Εκεί Πολυτεχνείο. Εδώ;

του Γιώργου Τούλα

Το Νοέμβριο του 1981 δεν θα τον ξεχάσω ποτέ. Ήμουν 15 χρόνων, πρώτη Λυκείου, πρώτο Λύκειο Τούμπας. Το ΠΑΣΟΚ ήταν ήδη ένα μήνα κυβέρνηση, η περίφημη Αλλαγή είχε έρθει. Ο εορτασμός του Πολυτεχνείου αποκτούσε αυτόματα ένα συμβολικό χαρακτήρα εκείνη τη χρονιά. Για όσους κατάγονταν από αριστερές οικογένειες που είχαν υποστεί διώξεις, όπως εγώ, ήταν αφορμή για να φανερώσει κανείς μια ευφορία από το νέο πνεύμα. Στο σχολείο είχε δοθεί γραμμή για μια γιορτή διαφορετική. Για πρώτη φορά μετά από τη μεταπολίτευση υπήρχε μια φαινομενική ελευθερία, ένα αίσθημα επαναστατικότητας στον ορίζοντα. Οι πρόβες της γιορτής ήταν συγκλονιστικές. Θεοδωράκης στη διαπασών, ηχητικά ντοκουμέντα, η φωνή της Δαμανάκη ραγισμένη, εικόνες με το τανκ που κολλούσαμε σε κόντρα πλακέ. Μέρες ετοιμασίας ατέλειωτες. Και στη γιορτή συγκίνηση μεγάλη. Κιλά δακρύων. Τα κορίτσια ήρθαν με τις ποδιές χωρίς λευκούς γιακάδες, σαν ένδειξη πένθους. Τα αγόρια φορούσαν κάτι αμπέχονα χακί. Στο γυμναστήριο δεν έπεφτε καρφίτσα. Δυο ώρες δεν ακούστηκε ούτε ψίθυρος. Κάποιοι καθηγητές, οι πιο συντηρητικοί αποχώρησαν με ελαφρά βήματα προς τα πίσω πριν τελειώσει η γιορτή. Οι Πασόκοι πρώτη γραμμή χειροκροτούσαν. Οι Αριστεροί ήταν επιφυλακτικοί με ότι συνέβαινε. Τα μεγάφωνα στην τσίτα. Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Αντρέα. Οι στίχοι βάραιναν σα μολύβι. Ένα κορίτσι στο τέλος της γιορτής είπε από μικροφώνου για την πορεία. Ήταν η πρώτη πορεία που πήγα στη ζωή μου. Ξεκινήσαμε όλοι μαζί διασχίζοντας την Παπάφη και φωνάζοντας στον κόσμο που μας κοίταζε το περίφημο ‘’βγάλτε σημαίες στα μπαλκόνια’’. Φτάσαμε στο κέντρο αναψοκοκκινισμένοι. Είχε παγωνιά αλλά ένιωθα να φλέγομαι. Ενωθήκαμε με ένα τεράστιο πλήθος ανθρώπων στην Εγνατία. Περνώντας κάτω από τα μπαλκόνια μιας ‘’Βασιλικής Ενώσεως’’ ακούστηκαν δυνατά γιουχαρίσματα. Μια εποχή τέλειωνε και μαζί της τα απομεινάρια ενός σκοτεινού παρακράτους-μπαμπούλα που αργοπέθαινε. Σε λίγο έκλειναν και τα τελευταία γραφεία ακροδεξιών οργανώσεων και πάσης φύσεων νοσταλγών, ο Ελληνικός Κόσμος, η Ελεύθερη Ώρα ήταν πια απολιθώματα. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι γιορτές στο σχολείο ήταν μικρές επαναλήψεις εκείνης της πρώτης πραγματικά διαφορετικής γιορτής. Που την κουβαλάω ακόμα μέσα μου.
Σαράντα πέντε χρόνια μετά. Εκτός από την αμυδρή συγκίνηση εκείνης της ανάμνησης ελάχιστα πράγματα με συνδέουν πια με την ημέρα. Η απογοήτευση από την κατάληξη των εκπροσώπων της εξέγερσης, ο εκφυλισμός της ευφορίας που δημιούργησε η επαναστατικότητα των πρώτων εξαγγελιών του ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής, τα λόγια και τα έργα των κυβερνώντων στα χρόνια που ακολούθησαν, η χώρα και η ψευδαίσθηση της πλαστής ευημερίας της. H διαρκής αμηχανία της Αριστεράς. Και μετά, το τέλος. Η κρίση, η διάλυση, η μεγάλη ήττα. Και η φετινή επέτειος που μας βρίσκει με την επέλαση της ακροδεξιάς. Η Χρυσή Αυγή στις παρελάσεις, στις γειτονιές της Αθήνας κυνηγώντας μετανάστες, δολοφονώντας ανθρώπους, αμφισβητώντας την ύπαρξη νεκρών στο Πολυτεχνείο. Τα φαντάσματα επιστρέφουν με τρόπο νομιμοποιημένο, οι μνήμες σαν να έχουν εξασθενήσει εντελώς, όλα φαίνονται πια φυσικά και νομότυπα. Απειλές κατά καιρούς στρατιωτικών κινήσεων, φόβοι των Ελλήνων για εκτροπή στις δημοσκοπήσεις, ο φασισμός να θριαμβεύει στην καθημερινότητα. Ο πλανήτης να αποδεικνύει απερίσκεπτα ξανά το φασισμό, από τη Βραζιλία μέχρι την Ευρώπη. Σκοτεινιά. Τι απέμεινε από κείνο το Νοέμβρη του 1981; H φωνή της μάνας μου όταν έφευγα από το σπίτι για την πορεία: ‘’Να προσέχεις’’.
Νοέμβριος 2018. Αμηχανία. Οι δρόμοι κλείνουν από νωρίς. Το κέντρο άβατο. Η αμηχανία της Αριστεράς μετατράπηκε σε διακυβέρνηση. Με την ίδια συνταγή των άλλων. Βαφτίστηκε αλλιώτικα απλά. Παλαιοί ήρωες πήραν πόστα, άλλοι απλά αναχώρησαν. Στα σχολεία γιορτάζουν την επέτειο με ερωτηματικά. Τι είναι σήμερα το Πολυτεχνείο; Μια εικόνα πολύτιμη και λίγο ξεθωριασμένη πια σε ένα προσωπικό εικονοστάσι ή ένας τρόπος να ανακαλύψεις μια εποχή που είχε νόημα να αγωνίζεσαι;
Πηγή: parallaximag.gr