Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2019

Η Παρείσφρηση


Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ένας ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ Χόλιγουντ και Ντόναλντ Τραμπ. Ένας πόλεμος που ξεκίνησε με δηλώσεις ηθοποιών και σκηνοθετών που έχουν σταθεί απέναντι στη παρανοϊκή και ξενοφοβική ρητορική του Αμερικανού προέδρου και συνεχίστηκε με βραβεύσεις Μεξικανών δημιουργών. Φέτος η μάχη γίνεται με εξαιρετικές ταινίες που προσπαθούν να δείξουν το άλλο πρόσωπο της αμερικανικής κοινωνίας αλλά και στο να αφυπνίσουν το κοινωνικό σύνολο που παραμένει αδιάφορο κι ουδέτερο απέναντι στην έξαρση της ρατσιστικής βίας και της ξενοφοβίας. Μια απ' αυτές τις ταινίες είναι η τελευταία εξαιρετική κι άκρως πολιτικοποιημένη ταινία του Σπάικ Λι, η Παρείσφρηση.  
Η ιστορία μας γυρνάει στη δεκαετία του '70 όπου η Αμερική ζούμε έναν αόρατο εμφύλιο πόλεμο. Δύο διαφορετικές κοινωνίες έτοιμες να αλληλοσπαραχθούν, οι μεν ως άριοι που δεν επιθυμούν να μοιράζονται την ίδια γη με τους μαύρους που τους θεωρούν υποδεέστερους ανθρώπους ενώ στην αντίπερα όχθη αποτελούταν από ανθρώπους που δεν ανέχονταν άλλο την βία που ασκείται πάνω τους και την αδικία σε κοινωνικά κι επαγγελματικά θέματα. Μέσα σ' αυτόν τον αναβρασμό, υπήρχε και το αγκάθι του Βιετνάμ που εξελισσόταν σε Βατερλό για την παγκόσμια αμερικανική κυριαρχία. Σ' αυτήν την περίεργη κι επικίνδυνη περίοδο, ένας νεαρός μαύρος αποφασίζει να γίνει αστυνομικός. Βιώνοντας τον ρατσισμό μέσα στον επαγγελματικό του κύκλο, ζητάει να γίνει μυστικός πράκτορας. Λόγω του χρώματός του, τον εντάσσουν στο τμήμα πληροφοριών και του ζητάνε να παρακολουθεί τις εξελίξεις του κινήματος των μαύρων της πόλης τους. 
Μέσα απ' αυτήν την μυστική αποστολή, ένας νέος κόσμος αποκαλύπτεται στα μάτια του πρωταγωνιστή, ο οποίος απ' ότι φαίνεται είχε μεγαλώσει σε ένα προστατευόμενο περιβάλλον. Σοκαρισμένος αρχίζει να αναζητά απαντήσεις στον κοινωνικό αναβρασμό που συμβαίνει γύρω του ενώ παράλληλα αποφασίζει να παρεισφρήσει στην φασιστική KKK. Στήνοντας ένα πονηρό κόλπο με έναν άλλον αστυνομικό που έχει εβραϊκές ρίζες, εισχωρούν στα άδυτα της Κου Κλουξ Κλαν. Με σταθερές κινήσεις, παρακολουθούν τις δράσεις των δυο διαφορετικών κοινοτήτων, εμποδίζοντας στην υλοποίηση ενός άκρως επικίνδυνου αιματοκυλίσματος. Όμως η επιτυχία τους αυτή δεν σήμανε και το τέλος ενός πολέμου που κρατάει μέχρι σήμερα...  


Προσωπικά θεωρώ τη συγκεκριμένη ταινία ως μια από τις καλύτερες και πιο ώριμες ταινίες του Σπάικ Λι. Ξεκινώντας με την ιστορική και συγκλονιστική σκηνή του αιματοκυλίσματος του αμερικανικού εμφυλίου όπως αποτυπώθηκε στο Όσα Παίρνει ο Άνεμος, μας μεταφέρει στην Αμερική του '70. Ρεαλιστική η παρουσίαση εκείνης της περιόδου μέσα από τα ντυσίματα των πρωταγωνιστών, τη μουσική και των ρυθμών της πόλης. Χωρίς να κουράζει καθόλου, κατευθύνει αμέσως τον θεατή εκεί που θέλει, μετατρέποντας τον σε ενεργό κομμάτι της ιστορίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε την ίδια φόρτιση με το κοινό στο αμφιθέατρο που ακούει τη φράση "All power to all the people" ενώ παράλληλα μας πνίγει ένα κύμα οργής ακούγοντας τις ρητορικές μίσους και παρατηρώντας τις παρανοϊκές σκέψεις των ρατσιστών που ετοιμάζονται σε έναν ανελέητο πόλεμο με σκοπό να αφανίσουν την κοινότητα των μαύρων.
Αν και στερείται πολιτικών επιχειρημάτων, η ταινία περνάει επιτυχώς το πάθος της μαύρης κοινότητας που απαιτεί αξιοπρέπεια, ελευθερία και ίσα δικαιώματα. Εκεί θα προτιμούσα λίγη παραπάνω εμβάθυνση αν κι αντιλήφθηκα πως ο δημιουργός ήθελε να επικεντρωθούμε σε άλλα θέματα πιο φλέγοντα καθώς ο Σπάικ Λι εκφράζει με τον δικό του τρόπο ένα ισχυρό κατηγορώ προς τον Ντόναλντ Τραμπ, τους ρατσιστές, το πολιτικό σύστημα καθώς και την ανελέητη αστυνομική βία απέναντι στους μαύρους πολίτες της χώρας. 
Στα σημεία που η ταινία παίρνει άριστα είναι η ισορροπημένη πλοκή, η εκπληκτική μουσική που δένει όλες τις σκηνές και φυσικά οι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών ακόμη και του Άνταμ Ντράιβερ που δεν μ' είχε πείσει σε καμία του ερμηνεία ως σήμερα. Αυτός όμως που κέρδισε τις εντυπώσεις καθώς μου φάνηκε τελείως αλλόκοτη η ερμηνεία του είναι το νεοφερμένου Τζον Ντέιβιντ Ουάσιγκντον. Σίγουρα θα τραβήξει το ενδιαφέρον μας στις επόμενες κινηματογραφικές επιλογές του. Άκρως γοητευτική κι η Λάουρα Χάρριερ η οποία εξέπεμπε ένα εκρηκτικό μείγμα επαναστατικού πάθους και τσαχπινιάς κερδίζοντας τη συμπάθειά μου από την πρώτη σκηνή που εμφανίστηκε. Επίσης δε μπορώ να μη σχολιάσω την εκπληκτική ομοιότητα του Τόφερ Γκρέις με τον Μέγα Μάγιστρο Ντέιβιντ Ντουκ. Αυτό που μου έμεινε από τους συγκεκριμένους πρωταγωνιστές είναι οι εσωτερικές αφυπνίσεις των δυο πρωταγωνιστών, του ενός ως Εβραίου που ποτέ δεν ασχολήθηκε με το παρελθόν του μέχρι που τον τσίγκλισαν οι ρατσιστές κάνοντάς τον να αναζητήσει τις εθνικές του καταβολές ενώ για τον άλλον αστυνομικό αρχίζουν να ξυπνούν οι επαναστατικές του τάσεις κι η επιθυμία του να αγωνιστεί ενάντια στην αδικία των έγχρωμων συμπατριωτών του.


Ο Σπάικ Λι δεν μένει στην περιγραφεί των γεγονότων του Κολοράντο. Με έναν αφελέστατο τρόπο μας παρουσιάζει την προπαγανδιστική δύναμη του κινηματογράφου. Από το "Όσα Παίρνει ο Άνεμος" με τη συγκλονιστική σκηνή των τραυματιών του εμφυλίου κάτω από τη σημαία των Νοτίων στα πλάνα της "Γέννησης ενός Έθνους" το οποίο παρακολουθούν εκστασιασμένοι οι ακροδεξιοί της Κου Κλουξ Κλαν. Ο κινηματογράφος κάποτε και η τηλεόραση σήμερα παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία ιδεολογιών, απόψεων και πράξεων. Μία αντιδημοκρατική τάση που στη χώρα μας την έχουμε βιώσει κι εξακολουθούμε να βιώνουμε από τα συστημικά μέσα μαζικής προπαγάνδας (για όσους εξακολουθούν να έχουν ανοιχτές τις τηλεοράσεις τους).
Η κορύφωση της ταινίας έρχεται απρόοπτα στο τέλος, κάτι με το οποίο ο σκηνοθέτης καταφέρνει να προκαλέσει σε όλους μας την επιθυμητή ανατριχίλα. Από τον φλεγόμενο σταυρό στην κορυφή ενός λόφου περνάμε στο παρόν όπου οι ακροδεξιοί της Αμερικής έχουν βγει πάλι στους δρόμους και οι πόλεις έχουν αρχίσει να γεμίζουν πάλι με κραυγές μίσους και πόνου. Οι ομιλίες του Τραμπ φανερώνουν το ύπουλο κουκούλωμα της αστικής τάξης προς κάθε ακροδεξιό έγκλημα που συνεπάγεται με το πονηρό κλείσιμο του ματιού προς τον σημερινό φασισμό που έχει αρχίσει να επανεμφανίζεται σε Ευρώπη κι Αμερική. 
Όμως το κερασάκι στην τούρτα με το οποίο κλείνει η ταινία προκαλώντας ένα ανατριχιαστικό μούδιασμα στους ευσυνείδητους θεατές είναι το αμάξι του φασίστα που έπεσε με μανία σε μια ειρηνική πορεία κατά του ρατσισμού και της βίας που είχε διοργανωθεί στο Σαρλοτσβιλ της Βιρτζίνια το 2017. Ένα γεγονός που μας είχε συνταράξει τότε κι απ' ότι φαίνεται έμεινε ανεξίτηλο στη μνήμη μας. 
Μπορεί η ταινία να χει αρκετά λάθη και σεναριακά κενά αλλά αυτό που μένει στο τέλος είναι η μεγάλη μας ανάγκη για πολιτικές ταινίες που μας δείχνουν κατάμουτρα την έλευση του φασισμού. Επιθυμούμε ψύχραιμες ματιές που κοιτούν σε βάθος την επικαιρότητα και βάσιμες κατηγορίες που λέγονται έξω από τα δόντια. 
Προσωπικά θα χαρώ πολύ αν την δω με το όσκαρ καλύτερης ταινίας.

Βαθμολογία: 7/10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου