Ξεσκίζοντας τον έρωτα

Έχουμε βαρεθεί να παρακολουθούμε επαναλήψεις στο χώρο της τέχνης. Ίδια θέματα σε ζωγραφικές εκθέσεις, ίδιες λήψεις σε φωτογραφικές εκθέσεις, ίδιες ιστορίες σε λογοτεχνικά βιβλία, ίδιες ταινίες για τον έρωτα. Η επανάληψη χάνεται στη μάζα. Η πρωτοπορία όμως που συνδυάζεται με αντίδραση, γράφει τη δικιά της ιστορία.

Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε δει άπειρες ταινίες που μιλάνε για τον έρωτα. Αρκετοί επιδίωξαν να πρωτοτυπήσουν πάνω σ' αυτό το θέμα σταματώντας τα happy ends. Όμως κι αυτό ξεχείλωσε. Πηγαίναμε στον κινηματογράφο να δούμε μία ταινία για την οποία ήμασταν βέβαιοι πως θα τελειώσει με χωρισμό ή με θάνατο. Ακολούθησαν νέες συνταγές, ταινίες με όργια (όπως το Shortbus) ή με ομοφυλοφιλικό περιεχόμενο (Brokeback Mountain, η Ζωή της Αντέλ κ.α). Όμως κι αυτά ξεπεράστηκαν. 

Κι εκεί που ένιωθες πως τα έχεις δει όλα όσον αφορά τον έρωτα και συμβιβαζόσουν στην ιδέα πως θα παρακολουθείς επαναλήψεις με μικρές ανατροπές, ήρθε ο Λαρς Φον Τρίερ να σου αποδείξει πως υπάρχει και μία άλλη δίοδος, ο αντι-έρωτας.

Για να μπορέσει να περάσει την καινοτόμα αυτή ιδέα του, χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει το μάρκετινγκ του πορνό (ότι είχε γίνει και με τη Ζωή της Αντέλ). Για μία ακόμη φορά η προσοχή του κόσμου στράφηκε στο γυμνό κι έτσι πιάστηκε στη φάκα. Μόνο που αυτή η παγίδα δεν ήταν δυσμενής, όχι για όλους (διότι υπήρξαν άνθρωποι που βαρέθηκαν στην κινηματογραφική αίθουσα όπως ένα ζευγάρι δίπλα μας που μιλούσε ασταμάτητα).

Η είσοδος στο κόσμο του Τρίερ ήταν εξαιρετικά δυνατή. Ένα μαύρο πλάνο μερικών λεπτών και η πρώτη εικόνα ενός βροχερού ακάλυπτου. Έντονα μπάσα και δυνατά ντραμς από Rammstein μας καλωσόριζαν καθώς η κάμερα κατευθυνόταν προς μία φιγούρα ξυλοκοπημένη και ξαπλωμένη στη μέση του χώρου. Ένας περαστικός που την παίρνει χαμπάρι, την σηκώνει και την πηγαίνει σπίτι. Εκεί αρχίζουν όλα.

Η τσαλακωμένη εικόνα της εξαιρετικής Charlotte Gainsbourg αρχίζει να ξετυλίγεται με τη βοήθεια των απαλών κινήσεων του μυστηριώδους κυρίου. Ο γερασμένος πια Stellan Skarsgard παίζει εξαιρετικά το ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ των θεατών και της πρωταγωνίστριας. Ερωτήματα που δημιουργούνται από το κοινό κατά τη διάρκεια της ταινίας βγαίνουν με αρκετά σαφή τρόπο από τα χείλη του. Κι όλοι κρεμόμαστε από τα χείλη της ηρωίδας που ξεκινάει να περιγράφει τη ζωή της από τα παιδικά της χρόνια.

Όπως έχουμε καταλάβει από το πρώτο μέρος της ταινίας, η ιστορία χωρίζεται σε έναν αριθμό κεφαλαίων. Το κάθε κεφάλαιο ασχολείται και με μία πτυχή της ιστορίας της ηρωίδας. Οι σχέσεις της με τους γονείς της αλλά και με τους γύρω της την οδηγούν σε περίεργα μονοπάτια. Ο στοργικός της πατέρας (εξαιρετικός ο Christrian Slater) μετατρέπεται σε ένα δύσκολο πρότυπο ώστε να μπορέσει να βρει η ηρωίδα έναν αντίστοιχα καλό σύντροφο. Οι αποτυχημένες ερωτικές επιλογές οι οποίες συνοδεύονται με μία ακραία φεμινιστική συμπεριφορά, την οδηγεί στην νυμφομανία. Δε θα ήθελα να αναφερθώ παραπάνω στο άκρως ενδιαφέρον σενάριο διότι δε θέλω να μαρτυρήσω κάτι που μπορεί να χαλάσει την κινηματογραφική απόλαυση όσων δεν έχουν δει ακόμα τη ταινία.

Θα ασχοληθώ όμως με τις ερμηνείες. Είναι όλες άψογες λες κι όλοι οι ηθοποιοί έβαλαν τα δυνατά τους για να μετατρέψουν την τελευταία ταινία του Τρίερ, σε αριστούργημα (θα το μάθουμε αφού δούμε και το δεύτερο μέρος). Την ερμηνεία της βραδιάς την κερδίζει επάξια η Ούμα Θέρμαν, η οποία μέσα σε ένα δεκάλεπτο μονόλογο κατάφερε να κερδίσει όλες τις εντυπώσεις. Αυτό δε σημαίνει πως οι υπόλοιποι ηθοποιοί είναι κατώτεροι των περιστάσεων. Αντιθέτως.

Οι διάλογοι προκαλούν έναν συνεχή προβληματισμό από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό. Οι ερμηνείες που δίνονται για κάθε περίσταση και οι πετυχημένοι συσχετισμοί που γίνονται μεταξύ καταστάσεων και ανθρώπων είναι αρκετά εύστοχες και προσφέρουν τροφή για πολύωρη συζήτηση μετά τους τίτλους τέλους. Επίσης οι λεπτομέρειες που ακούγονται κατά τη διάρκεια των διαλόγων (όπως ο Χρυσός Κανόνας και οι αριθμοί Φιμπονάτσι) δίνουν αφορμή γι αρκετά ευφάνταστα τεχνάσματα του Τρίερ πάνω σε κάθε σκηνή.

Η φωτογραφία του Τρίερ είναι η πλέον γνωστή κουνημένη κάμερα, τα μεγάλα πλάνα, το έντονο ζουμάρισμα σε σημεία που ο σκηνοθέτης θέλει να εστιάσει τη προσοχή του κοινού και το παιχνίδι που γίνεται μεταξύ των ασπρόμαυρων και των έγχρωμων πλάνων. 

Πέρα από την ιστορία για την οποία αναμένω με μεγάλο ενδιαφέρον την συνέχειά της υπήρξαν και τρία σημεία που μου τράβηξαν ιδιαίτερα τη προσοχή και περιμένω πως και πως να μάθω τον ρόλο τους (αν τελικά τον μάθουμε). Πρώτον απ' όλα είναι η βυζαντινή εικόνα της Παναγίας στους γυμνούς τοίχους του μυστηριώδη κυρίου. Δεύτερον είναι ο πίνακας με τη γυναικεία μορφή που είναι μισοκρυμμένος πίσω από ένα έπιπλο και τρίτον το μπλε βιβλίο. Όσο για τον ρόλο του μυστηριώδη τύπου ακούστηκαν χθες διάφορα σενάρια αλλά την αλήθεια θα την μάθουμε σε λίγες βδομάδες.

Όσο για το αν αξίζει να δει κανείς το Nymphomaniac, θα του πω να πάει να το δει οπωσδήποτε.