Θα επιμείνω για μια ακόμη φορά στις ενδοσκοπικές ταινίες του Ερίκ Ρομέρ, ο οποίος έχει κερδίσει μια θέση στους πολυαγαπημένους μου σκηνοθέτες όλων των εποχών. Όταν τον ανακάλυψα κατά τη διάρκεια της καραντίνας, διαπίστωσα πως ένα σημαντικό μέρος της πλούσιας φιλμογραφίας του χωρίζεται σε δυο θεματικές ενότητες. Ρίχνοντας μια ματιά στο περιεχόμενο των ταινιών, αποφάσισα να τις απολαύσω εναλλάξ μπλέκοντας τις δυο ομάδες κι όχι με τη διαδοχική σειρά. Αυτή η επιλογή, μου 'δωσε τη δυνατότητα να διακρίνω πως οι προβληματισμοί του πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και τις ερωτικές ανασφάλειες των δύο φύλων, παραμένουν επίμονα οι ίδιοι και σε πολλές από τις ταινίες του μένουν αναπάντητοι. Ίσως όμως αυτά τα αναπάντητα ερωτήματα είναι τα αίτια που προσφέρουν μια αγωνιώδης γοητεία στον αχαρτογράφητο κόσμο του ερωτισμού.
Στον "Έρωτα το Απόγευμα", ο Γάλλος σκηνοθέτης επιδιώκει να περιορίσει τον έρωτα σε ένα χρονικό αλλά και χωρικό περιθώριο. Κατά κάποιο τρόπο τον εγκλωβίζει σε ένα καλούπι θέλοντας μ' αυτόν τον τρόπο να καταδικάσει το ψυχρά "οργανωμένο" πρόγραμμα που έχουν επιλέξει οι άνθρωποι των μεγαλουπόλεων. Κεντρική φιγούρα σ' αυτό το δοκιμιακό του κατηγορώ είναι ο Φρεντερίκ, ο οποίος παρουσιάζεται στον πρόλογο της ταινίας περιγράφοντάς μας ένα κομμάτι της καθημερινής του ρουτίνας. Μέσα από τις σκέψεις του υποδηλώνει πως έχει βαλτώσει στο γάμο του και βρίσκει διέξοδο μόνο στις αναγνώσεις βιβλίων. Μας αναλύει τους λόγο υς που προτιμάει να τα διαβάζει στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή στις απογευνατινές ήρεμες στιγμές του στο σπίτι, την ώρα που η σύζυγός του μελετάει στο γραφείο.
Παρόλο που είναι αναλυτικός με τα βιβλία, δεν μας μιλάει καθόλου για τον γάμο του. Αντιθέτως συνεχίζει την παρουσίαση του εαυτού του, προσπαθώντας με ένα σχεδόν απολογητικό ύφος να αναλύσει τους λόγους που αγαπάει τις μεγάλες πόλεις αλλά και την κρυφή του επιθυμία να χάνεται μέσα στο πλήθος. Προσωπικά, μου δίνει την εντύπωση πως αναζητά τρόπους για να ξεφύγει από μια κατάσταση που δεν τον γεμίζει πια.
Επίσης η παρουσίαση της καθημερινότητας του πρωταγωνιστή, αφήνει μια αόριστη εικόνα για το επάγγελμα που κάνει και για τις συναναστροφές του. Με αυτήν την τόσο φλου ατμόσφαιρα, υποδηλωνει την παραδομένη φύση του και μας περνάει σιγά σιγά στο κυρίως θέμα.
Πνιγμένος στη ρουτίνα του, ο Φρεντερίκ προτιμά να ζει τη μέρα του μοναχικά. Κάνει υπερωρίες στη δουλειά για να καθυστερει την επιστροφή του σπίτι και προτιμά να κάνει διαλείμματα για ένα απλό γεύμα το μεσημέρι, την ώρα που οι υπόλοιποι εργαζόμενοι επιστρέφουν στο γραφείο και τα πεζοδρόμια του Παρισιού αδειάζουν από κόσμο. Σε 'κείνες τις μοναχικές στιγμές παρακολουθεί τις γυναίκες που περνούν έξω από το εστιατόριο και προσπαθεί να φανταστεί τον εαυτό του μαζί τους. Να τις προσεγγίζει, να τις φλερτάρει και να περνάει στιγμές μαζί τους. Εκεί συνειδητοποιεί πως ο γάμος του δεν είναι τίποτα παραπάνω από το τέλος της ερωτικής του ζωής. Κυριευμένος απ' αυτήν την συναισθηματική ήττα, αρχίζει να φθονεί τους ελεύθερους ανθρώπους που εξακολουθούν να ζουν μποέμικα.
Όμως η ζωή του θα αλλάξει από τη στιγμή που θα τον επισκεφθεί η Χλόη, μια παλιά του γνώριμη η οποία υπήρξε πρώην σύντροφος ενός παλιού του φίλου. Από την πρώτη τους συνάντηση δημιουργείται μια ερωτική έλξη μεταξύ τους. Αμήχανος στο χειρισμό πρωτόγνωρων συναισθημάτων που του βγάζει η Χλόη, ο Φρεντερίκ θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να την αποφεύγει διακριτικά, φοβούμενος μια τυχόν διατάραξη των καθημερινών του ισορροπιών. Με τον καιρό όμως διαπιστώνει πως η μποέμικη της φύση, έχει αρχίσει να αναθερμαίνει την δική του χαμένη ζωντάνια. Μετά από πολλές σκέψεις και παρά τους αρχικούς του ενδοιασμούς, τελικά θα υποκύψει στη γοητεία της. Όμως κάθε φορά που φτάνουν κοντά στην ερωτική πράξη εκείνος μαζευόταν κι απομακρυνόταν.
Μέσα απ' αυτό το άγαρμπο ερωτικό ειδύλλιο, παρατηρούμε πως ο Φρεντερίκ διακρίνει στο πρόσωπο της Χλόης, την προσωπικότητα που θα ήθελε ο ίδιος να έχει. Ελεύθερο πνεύμα, μποέμικη νοοτροπία, λάτρης της πολυγαμίας κι ολιγαρκής στους πειρασμούς του υλιστικού κόσμου. Μαζί της ανακαλύπτει το σημείο που πήρε τη δική του ζωή λάθος, επιλέγοντας το ρόλο ενός μπουρζουά που θέλει να δείχνει προς τους έξω πως είναι ένας πετυχημένος επαγγελματίας κι ένας σωστός οικογενειάρχης παρόλο που μέσα του αισθάνεται όλο και περισσότερο άδειος.
Από την άλλη, η Χλόη είναι μια γυναίκα με δυναμισμό που ξέρει πως να κερδίσει και να χειριστεί τον κάθε άνδρα. Όμως ο Φρεντερίκ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση. Ένα προσωπικό στοίχημα. Ένα ερωτικό απωθημένο από το παρελθόν που ήρθε να το ολοκληρώσει. Κι όσο ο Φρεντερίκ είναι απρόσιτος τόσο εκείνη ψάχνει τρόπους για να τον σαγηνεύσει. "Ζεις μέσα στις συμβάσεις" τον κατηγορεί συμπληρώνοντας πως "η φύση του ανθρώπου είναι να είναι πολυγαμικός" για να της απαντήσει πως "μπορεί να έχεις δίκιο" εξηγώντας πως "αν εφάρμοζα, όμως, την πολυγαμία στην κοινωνία μας θα ζούσα ένα ψέμα".
Από τη στιγμή που θα αρχίσει ο Φρέντερικ να εκφράζει τις ερωτικές του προθέσεις, η Χλόη θα αλλάξει το ρου του παιχνιδιού παίρνοντας το ρόλο της απρόσιτης. Η μάχη των δυο φύλων κρατάει για τα καλά δίνοντας έναν απρόσμενα έντονο ερωτικό παλμό στην ως τώρα αδιάφορη ζωή του Φρέντερικ με τα απογεύματά του να αποκτούν άλλο νόημα καθώς γίνονται μια ερωτική όαση στη μίζερη ζωή του. Φτάνοντας όμως στο αποκορύφωμα της παράνομης σχέσης τους, ο Φρεντερίκ θα κοιταχτεί στο καθρέφτη και για μερικά δευτερόλεπτα θα καταδικάσει τον εαυτό του που καταπατά κάποιους ηθικούς κανόνες δείχνοντας ασέβεια στη σύζυγο και τα δυο παιδιά του.
Η επιστροφή του στο σπίτι κι η ενοχική του εξομολόγηση στη σύζυγό του δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια έκφραση δείλιας κι αποδυναμομένων συναισθημάτων προς την σύντροφό του. Από την άλλη, το γοερό κλάμα της γυναίκας του αποδεικνύει πως η ίδια ξέρει πως έχει "χάσει" τον άνδρα της και πως η σχέση τους πια δε θα 'ναι τίποτα παραπάνω από έναν λευκό γάμο.
Για μια ακόμη φορά ο σπουδαίος Γάλλος σκηνοθέτης, δίνει την εντύπωση πως μέσω μιας μικρής κλειδαρότρυπας παρακολουθεί και καταγράφει τις πιο κρυφές μας σκέψεις και μας τις παρουσιάζει μέσα από τις ζωές άλλων προσώπων. Ωστόσο στη συγκεκριμένη ιστορία προσφέρει ένα σημαντικό κομμάτι του δοκιμιακού του λόγου αναλύοντας την μοναξιά των ανθρώπων που ζουν στις μεγάλες πόλεις και τη συναισθηματική φθορά της στασιμότητας των ανθρωπίνων σχέσεων.
Όμως η ταινία υστερεί στις ερμηνείες των κεντρικών προσώπων. Κανείς δεν καταφέρνει να μπει στο πετσί του ρόλου, προσφέροντας ερμηνείες χωρίς συναίσθημα, μ' αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να δεθούμε μαζί τους παρόλο που έχουμε κοινούς προβληματισμούς. Ωστόσο θα θελα να πω, πως ένα χαμόγελο σχηματίστηκε στα χείλη μου όταν αναγνώρισα την πολυαγαπημένη μου Μοντ (η ηθοποιός Φρανσουάζ Φαμπιάν), που πέρασε φευγαλέα έξω από το εστιατόριο όπου καθόταν ο Φρέντερικ, διεγείροντας τη φαντασία του.
Ο "Έρωτας το Απόγευμα" που κλείνει τη θεματική ενότητα με τους έξι μύθους περί ηθικής, αφήνει ένα στίγμα από το σύγχρονο φόβο που ονομάζεται μοναξιά. Άραγε πόσοι άνθρωποι έχουν εκπέσει αποζητώντας μια οποιαδήποτε συντροφιά εξαιτίας αυτού του φόβου. Πόσοι άνθρωποι θυσίασαν τον συναισθηματικό τους πλούτο για να συνυπάρξουν με έναν αδιάφορο σύντροφο. Πόσοι άνθρωποι έχασαν εμπειρίες και στιγμές επαναπαυόμενοι σε μια ρηχή σχέση. Και πόσοι άνθρωποι ζουν μελαγχολικά με ένα παραπονεμένο "αν..." στα χείλη. Γι' αυτούς τους ανθρώπους, ένας απογευματινός έρωτας αρκεί για να βάλουν πάλι χρώμα στη ζωή τους. Με αυτούς τους ανθρώπους, αφανείς θύματα των σύγχρονων ρυθμών της ζωής, ολοκληρώνει ο Ερίκ Ρομέρ τη σπουδαία θεματική του ενότητα.
Βαθμολογία: 8/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου