Ανάμεσα σε δύο στρόφιγγες

του Παντελή Μπουκάλα

Εχει απόλυτο δίκιο ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης. «Οι πρόσφυγες δεν τρώνε ανθρώπους». Για το αντίστροφο όμως δεν είμαστε βέβαιοι. Δεν μας επιτρέπουν τα γεγονότα να είμαστε βέβαιοι. Για πολλούς, είτε στην πολιτική κορυφή κάποιων χωρών βρίσκονται είτε στην κοινωνική βάση τους, οι πρόσφυγες έχουν ήδη αποδειχθεί αναλώσιμοι, εδώδιμοι, θυσιαστέοι. Μια αμελητέα ποσότητα, αφού καμιά αξία δεν έχει αυτή καθεαυτήν. Είναι μια μάζα που τα αισθήματά της δεν μετράνε, οι δε ελπίδες της «για μια καλύτερη ζωή» μόνο τον καγχασμό προκαλούν όσων ήδη απολαμβάνουν αυτήν την καλύτερη ζωή. Τη σημασία της την αποκτά μόνο αν οι παίκτες της γεωπολιτικής την εντάξουν στους σχεδιασμούς τους.
Για να ευοδωθούν οι σχεδιασμοί αυτοί, δεν είναι πια αναγκαίο να φαγωθούν ή να θυσιαστούν τμήματα των ημετέρων δυνάμεων, οι άσημοι στρατιώτες δηλαδή, όπως συμβαίνει στις τυπικές συγκρούσεις μεταξύ χωρών. Οι πρόσφυγες, ως αλλοεθνείς, συχνά δε και αλλόπιστοι, είναι ένα εξαιρετικό υποκατάστατό τους· καθότι ανέξοδο. Πολλές εκατοντάδες χιλιάδες πιόνια που μετακινούνται πάνω στους χάρτες από τους αλληλοαπειλούμενους και αλληλοεκβιαζόμενους σκακιστές-στρατάρχες. Αυτό βλέπουμε να συμβαίνει στις διμερείς ή πολυμερείς συναντήσεις κορυφής, στις Βρυξέλλες, το Λονδίνο, τη Γενεύη, τη Βιέννη ή την Αγκυρα, με αντικείμενό τους την ανακωχή στον συριακό πόλεμο, την κατανομή των προσφύγων στις ευρωπαϊκές χώρες ή τις υποχρεώσεις της Τουρκίας και το ακριβές περιεχόμενο της ανταμοιβής της για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της αυτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις συναντήσεις αυτές έχει ήδη καταπέσει ένα από τα ισχυρότερα μεταναζιστικά ταμπού, η απειλητική αναφορά σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. 
Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στους μεγάλους παίκτες. Ποτέ δεν συγκαταλεγόταν. Δεν έχει την έκταση της Τουρκίας, το πληθυσμιακό της μέγεθος και τον διπλωματικό κυνισμό της, ο οποίος επί Ερντογάν αποκτά όλο και περισσότερα από τα γνωρίσματα που διέπουν το σύνδρομο μεγαλείου. Στο προσφυγικό-μεταναστευτικό η χώρα μας είναι απλώς ένας αγωγός, ανάμεσα σε δύο στρόφιγγες που δεν τις ελέγχει η ίδια. Η στρόφιγγα εισόδου, στην Ανατολή, βρίσκεται στην απόλυτη διάθεση της τουρκικής κυβέρνησης· την ανοιγοκλείνει κατά βούληση, ανάλογα με το τι την εξυπηρετεί κάθε στιγμή, η επίδειξη καλής διαγωγής, με τη μερική ανάσχεση των ροών, ή ο τσαμπουκάς, με την απαθή (αν όχι διευκολυντική) αντιμετώπιση των κυκλωμάτων των διακινητών. Αλλά και την κίνηση της στρόφιγγας εξόδου, στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, ελάχιστα μπορεί να την επηρεάσει η Ελλάδα. Η γειτονική χώρα δείχνει να εκμεταλλεύεται την τωρινή συγκυρία σαν σπουδαία ευκαιρία για την προώθηση των γενικότερων συμφερόντων της, εξ ου και η εκδούλευση που προσφέρει στις χώρες του Βίζεγκραντ και των Δυτικών Βαλκανίων.
Ασχετα με το τι κάνουν οι άλλοι, η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει να τιμά τις συμφωνίες που υπογράφει. Εστω για να γίνεται οδυνηρά σαφέστερη η απουσία ηθικής και δικαίου στα μέτωπα της διεθνούς πολιτικής.

Πηγή: Καθημερινή