Η Ιστορία θα μας δικαιώσει (;)

του Δημήτρη Κουλάλη

Υπάρχει ένα παράδοξο όσον αφορά τους φιλελεύθερους, παλιάς και νέας κοπής. Οταν πρόκειται να μιλήσουν για την αλήθεια, μιλούν για όλα τα άλλα εκτός από αυτήν. Οταν, όμως, προσπαθούν να αποσπάσουν τη συναίνεση με τον αριστοκρατικό κυνισμό τους, τότε η αλήθεια τρέχει απ’ τα λεγόμενά τους κρυστάλλινη, σαν γάργαρο νερό.
Εγραφε η «Καθημερινή» στο κύριο άρθρο της, στις 13/1/17: «Στην Ελλάδα ζούμε(…) σε έναν δικό μας τεχνητό κόσμο. Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι χώρες που δανείζουν τη χώρα μας έχουν χαμηλότερες συντάξεις από τις δικές μας (…). Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε το περιβάλλον και το πώς μας βλέπουν οι άλλοι στην Ευρώπη. Ισως έτσι γίνουν κατανοητές οι πολιτικές αντιδράσεις κάθε φορά που προκύπτει θέμα νέας βοήθειας».
Δε θα μπούμε στον κόπο να σχολιάσουμε το ύφος του κειμένου. Θα μείνουμε στην ουσία.
Οντως, έτσι έχουν τα πράγματα. Η πείνα δεν είναι μόνο ελληνική, απλά εμείς τη βιώνουμε στον ύψιστο -ευρωπαϊκό- βαθμό της.
Ας δούμε τώρα, για του λόγου το αληθές, μερικά ενδεικτικά παραδείγματα.
Στην Ε.Ε. του 23,7% του πληθυσμού που βρίσκεται στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, στην Ε.Ε. του 17,3% των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εξαιτίας των κοινωνικών μεταβιβάσεων· σ’ αυτήν την Ε.Ε., μελέτη της Eurodad αποκαλύπτει ότι οι μυστικές συμφωνίες της Ε.Ε. με πολυεθνικές εταιρείες για τη δραστική μείωση της φορολόγησής τους έφτανε τις 1.444 στα τέλη του 2015, όταν το 2013 ήταν 547.
Στην ηγέτιδα δύναμη της Ε.Ε., τη Γερμανία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από την 5η κυβερνητική «Εκθεση για τη φτώχεια και τον πλούτο», πάνω από 4 εκατ. Γερμανοί, ήτοι το 6,1% του πληθυσμού, είναι υπερχρεωμένοι.
Σημειώστε ακόμη ότι οι μισθοί στα χαμηλότερα επίπεδα είναι κάτω από τον μέσο όρο, ενώ οι άστεγοι φτάνουν τις 335.000, όταν οι εκατομμυριούχοι αυξήθηκαν το 2016 σε 16.492 από 12.424 προ επταετίας.
Αναφορικά με το τελευταίο, δεν θα πρέπει να εκπλησσόμαστε, καθώς δεν έχουν περάσει παρά μερικοί μήνες από τότε που η Bundesbank σε έκθεσή της ανέφερε ότι στη Γερμανία το πλουσιότερο 10% κατέχει πλούτο άνω του 60% του συνολικού πλούτου της χώρας.
Στη φίλη και σύμμαχο (;) Γαλλία, μία από τις μεγαλύτερες πολεμικές βιομηχανίες παγκοσμίως (στην 3η θέση την κατατάσσει έρευνα του περιοδικού στρατιωτικών ερευνών Jane’s, με τα έσοδα από τη βιομηχανία όπλων να αγγίζουν τα 6 δισ. $), 3 εκατ. παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, 140 χιλ. εγκαταλείπουν το σχολείο κάθε χρόνο, ενώ το 28% των ανηλίκων 6-18 ετών έχουν τάσεις αυτοκτονίας.
Πάμε τώρα στη Μέκκα του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, τις ΗΠΑ.
Δεν θα ασχοληθούμε, προς το παρόν, με τον -κατά τα άλλα- αντισυστημικό νεοεκλεγέντα πρόεδρο που «ψωνίζει» συνεργάτες από το πανέρι της Goldman Sachs. 
Θα μιλήσουμε για την οικονομική-κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της χώρας-καθρέφτη της Δύσης.
Στις ΗΠΑ λοιπόν, περίπου το 43% των Αμερικανών, εκ των οποίων τα 14 εκατ. είναι παιδιά, είναι φτωχοί.
Το 23,1% των παιδιών χαρακτηρίζονται «αποστερημένα» από τη UNICEF, ενώ 565.000 πολίτες ζουν ανέστιοι.
Μα καλά, θα αναρωτηθεί κάποιος, εκεί δεν είναι που όλοι έχουν την ευκαιρία, δουλεύοντας, να φτιάξουν τη ζωή τους; Ετσι δεν μας λένε οι φιλελεύθεροι;
Κατά πώς φαίνεται, όχι, δεν είναι έτσι τα πράγματα.
Δεν είναι έτσι, γιατί:
Οπως σημείωνε ο Στίγκλιτς, το 95% των κερδών που παράχθηκαν από το «μοντέλο Ομπάμα» μεταξύ 2009-12 κατέληξε στην τσέπη του 1%.
Από αυτά τα χρήματα, το 60% κατέληξε στα θησαυροφυλάκια μόλις του 0,1% (Κρούγκμαν).
Στην Αμερική, 367 εταιρείες που βρίσκονται στη λίστα του «Fortune 500» -περίπου το 73%- έχουν το λιγότερο μία θυγατρική, φοροδιαφεύγοντας έτσι νόμιμα.
Η Apple έχει καταγεγραμμένα σε offshore 214,9 δισ. $, ενώ αν τα κέρδη αυτά μεταφέρονταν στις ΗΠΑ, ο φόρος που θα πλήρωνε στο κράτος θα ήταν 65,4 δισ. $.
Κι, όμως, ακόμη και έτσι, αν φορολογούσαν μόλις το 10% της μισής περιουσίας των πολυεκατομμυριούχων στις ΗΠΑ, έγραφε ο αναλυτής Πάτρικ Μάρτιν («Νέα», 11/3/2011), θα εξαφανίζονταν οι ελλειμματικοί ισολογισμοί των αμερικανικών πολιτειών.
Βεβαίως λοιπόν, η κατάσταση στο εσωτερικό των χωρών των δανειστών μας είναι δεινή.
Αυτό, ωστόσο, δεν δικαιολογεί το γεγονός ότι την ώρα που στις λίστες των ελβετικών τραπεζών φιγουράρουν τα ονόματα 576 συμπατριωτών μας, η συνολική περιουσία των οποίων ξεπερνά τα 80 δισ. $, oι Ελληνες πολίτες έχασαν ένα ΑΕΠ από την αξία των ιδιωτικών τους περιουσιών κατά τη μνημονιακή περίοδο, βάσει των στοιχείων που παρουσίασε η Credit Suisse.
Γνωρίζουμε ότι γεωγραφικά είμαστε μια κουκκίδα στον χάρτη.
Φανταστείτε όμως τι θα σήμαινε για τους υπόλοιπους λαούς μια ανατροπή της κατάστασης στην Ελλάδα.
Η ευθύνη της αλλαγής μάς βαραίνει. Το θέμα είναι, θα το τολμήσουμε;
Η Ιστορία θα δείξει…

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Μια Ιστορία Έρωτα κι Αναρχίας (1973)

Σ' ένα από τα αποφθέγματα του Ιταλού αναρχικού Ερρικό Μαλατέστα, αναφερόταν στους "ανόητους" αναρχικούς οι οποίοι παρά τις ανιδιοτελείς κι ορθές τους προθέσεις, δυστυχώς προσπάθησαν με ανορθόδοξους κι αναποτελεσματικούς τρόπους να χτυπήσουν τον φασισμό. Η απειρία τους, η ανώριμη ορμή τους κι η ελλιπής τους ιδεολογία λειτούργησαν ως εμπόδια στους αντιφασιστικούς τους αγώνες αλλά η αγνή τους ψυχή και η φλογερή τους οργή απέναντι στο άδικο, τους κατατάσσει στο σύνολο των αγίων ηρώων που θυσιάστηκαν στην ατέρμονη μάχη κατά του φασισμού.

Για έναν απ' αυτούς τους άγιους ανόητους αναφέρεται η υπέροχη ταινία της Λίνα Βερτμίλερ, η οποία κερδίζει τον θεατή από το πρώτο της κιόλας λεπτό. Με φόντο την ιταλική ύπαιθρο συνοδευόμενη με ένα συνταρακτικό μοιρολόι, γεμίζει η οθόνη με τον τεράστιο τίτλο της ταινίας, "Ιστορία έρωτα κι αναρχίας, ή σήμερα το πρωί στις 10 στην οδό dei Fiori σ' έναν οίκο ανοχής..." (Film d'amore e d'anarchia, ovvero Stamattina alle 10 in Via dei Fiori nella Nota Casa di Tolleranza...). 

Η ιστορία μας γυρνάει στην φασιστική Ιταλία του 1932, όπου ένας δεκαπεντάχρονος νεαρός με το όνομα Αντέο Ζαμπόνι πυροβολεί ενάντια του Μπενίτο Μουσολίνι αλλά αστοχεί. Το αποτέλεσμα ήταν να λιντσαριστεί από τους φασίστες και να εκτελεστεί. Λίγους μήνες μετά, ένας άλλος αναρχικός που σκόπευε να σκοτώσει τον Μουσολίνι, δολοφονείται από την φασιστική αστυνομία. Ένας φίλος του που ήταν παρόν στην δολοφονία, εξοργίζεται κι αποφασίζει να παρατήσει τη ζωή στο χωριό και να πάει στην Ρώμη για να εκδικηθεί. Εκεί θα έρθει σ' επαφή με έναν "σύνδεσμο", ο οποίος θα τον βοηθήσει στην προσπάθειά του να δολοφονήσει τον Μουσολίνι. Ο σύνδεσμος δεν είναι άλλος από μία πόρνη με το όνομα Σαλώμη, η οποία καταφέρνει επιτυχώς να καμουφλάρει την αναρχική της φύση μέσα σε ένα άντρο ακολασίας, στην καρδιά της αστικής και φασιστικής τάξης. Πρώην σύντροφος του Αντέο, έχει κι εκείνη τους λόγους της να συμμετάσχει στην δολοφονική απόπειρα του Μουσολίνι. Όμως το σχέδιο στραβώνει όταν ο νεαρός χωρικός ερωτεύεται μία άλλη πόρνη, γεγονός που θα τον οδηγήσει σε μια συγκλονιστική μάχη μεταξύ Έρωτα κι Αναρχίας.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Τζιανκάρλο Τζανίνι εντυπωσιάζει με την εκπληκτική του ερμηνεία. Το εκφραστικό του βλέμμα σ' αντίθεση με το "κέρινο" προσωπείο του, εξωτερικεύει εντυπωσιακά τα κρυφά του συναισθήματα. Θεωρώ πως η ερμηνεία του είναι τόσο συγκλονιστική που θυμίζει αρκετά τις αξεπέραστες εκφραστικές πόζες των ηθοποιών του βωβού κινηματογράφου. Τα λόγια του ζεστά και λιτά, κερδίζουν αμέσως τον θεατή, ο οποίος συνδέεται εύκολα μαζί του. 

Αντιθέτως οι φασίστες της ιστορίας είναι αρκετά φανφάρες αποδεικνύοντας περίτρανα πως πίσω από τα πολλά και τρανταχτά λόγια κρύβονται προσωπικότητες κενές με σκοτεινές βλέψεις. Το ίδιο ισχύει και για τις περισσότερες ιερόδουλες της ταινίας, με εξαίρεση την Τριπολίνα (Λίνα Πολίτο) η οποία ξεχωρίζει αμέσως με την διακριτική της στάση αλλά και το υπέροχο εκφραστικό της βλέμμα. Οι δυο νεαροί πρωταγωνιστές ερωτεύονται μετά από ένα πλούσιο γεύμα κι υπό τη συνοδεία του μελαγχολικού τραγουδιού "Amara me" (Αγάπησε με) που ερμηνεύεται από μια άλλη πόρνη. Θεωρώ πως είναι μία από τις πιο ερωτικές σκηνές του παγκοσμίου κινηματογράφου (απολαύστε τη σκηνή εδώ)

Οι διάλογοι της ταινίας είναι επίσης εξαιρετικοί, αφήνοντας την αίσθηση πως η σκηνοθέτης έχει μελετήσει αρκετά τα γραπτά του Ερρίκο Μαλατέστα και του Πέτρο Κροπότκιν, προσφέροντάς μας μέσα από τους διαλόγους των πρωταγωνιστών τις πιο δυνατές τους σκέψεις. Περισσότερο απ' όλους τους διαλόγους, λάτρεψαν αυτόν του νεαρού με έναν φασίστα κάτω από το άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου (πόσες αριστουργηματικές σκηνές έχουν γυριστεί σ' αυτήν την πλατεία της Ρώμης) όπου εκδηλώνεται ο υπόγειος φόβος των φασιστών για μια πιθανή άνοδο των αναρχικών και των κομμουνιστών. Ένας φόβος που φανερώνεται και σε άλλες συζητήσεις που ακολουθούν καθώς προσπαθούν να βρουν τρόπους για να καλύψουν την βρώμικη δουλειά τους. 

Σκηνοθετικά, η δημιουργός προσφέρει υπέροχες περιπλανήσεις στα γραφικά στενά της Ρώμης, αποδεικνύοντας μας πως αυτή η συγκεκριμένη πόλη (όπως κι οι περισσότερες ιταλικές πόλεις) κουβαλάει μια διαχρονική γοητεία. Οι εικόνες του 1973 μοιάζουν απόλυτα με την σημερινή όψη της πόλης, αφήνοντας μια αίσθηση πως η Ρώμη δε πρόκειται να αλλάξει ποτέ στο πέρασμα των αιώνων.  Κι όσον αφορά την Ρώμη, βρήκα αρκετά λυρική τη σκηνή που ο νεαρός πρωταγωνιστής περπατάει μεσάνυχτα στους δρόμους της και την συμπονάει για την κατάντια της (τον φασισμό). 

Πέρα όμως από τις συγκλονιστικές ερμηνείες, τους ουσιώδεις διαλόγους και τα εκπληκτικά πλάνα, η ταινία φημίζεται και για την μαγευτική μουσική του αγαπημένου μας Νίνο Ρότα, ο οποίος συνέθεσε για τη συγκεκριμένη ταινία το θρυλικό "Τραγούδι της Οργής" (Canzone arrabbiata). 

Κλείνοντας το κείμενο θα ήθελα να προσθέσω τους στίχους του καθώς μέχρι σήμερα το γνώριζα μόνο για τη μελωδία του. Όμως μέσα απ' αυτήν την ταινία απέκτησε εντός μου την πραγματική του αγωνιστική υπόσταση. 

Τραγουδώ για τους δυστυχισμένους, 

για μένα τραγουδώ. 

Τραγουδώ για τούτο το φεγγάρι με οργή, κόντρα σε σένα 

κόντρα σ’ αυτούς που πλούσιοι είναι και δεν το ξέρουν, 

κόντρα σ’ αυτούς που την αλήθεια λεκιάζουν. 

Περπατώ και τραγουδώ για την οργή που με πνίγει. 

 Συλλογιέμαι τόσο κόσμο που στο σκοτάδι ζει, 

μέσα στης πόλης τη μοναξιά. 

Τις χίμαιρες των ανθρώπων συλλογιέμαι, 

κι όλα αυτά τα λόγια τα χιλιοειπωμένα. 

 Τραγουδώ για τους δυστυχισμένους, 

για μένα τραγουδώ. 

Τραγουδώ για τούτο το φεγγάρι με οργή, κόντρα σε σένα. 

Τραγουδώ για ‘κείνον τον ήλιο που θα ‘ρθει, 

που θ’ ανατείλει, 

που θα βασιλέψει. 

Για τις χίμαιρες, 

 για την οργή που με πνίγει τραγουδώ.

Μέσα απ' αυτήν την ταινία γνώρισα και την δημιουργό Λίνα Βερτμίλερ, η οποία είχε δηλώσει πως είναι μια ορκισμένη αναρχική που είχε γεννηθεί στους κύκλους της ιταλικής αριστοκρατίας, μια φεμινίστρια που της άρεσε να εξοργίζει τις ομοϊδεάτισσες της με την απεικόνιση της θηλυκής σεξουαλικότητας και μια πολιτικοποιημένη δημιουργός που δεν δίσταζε να περάσει το εκλεπτυσμένο σχόλιό της μέσα από τις κωμικοτραγικές της ταινίες, φτάνοντας στο σημείο να διεκδικήσει το όσκαρ σκηνοθεσίας για το "Seven Beauties" (πρώτη γυναικεία υποψηφιότητα στο συγκεκριμένο κινηματογραφικό θεσμό). Έχοντας δει κι άλλα έργα της, θεωρώ πως είναι μία από τις πιο αυθεντικές πολιτικοποιημένες φωνές του ευρωπαϊκού σινεμά. 

Όσο για το "Μια Ιστορία Έρωτα και Αναρχίας", θεωρώ πως είναι ένα σπάνιο ανατρεπτικό αριστούργημα που περνάει ένα ισχυρό μήνυμα για την απειλή του φασισμού ή οποιουδήποτε ολοκληρωτικού καθεστώτος. Επίσης είναι ένα υμνητικό άσμα σε όσους αντιστάθηκαν στο φασισμό και θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την δικαιοσύνη. Είναι ένα αξεπέραστο κινηματογραφικό διαμάντι που ισορροπεί δεξιοτεχνικά ανάμεσα στην πολιτική τραγωδία και την ανατρεπτική κωμωδία αποθεώνοντας τελικά τον έρωτα ως την απόλυτη δύναμη ζωής.

Βαθμολογία: 10/10

Όρος επιβίωσης η αριστερή στροφή για την ανακοπή της ακροδεξιάς στην Ευρώπη

του Γιώργου Καπόπουλου

Ένας συνασπισμός Σοσιαλιστών-Πράσινων-Αριστεράς μπορεί να είναι η απάντηση στην απειλή του AfD, ενώ στη Γαλλία η δεξαμενή ψηφοφόρων της κεντροαριστεράς μπορεί να θωρακίσει τον υποψήφιο που θα αντιμετωπίσει την Μαρίν Λεπέν στο β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών, εκτίμησε ο Γ. Καπόπουλος μιλώντας Στο Κόκκινο και τους Π. Αγγελόπουλο και Γ. Τραπεζιώτη

Ο επικεφαλής του SPD Σ. Γκάμπριελ δήλωσε ότι εάν συνεχιστούν αυτές οι πολιτικές, Μέρκελ και Σόιμπλε θα διαλύσουν την Ευρώπη, αν και την ίδια ώρα παραμένει ο υπ' αριθμόν δύο της συγκεκριμένης κυβέρνησης ευρέως συνασπισμού, σημείωσε ο κ. Καπόπουλος.
Με την πρότασή του να είναι ο Μάρτιν Σουλτς αυτός που θα κατέβει αντιμέτωπός τους στις εκλογές, ωστόσο, ουσιαστικά «αναπαράγει» τον εαυτό του, καθώς ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, όχι ιδιαίτερα γνωστός εντός Γερμανίας, έχει και αυτός εκλεγεί με την υποστήριξη και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Για το κόμμα της Μέρκελ, τα πράγματα δεν είναι εύκολα, καθώς διεμβολίζεται από δεξιά, τόσο από το ακροδεξιό AfD όσο και από τους Φιλελεύθερους, όπως εκτίμησε.
Εάν η διαφορά του CDU/CSU των Χριστιανοδημοκρατών με το σοσιαλιστικό SPD μειωθεί σημαντικά (και δεδομένου ότι μοιάζει αδιανόητη μία συνεργασία CDU/CSU με το AfD), υπάρχει η δυνατότητα ενός συνασπισμού «κόκκινου-πράσινου-κόκκινου» μεταξύ Σοσιαλιστών-Πρασίνων- Αριστεράς, εκτίμησε ο κ. Καπόπουλος.
Από την άλλη, σε επίπεδο ποσοστών ή βουλευτών «ο αριθμός μπορεί να βγαίνει, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη προγραμματικές συγκλίσεις».
«Εάν οι Γερμανοί Σοσιαλιστές δεν θέλουν να έχουν την τύχη των Γάλλων, θα πρέπει να συγκλίνουν με την Αριστερά, είναι όρος επιβίωσης», είπε χαρακτηριστικά, «πολλές φορές τα κόμματα και οι πολιτικοί ηγέτες έχουν ένστικτο επιβίωσης ... χρειάζεται στροφή προς τα αριστερά, είτε επικοινωνιακά ή και ουσιαστικά».
Αντίστοιχα ασαφές είναι το τοπίο και στη Γαλλία, με συνθήκες που θυμίζουν το «10 μικροί νέγροι» της Άγκαθα Κρίστι, σχολίασε εξάλλου ο ίδιος.
Ο άνθρωπος που θα κληθεί να αντιμετωπίσει τελικά την Μαρίν Λεπέν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, φαινόταν ότι θα ήταν αρχικά ο «σκληρός Δεξιός» Σαρκοζί, αλλά στη συνέχεια υποσκελίστηκε από τον «Γκολικό» Ζιπέ, για να τον προσπεράσει κι αυτόν ο «νεοθατσερικός» Φιγιόν, που θεωρείτο αουτσάιντερ.
Και αυτός ωστόσο επεχείρησε να «αυτοκτονήσει πολιτικά» δηλώνοντας «θρήσκος καθολικός», με την Λεπέν να «βγαίνει από αριστερά» δηλώνοντας ότι η θρησκεία δεν θα πρέπει να εμπλέκεται στην πολιτική. Η δυνατότητα του Φιγιόν να προσελκύσει ψήφους από τα αριστερά θεωρείται περιορισμένη. Στο τοπίο αυτό, προστέθηκε και ο Εμ. Μακρόν, που αντίστοιχα εκτιμάται ότι δεν μπορεί να ανακόψει τις διαρροές προς τη Λεπέν.
«Αν και είναι πάρα πολύ δύσκολο και απίθανο», δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα η Λεπέν να είναι τελικά η κερδισμένη. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εταιρείες δημοσκοπήσεων αποφάσισαν να κάνουν pool και να συνεργάζονται στην συλλογή και επεξεργασία στοιχείων, καθώς κανείς δεν θέλει να «καεί» λόγω του ρευστού πολιτικού σκηνικού, κατέληξε.

Πηγή: stokokkino.gr

Οι 8 αξιωματικοί του Σοφοκλή

Να λοιπόν που μία δικαστική απόφαση, μας έκανε να νιώσουμε περήφανοι ξανά. Καιρό τώρα αναμέναμε τη στάση που θα κρατούσε ο Άρειος Πάγος για την μοίρα των 8 αξιωματικών που πέρασαν παράνομα στην Ελλάδα μετά το περίεργο πραξικόπημα της Τουρκίας. Οι προβλέψεις ήταν αμφίρροπες, ειδικά μετά τις περίεργες αποφάσεις που είχαν παρθεί στο έκτακτο δικαστήριο, όπου τη μία μέρα δόθηκε εντολή να εκδοθούν οι δύο πρώτοι αξιωματικοί ενώ την επομένη αποφασίστηκε να δοθεί άσυλο στους άλλους δυο (από τους ίδιους δικαστικούς!). Τότε μιλούσαμε για ύποπτες κινήσεις ενός κράτους υποχείριου των ευρωπαίων εταίρων κι έρμαιου των επιθυμιών ενός σουλτάνου.
Όλη αυτή την περίοδο παρακολουθήσαμε μία νέα περίπτωση σύχρονης "Αντιγόνης". Αυτή τη φορά όμως η ηθική δεν κοντρατίστηκε με τους νόμους αλλά με το συμφέρον (το εθνικό συμφέρον) και να που και σ'αυτήν την μάχη η ηθική νίκησε.
Η ελληνική δικαιοσύνη (που εκπροσωπούσε στο θέμα αυτό την ίδια την Ελλάδα - ίσως και την υπόλοιπη Ευρώπη) είχε πολλούς λόγους να εκδώσει τους 8 Τούρκους αξιωματικούς, προσπερνώντας τους διεθνείς νόμους και την ανθρώπινη ηθική. Μία έκδοσή τους θα μπορούσε να δικαιολογηθεί ως αποφυγή ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία ή για να κατευναστεί το φασιστικό θηρίο που βρυχάται δίπλα μας (αν και συνήθως αντίστοιχες πράξεις αποθρασύνουν κάθε μορφή φασισμού). Επίσης η ελληνική δικαιοσύνη θα μπορούσε να επικαλεστεί το ήδη τεταμένο κλίμα της παγκόσμιας σκακιέρας και την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των χωρών. Τέλος θα μπορούσε η Ελλάδα να κάνει με τους Τούρκους παζάρια χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης τις ζωές των οκτώ αξιωματικών (κάτι που φάνηκε να συμβαίνει στην πρώτη δίκη).
Κι όμως να που μία δικαστική απόφαση ξεπέρασε τον νομικό και πολιτικό της χαρακτήρα και μας έκανε να νιώσουμε περήφανοι που προστατεύσαμε την καταρρακωμένη ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πέρα απ' αυτό, φωνάξαμε ένα θαρραλέο όχι απέναντι σ' έναν τύραννο που χρόνια τώρα προσπαθεί να εφαρμόσει το συνταγματικό μοντέλο του Χίτλερ (1933). Το περίεργο πραξικόπημα του καλοκαιριού στάθηκε ευκαιρία να το επισπεύσει, (αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή την άνοιξη).
Το "όχι" απέναντι στους δυνάστες της Τουρκίας δεν έσωσε μόνο οκτώ ψυχές αλλά και την υπόληψη της αρρωστημένης δημοκρατίας του δυτικού κόσμου. Εκφράστηκε με τον ιδανικότερο τρόπο, διότι κατάφερε να ξεγυμνώσει τον φασισμό του τουρκικού καθεστώτος και να τσαλακώσει την ψευδή παντοδυναμία του Ερντογάν. Σίγουρα τα αντίποινα της Τουρκίας θα είναι άμεσα κι έντονα, διότι γι' αυτούς έχει ιδιαίτερη σημασία η επιστροφή των οκτώ αξιωματικών.
Να όμως που η φωνή των αρεοπαγιτών έγινε ένα με την φωνή της συλλογικής διαμαρτυρίας που τους τελευταίους μήνες καλούσε την ελληνική δικαιοσύνη να πράξει ορθά και να προστατεύσει τους οκτώ συνανθρώπους μας.
Κι έτσι χθες ζήσαμε για πρώτη φορά στα τελευταία χρόνια το γεγονός ότι εισακούστηκε κι εφαρμόστηκε η κοινή θέληση από τα όργανα και τους θεσμούς του κράτους.
Ήταν η πρώτη φορά στα χρόνια της μεταπολίτευσης που τηρήθηκε κατά γράμμα το Σύνταγμα και οι νόμοι.
Είναι η πρώτη φορά που πάρθηκε μία απόφαση τόσο γενναία.
Ένα ισχυρό δημοκρατικό χαστούκι απέναντι σ' ένα από τα τέρατα του φασισμού, τα οποία επικίνδυνα σκεπάζουν την υφήλιο. 

Η παρακμή της αμερικανικής αυτοκρατορίας

Το νέο κύμα δημοσιογραφικής τρομοκρατίας που προκλήθηκε με την ορκωμοσία του νέου Αμερικανού προέδρου, μου έφερε στο μυαλό τον τίτλος μιας παλιάς ταινίας του Denys Arcard (Le déclin de l'empire américain), η οποία όμως αναφερόταν στην ανεπιτυχής σεξουαλική απελευθέρωση της αστικής δύσκαμπτης ζωής. Βρισκόμαστε άραγε στην αρχή της αμερικανικής παρακμής ή τελικά είμαστε τόσο αδαείς που δεν το συνειδητοποιήσαμε νωρίτερα τόσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όσο και για την Ευρώπη.
Αποφεύγοντας το ανάθεμα στον Ντόναλντ Τραμπ, σκέφτηκα να μνημονεύσω πρώτα την χαμένη ιστορική ευκαιρία του Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος προτίμησε να διασώσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο ευθύνεται για τη δυστυχία εκατομμυρίων πολιτών που έχασαν τα σπίτια και τα υπάρχοντά τους, αποφεύγοντας κάθε δίωξη σε όσους ευθύνονταν στην οικονομική αυτή κατάρρευση. Ως αντιστάθμισμα της δειλής του στάσης, υπέγραψε μερικά κοινωνικά μέτρα (όπως το Obamacare) τα οποία όχι μόνο δεν έσωσαν την κατάσταση, αλλά έστρεψαν περισσότερους μικρομεσαίους πολίτες στο να ψηφίσουν έναν επικίνδυνο «αντισυστημικό». Ίσως η ύπαρξη της παρακμής να έκανε την πρώτη της εμφάνιση εκείνον τον καιρό.
Έπειτα η ξενοφοβία κι ο ρατσισμός στις απόψεις του Ντόναλντ Τραμπ δεν οφείλονται σε μία ξαφνική έξαρση ακραίων γεγονότων. Τα τελευταία χρόνια της θητείας του Μπάρακ Ομπάμα σημαδεύτηκαν με μία αύξηση δολοφονιών Αφροαμερικανών από την αστυνομία. Το μόνο (κι επικίνδυνο) πράγμα που έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν να επιβεβαιώσει την ύπαρξη του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, δίνοντάς τους επίσημη φωνή. Την δικιά του φωνή. Σ’ αυτό το κοινωνικό κομμάτι, η παρακμή δείχνει πως είχε ήδη εδραιωθεί στη χώρα του.
Όσο για το προεκλογικό σλόγκαν «Πρώτα η Αμερική», μου θύμισε αρκετά ένα αντίστοιχο που χρησιμοποιείται σε μία χώρα χτυπημένη στον οικονομικό, κοινωνικό και πνευματικό τομέα, όπου οι φασίστες φωνάζουν «Πρώτα οι Έλληνες». Αυτή η φράση δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία ύστατη κραυγή αγωνίας λίγο πριν μετατραπεί σε θανάσιμο μίσος προς κάθε τι ξένο κι αδύναμο. Η φράση αυτή αποδεικνύει πως η εδραίωση της παρακμής έχει ήδη προκαλέσει τις πρώτες καταστροφές στη χώρα.
Η παρακμή της αμερικανικής αυτοκρατορίας υπήρχε χρόνια κι απλά επιβεβαιώθηκε με την εκλογή ενός ακροδεξιού προσώπου. Κι αυτό ως τελεσίδικο γεγονός έχει προκαλέσει τρόμο στην παρηκμασμένη Ευρώπη, η οποία περιμένει με τη σειρά της τις εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία και πιθανότατα Ιταλία.
Ένας τρόμος που εντείνεται όσο γίνεται πιο εμφανής η γύμνια της χρόνιας λιτότητας των νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Υπόθεση Φριτς Μπάουερ

Η γερμανική ταινία "Υπόθεση Φριτς Μπάουερ" εισήλθε αθόρυβα στις σκοτεινές αίθουσες την περασμένη Πέμπτη. Αν κι ενδιαφέρουσα ταινία, το ακαδημαϊκό της ύφος κι η επιλογή του σκηνοθέτη να δώσει περισσότερο βάρος στην ιστορική διατύπωση των γεγονότων, περιόρισαν το κινηματογραφικό της ύφος. Παρ' όλα αυτά, παραμένει ένα αξιόλογο πολιτικό θρίλερ το οποίο σε κρατάει σε εγρήγορση μέχρι το τέλος, πόσο μάλλον σε όσους δε γνωρίζουν λεπτομέρειες για την θρυλική σύλληψη του διαβόητου αξιωματικού των SS Άντολφ Άιχμαν στο Μπουένος Άιρες. 

Η ιστορία επικεντρώνεται στο πείσμα του Γερμανού (μ' εβραϊκές ρίζες) εισαγγελέα Φριτς Μπάουερ, ο οποίος είχε σκοπό της ζωής του να συλλάβει και να δικάσει όλα τα τέρατα του ολοκαυτώματος που διέφυγαν σε Λατινική Αμερική κι άλλες χώρες μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο ίδιος θύμα της ναζιστικής Γερμανίας, είχε φυλακιστεί από την άρρωστη δημοκρατία της Βαϊμάρης, αλλά υπέγραψε την "γερμανική δήλωση" που τον απελευθέρωσε. Οι τύψεις για την προδοσία των πολιτικών κι ανθρωπιστικών του πιστεύω, μετατράπηκαν σε πάθος που εκδηλώθηκε στις αναζητήσεις του για όσο ναζί διέφυγαν αλλά και γι' αυτούς που παρέμειναν στην Δυτική Γερμανία. Το πάθος του όμως αυτό δεν βρήκε ανταπόκριση από τους υπόλοιπους εισαγγελείς αλλά κι από τα πολιτικά πρόσωπα της χώρας. Αντιθέτως υπήρχαν αρκετοί που του έβαζαν συνεχώς εμπόδια και τον απειλούσαν καθ' όλη τη διάρκεια των ερευνών του, αποδεικνύοντας πως ο φασισμός ποτέ δε πέθανε.

Όσον αφορά την υπόθεση του Άντολφ Άιχμαν, ο εισαγγελέας Φριτς Μπάουερ αναγκάστηκε να "προδώσει" τη χώρα του, δίνοντας κρυφά πληροφορίες στην ισραηλινή Μοσάντ, η οποία κατάφερε να συλλάβει τον Γερμανό ναζί στην Αργεντινή. Κι εδώ τίθεται το εξής ερώτημα. Είναι άραγε προδοσία το να προσπαθείς να εξιλεώσεις το έθνος σου από το εγκληματικό της παρελθόν, ξεπερνώντας με κάθε τρόπο και κόστος τα εμπόδια της κρατικής γραφειοκρατίας και των σιωπηλών φασιστών που εξακολουθούν και κυβερνούν τη χώρα σου;

Η ταινία "Υπόθεση Φριτς Μπάουερ" είναι μία από τις πολλές ταινίες του γερμανικού κινηματογράφου, που προσπαθούν να ρίξουν φως στη σκοτεινή περίοδο της ναζιστικής Γερμανίας. Κι αν για μας είναι απλά μία ταινία ιστορικού περιεχομένου, για τους Γερμανούς είναι ένα ακόμη ενοχλητικό πολιτικό έργο που ξύνει πληγές του παρελθόντος.
Μέσα από τις εξελίξεις και τους διαλόγους γίνεται φανερό πως η Γερμανία ποτέ δε κατάφερε να καθαρίσει από το ναζιστικό της παρελθόν. Πολλοί ναζί συνέχισαν το έργο τους αλλάζοντας όνομα, επάγγελμα ή ιδιότητα (όπως ο Σνάιντερ που εργάστηκε μετέπειτα στην Mercedes-Benz). Επίσης πολλά πρόσωπα με ναζιστική ιδεολογία συνέχισαν να παρέχουν υπηρεσίες σε τομείς της Δικαιοσύνης και της Πληροφόρησης αλλά και σε κυβερνητικούς θώκους, επιβεβαιώνοντας τους εφιάλτες του Μπρεχτ, ο οποίος προειδοποιούσε κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών για τη νίκη ενάντια στο φασισμό, πως η σκύλα είναι πάλι έγκυος.
Σκηνοθετικά η ταινία είναι λίγο στεγνή και πιθανότατα να φανεί βαρετή σε όσους δεν ενδιαφερθούν για την ιστορική της θεματολογία. Το νουάρ ύφος που προσπαθεί να περάσει ο Λαρς Κράουμε θα μπορούσε να αποτυπωθεί καλύτερα αν τα πλάνα ήταν ασπρόμαυρα. Ένα όμως θετικό στοιχείο είναι πως οι πιέσεις κι οι απειλές που δέχτηκε ο εισαγγελέας Φριτς Μπάουερ δεν έχουν αποτυπωθεί δραματοποιημένες, κι αυτό πετυχαίνει έναν ιδιαίτερο ρεαλισμό στην πλοκή μεταφέροντας το άγχος στους θεατές. Όσον αφορά τις ερμηνείες, οι δυο πρωταγωνιστές Μπούργκαρτ Κλάουσνερ (Goodbye Lenin, Λευκή Κορδέλα, Οι Μέρες Αφθονίας σας είναι Περιορισμένες) και Ρόναλντ Ζέρφελντ είναι εξαιρετικοί.
Η ταινία απευθύνεται κυρίως σε κοινό που ενδιαφέρεται για τις άγνωστες πτυχές της παγκόσμιας ιστορίας. Σίγουρα η συγκεκριμένη κινηματογραφική ομάδα θα φύγει ευχαριστημένη από την σκοτεινή αίθουσα γεμάτη στοιχεία για πολύωρες πολιτικές συζητήσεις.

Βαθμολογία: 6/10

Δημιουργός & Δάσκαλος

Πέρασαν πέντε χρόνια από εκείνο το βράδυ της Τρίτης που έπεσε σαν κεραυνός η είδηση για τον ξαφνικό θάνατο του σπουδαίο σκηνοθέτη κ.Θόδωρου Αγγελόπουλου. Κανείς δε μπορούσε να διανοηθεί τον άδικο χαμό αυτού του ανθρώπου.

Ο κ.Θόδωρος Αγγελόπουλος πέρα από σκηνοθέτης υπέροχων ταινιών, υπήρξε και μεγάλος δάσκαλος για μένα, σε μία περίοδο που άρχισα να αναθεωρώ την εικόνα μου για την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Ιστορία. Οι ταινίες του μου επιβεβαίωναν κάθε μου ξάφνιασμα από το πορίσματα που έβγαζα όταν σκάλιζα τις άγνωστες πτυχές της Ιστορίας μας. Ταυτόχρονα μου εξυμνούσε την δύναμη της μοναχικότητας και μου έδινε δύναμη να συνεχίσω την πορεία που έχω εκείνο τον καιρό ξεκινήσει να χαράζω. Σε κάθε του ταινία, σε κάθε του πλάνο, σε κάθε λυρικότητα που έβγαινε από τα χείλη των ηρώων του, άκουγα την ίδια πάντα φράση, "Προχώρα!". 

Τα στατικά του πλάνα ήταν γεμάτα κινήσεις και ατελείωτες σκέψεις. Ως δημιουργός μας έδινε το χρόνο που χρειαζόμασταν για να αφουγκραστούμε τους προβληματισμούς του και να πιάσουμε έναν εποικοδομητικό διάλογο με το έργο του. Δύο στοιχεία σημαντικά τα οποία δυστυχώς λείπουν από κάθε μορφή σύγχρονης τέχνης. Ο προβληματισμός κι ο διάλογος.

Γι' αυτόν τον λόγο ο κ.Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν έγινε ιδιαίτερα αγαπητός στο ελληνικό κοινό. Δεν έδινε μασημένη τροφή αλλά τις πρώτες ύλες για να δημιουργήσουμε κάτι όμορφο και ξεχωριστό μόνοι μας. Κι αυτό το δώρο ο κόσμος το χλεύαζε διότι δεν ήξερε πως να το χειριστεί. Από την άλλη κι ο δημιουργός αποστρεφόταν την νεοελληνική μπουρζουαζία. Γυρνούσε την πλάτη κι επέλεγε την δικιά του μοναχικότητα. Ως ένας σύγχρονος Αισχύλος περιφερόταν στα μαγευτικά τοπία της βορείου Ελλάδος και δημιουργούσε. Και το ένα κινηματογραφικό ποίημα ακολουθούσε το άλλο. Οι κραυγές της πονεμένης Ελλάδας στο Λιβάδι που Δακρύζει, οι μελωδίες του πιάνου που χόρευαν με την Σκόνη του Χρόνου, κι από εκεί πάλι πίσω στους φθαρμένους ήχους του γραμμόφωνου στην Αναπαράστασης και στα δημοτικά τραγούδια του Θιάσου. 

Το δικό μου ταξίδι όμως πραγματοποιήθηκε με το Βλέμμα του Οδυσσέα. Μέσα από ένα βαλκανικό οδοιπορικό, μου απέδειξε πως ο καθένας μας θα αναζητάει αιωνίως την δικιά του Ιθάκη. 

Για τον κ.Θόδωρο Αγγελόπουλο η Ελλάδα δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα Τοπίο στην Ομίχλη. Γι' αυτό κι έβαλε τον αγαπημένο μας κωμικό ηθοποιό Θανάση Βέγγο να πει με πόνο ψυχής πως η Ελλάδα πεθαίνει. 

Όμως κανείς δεν άκουσε την κραυγή απόγνωσης του δημιουργού που ακούστηκε ντυμένη με την συγκινημένη φωνή του αγαπημένου μας κωμικού. "Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να πεθάνει γρήγορα γιατί η αγωνία κρατάει πολύ και κάνει πολύ θόρυβο". Δυστυχώς δε πρόλαβε να διαπιστώσει το πόσο προφητικά αποδείχτηκαν τα παραπάνω λόγια. Εφτά χρόνια η Ελλάδα που αγάπησε κι εμπνεύστηκε, βρίσκεται κλινικά νεκρή και διασωληνομένη από Ευρωπαίους "εταίρους", οι οποίοι της αφαιρούν αργά και βασανιστικά τα ζωτικά της όργανα. Κι όλη αυτή η διαδικασία, εφτά χρόνια τώρα κάνει πράγματι πολύ θόρυβο. 

Είναι ανώφελο να αποφεύγουμε τον θάνατο. 

Και είναι ανόητο να μην πιστεύουμε στην αναγέννηση. 

Ο κ.Θόδωρος Αγγελόπουλος μας έδειξε το δρόμο νικώντας τον θάνατο αν και με το δυστύχημα της Δραπετσώνας μας άφησε φτωχότερους. 

Όμως οι ταινίες του είναι εδώ για να μας φανερώνουν το άγνωστο παρελθόν της χώρας μας και να μας φωτίζουν το κοντινό μας μέλλον. 

Ποιος όμως έχει το κουράγιο να δει την αλήθεια κατάματα, όταν κάποιος μας την δείχνει.

Γι' αυτό ο κ.Θόδωρος Αγγελόπουλος υπήρξε ένας σπουδαίος δημιουργός κι ένας εξαιρετικός δάσκαλος. 

Διότι ο κ.Θόδωρος Αγγελόπουλος έφυγε όρθιος. 

Έφυγε σκηνοθετώντας... 

Σχέσεις αγάπης

του Γιώργου Σταματόπουλου

Η κρίση μάς (εξ)ανάγκασε (;) να συνειδητοποιήσουμε ότι ουδέποτε αναπτύξαμε σταθερές, βιώσιμες κοινωνικές σχέσεις. Ολο και πιο πολύ ζούμε μόνοι. Στις ΗΠΑ το 1950 ζούσαν μόνοι περίπου τέσσερα εκατομμύρια Αμερικανοί· σήμερα ανέρχονται σε περισσότερους από τριάντα εκατομμύρια. 
Αντλώ από το βιβλίο της δόκτορος Sue Johnson «Το νόημα του έρωτα», εκδόσεις Gutenberg, σε εξαιρετική ρέουσα μετάφραση της δικής μας Μαργαρίτας Κουλεντιανού: «Ζούμε σε μια εποχή αυξανόμενης συναισθηματικής απομόνωσης και απρόσωπων σχέσεων. Ολο και περισσότερο κατοικούμε μακριά από τους γονείς, τα αδέλφια και τους φίλους που μας αγαπούν και τις υποστηρικτικές κοινότητες στις οποίες μεγαλώσαμε (...)
Δουλεύουμε περισσότερες ώρες και σε πιο μακρινές τοποθεσίες, που απαιτούν πολύωρη μετακίνηση προς και από τη δουλειά. Επικοινωνούμε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και με μηνύματα. Μιλάμε στο τηλέφωνο με αυτόματους τηλεφωνητές, παρακολουθούμε συναυλίες όπου παίζουν ολογράμματα νεκρών καλλιτεχνών».
Ποια ανάγκη σήμερα είναι επιτακτική κατά τη συγγραφέα; Ιδού: «Η συναισθηματική σύνδεση είναι η μόνη συγκολλητική ουσία σε μια σχέση», δηλαδή η αγάπη. Η ίδια ισχυρίζεται ότι «μια σταθερή σχέση αγάπης είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την ανθρώπινη ευτυχία και τη γενική ευημερία. Μια καλή σχέση είναι καλύτερη ασφάλεια υγείας από την πιο προσεκτική δίαιτα και καλύτερη προστασία αντιγήρανσης απ' όλες τις βιταμίνες.
»Μια σχέση αγάπης είναι επίσης το κλειδί για τη δημιουργία οικογενειών που διδάσκουν στα παιδιά τους τις απαραίτητες δεξιότητες για τη διατήρηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας: την εμπιστοσύνη, την ενσυναίσθηση και τη συνεργασία. Η αγάπη είναι η ζωτική ουσία του είδους μας και του κόσμου μας».
Είναι ένα βιβλίο-οδηγός για την επανασυγκόλληση των σχέσεων των ζευγαριών, αναλύει όμως βαθιά φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα, όπως π.χ. αυτό του απαξιωμένου συναισθήματος -ως γνωστόν, ο Καρτέσιος συνέδεε τα συναισθήματα με την κατώτερη ζωική φύση μας και επομένως τα θεωρούσε κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί.
Τα συναισθήματα είναι νεφελώδη, απροσδιόριστα και γι' αυτό ίσως τρομάζουν· θα τρομάζαμε όμως στον υπέρτατο βαθμό αν εκχωρούσαμε το όποιο νόημα της ζωής στον στυγνό ορθολογισμό. Αυτό το φευγαλέο όμως (συναίσθημα) καθορίζει τη ζωή μας και ίσως αυτό της δίνει νόημα.
Αναρωτιόταν ο Αΐνστάιν: «Πώς στην ευχή μπορείς να εξηγήσεις με όρους χημείας και φυσικής ένα τόσο σημαντικό βιολογικό φαινόμενο όσο ο πρώτος έρωτας;». Ο Αγγλος ψυχίατρος John Bowlby είπε ότι «είμαστε σχεδιασμένοι να αγαπάμε λίγους και πολύτιμους ανθρώπους που θα μας κρατάνε και θα μας προστατεύουν μέσα στις καταιγίδες και τις θύελλες της ζωής. Αυτό είναι το σχέδιο της φύσης για την επιβίωση των ειδών».
Θα συμφωνήσουμε ότι «η παρόρμηση για δεσμό είναι έμφυτη, όχι διδαγμένη». Θα θυμηθούμε έτσι τι σημαίνει κοινότητα (η ευ-λογημένη) και ίσως οικοδομήσουμε περιβάλλοντα φιλικά προς τις σχέσεις και τη σημασία της αγάπης, εχθρικά προς τους απομονωμένους ανθρώπους.
Αξιοπρόσεκτο και αξιοδιάβαστο.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Το Ισλαμικό Κράτος κατέστρεψε το Τετράπυλον και μέρος του Αρχαίου Θεάτρου

Ένα από σπουδαιότερα μνημεία στην Παλμύρα, το Τετράπυλον κατέστρεψαν οι τζιχαντιστές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ISIS), που ελέγχουν την ιστορική συριακή πόλη από τον Δεκέμβριο. 
Oι τζιχαντιστές κατέστρεψαν επίσης την πρόσοψη του ρωμαϊκού θεάτρου.
«Τοπικές πηγές μας ενημέρωσαν ότι το Νταές (αραβικό ακρωνύμιο του Ισλαμικού Κράτους) κατέστρεψε το Τετράπυλον, ένα μνημείο με 16 κολώνες. Δορυφορικές φωτογραφίες που ελήφθησαν από τους συναδέλφους μας του πανεπιστημίου της Βοστώνης δείχνουν ζημιές στην πρόσοψη του ρωμαϊκού θεάτρου», δήλωσε ο ο διευθυντής των συριακών αρχαιοτήτων Μααμούν Αμπντουλκαρίμ.
Το Τετράπυλον είχε ανεγερθεί την εποχή του Διοκλητιανού, στα τέλη του 3ου αιώνα.
Ήταν ένα τετράγωνο με τέσσερις κολώνες σε κάθε πλευρά.
Από τις 16 κολώνες, μόνο η μία είναι η αρχική, ενώ οι άλλες είχαν ανακατασκευαστεί το 1963 από τσιμέντο από τη συριακή υπηρεσία αρχαιοτήτων. Οι αρχικές κολώνες ήταν από ροζ γρανίτη που είχε μεταφερθεί από την Αίγυπτο.
Το ρωμαϊκό θέατρο έχει εννέα σειρές κερκίδων. 
Χρονολογείται από τον πρώτο αιώνα μετά Χριστόν.
Κατά την πρώτη κατοχή της πόλης, από τον Μάιο 2015 έως τον Μάρτιο 2016, το Ισλαμικό Κράτος το είχε χρησιμοποιήσει για δημόσιες εκτελέσεις.
«Η μάχη για την Παλμύρα είναι πολιτιστική και όχι πολιτική. Δεν έχω καταλάβει πώς η διεθνής κοινότητα και αυτοί που μετέχουν στη συριακή σύγκουση αποδέχθηκαν να πέσει η Παλμύρα», πρόσθεσε ο Μααμούν.
Οι δυνάμεις του καθεστώτος της Δαμασκού, υποστηριζόμενες από τις ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις, ανακατέλαβαν τον περασμένο Μάρτιο την πόλη, αφού την έχασαν για πρώτη φορά το 2015. Όμως τον Δεκέμβριο το Ισλαμικό Κράτος με μεγάλη επίθεση που εξαπέλυσε την κατέλαβε για δεύτερη φορά.

Πηγή: Tribune.gr

Hλίθιες μάζες, δευτεράντζες ηγέτες

του Γιώργου Σταματόπουλου

Μέσα στην πολιτική πλήξη και την αβάσταχτη ανία επιλέγω μερικούς αφορισμούς του Βέλγου νομπελίστα Μορίς Μέτερλινγκ, του μεγάλου αυτού λάτρη του υλικού άμα τε και πνευματικού φωτός:
«Καμία κυβέρνηση δεν θα είναι ποτέ καλή, διότι ο μαζοποιημένος άνθρωπος είναι ένα τόσο ηλίθιο ζώο, που δεν αφήνεται να καθοδηγηθεί από τους νοήμονες.
»Από την άλλη πλευρά η Ιστορία μάς μαθαίνει πως και το καλύτερο καθεστώς, μετά από κάποιον καιρό, διά της ενδόσμωσης, γίνεται τόσο ηλίθιο όσο και η μάζα την οποία οδηγεί στις καταστροφές».
Το μούδιασμα που προκαλεί η ανάγνωσή του μετριάζεται κάπως διαβάζοντας τον δεύτερο: «Ενα μόνο καθήκον υπάρχει: να καταπολεμάς τη βλακεία και την κτηνωδία. Μπόρεσε, όμως, ποτέ κανείς να νικήσει τη συλλογική βλακεία και κτηνωδία; Η Ιστορία μάς αποδεικνύει πως αυτό δεν είναι δυνατόν. Αλλά ας μην απελπιζόμαστε».
Και ένα τρίτο: «Ολοι οι λαοί οδηγήθηκαν και οδηγούνται ακόμη από μυαλά δεύτερης κατηγορίας. Τα πιο οξυδερκή πνεύματα προσπαθούν να αντιδράσουν και αγωνίζονται να κραυγάσουν “εν τη ερήμω”, αλλά, αποδυναμωμένοι από το πλήθος, υφίστανται μαζί με τους άλλους τις δυστυχίες τις οποίες πρόβλεψαν και προείπαν. Ετσι γινόταν, έτσι γίνεται και, πιθανότατα, έτσι θα γίνεται πάντα.
»Μη λέτε ότι το ένστικτο ενός λαού δεν απατάται. Απατάται πάντοτε διότι το απατούν πάντοτε. Και, φυσικά, πηγαίνει πάντοτε προς ό,τι το απατά. Αυτό το ένστικτο είναι διαμορφωμένο μόνο από την άγνοια και όχι, όπως το ένστικτο των ζώων, από τη νοημοσύνη της φύσης, που ενεργεί για λογαριασμό του ζώου και που σπάνια χάνει τον δρόμο της». 
Πολύ σκληρό (αληθινό) τούτο το τρίτο -θα ‘πρεπε να μας προβληματίσει σοβαρά- τι σημαίνει μέτριος ηγέτης, τι σημαίνει αδαήμων ανθρωπότητα, τι ένστικτο, τι λάθος, απάτη, φύση και λοιπά. Ενδεχομένως να μη βρούμε εύκολα απαντήσεις· η ζωή πάντως θα γίνει λιγότερο ανώφελη, κάτι θα κατεβάσει η κούτρα μας.
Θα διαφωνήσω με τον τέταρτο αφορισμό, παρότι υποψιάζομαι τι τον έχει ωθήσει να τον καταθέσει. Μπαίνω στον πειρασμό να παρενθέσω έναν πέμπτο, ίσως για να δικαιολογήσω τις υποψίες μου: «Οσο γερνώ νιώθω και πιο ευτυχισμένος. Μπορεί να έχω λιγότερο μέλλον, αλλά διαθέτω πολύ περισσότερο παρελθόν». Και έρχομαι στον τέταρτο: «Μη ζητάς τίποτε, μην ελπίζεις τίποτε, να περιμένεις μόνο το χειρότερο και να το υποδέχεσαι σιωπηλά».
Οι αφορισμοί σκοπεύουν να μας βγάλουν από τον λήθαργο που έχει επισκιάσει τα πλείστα μέλη των κοινωνιών (ας μην πούμε μάζες). Αλλά, όπως διαπίστωσε (;) και ο Αϊνστάιν, «η βλακεία είναι αήττητη». Σέβομαι τη σοφία τους αλλά ας μην απελπιζόμαστε όπως έλεγαν και οι ίδιοι, παρά τους αισχρούς πολέμους και την κτηνωδία τους, παρά την περιφρόνηση που δείχνουν προς τις κοινωνίες οι ηγέτες-μετριότητες.
Εγρήγορση και συμμετοχή -αυτό μοιάζει καθήκον και όχι η (έστω υπό υψηλό γούστο επιβεβλημένη) παραίτηση· ο έλεγχος και η κριτική σε πάσαν εξουσία, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους υπηρέτες της στιγμής, όπως ο Νίτσε αποκαλούσε τους δημοσιογράφους -εμείς όμως θεωρούμε τη στιγμή αιωνιότητα!.. Για φαντάσου, υπηρέτες της αιωνιότητας... Μακριά από τη μαζοποίηση!

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η δημοκρατία σε χειμερία νάρκη

Για μία ακόμη φορά η κοινωνία μας σοκαρίστηκε από νέους τραμπουκισμούς των νεοναζί σε δημοτικό σχολείο του Ικονίου. Από την στιγμή της εισβολής τους άρχισε και η κατακραυγή από ευσυνείδητους πολίτες κι απ’ όσους μπορούν να θεωρούνται ακόμη άνθρωποι. Την ίδια στιγμή αρκετοί εντοπίσαμε αρκετούς συμβολισμούς από το παραπάνω συμβάν. Συμβολισμούς που επαληθεύουν τους φόβους όσων δημοκρατικών ανθρώπων έχουν απομείνει σ’ αυτήν την χώρα.
Η εισβολή των νεοναζί σε σχολείο, δείχνει με τρανό τρόπο την επιβολή του φόβου της αμορφωσιά και της απαιδευσιάς, πάνω σε μία κοινωνία αβοήθητη κι απροστάτευτη. Μέσα σε λίγα λεπτά παρακολουθήσαμε ένα μέρος της εφιαλτικής επέλασης του φασισμού που όλο και περισσότερο ριζώνει σε μία χώρα καταρρακωμένη κι άπραγη. Σε μία κοινωνία που έχει πάψει πια να ελπίζει και να ονειρεύεται. Κι όσοι αντιστέκονται απέναντι στο απάνθρωπο μίσος των νεοναζί, δέχονται βίαια χτυπήματα, καθώς προσπαθούν να περισώσουν ότι έχει απομείνει από την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. 
Το θράσος των νεοναζί όμως δεν πηγάζει μόνο από τα ζωώδη ένστικτά τους αλλά κι από την απάθεια ενός ανύπαρκτου κράτους. Κι αν η προηγούμενη κυβέρνηση προσπαθούσε να συνεργαστεί με μία «σοβαρή» Χρυσή Αυγή, η σημερινή κυβέρνηση παίζει απροκάλυπτα τον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, ρίχνοντας όλη την ευθύνη σε μία ανύπαρκτη δικαιοσύνη. Παρ' όλα αυτά και οι δυο κυβερνήσεις φέρουν την ίδια ευθύνη στην επικράτηση αυτού του εφιάλτη.
Και μιας κι αναφερόμαστε στο ρόλο της δικαιοσύνης, καλό είναι να θυμίσουμε πως ο νεοναζί Γ.Λαγός δεν έχει αθωωθεί από τις βαριές κατηγορίες που του έχουν προσάψει, διότι η δίκη βρίσκεται ακόμη(!) σε εξέλιξη. Η αποφυλάκισή του έγινε διότι πέρασαν οι 18 μήνες. Κι ενώ του τέθηκαν περιοριστικοί όροι, εκείνος τους παραβίασε μπροστά στα μάτια της ελληνικής αστυνομίας. 
Καταντάει πλέον εξοργιστικό να διαπράττονται αυτόφωρα αδικήματα από νεοναζί χωρίς να γίνεται καμία σύλληψη από την μεριά της αστυνομίας. Για ποιο λόγο αυτή η ανοχή στα μέλη της συγκεκριμένης εγκληματικής οργάνωσης; Μήπως διότι είναι εκείνη που κρατούσε κάποτε και πιθανότατα θα κρατήσει ξανά το μαστίγιο των σκοτεινών καιρών;…
Κι ένα δεύτερο ερώτημα. Ως πότε θα μένουμε άπραγοι θεατές απέναντι στην επέλαση του φασισμού;
Αξιοσημείωτο είναι πως στα επεισόδια έκανε μεγάλη εντύπωση η γυναικεία αντίδραση απέναντι στην φασιστική εισβολή.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Νίκος Αυγουστίδης: Η ανθρώπινη ιστορία είναι μια μάχη για γνώση

Ο Νίκος Αυγουστίδης γεννήθηκε στη Χίο το 1977. Σπούδασε Ιατρική στην Τσεχία (Πανεπιστήμιο Masaryk Brno) και Κινηματογράφο στην Αθήνα στην Σχολή Σταυράκου. Με τις σπουδαστικές του ταινίες συμμετείχε σε αρκετά φοιτητικά φεστιβάλ (Ελλάδα – Ρωσία – Ισραήλ – Βουλγαρία). Το UMMI είναι η πρώτη του ταινία μικρού μήκους, η οποία απέσπασε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη «Ντίνος Κατσουρίδης» στο 39ο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στην Δράμα.

Λίγο πριν δούμε στην οθόνη του Ομηρείου την παρθενική του ταινία, ο Νίκος Αυγουστίδης μίλησε στην «Α» για τις παραστάσεις που έχει από τον πατέρα του -ηθοποιός Δημήτρης Αυγουστίδης- στα παρασκήνια του Ομηρείου, τις εσωτερικές δοκιμασίες στις οποίες μας υποβάλει η προσφυγική κρίση και στην αμφίρροπη μάχη των ανήσυχων προσώπων για γνώση και καλλιέργεια.
Συνέντευξη στον Γιώργο Χατζελένη.

Αν και σπούδασες ιατρική, τελικά σε τράβηξε ο κινηματογράφος. Με ποιον τρόπο σε κέρδισε αυτή η τέχνη;

O Kινηματογράφος προέκυψε σαν σκέψη στα 18 μου. Είχε προηγηθεί βέβαια ένα μεγάλο χρονικό διάστημα όπου παρακολουθούσα συχνά πυκνά τις θεατρικές πρόβες του πατέρα μου Δημήτρη στα διάφορα θεατρικά σχήματα του νησιού που συμμετείχε και ιδιαίτερα την εποχή που σκηνοθετούσε ο Κωνσταντίνος Μάριος Ξύδας. Κάπου εκεί εντοπίζω και την πρώτη μου ανάγκη να γίνω μέρος της κατασκευής και της δημιουργίας κάτι, άγνωστου για μένα ακόμα εκείνη την εποχή, που για να υπάρξει θα έπρεπε να μπει σε μια διαδικασία θέασης και κρίσης. Η Ιατρική μπήκε αργότερα στην πορεία, αν και προηγήθηκε σε επίπεδο σπουδών της σκηνοθεσίας. Οπότε δεν θα έλεγα ότι με τράβηξε ο κινηματογράφος από την ιατρική, αλλά μάλλον ότι με απέσπασε η ιατρική για ένα διάστημα 6 χρόνων από την πρωταρχική μου εκείνη ανάγκη που γεννήθηκε στην θεατρική αίθουσα του Ομηρείου πνευματικού Κέντρου όπου παρακολουθούσα τον πατέρα μου ν’αλλάζει πρόσωπα και χαρακτήρες. Βέβαια δεν θεωρώ τα 6 χρόνια των ιατρικών μου σπουδών χαμένο χρόνο. Δεν πιστεύω στους χρόνους που χάνονται αλλιώς δεν θα έκανα κινηματογράφο. Ήταν μια συνειδητή επιλογή που διαμόρφωσε κατά πολύ τον τρόπο με τον οποίο οργανώνω τη σκέψη μου και τον χρόνο μου όταν ετοιμάζω κάποιο project. 

Ποιοι είναι οι κινηματογραφικοί σου μέντορες και ποιες ταινίες σ’ έχουν εμπνεύσει;

Οι ταινίες που θεωρώ ότι ασκούν κάποια δύναμη στη συνείδηση μου και στη σκέψη μου οπότε τις αγαπώ και αισθάνομαι δέος απέναντι τους δεν με εμπνέουν με την έννοια ότι θέλω να δημιουργήσω κι εγώ κάτι αφού τις δω. Η δύναμη του Κινηματογράφου βρίσκεται στην ικανότητα του να ενδυναμώνει τη θέληση και το θυμικό, να δημιουργεί κενά που ο θεατής να θέλει να γεμίσει, να δημιουργεί πληγές που ο θεατής να θέλει να επουλώσει, να δείχνει πραγματικότητες που ο θεατής να θέλει να εξερευνήσει. Δεν είναι ο ρόλος του Κινηματογράφου και της Τέχνης γενικότερα το έτοιμο μήνυμα, η λύση που καθησυχάζει, η αβίαστη γνώση. Σε μια σκοτεινή αίθουσα δεν πρέπει να μπαίνεις για να ξεχαστείς, για να ξεφύγεις. Από μια σκοτεινή αίθουσα πρέπει να βγαίνεις και να θυμάσαι και να κυνηγάς. Η έμπνευση μου λοιπόν πηγάζει από αυτή την ανάγκη μου, πριν οδηγηθώ στην τέχνη του Σινεμά. Εννοείται λοιπόν ότι οι ταινίες που με γοητεύουν έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Ταινίες του Ιταλικού Κινηματογράφου 1940-1980, Δανέζικος Κινηματογράφος παλαιότερος και σύγχρονος, Ιαπωνικός, Ρώσικος, Αμερικάνικος, Ελληνικός συγκεκριμένων δημιουργών. Αγαπημένοι σκηνοθέτες Παζολίνι, Καλατόζωφ, Ποντεκόρβο, Κλιμωφ, Μουρνάου, Φελλίνι, Ντράγερ, Μπρεσόν, Ροσελίνι, Σερκ, Κάπρα, Καζάν, Αγγελόπουλος, Βιλνεβ, Νταραμποντ, Καρ Γουαι κ.α. 

Η πρώτη σου ταινία μικρούς μήκους, Ummi, αναφέρεται στο προσφυγικό δράμα. Πόσο σ’ έχει επηρεάσει το γεγονός αυτό;

Όλους μας έχει επηρεάσει το προσφυγικό δράμα. Εδώ πρέπει να σου πω ότι το σενάριο της ταινίας το έγραψα πριν 3 χρόνια. Πριν πάρει τις διαστάσεις που έχει τώρα η προσφυγική κρίση. Με αυτό δεν θέλω να σου δηλώσω ότι το σενάριο είναι προφητικό. Απεναντίας, έφτιαξα μια ταινία για εμάς, γι αυτά που ήξερα δηλαδή. Για τον τόπο μας, τις παραλίες μας, τα καλοκαίρια μας, τους ανθρώπους μας και την αντίληψη μας για το τι είναι ξένο, τι είναι ανοίκειο, τι είναι πρωτόγνωρο, όπως είναι η τραγωδία του μικρού Μοχάμεντ στην ταινία που εισβάλλει στο αψεγάδιαστο καρτ ποσταλικό ελληνικό καλοκαίρι. Μια τραγωδία που μας κοιτάζει κατάματα στο τέλος κι εκεί μετράμε το σθένος μας, αν μπορούμε κι εμείς να κοιτάξουμε κατάματα αυτή την τραγωδία και ν’ αποφασίσουμε συνειδητά αν αυτό που βλέπουμε είναι οικείο ή ξένο.

Με ποιον τρόπο συνέλεξες πληροφορίες για να γράψεις το σενάριο;

Το σενάριο είναι απλό στην συγκεκριμένη ταινία. Στηρίζεται σε μερικές αντιθέσεις που οδηγούν σε μια κορύφωση. Μετά τη γραφή του σεναρίου συνάντησα αρκετό κόσμο και στην Χίο και στην Αθήνα που όλοι είχαν να μου πουν μια δραματική ιστορία για το προσφυγικό. Ήθελα να ακούσω αυτές τις ιστορίες για να έχω μια πιο ολοκληρωμένη γνώση των γεγονότων. Αυτό με βοήθησε στο αισθητικό και σκηνοθετικό κομμάτι της αφήγησης ώστε να αποφύγω οποιαδήποτε ανήθικη προσέγγιση ενός ευαίσθητου θέματος που θα οδηγούσε στην εύκολη συγκίνηση.

Το κοινό που έχει παρακολουθήσει μέχρι στιγμής το Ummi, έχει επηρεαστεί από το δράμα του εξάχρονου Μοχάμεντ; Ποια είναι τα σχόλια που έχεις δεχτεί για την πρώτη σου ταινία;

Έχει κάνει μια φεστιβαλική πορεία πλέον η ταινία κι ευτύχησα να είμαι σε κάποιες προβολές. Στο Regensburg στην Γερμανία όπου έκανε την πρεμιέρα της η ταινία τον περασμένο Μάρτη κι αγαπήθηκε πολύ από το κοινό, μου έκανε εντύπωση η ματιά και η αντίληψη γι’ αυτό που παρακολούθησαν και το πόσα κοινά πράγματα ένιωσαν και σκέφτηκαν κατά τη διάρκεια της ταινίας με τους θεατές του Φεστιβάλ στο Odense της Δανίας δύο μήνες αργότερα, τους νεαρούς θεατές τους Φεστιβάλ Ολυμπίας το φθινόπωρο και τους φυλακισμένους σωφρονιστικού ιδρύματος της Ρώμης οι οποίοι ήταν στην κριτική επιτροπή στο Μεσογειακό Φεστιβάλ στη Ρώμη. Ο Κινηματογράφος είναι παγκόσμια γλώσσα, οι εικόνες προϋπήρχαν του λόγου, είναι βαθιά ριζωμένες στη συνείδηση μας ως μέσα επικοινωνίας, ύπαρξης και δημιουργίας. 

Ποια είναι η άποψή σου για την στάση που έχει κρατήσει η κοινωνία της Χίου απέναντι στους πρόσφυγες; Τόσο στην Χίο όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα (αλλά κι Ευρώπη) έχουν επικρατήσει ξενοφοβικές κι ακροδεξιές τάσεις τόσο από την κοινωνία όσο κι από τις αρχές. Ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της κατάστασης και πως μπορούν να καταπολεμηθούν;

Η μετακίνηση ανθρώπων είναι η ζωντανή ιστορία του κόσμου. Η ξενοφοβία ανέκαθεν αποτελούσε βασικό χαρακτηριστικό φασιστικών και ακροδεξιών ομάδων. Η προσφυγική κρίση ήταν αναμενόμενο να ανάψει εστίες ακροδεξιές σε όλη την Ευρώπη. Παραξενευόμαστε με την Χίο γιατί δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι τέτοια άτομα κυκλοφορούν ανάμεσα μας και μάλιστα σε ένα τόπο που έχει συνδέσει την ιστορία του με την προσφυγιά και που πολύ πιθανόν οι πρόγονοι των ατόμων αυτών να ήταν πρόσφυγες. Ευτυχώς για μένα δεν είναι πολλοί. Δυστυχώς όμως είναι πολλοί οι μετριοπαθείς νοικοκυραίοι που δεν έλκονται από ακροδεξιές φανφάρες, αλλά με την ανοχή τους και τον υποσυνείδητο φόβο τους της «απώλειας της ησυχίας τους» γίνονται το χαλί όπου προελαύνουν οι ακροδεξιές συμπεριφορές. Το προσφυγικό είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό ανθρωπιστικό θέμα που δοκιμάζει αρχικά και κατά κύριο λόγο τις φυσικές και ψυχικές αντοχές των παθόντων προσφύγων και μεταναστών που αναζητούν ότι όλοι μας, μια καλύτερη ζωή, δοκιμάζει όμως και τα δικά μας ανθρωπιστικά αντανακλαστικά και κατά πόσο είμαστε διατεθειμένοι από φιλάνθρωποι να γίνουμε συνάνθρωποι αποφεύγοντας την εύκολη λύση του να είμαστε απάνθρωποι. 

Θα θελα να μου μιλήσεις για τα επόμενα σου σχέδιά μετά το πετυχημένο σου ξεκίνημα στο χώρο του κινηματογράφου. Είναι εύκολο να γυριστεί μία ταινία στην Ελλάδα της οικονομικής και πνευματικής κρίσης;

Αυτό το διάστημα γράφω. Δύο ιστορίες με παιδεύουν. Ελπίζω να τις ολοκληρώσω σύντομα για να μπω στη διαδικασία και πάλι της κινηματογράφησης. Όχι δεν είναι εύκολο να γυρίσεις μια ταινία στην Ελλάδα. Βασικά ποτέ δεν ήταν εύκολο. Πολλά πράγματα αυτονόητα δεν είναι πλέον εύκολο να τα κάνεις στην Ελλάδα. Αλλά σ’ αυτό δεν φταίει μόνο η οικονομική κρίση. Η πνευματική κρίση, όπως σωστά αναφέρεις, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Ίσως δεν είναι καν σύγχρονο φαινόμενο. Η ανθρώπινη ιστορία είναι μια μάχη για γνώση. Ή αποφασίζεις να μπεις στη μάχη ή να μείνεις απέξω με όλες τις συνέπειες. Πάντως και να μπεις στη μάχη της γνώσης και της καλλιέργειας του πνεύματος, κανείς δεν σου εγγυάται την επίτευξη των στόχων σου, τουλάχιστον όμως μπορείς να πέσεις ηρωικά.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Tetro (2009)

Τι θα συνέβαινε αν σε μία υποθετική στιγμή οι σκηνοθέτες Φράνσις Φορντ Κόπολα, Πέδρο Αλμοδοβαρ και Τζιμ Τζάρμους αποφάσιζαν να γυρίσουν μία ταινία μαζί; Είμαι βέβαιος πως θα έβγαινε ένα αποτέλεσμα αντίστοιχο με το Tetro. 

Τελικά όμως το εγχείρημα αυτό πραγματοποιήθηκε μόνο από τον Φράνσις Φορντ Κόπολα (έχοντας όμως έντονη μια αλμοδοβαρική αύρα και πλάνα βγαλμένα από ταινίες του Τζάρμους). Με την ταινία του Tetro, μας ταξιδεύει στο Μπουένος Άιρες όπου "κρύβεται" ο ήρωας της ιστορίας. Ένας μυστηριώδης τύπος, ο οποίος γοητεύει τους πάντες με την αινιγματική του προσωπικότητα. Κανείς δε γνωρίζει το παρελθόν του αλλά ούτε κι ο ίδιος θέλει να μιλάει γι' αυτό. Πορεύεται στη ρουτίνα της αργεντίνικη ζωής λιγομίλητος αλλά με έντονα εκφραστικό βλέμμα. Η καθημερινή του όμως ηρεμία θα ταραχθεί μόλις φτάσει στην πόλη ο μικρός του αδελφός που έχει να τον δει πολλά χρόνια. Δύο πρόσωπα γνωστά-άγνωστα, συναντιούνται μετά από πολύ καιρό και προσπαθούν να συνθέσουν μεταξύ τους έναν κώδικα επικοινωνίας. Όμως το χάσμα που υπάρχει ανάμεσά τους είναι μεγάλο κι έτοιμο να καταπιεί τόσο τους δύο πρωταγωνιστές όσο και τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω τους. Ο κλειστός χαρακτήρας του Τέτρο θα οδηγήσει τον μικρό του αδελφό να αναζητήσει στοιχεία του κοινού τους παρελθόντος από τρίτα πρόσωπα αλλά κι από κάποια κρυμμένα χειρόγραφα που θα πέσουν στα χέρια του. Έτσι κομμάτι κομμάτι αρχίζει να χτίζεται το παρελθόν και να καλύπτονται τα κενά. Όσα πιο πολλά βρίσκει ο μικρός αδελφός, τόσο πιο κοντά φτάνει στην αλήθεια, κάτι που τον πεισμώνει να ψάξει όλο και πιο βαθιά. Εκεί όμως έρχεται αντιμέτωπος με ένα άλλο δίλημμα, το κατά πόσο είναι έτοιμος κι ώριμος να αντιμετωπίσει την αλήθεια που του κρύβουν...

Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα μας ξετυλίγει μία σύγχρονη τραγωδία με πολύ όμορφο κι έξυπνο τρόπο, με τους ηθοποιούς να υποστηρίζουν εξαιρετικά τους ρόλους τους. Συγκεκριμένα ο Βίνσεντ Γκάλο πραγματοποιεί την ερμηνεία της καριέρας του. Παίζει τόσο πειστικά τον ρόλο του Tetro, που σε πείθει να τον συμπαθήσεις υπερβολικά παρ' όλο που είναι χαρακτήρας κλειστός με ανισόρροπες συμπεριφορές κι ανεξέλεγκτες εκρήξεις. Πέρα όμως από τον εξαιρετικό Βίνσεντ Γκάλο, από την ταινία περνάει και η πολυαγαπημένη μας αλμοδοβαρική ηθοποιός Κάρμεν Μάουρα αλλά και η γοητευτική Μαριμπέλ Βερντού (Λαβύρινθος του Πάνα, Θέλω και την Μαμά σου, Χιονάτη). 

Ο δημιουργός κατηγορεί με διακριτικό τρόπο τη μάστιγα της κενής κι ανούσιας ματαιοδοξίας των σημερινών καλλιτεχνών. Πάνω σ' αυτήν την "καλλιτεχνική" ανασφάλεια πατάνε κάποιοι άνθρωποι, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως κριτικοί τέχνης, κάνοντας καριέρα κι αποκτώντας με ιδιαίτερη ευκολία ένα κύρος πάνω στους καλλιτέχνες. Οι ψεύτικές δημόσιες σχέσεις και η προσπάθεια των σημερινών καλλιτεχνών να προκαλέσουν και να πρωτοτυπήσουν, έχουν καταφέρει να βυθίσουν τη σύγχρονη τέχνη σ' έναν απέραντο κι αβαθή βούρκο. Δεν είναι τυχαίο που στο έργο, ένας καλλιτέχνης ανεβάζει μία δραματική όπερα με το όνομα Φάουστα (ο θηλυκός Φάουστ). Συμβολικός βιασμός της παρακαταθήκης σπουδαίων ανθρώπων του παρελθόντος, με μοναδικό σκοπό την εφήμερη δόξα και το χρήμα.

Σε αντίθεση με την μάστιγα του σύγχρονου καλλιτεχνικού κόσμου, ο πρωταγωνιστής γράφει ένα έργο για τον εαυτό του. Δεν κυνηγάει την δόξα ούτε την αναγνωρισιμότητα του κόσμου. Έχοντας χρόνια ζήσει κάτω από την σκιά του πατέρα του, ο οποίος ήταν ένας διάσημος μαέστρος, προσπαθεί να αναζητήσει τον ρόλο του και τον σκοπό που έχει σ' αυτήν τη ζωή. Μη μπορώντας να ανεχτεί τόσο τη συμπεριφορά του όσο και την φήμη που έχει ο πατέρας του, γυρνάει την πλάτη στην οικογένειά του και φεύγει σε μία άλλη χώρα. Αλλάζει το όνομά του για να αποκοπεί από την πνευματική κληρονομιά της οικογένειάς του και βυθίζεται στην δημιουργικότητα. Σκοπός του δεν είναι τα λεφτά κι η υστεροφημία. Δημιουργεί για να βρει απαντήσεις στα ερωτήματα που τον βασανίζουν. Απαντήσεις που θα καταφέρει να ερμηνεύσει ο μικρός του αδελφός. 

Πάνω στο οικογενειακό θέμα, ο σκηνοθέτης θίγει με αξιοπρέπεια ένα χρόνιο και σιωπηλό πρόβλημα. Κάθε οικογένεια είναι μία ωρολογιακή βόμβα, η οποία μπορεί να εκραγεί εύκολα για διάφορους λόγους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα μέλη. Η βόμβα αυτή μπορεί να τεθεί σε αχρηστία μόνο όταν γίνει αντιληπτή από κάποιο μέλος. Κι αν το μέλος αυτό δε καταφέρει να την απενεργοποιήσει, τότε φεύγει μακριά για να σωθεί. Κι αν καταφέρει να σωθεί, τότε προσπαθεί έχοντας μία απόσταση ασφαλείας, να σώσει ένα ένα τα μέλη της οικογένειάς του. Ίσως έτσι μπορέσουν κάποιοι άνθρωποι να σωθούν απ' αυτήν την αθόρυβη μάστιγα.

Το Tetro είναι μία ταινία άψογη στο καλλιτεχνικό κομμάτι με υπέροχα ασπρόμαυρα πλάνα, τα οποία διακόπτονται με έγχρωμες εικόνες του παρελθόντος. Γιατί το παρελθόν να έχει χρώμα και το παρόν να είναι μουντό; Έπειτα η ταινία έχει πολύ όμορφους διαλόγους αλλά κι αρκετά έξυπνο χιούμορ, το οποίο εμφανίζεται τις στιγμές που είναι αναγκαίο για να σπάσει η ένταση της υπόθεσης. Η μουσική βγαλμένη από χορδές αργεντίνικης κιθάρας, είναι νοσταλγική και ταξιδιάρικη. Ένα ατελείωτο καλοκαίρι στους δρόμους του Μπουένος Άιρες. 

Δυστυχώς όμως η ταινία χαντακώθηκε από τους κριτικούς και πέρασε σχεδόν αθόρυβα (όσο θα μπορούσε να περάσει μία ταινία του Κόπολα) από τις σκοτεινές αίθουσες. Ευτυχώς όμως, η διαχρονικότητα των φροϊδικών αναζητήσεων του σκηνοθέτη, διατηρούν την επικαιρότητα της μέχρι σήμερα.

Ότι πρέπει να την δεις με φίλους και να την αναλύσεις μετά με μπύρα και καλή μουσική.

Βαθμολογία: 8/10

«Ελπίζω να πεθάνω σοσιαλιστής»

του Θανάση Γιαλκέτση

Με τον πρόσφατο θάνατο του Πολωνού κοινωνιολόγου και φιλοσόφου Ζίγκμουντ Μπάουμαν (πέθανε στις 9 Ιανουαρίου, στα 91 του χρόνια) σίγησε η φωνή μιας άγρυπνης συνείδησης, ενός από τους κορυφαίους σύγχρονους στοχαστές, ενός κριτικού διανοούμενου που έμεινε ενεργός και εντυπωσιακά παραγωγικός ώς την τελευταία φάση της ζωής του.
Σε ένα παλιότερο βιβλίο του, που είναι καρπός μιας μακράς συζήτησης με τον Αγγλο κοινωνιολόγο Κιθ Τέστερ (Conversations with Zygmunt Bauman, Polity Press, 2001), ο Μπάουμαν συνόψιζε το πολιτικό του «πιστεύω». Στο τελευταίο στάδιο της συζήτησης, ο συνομιλητής του παρατήρησε: «Είναι σαφές ότι παραμένετε ουσιαστικά σοσιαλιστής, αλλά –αν πιστέψουμε ό,τι ακούμε– ο σοσιαλισμός είναι κατάλοιπο μιας εποχής που έχει παρέλθει». Ιδού πώς απάντησε ο Μπάουμαν: 
«Χαίρομαι που με χαρακτηρίζετε σοσιαλιστή. Είμαι πράγματι σοσιαλιστής, ή τουλάχιστον ελπίζω ότι είμαι. Κατά τη γνώμη μου, ο κόσμος μας έχει ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά τους σοσιαλιστές, και αυτή η ανάγκη έχει γίνει πολύ πιο ζωτική και επιτακτική μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Η κακή τύχη του καπιταλισμού έγκειται στο γεγονός ότι, για μεγάλο μέρος της ιστορίας του, τον απειλούσε ο κομμουνισμός περισσότερο ως φάντασμα και ως όραμα, ως επαγγελία και απόπειρα, παρά με τη μορφή που είχε στην πραγματικότητα. Αυτό το φάντασμα ήταν εκείνο που προμήθευε τον μηχανισμό “ελέγχου και εξισορρόπησης” τον οποίο ο καπιταλισμός επιθυμούσε και ταυτόχρονα αποστρεφόταν.
Σήμερα αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί και δεν διαφαίνεται κάποιος εναλλακτικός μηχανισμός “ελέγχου και εξισορρόπησης”. Χάρη στην απουσία του, ο καπιταλισμός προχωράει χαρούμενος και θριαμβευτής προς την άβυσσο (ο Σουμπέτερ είχε προφητέψει ότι θα έπεφτε στην άβυσσο όταν θα έφτανε στο απόγειο της επιτυχίας του), καλώντας μας να τον ακολουθήσουμε όπως καλούσε ο καπετάνιος Αχαάβ τους ναυτικούς του Μόμπι Ντικ.
»Στις συνομιλίες μας, στοχαστήκαμε για την αναξιοπρέπεια της ταπείνωσης. Τίποτα δεν ταπεινώνει περισσότερο από τη φτώχεια, και καμιά φτώχεια δεν ταπεινώνει περισσότερο από εκείνη που την υφίσταται κάποιος σε ένα περιβάλλον που τείνει προς τον όλο και πιο γρήγορο πλουτισμό. […] Οι ανεξέλεγκτες δυνάμεις της αγοράς δεν μπορούν, ακριβώς επειδή είναι ανεξέλεγκτες, να κάνουν τίποτε άλλο από το να γεννούν πολλή φτώχεια και έναν αυξανόμενο αριθμό φτωχών προσώπων.
»Ο σοσιαλισμός δεν είναι, τουλάχιστον κατά τη δική μου γνώμη, ένα εναλλακτικό μοντέλο κοινωνίας που πρόκειται να αντικαταστήσει το τωρινό σύστημα. Ο σοσιαλισμός είναι ένα ακονισμένο μαχαίρι που προτάσσεται ενάντια στις φανερές αδικίες της κοινωνίας, μια φωνή της συνείδησης που στόχο έχει να αποδυναμώσει την αλαζονεία και τον αυτοθαυμασμό της “ικανοποιημένης πλειοψηφίας”, όπως τη χαρακτήριζε ο Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ. Είναι μια πρόκληση για την κοινωνία επειδή αμφισβητεί διαρκώς τη σοφία της, αναζητάει εναλλακτικές λύσεις απέναντι στη σημερινή κατάσταση (που είναι μία μόνον από τις πολλές δυνατότητες) και σκέφτεται πιθανά διορθωτικά μέτρα.
»Ο σοσιαλισμός δεν είναι, τουλάχιστον κατά τη δική μου γνώμη, εναντίον οποιουδήποτε μοντέλου κοινωνίας, αρκεί η κοινωνία να ασκεί την ικανότητά της να διορθώνει τις αδικίες και να θεραπεύει τα βάσανα που αυτή η ίδια προξένησε.
»Είναι αντίθετα εναντίον των Πανγκλός αυτού του κόσμου, είτε αυτοί εκφράζονται με τις πυκνές και ριζικές ερμηνείες ενός Φουκουγιάμα –ο οποίος, αφού ανήγγειλε το τέλος των ιστορικών επιλογών, δηλώνει ότι η έκβαση της τελευταίας επιλογής θα είναι ο καλύτερος των δυνατών κόσμων– είτε με την αποδυναμωμένη (αλλά εξίσου δηλητηριώδη) μορφή των υπερασπιστών της θέσης “ό,τι και αν συμβεί, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση”. Το να αρνηθούμε αυτό το πλεονέκτημα στον σοσιαλισμό είναι σαν να ρίχνουμε αλάτι στις ανοιχτές και μολυσμένες πληγές της φτώχειας, της μητέρας όλων των ταπεινώσεων.
»Ο σοσιαλισμός είναι “κατάλοιπο μιας εποχής που έχει παρέλθει”; Αν ήταν έτσι, θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες στην “εποχή που έχει παρέλθει” επειδή μας άφησε ένα τέτοιο κατάλοιπο, όσο της είμαστε ευγνώμονες επειδή μας δώρισε την υπόλοιπη κληρονομιά του πολιτισμού μας. Αλλά δεν είναι έτσι. Οπως ο φοίνικας, ο σοσιαλισμός αναγεννιέται από τις στάχτες που άφησαν τα καμένα όνειρα και οι απανθρακωμένες ελπίδες των ανθρώπων.
»Θα συνεχίσει να αναγεννιέται όσο τα όνειρα καίγονται και οι ελπίδες παραμένουν απανθρακωμένες, όσο η ανθρώπινη ζωή δεν αποκτά την αξιοπρέπεια που της αξίζει και την ευγένεια που, αν διέθετε τη δυνατότητα, θα μπορούσε να φανερώνει. Αν αυτό επαληθευτεί, ελπίζω να πεθάνω σοσιαλιστής.
»Πρέπει όμως να σας εξομολογηθώ και κάτι άλλο. Μια και μιλάμε για υποθετικές πολιτικοϊδεολογικές διαιρέσεις, εκτός από σοσιαλιστής είμαι και φιλελεύθερος. Το να είναι κανείς και σοσιαλιστής και φιλελεύθερος, και να επιθυμεί να μη χάσει καμία από αυτές τις δύο ψυχές, είναι η συνταγή για μια ζωή πλήρη αμφιβολιών και δύσκολων επιλογών, που ποτέ δεν είναι εντελώς εύστοχες.
»Πιστεύω ωστόσο ότι, αν δεν αποστεωθούν σε δόγματα και δεν μετατραπούν σε περίκλειστα οχυρά των χρόνων του πολέμου χαρακωμάτων, το σοσιαλιστικό πρόγραμμα και το φιλελεύθερο πρόγραμμα είναι συμπληρωματικά μάλλον, παρά εναλλακτικά.
»Η εξασφάλιση των μέσων που είναι αναγκαία για την επιβίωση, η εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση του ανθρώπινου δικαιώματος να δοκιμάζουμε και να πραγματώνουμε πλήρως τις δυνατότητές μας, και η ελευθερία, η ικανότητα να δρούμε με βάση αυτό το δικαίωμα, είναι δύο αξίες που δεν μπορούν να παραμένουν ανταλλάξιμες, χωρίς να λύνεται μια για πάντα το πρόβλημα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
»Το γεγονός ότι κατά κανόνα οι σημαντικότεροι φιλελεύθεροι κατέληξαν σε σοσιαλιστικές ιδέες, ενώ ακολουθούσαν ακούραστα την εσωτερική λογική της ελευθερίας ως υπέρτατης αξίας της ζωής, δεν μπορεί να οφείλεται σε μια παρέκκλιση, σε ελαττωματική λογική ή σε προσωπική ασυνέπεια. Αυτό συνέβη στον Τζον Στιούαρτ Μιλ και φαίνεται να συμβαίνει στον Ρίτσαρντ Ρόρτι. […] 
»Γνωρίζω πολύ καλά ότι το να πετύχουμε μιαν άψογη και τέλεια ισορροπία μεταξύ δικαιοσύνης και ελευθερίας είναι σαν να πετυχαίνουμε τον τετραγωνισμό του κύκλου. Νομίζω όμως ότι η μοναδική δυνατότητα για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία περικλείεται στην αδιάκοπη προσπάθειά μας να τις ισορροπούμε αποφεύγοντας όλα τα υποκατάστατα και περιορίζοντας στο ελάχιστο τις οδύνες που ενυπάρχουν σε κάθε ανταλλαγή. Δεν υπάρχουν απλές λύσεις στο πρόβλημα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η πιο τρομερή απειλή έγκειται στο να υποθέτουμε ότι οι λύσεις είναι απλές».

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η ελευθερία είναι μόνο για τους σχισματικούς, αυτούς που σκέφτονται διαφορετικά

Ελευθερία μόνο για τα μέλη της κυβέρνησης, μόνο για τα μέλη του Κόμματος αν και είναι πολυάριθμα δεν είναι καθόλου ελευθερία. Η ελευθερία είναι ελευθερία γι αυτούς που σκέφτονται διαφορετικά. Η ουσία της πολιτικής ελευθερίας δεν εξαρτάται από τους φανατικούς της "δικαιοσύνης", αλλά μάλλον στις αναζωογονητικές, ευεργετικές και καθαρτικές πράξεις αυτών που σκέπτονται διαφορετικά. Αν η "ελευθερία" γίνει "προνόμιο", η λειτουργία της πολιτικής ελευθερίας σπάει.

Ρόζα Λουξεμπουργκ

05 Μαρτίου 1871 - 15 Ιανουαρίου 1919

Οκτώ χρόνια έκλεισε το laternative

Όλα αυτά τα χρόνια που έχουν περάσει, σκέφτηκα αρκετές φορές να αφήσω στην άκρη το προσωπικό μου ιστολόγιο. Ο περιορισμένος χρόνος, η επανάληψη των ίδιων πολιτικά ηλίθιων γεγονότων και προσώπων στη χώρα μας, οι προσωπικές μου σκέψεις που αρκετές φορές δεν μ' αφήνουν σε ησυχία κι άλλα πολλά, είναι κάποιοι από τους παράγοντες που με ανάγκαζαν συχνά να σκεφτώ την φράση "ως εδώ".
Από την άλλη όμως, δεν μπορώ να αφήσω την απόλαυση που μου προσφέρεται όταν μοιράζομαι τις σκέψεις με τους συνανθρώπους μου, τις εικόνες από τα ταξίδια που κάνω, την μαγεία του κινηματογράφου, τον προβληματισμό μου γι' αυτά που έρχονται αλλά κανείς από μας δεν κάνει τίποτα για να τα αποτρέψει.
Το κυριότερο όμως είναι η δικιά σας εκτίμηση κι αγάπη που έχω εισπράξει όλα αυτά τα χρόνια. Οι συναναστροφές μου με ανθρώπους τόσο στην Αθήνα όσο και στην Χίο, οι οποίοι δεν με ξέρουν προσωπικά αλλά μόλις ακούν στις τυπικές συστάσεις που γίνονται το όνομά μου, αμέσως μου λένε "α ναι, σε διαβάζω".
Κλείνοντας το laternative αισίως τα 8 χρόνια, θα συνεχίσω με την ίδια διάθεση να αναπτύσσουμε τις καθημερινές μας συζητήσεις και προβληματισμούς.
Θέλω όμως και να σας ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου για την εκτίμηση και την αγάπη που μου έχετε δείξει.
Συνεχίζουμε!

Σιωπή

Ποτέ δε περίμενα στη ζωή μου πως θα συμφωνούσα με τον Δημήτρη Δανίκα σε βαθμολογία ταινίας. Να όμως που ήρθε η στιγμή που ο Μάρτιν Σκορσέζε μας πρόσφερε την ευκαιρία να δώσουμε το απόλυτο μηδέν σε ένα ανοσιούργημα. Αναφέρομαι στην πολυδιαφημισμένη "Σιωπή".
Πραγματικά δε ξέρω από που να αρχίσω να κατακεραυνώνω αυτήν την ταινία. Ας ξεκινήσω από τα εύκολα.
Πρώτα απ' όλα ποιος επέλεξε αυτό το καστ. Όλοι οι ηθοποιοί έπαιξαν απαίσια. Τίποτα δε κατάφερε να σώσει ο Λίαμ Νίσον με την δεκάλεπτη συμμετοχή του σε μία ταινία διάρκειας δύο ωρών και τριανταέξι βασανιστικών λεπτών. Αλήθεια γιατί μπαίνει εξώφυλλο ο ηθοποιός που παίζει μόνο δέκα λεπτά; Μάλλον για να κοπούν παραπάνω εισιτήρια. Κι ας έρθουμε στους άλλους δυο ηθοποιούς. Πρώτα απ' όλα από που ξεφύτρωσε ο Adam Driver; Δε ξέρω ποιοι τον προωθούν αλλά ο τύπος είναι πραγματικά ατάλαντος κι άγαρμπος. Σε δυο ρόλους τον έχω δει και στους δυο ο συγκεκριμένος ηθοποιός βρισκόταν εκτός τόπου και χρόνου. Μετά κι απ' αυτήν του την ερμηνεία θα σκεφτώ να δω το Paterson του Τζιμ Τζάρμους όπου πρωταγωνιστεί κι εκεί! Κι από την άλλη ο Andrew Garfield πως επιλέχθηκε να κάνει τον παπά; Ήθελε ο Σκορσέζε να τραβήξει και χίπστερ κοινό στις κινηματογραφικές αίθουσες; Αυτός κι αν έπαιξε απαίσια στη συγκεκριμένη ταινία. Οπότε έχουμε μία ομάδα ηθοποιών καθόλου συμπαθητικών και με χάλια ερμηνείες. Μόνο οι Ιάπωνες ηθοποιοί στάθηκαν κάπως στο ύψος των περιστάσεων αλλά δυστυχώς σκοτωνόντουσαν γρήγορα από τα βασανιστήρια. Μόνο ένας γλίτωνε πάντα κι αυτό το πετύχαινε πουλώντας άλλες φορές τα πιστεύω του κι άλλες τους ανθρώπους που τον εμπιστευόντουσαν. Οπότε κι αυτός γίνεται με τη σειρά του αντιπαθητικός. Άρα στο θέμα ηθοποιίας η ταινία παίρνει το απόλυτο μηδέν.
Ας πάμε στο άλλο εύκολο κομμάτι, όσον αφορά τη σκηνοθεσία. Τίποτα το ιδιαίτερο κι εδώ. Πέρα από μερικά όμορφα τοπία, τα πλάνα δεν είχαν καμία απολύτως ισορροπία ενώ στους διαλόγους, ο σκηνοθέτης επέλεγε να κάνει κοντινά ζουμ στα πρόσωπα κόβοντας άλλες φορές τα αυτιά του Adam Driver κι άλλες φορές το σκαλπ του Andrew Garfield. Ποιο το νόημα της μεγέθυνσης των προσώπων, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε κακές ερμηνείες; Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να βγαίνει περισσότερο εκτεθειμένο το κακό παίξιμο των ηθοποιών. Μάλιστα πολλές σκηνές ήταν τόσο προχειροφτιαγμένες που μου θύμιζαν αρκετά τις δουλειές του Γιάννη Σμαραγδή, (συγκεκριμένα από το ανεκδιήγητο "Ο θεός αγαπάει το χαβιάρι"). Οπότε και σκηνοθετικά η ταινία παίρνει το απόλυτο μηδέν.
Κι ας πάμε στο ιστορικό κομμάτι αλλά και στο ηθικό δίδαγμα της ταινίας, όπου μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι. Για δύο ώρες η ταινία μας μιλούσε για το πόσο σωστό και σοφό είναι να τυραννιόμαστε και να πεθαίνουμε για τον Θεό ενώ παράλληλα προσπαθούσε να δικαιολογήσει με τους γνωστούς θρησκευτικούς λόγους, την εδραίωση του χριστιανισμού σε έναν απόμακρο τόπο. Σε κάθε βασανιστήριο που γινόταν, οι δύο παπάδες μιλούσαν πως όλα αυτά συνέβαιναν επειδή ήταν θέλημα Θεού (έχω βαρεθεί πια να ακούω αυτήν την δικαιολογία) εφησυχάζοντάς τους πως κάποια στιγμή θα ακούσει τις κραυγές απόγνωσης των πιστών-θυμάτων του και θα φέρει την πολυπόθητη δικαιοσύνη. Πιθανότατα και μία καλή θέση στον παράδεισο. Έπειτα οι διάλογοι που ακολούθησαν με τους βουδιστές ήταν παιδαριώδεις. Με λίγα λόγια βλέπαμε ανθρώπους να τσακώνονται και να επιχειρηματολογούν με αβάσιμα στοιχεία. Ήταν στιγμές που η Ελένη Λουκά φαινόταν πιο σοβαρή και λιγότερο επικίνδυνη απ' αυτούς. Είμαι απολύτως βέβαιος πως αν γυριζόταν η ίδια ιστορία με μουσουλμανική σκοπιά, θα έβγαιναν όλοι να την αναθεματίσουν για σκοταδισμό, φανατισμό, ανούσιες θυσίες κι αδικαιολόγητους θανάτους.
Για ποιο λόγο να μην αναθεματίσουμε κι αυτήν την ταινία; Επειδή αναφέρεται στον χριστιανισμό; Όχι, δε θα δεχτώ αυτόν τον φραγμό, ούτε θα δεχτώ δικαιολογίες που χρησιμοποιούν τα δόγματα για να δικαιολογήσουν τον φανατισμό των εκπροσώπων και των πιστών τους. Ούτε δέχομαι ως ιερή πράξη την θυσία ενός ανθρώπου για μία θρησκεία. Ιερή είναι η ίδια η ζωή κι αυτήν οφείλουμε να προστατεύσουμε. Τόσο την δικιά μας ζωή όσο και των συνανθρώπων μας.
Σ' αυτήν την περίπτωση θέλω να θυμίσω την σοφή συμβουλή του Μπέρτραντ Ράσελ, ο οποίος είχε πει πως δε θα πέθαινε ποτέ για τα πιστεύω του, διότι υπάρχει και το ενδεχόμενο να κάνει λάθος. Αυτή η σκέψη τριγυρνούσε στο μυαλό μου κάθε φορά που έβλεπα τους Ιάπωνες να πεθαίνουν με θέληση για τα θρησκευτικά τους πιστεύω.
Κι ενώ ο Σκορσέζε μας έχει πιπιλίσει για δύο ώρες το μυαλό με τις αγνές προθέσεις του χριστιανισμού στην Ιαπωνία, μας φέρνει λίγο πριν το τέλος ένα δίλημμα για το αν είναι ηθικό κι ορθό όλο αυτό που συμβαίνει (ο φανατισμός, τα βασανιστήρια, οι θάνατοι κτλ) και βάζει τον έναν από τους δυο παπάδες να αναρωτηθεί αν τελικά υπάρχει κάποιος εκεί ψηλά που μας ακούει και μας προσέχει. Κι εκεί που αναρωτιόμουν για την λογική στροφή του σκηνοθέτη, λίγο πριν τέλος μας μπλέκει ξανά το θρησκευτικό πείσμα.
Τελικά αυτό που έβγαινε απ' όλη την ιστορία ήταν ένα μίσος. Ένα μίσος για τη ζωή. Κι αυτό ήταν απαράδεκτο!
Αυτό που ήθελα να φωνάξω στο τέλος ήταν ένα "Όχι και πάλι όχι". Δε δέχομαι τόσο ύπουλη θρησκευτική προπαγάνδα από κανέναν.
Η ταινία έμεινε στο απόλυτο μηδέν σε σκηνοθεσία, σενάριο κι ερμηνείες και με μία μουσική απούσα καθ' όλη τη διάρκεια της. Πέρα όμως απ' αυτά η ταινία έγινε μισητή για την "σιωπηλή" της προπαγάνδα.

Βαθμολογία: 0/10

Η απειλητική ανωριμότητα της Τουρκίας

Από την εποχή του οράματος μιας Ευρώπης των Λαών, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να αποκτήσει μία ενιαία εξωτερική φωνή. Τελικά όμως, όχι μόνο δεν τα κατάφερε αλλά κι η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας απέδειξε πως είναι δυστυχώς ο αδύναμος συνομιλητής των διεθνών σχέσεων.
Η αδυναμία αυτή είναι τόσο φανερή που έχει δώσει ένα απεριόριστο θράσος στην Τουρκία. Μαζί όμως με το θράσος επιβεβαιώνεται και η απειλητική ανωριμότητα των γειτόνων μας.
Όταν τον περασμένο Απρίλη, ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας, Νταβούτογλου κουνούσε το δάχτυλο από το βήμα του ευρωκοινοβουλίου, απειλώντας την Ευρώπη πως θα ανοίξει τα σύνορα για να περάσουν κι άλλοι πρόσφυγες, επιβεβαίωνε την πιθανώς υπόγεια σχέση του τουρκικού κράτους με το κύκλωμα διακινητών. Κι εμείς ως πολίτες-θεατές παρακολουθούσαμε ένα ανόητο διπλωματικό παιχνίδι εις βάρος εκατοντάδων χιλιάδων ψυχών. Από την άλλη πλευρά, η στάση της Ευρώπης δεν ήταν καλύτερη, μιας κι επέλεξε να υψώσει τείχη. Μία απαράδεκτη και κατακριτέα κίνηση.
Την ίδια απρονοησία δείχνει η Τουρκία και στην υπόθεση των Τούρκων αξιωματικών. Στις επιτακτικές εντολές τους για έκδοσή τους στην Τουρκία, ακούγεται η κατηγορία διάπραξης πολιτικών αδικημάτων. Κανείς δε βρέθηκε να τους πει πως η δήλωσή τους και μόνο αυτή συνηγορεί στο να δοθεί πολιτικό άσυλο και στους οκτώ.
Με την ίδια χώρα θα διαπραγματευτούμε σήμερα για το μέλλον της Κύπρου. Είναι βέβαιο πως οι ελπίδες για κάτι καλό είναι περιορισμένες όταν απέναντι μας έχουμε συνομιλητές-εκβιαστές.
Το πρόβλημα όμως στην όλη κατάσταση δεν είναι η απειλητική ανωριμότητα της Τουρκίας αλλά η ανώριμη, ανεύθυνη κι έλλειψης σοβαρότητας στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και δικιά μας φυσικά) απέναντι στους γείτονές μας.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Tous les matins du monde (1991)

Για ποιον λόγο δημιουργήσαμε την μουσική; Για τον έρωτα; Για την απώλεια του έρωτα; Για την θλίψη; Για το χρυσάφι; Για τον ανταγωνισμό με τους άλλους μουσικούς; Η απάντηση βρίσκεται πολύ πιο βαθιά στη ψυχή μας και πολύ μακριά από τις επίγειες απολαύσεις. Η μουσική είναι το θείο δώρο που έχει κατακτήσει ο άνθρωπος. Είναι η νίκη πάνω στον θάνατο. Είναι η αθανασία τους αιωνιότητας. Είναι η ομορφιά όλων των πρωινών του κόσμου.
Γνώριζα το αριστούργημα "Tous les matins du monde" μέσα από την καταπληκτική μουσική του. Πόσα πρωινά απόλαυσα τον καφέ μου ακούγοντας ξανά και ξανά τους υπέροχες ήχους της βιόλας. Ο χώρος αμέσως γέμιζε με αγάπη, πόνο, θλίψη, νοσταλγία κι αστρικές αποδράσεις σε άλλους τόπους και χρόνους. Οι υπέροχες αυτές μελωδίες είχαν μετατρέψει την ταινία σε έναν κρυφό μου πόθο που περίμενα χρόνια να δω. Και η αλήθεια είναι πως το έργο ήταν πολύ πιο πάνω από τις προσδοκίες μου.
Η ιστορία αναφέρεται στην μυστηριώδη ζωή ενός καθηγητής βιόλας, ο οποίος έχασε τη γυναίκα του μία νύχτα που έπαιζε μουσική σ' έναν ετοιμοθάνατο φίλο του. Ο πόνος της συζυγικής απώλειας τον κλείνει σε ένα δωμάτιο στην μέση ενός αγρού. Μακριά από τα κοσμικά και τις γλοιώδεις κολακείες των αυλικών, επιμένει σε μία ζωή ασκητική, ωθώντας και της κόρες του σ' αυτόν τον τρόπο ζωής. Παρηγοριά του η φύση και η μουσική. Μόνος, βυθίζεται σε μελωδίες που ο ίδιος δημιουργεί καθημερινά. Παύει να εξυπηρετεί την Τέχνη. Γίνεται ο ίδιος Τέχνη.

Όλα αυτά θα διαταραχθούν όταν ένας νεαρός επισκέπτεται την έπαυλη ζητώντας να γίνει μαθητής του. Ο ίδιος αρνείται αλλά συγκινείται από το δράμα του νεαρού. Έτσι ξεκινάει ένας ανορθόδοξος τρόπος μουσικής εκπαίδευσης, ο οποίος θα τελειώσει άδοξα όταν ο δάσκαλος μάθει πως οι βλέψεις του νεαρού είναι να γίνει μουσικός στην αυλή του βασιλιά. Τον αποκαλεί διασκεδαστεί που εμπορευματοποιεί την τέχνη για λίγη δόξα και πλούτο από το παλάτι. Θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να καταλάβει ο μαθητευόμενος πως τα σοφά λόγια του δασκάλου του κρύβανε την αλήθεια αλλά τα θαμπωμένα του μάτια τον κρατούσαν τυφλό σε επίγειες κι ανούσιες απολαύσεις.
Δεν είναι όμως η ιστορία που με οδήγησε να χαρακτηρίσω την ταινία ως ένα αξεπέραστο αριστούργημα. Πρώτα απ' όλα οι ερμηνείες όλων είναι καταπληκτικές. Ειδικά ο δάσκαλος με συγκλόνισε πολύ. Ένας άνθρωπος κλειστός σαν στρείδι αλλά με ένα βλέμμα γεμάτο συναίσθημα. Τα σφιγμένα του χείλη τα δικαιολογούσε στο ότι έχει επιλέξει να μιλάει μέσα από την μουσική. Και πράγματι κάθε κομμάτι που έπαιζε σου ξερίζωνε την καρδιά και σε πετούσε ψηλά στα ουράνια. Μαζί μ' αυτόν ακολουθούν με υπέροχες ερμηνείες τόσο οι δυο του κόρες όσο κι ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ κι ο γιος του. Ένα υπέροχο στοιχείο στους ηθοποιούς είναι και οι βιόλες. Τα πρόσωπα που είναι σχεδιασμένα στην άκρη των μπράτσων των μουσικών οργάνων, τους δίνουν μία μεταφυσική ανθρώπινη μορφή. Βλέπεις τα σμιλευμένα πρόσωπα πάνω στο ξύλο και νιώθεις πως οι μελωδίες βγαίνουν κατευθείαν απ' αυτά. Έπειτα είναι οι διάλογοι που εξυψώνουν την ταινία. Λυρικότητα και λιτότητα. Λίγα λόγια που καταφέρνουν να σου περάσουν σοφίες και προβληματισμούς. Ειδικά ο δάσκαλος κάθε φορά που ανοίγει το στόμα του βγαίνει η αλήθεια με έναν τόσο ποιητικό κι αγνό τρόπο που δύσκολα σ' αφήνει ασυγκίνητο.
Ακολουθούν τα μαγευτικά πλάνα της ταινίας. Κάθε εικόνα κι ένας πίνακας του 16ου αιώνα. Μορφές σαν αυτές του Ρούμπενς και του Τιτσιάνο, φωτισμός παρόμοιος με τα έργα του Καραβάτζιο, νεκρές φύσεις εμπνευσμένες από έργα του Ρέμπραντ και τοπία όπως αυτά που είχε σχεδιάσει ο Μονέ. Ο σκηνοθέτης έχει μελετήσει πολύ όχι μόνο το στήσιμο των πλάνων αλλά και τις έντονες χρωματικές πινελιές που τονίζονται πολύ μέσα στα γήινα χρώματα των χώρων. Η υπέροχη αυτή μαεστρία του σκηνοθέτη προσφέρει μία αγιοποίηση στα πρόσωπα της ιστορίας κι αποθεώνει τις ιδιαίτερες στιγμές τους.

Τέλος είναι η μουσική της ταινίας. Είναι από τα πιο μαγευτικά soundtrack που έχω ακούσει. Κλείνεις τα μάτια και χάνεσαι σε νότες που έχουν γραφτεί για τον έρωτα, τον πόνο, την απώλεια, την θλίψη, την ζωή αλλά και τον θάνατο. Νότες που δεν είναι αποτυπωμένες πάνω σε κάποιο χαρτί αλλά κρυμμένες στα πιο βαθιά σημεία του νου και της καρδιάς. Γι' αυτό ο δάσκαλος τις κρατάει για τον εαυτό του. Είναι το κλειδί που τον οδηγεί σε άλλους κόσμους όσο βρίσκεται στη ζωή διότι γνωρίζει πως ο θάνατος σ' επιστρέφει ξανά στο τίποτα. Κλεισμένος στο δικό του κόσμο διατηρεί την ψυχή του αγνή κι άφθαρτη, γράφοντας στα παλιά του υποδήματα την αναγνώριση του από τον βασιλιά και τους αυλικούς του. Είναι ο αυθεντικός καλλιτέχνης που έχει εκλείψει . Ο άνθρωπος που πλέον έχει μετατραπεί σε ένα ον ουτοπικό κι εξαφανισμένο σ' έναν κόσμο του ανταγωνισμού και του κέρδους.
Η ταινία "Όλα τα πρωινά του κόσμου" ξεπερνάει τα όρια του κινηματογράφου.
Γίνεται μία σπάνια προσωπική εμπειρία για όποιον καταφέρει και χαθεί στα μουσικά της μονοπάτια και στα επικούρεια νοήματά της.
Γίνεται φόρος τιμής στην άφθαρτη ζωή των άγνωστων αγίων που έχουν περάσει ταπεινά κι αθόρυβα μέσα στο ρου της ιστορίας.
Γίνεται μία κραυγή για την Τέχνη που έχει δεκαετίες τώρα πεθάνει στο βωμό του κέρδους, της ματαιότητας και των δημοσίων σχέσεων.
Γίνεται το πιο όμορφο ξύπνημα για τα επόμενα πρωινά της ζωής μας...
Είναι μία ταινία-ύμνος!

Βαθμολογία: 10/10