Ο εμπνευστής ενός... άλλου σινεμά

Έχουν συμπληρωθεί 15 χρόνια από την ημέρα που πέθανε ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Ένας σκηνοθέτης που «στιγμάτισε» τον παγκόσμιο κινηματογράφο. Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, στις 26 Ιουλίου του 1928 έπειτα από 3 γάμους, δύο παιδιά και αμέριστη κινηματογραφική επιτυχία, η οποία όμως δεν του αναγνωρίστηκε όσο θα έπρεπε, τουλάχιστον σε επίπεδο βραβείων, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ υπήρξε εμπνευστής ενός άλλου σινεμά.
Βέβαια, πήρε μόλις ένα Όσκαρ για την ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» και αυτό στην κατηγορία των ειδικών εφέ. Δεν κέρδισε ποτέ Χρυσή Σφαίρα και μόλις μία φορά πήρε ένα Μπάφτα ως καλύτερος σκηνοθέτης: το 1976 για το «Barry Lyndon».
Η αμερικανική ακαδημία αναγνώρισε την αξία του (όπως συνήθως συμβαίνει) μετά θάνατον και μόλις το 2000 του «χάρισε» ένα Όσκαρ για την προσφορά του στον κινηματογράφο.
Χαραγμένες θα μείνουν σε όλους οι ταινίες του «Κουρδιστό πορτοκάλι» και «Η Λάμψη» ενώ το τελευταίο του έργο «Μάτια ερμητικά κλειστά» δεν απέσπασε και τις καλύτερες κριτικές (ωστόσο ο ίδιος δεν πρόλαβε να δει το τελευταίο του αυτό δημιούργημα να ολοκληρώνεται).
Οι στατιστικές λένε ότι πέθανε την 66η μέρα του 1999 και μόλις 666 μέρες πριν από την 1η Ιανουαρίου του 2001. Στοιχεία που ταιριάζουν απόλυτα στο πρόσωπο, που όλοι ξέρουμε ως Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
Χαρακτηριστικό του στοιχείο είναι ακόμη ότι κάθε έργο του ήταν μεταφορά από βιβλίο, εκτός από τα δύο πρώτα του φιλμ, το «Killer’s Kiss» (1955) και το «Fear and desire» (1953) που είχαν πρωτότυπο σενάριο και φυσικά η «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος».
Όλες οι ταινίες του Κιούμπρικ διαθέτουν μια καίρια σκηνή που λαμβάνει χώρα σε ένα μπάνιο, ενώ σε όλες του τις ταινίες συμπεριελάμβανε τις γυναίκες του με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Για παράδειγμα, η πρώτη του γυναίκα, Τόμπα Έτα Μετς Κιούμπρικ, ήταν υπεύθυνη διαλόγων στην πρώτη του ταινία. Η δεύτερη, η Ρουθ Σομπότκα Κιούμπρικ, υποδύθηκε τη χορεύτρια μπαλέτου στο «Killer’s Kiss» με το όνομα Ίρις ενώ η τρίτη και τελευταία του σύζυγος Κριστιάν Χάρλαν Κιούμπρικ, εμφανίστηκε ως Σουζάν Κριστιάν στην ταινία «Paths of Glory» πριν ακόμα παντρευτούν. Μάλιστα, ήταν ο μοναδικός γυναικείος ρόλος της ταινίας. Και επειδή ήταν οικογενειακή υπόθεση, είχε επίσης μία μικρή συμμετοχή στο «Κουρδιστό πορτοκάλι» όπου και ο αδερφός της Ζαν ήταν βοηθός του Κιούμπρικ και παραγωγός (και σε άλλες ταινίες που ακολούθησαν). Η δε κόρη του, Βίβιαν Κιούμπρικ, είναι το μικρό κοριτσάκι που ζητάει δώρο για τα γενέθλιά της (μία Bush baby) στην «Οδύσσεια του διαστήματος». Σήμα κατατεθέν στους χαρακτήρες του ήταν η κατάπτωση και η αλλαγή τους, όπως συνέβη με τον Άλεξ στο «Κουρδιστό πορτοκάλι» και με τον Τζακ που χάνει σιγά σιγά τα λογικά του στη «Λάμψη». Η τακτική αυτή συνεχίστηκε μέχρι την τελευταία του ταινία, όπου ο Τομ Κρουζ παρανοεί στα «Μάτια ερμητικά κλειστά».
H ταινία του «Dr. Strangelove» ή ελληνιστί «S.O.S: Πεντάγωνο καλεί Μόσχα», κλείνει φέτος τα 50 χρόνια. Αν και αρχικά, η ταινία ήταν να γυριστεί ως δράμα, ο Κιούμπρικ είδε ότι οι ιδέες του λειτουργούσαν καλύτερα από την κωμική τους πλευρά. Ευτυχώς, το τόλμησε και η εμπορική επιτυχία της ταινίας του έδωσε την οικονομική άνεση να δημιουργήσει έκτοτε ό,τι έβαζε ο νους του. Σκοτεινό και υποδόριο χιούμορ, με ένα προσχεδιασμένο πλάνο που πάντα πάει λάθος, έντονα χρώματα και σκληρές αντιθέσεις μεταξύ άσπρου και μαύρου είναι χαρακτηριστικά στοιχεία μίας δημιουργίας του Κιούμπρικ, ενός σκηνοθέτη που έφτασε τον κινηματογράφο αρκετές φορές στα όριά του.
Γνωστός ως ο πλέον ολοκληρωμένος και καινοτόμος σκηνοθέτης, ο Kubrick δημιούργησε ταινίες εγκώμια, συχνά αμφιλεγόμενες, ωστόσο πάντα αντάξιες της τελειομανής φύσης του. Όπως έχει σημειωθεί, πρόκειται για «τις πιο πρωτότυπες, προκλητικές, και με όραμα ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου».