My Imaginary Country (2022)

 

Όταν παρακολούθησα στην κατάμεστη αίθουσα του κινηματογράφου Άστυ το "Μαργαριταρένιο Κουμπί" του Πατρίσιο Γκουσμάν, πείστηκα πως ανακάλυψα έναν σπάνιο, ειλικρινή και συγκινητικό ποιητή της έβδομης τέχνης. Με τις προβολές του προγενέστερου "Νοσταλγώντας το Φως" και του μεταγενέστερου "Η Οροσειρά του Ονείρων", όχι μόνο επιβεβαιώθηκε η πεποίθησή μου αυτή, αλλά ενισχύθηκε περαιτέρω. Έκτοτε, θεωρώ φανατικά πως ο Πατρίσιο Γκουσμάν είναι ο σπουδαιότερος δοκιμιογράφος του σύγχρονου κινηματογράφου. Όταν σημειώθηκε η συγκλονιστική εξέγερση των Χιλιανών το φθινόπωρο του 2019, ήμουν βέβαιος πως μέσα απ' τα γεγονότα που παρατηρούσαμε αποσβολωμένοι αλλά κι ολίγον ντροπιασμένοι για τον δικό μας μοιρολατρικό τρόπο ζωής, θα ξεπηδήσει ένα ακόμη αριστουργηματικό δοκιμιακό ντοκιμαντέρ από τον σπουδαίο Χιλιανό σκηνοθέτη. Το 2022, ο Πατρίσιο Γκουσμάν επαλήθευσε τις προσδοκίες μου, παρουσιάζοντας στο κινηματογραφόφιλο κοινό το "My Imaginary Country". 

Το νέο δημιούργημα του Πατρίσιο Γκουσμάν ξεκινάει πολλά υποσχόμενο για ένα ακόμη κινηματογραφικό διαμάντι, καθώς ο πολυαγαπημένος Χιλιανός δημιουργός επιλέγει να τιμήσει τον σπουδαίο συγγραφέα, ντοκιμαντερίστα και φωτογράφο Κρις Μαρκέρ (δημιουργό του εκπληκτικού ντοκιμαντέρ "Αν είχα τέσσερις καμήλες"), ο οποίος είχε την τύχη να ζήσει και να καταγράψει με το φακό του τις πρώτες μέρες της κυβέρνησης του Σαλβαντόρ Αλιέντε και το ελπιδοφόρο κλίμα που κυριαρχούσε στη νοτιοδυτική γωνιά της Λατινικής Αμερικής. Ακολουθώντας μια παλιά συμβουλή του Γάλλου δημιουργού, ο Πατρίσιο Γκουσμάν προσπαθεί να καταγράψει την πρόσφατη κοινωνική εξέγερση της Χιλής, αναζητώντας τα αίτια που οδήγησαν στις όχι και τόσο πρωτόγνωρες εκρηκτικές καταστάσεις που βίωσε η χώρα του.  

Όπως αναφέρει ο δημιουργός στις αφηγήσεις του, δεν είχε την τύχη να ζήσει την κοινωνική έκρηξη από την αρχή, παρόλο που κατάφερε να καταγράψει σχεδόν ολόκληρη την εξέλιξή της μέχρι τις εκλογές του 2021, στις οποίες ο χιλιανός λαός εξέλεξε τον 35χρονο Γκαμπριέλ Μπόριτς. 

Η εξιστόρηση των γεγονότων ξεκινάει με τις μαρτυρίες μιας αγωνίστριας από την πρώτη γραμμή των τεκταινώμενων. Μια νεαρή κοπέλα, η οποία διατηρεί κρυφό το όνομά της αλλά όχι το υπέροχο και γεμάτο ελπίδα και διάθεση για ζωή βλέμμα της. Η ίδια περιγράφει τους αγώνες στους οποίους συμμετείχε, την αλληλεγγύη του εξεγερμένου πλήθους αλλά και τη δολοφονική βιαιότητα των αστυνομικών δυνάμεων. Ακόμη, η ίδια δηλώνει ότι παλεύει τόσο για την ίδια της τη ζωή και τα δικαιώματά της όσο και για το μέλλον του παιδιού τους, παρόλο που εκείνο της έχει δηλώσει ότι όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει αστυνομικός. Μέσα από τα λόγια της γίνεται φανερός ο δύσκολος ρόλος της μητέρας στη σύγχρονη απάνθρωπη εποχή που κυριαρχεί ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός. 

Εισχωρώντας μας με τις μαρτυρίες της αγωνίστριας, στην πρόσφατη εξέγερση της Χιλής, ο Πατρίσιο Γκουσμάν γυρνάει πίσω στο χρόνο αναζητώντας το σημείο μηδέν της κοινωνικής έκρηξης, το οποίο δεν ήταν άλλο από την αύξηση των τιμών του εισιτηρίου στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αδυνατώντας οι φοιτητές να ανταπεξέλθουν στις συγκεκριμένες αυξήσεις αρχίζουν να διαδηλώνουν και να καταλαμβάνουν σταθμούς μετρό. Η αντίδραση του κράτους απέναντί τους είναι βίαιη και προσβλητική, προκαλώντας ως ανταπάντηση ένα μαζικό παλλαϊκό ξέσπασμα με καταστροφές συρμών και λεωφορείων αλλά και με μια μεγαλειώδη διαδήλωση ενάμισι εκατομμυρίων πολιτών, οι οποίοι κατέκλυσαν τους κεντρικούς δρόμους του Σαντιάγο. Εξελίξεις που φανέρωναν, πως η συνταγματική ανατροπή κι ο εκδημοκρατισμός της Χιλής είχαν πλέον ξεκινήσει...

Για τα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα και τις βιαιότητες των σωμάτων καταστολής, ο Χιλιανός δημιουργός συλλέγει τις μαρτυρίες αλλά και τις απόψεις γυναικών που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα της χώρας του. Μια νεαρή φωτογράφος περιγράφει τον πόνο που ένιωσε όταν η αστυνομική αύρα στόχευσε το πρόσωπό της, προκαλώντας της ανεπανόρθωτη ζημιά στο δεξί της μάτι. Μια εθελόντρια πρώτων βοηθειών περιγράφει τις εμπόλεμες καταστάσεις στους δρόμους της πρωτεύουσας, μιλώντας για καταστάσεις εμφυλιοπολεμικές, οι οποίες θύμιζαν αρκετά τις σκοτεινές μέρες της δικτατορίας του Πινοσέτ. 

Παράλληλα, ο σκηνοθέτης δίνει το βήμα σε γυναίκες κοινωνιολόγους, για να περιγράψουν τις δυσχέρειες των νέων ανθρώπων στα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα αλλά και στα καθημερινά δύσκολα εμπόδια που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν οι γυναίκες ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απάνθρωπες νεοφιλελεύθερες συνθήκες ζωής. Επίσης, ο Πατρίσιο Γκουσμάν αναφέρεται στις τέσσερις ποιήτριες που έγραψαν το φεμινιστικό σύνθημα της εξέγερσης αλλά και στις γυναίκες που συμμετείχαν στην προοδευτική κι ελπιδοφόρα αναθεώρηση του συντάγματος. 

Με την συγκεκριμένη του ιδεολογική κι ουμανιστική τοποθέτηση, ο Χιλιανός δημιουργός εξυψώνει τη θέση της γυναίκας στη σημερινή κοινωνία και τονίζει τα δικαιώματα που οφείλει να έχει, καθώς ο ρόλος της είναι δύσκολος και γεμάτος αρμοδιότητες κι ευθύνες. Οι γυναίκες έχουν τη δύναμη κι αυτό είναι που τρομάζει τους εναπομείναντες θιασώτες της ξεπερασμένης κι άκρως επικίνδυνης πατριαρχίας. Οι γυναίκες φέρουν τη ζωή και μπορούν όχι μόνο να τη διατηρήσουν αλλά και να την εμπλουτίσουν. Οι γυναίκες μπορούν να μα δείξουν το δρόμο της ατέρμονης εξέγερσης για μια καλύτερη ζωή, αρκεί εμείς να ρίξουμε τους αγωνιστικούς κι ιδεολογικούς εγωισμούς. Αρκεί όλοι εμείς να ακούσουμε τους νέους παλμούς της κοινωνίας. 

Για μια ακόμη φορά, ο Πατρίσιο Γκουσμάν προσφέρει ένα ανεπανάληπτο κινηματογραφικό ποίημα. Ως φύλακας των στιγμών του παρελθόντος μέσα από τα προηγούμενα αριστουργηματικά του δοκιμιακά ντοκιμαντέρ, έρχεται σήμερα ως φύλακας των στιγμών του παρόντος, γνωρίζοντας πως η νέα του ταινία μπορεί να μετατραπεί σε έναν ακόμη φάρο των εξεγέρσεων που ήδη εκκολάπτονται στις δοκιμαζόμενες κοινωνίες. Γι' αυτούς τους λόγους, θεωρώ πως το "My Imaginary Country" είναι ότι πιο ελπιδοφόρο κι εκρηκτικό έργο έχω παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια στον κινηματογράφο. 

Βαθμολογία: 10/10