοφόρησε το 1957 και πήρε πολύ καλές κριτικές. Στις κινηματογραφικές αίθουσες όμως βγήκε αυστηρά λογοκριμένη. Η προβολή της σε Γαλλία, Ισπανία και Γερμανία απαγορεύτηκε.
Την απέσυραν ακόμα και από το φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ ο Ελβετικός στρατός τη λογόκρινε και οι Αμερικάνοι απαγόρευσαν την προβολή της στις τότε βάσεις τους στην Ευρώπη. Τελικά, στη Γαλλία προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1975, στη Γερμανία κυκλοφόρησε λίγα χρόνια μετά την πρώτη προβολή της κι αυτό για να μη δημιουργηθεί ένταση στις σχέσεις της με τη Γαλλία και στην Ισπανία παίχτηκε μόλις το 1986, μετά το θάνατο του Φράνκο.
Κάθε καλή πολεμική ταινία , είναι από μόνη της αντιπολεμική, διότι ο ίδιος ο πόλεμος ούτως ή άλλως είναι αποκρουστικός. Περιγράφει γεγονότα και ανθρώπινες συμπεριφορές υπό τις πιό δύσκολες καταστάσεις. Η συγκεκριμένη τώρα ταινία, πραγματεύεται τις ευθύνες , τις επιπτώσεις και λεπτές ισοροπίες που έχει ο βαθμός του στρατηγού , σε κατάσταση πολέμου. Οι Αμερικάνοι 12 χρόνια μετά που απελευθέρωσαν το Παρίση, είχαν την έπαρση να τοποθετήσουν την ιστορία αυτή στις τάξεις του Γαλικού Στρατού στις φονικότερες μάχες που έγιναν στα χαρακώματα του Α' παγκόσμιου πολέμου. Είναι μια τακτική του Χόλιγουντ , όταν θέλει να αναλύσει αρνητικά στρατιωτικά γεγονότα, να τα τοποθετεί σε άλλους στρατούς. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπως, "Γραμμα απο την Ιβο ζίμα" που πραγματεύτεται την κατά ρευση του Ιαπωνικού Στρατού, την "Επιχείρηση Βαλκυρία" που πραγματεύεται τις ευθύνες της Γερμανικής φρουράς πόλης του Βερολίνου, μέρος της "Λεπτής κόκκινης γραμμής," που με τον ελληνικής καταγωγής λοχαγό Στάμος, πραγματεύεται την διστακτικότητα και συναισθηματισμό στο βαθμό του λοχαγού. Νομίζω ότι το 8.5/10 imbd rating πού έχει είναι δίκαιο, όπως και δίκαιο είναι και το τέλος της ταινίας ,για τους λόγους που εξήγησα παραπάνω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετική. Έχει μάλιστα επηρεάσει την τέταρτη σειρά του Blackadder.
ΑπάντησηΔιαγραφή