Μαζί ή Τίποτα

Έπρεπε να φτάσουμε τέλη Φλεβάρη για να παρακολουθήσω την πρώτη αξιόλογη ταινία της χρονιάς. Το "Μαζί ή Τίποτα" του Φατίχ Ακίν δεν είναι μόνο μία δυνατή κινηματογραφική εμπειρία αλλά παράλληλα γίνεται κι ένα ισχυρό χαστούκι απέναντι στον νεοναζισμό κι όλο το αρρωστημένο σύστημα της αστικής δημοκρατίας που εν μέρει "καλύπτει" τα εγκλήματά του. Κι όσο μεγαλύτερη είναι η ανοχή που δείχνει το σύστημα κι η κοινωνία τόσο πιο πολύ θεριεύει το τέρας που δεκαετίες τώρα εκκολάπτεται στην αγκαλιά της αστικής τάξης.

Η ιστορία μας βασίζεται στο θάνατο ενός μετανάστη πατέρα και του γιου του από βομβιστική ενέργεια Γερμανών νεοναζί. Η σύζυγος έχοντας υποστεί το σοκ της ξαφνικής απώλειας, δίνω παράταση στη ζωή της, αποφασισμένη να κυνηγήσει την υπόθεση και τους δολοφόνους μέχρι τέλους, καθώς πιστεύει πως οι δράστες είναι νεοναζί και τα κίνητρά τους ήταν καθαρά ρατσιστικά. Όμως η παρελθοντική παράνομη δράση του άνδρα της γίνεται μαξιλάρι στους θεσμούς της δικαιοσύνης, οι οποίοι προσπαθούν να καλύψουν τα νεοναζιστικά κίνητρα των δυο εγκληματιών. Απογοητευμένη η πρωταγωνίστρια με τη δικαιοσύνη, ταξιδεύει στην Ελλάδα για να ξεσκεπάσει το ύπουλο κύκλωμα των νεοναζί και να βρει τους ενόχους.

Η νέα ταινία του Φατίχ Ακίν είναι ένα αναπάντεχο δικαστικό θρίλερ με το οποίο ξεσκεπάζει την αρρωστημένη δημοκρατία της Ευρώπης και παράλληλα αποκαλύπτει το υπόγειο δίκτυο συνεργασίας των νεοναζιστικών καρκινωμάτων, βασιζόμενο στις δολοφονίες Τούρκων κι Ελλήνων μεταναστών στην Γερμανία από νεοναζί. Με έναν εξαιρετικό ρυθμό που δεν αφήνει στη ταινία κανένα περιθώριο στο να κάνει κοιλιά, παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο αθωώνονται εγκληματίες με νεοναζιστικά κίνητρα, προσπαθώντας η αστική δημοκρατία μ' αυτόν τον τρόπο να κρύψει τις βρωμιές της κάτω από το χαλάκι. 

Η ιστορία χωρίζεται σε διάφορα κεφάλαια, με τα οποία εξελίσσεται το δράμα. Ξεκινάει με την οικογένεια, περιγράφοντας συνοπτικά τους δεσμούς αγάπης των τριών μελών λίγο πριν τον βίαιο "χωρισμό" τους. Σ' αυτό το κεφάλαιο παρακολουθούμε τη σταδιακή κατάρρευση της ηρωίδας λίγο πριν πάρει την τελική απόφαση να κυνηγήσει τους δράστες μέχρι τέλους. Στο δεύτερο κεφάλαιο έχουμε την αδιέξοδη δράση της δικαιοσύνης. Γροθιά στο στομάχι η περιγραφή της έκρηξης κι ο τρόπος θανάτου των δυο θυμάτων. Η οργή ήταν έκδηλη στην κινηματογραφική αίθουσα κι ερμηνεύτηκε με ένα δυνατό ξέσπασμα της πρωταγωνίστριας στους δυο δράστες. Αντιθέτως, συγκλονιστική ήταν η μαρτυρία του πατέρα του δράστη, ο οποίος με τη στάση του προσπάθησε να σώσει την αξιοπρέπεια της αστικής τάξης. Εξαιρετικός στη σύντομη ερμηνεία του, ο Ούλριχ Τούκουρ. Στο τρίτο κεφάλαιο με το όνομα "θάλασσα", έχουμε την κάθαρση. Η ηρωίδα ταξιδεύει στην Ελλάδα και προσπαθεί να διαπιστώσει με τα ίδια της τα μάτια το νεοναζιστικό κύκλωμα που λειτουργεί σ' ολόκληρη την Γηραιά Ήπειρο για να ξεπλένει τα εγκλήματα των νεοναζί. Η εσωτερική της πάλη είναι μία βουβή κραυγή που την αναγκάζει να ταλαντεύεται μέχρι να πάρει μία αμφιλεγόμενη απόφαση, η οποία σηκώνει μεγάλη συζήτηση.

Με λίγα λόγια η ταινία έχει ένα πλούσιο και δυνατό σενάριο που την εκτοξεύει στα ύψη. Πέρα όμως απ' αυτό, η ταινία τυγχάνει να έχει μία εκπληκτική Νταϊάν Κρούγκερ, η οποία ερμηνεύει τον καλύτερο ρόλο της μέχρι τώρα πορείας της. Παρά την ψυχρή της υπόσταση, καταφέρνει να μεταβιβάσει τον πόνο και την οργή της και να μας συνοδεύσει μ' αυτά τα δυο συναισθήματα ως το τέλος της ταινίας. Μαζί της, κι η υπόλοιπη ομάδα ηθοποιών προσφέρει καλές ερμηνείες όπως ο Ούλριχ Τούκουρ που ανέφερα παραπάνω, ο Γιοχάνες Κρις που ερμηνεύει τον συνήγορο των νεοναζί, ο Ντένις Μοσκίτο που υποδύεται τον δικηγόρο της πρωταγωνίστριας και φυσικά τον Γιάννη Οικονομίδη που παίζει τον κόντρα ρόλο του Έλληνα νεοναζί, ο οποίος προσπαθεί να καλύψει τους δύο δράστες.

Είναι αρκετοί οι λόγοι που με κάνουν να εκτιμώ τον σκηνοθέτη Φατίχ Ακίν. Ακόμα κι η κινηματογραφική του αποτυχία "Μαχαιριά" είχε έναν δυναμισμό που τον οδήγησε σε "διαζύγιο" με την Τουρκία. Όμως με τη συγκεκριμένη ταινία, αποδεικνύει πως έχει τα κότσια να βρεθεί αντιμέτωπος όχι μόνο με το ευρωπαϊκό κατεστημένο αλλά και με τους νεοναζί όλων των χωρών. Η επιλογή της Χρυσής Αυγής, από τις υπόλοιπες νεοναζιστικές οργανώσεις της Ευρώπης, είναι παράλληλα μια γροθιά και για τους εγχώριους δημιουργούς οι οποίοι εθελοτυφλούν μπροστά στο τέρας που ορθώνεται στη χώρα μας. Οχτώ χρόνια οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, μα κανένας δεν ύψωσε το ανάστημά του να παρουσιάσει την κατάντια της ελληνικής κοινωνίας. Ούτε ένας. Κι έρχεται ένας Τούρκος σκηνοθέτης για να το πράξει. 

Ο Φατίχ Ακίν, αναγνωρίζει πως μοναδικό του όπλο απέναντι στην έξαρση του νεοναζισμού είναι ο κινηματογράφος, και το χειρίζεται άψογα. Πετυχαίνει τόσο καλά το στόχο του, που έγινε μεμιάς στόχος κακεντρεχών σχολίων από κριτικούς που προωθούν την ίδια στιγμή βλακώδεις ταινίες όπως η Μορφή του Νερού κι η Αόρατη Κλωστή. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει κάθε φορά που κάποιος μέσα από το έργο του καταδικάζει το σάπιο σύστημα με κατανοητή και ξεκάθαρη γλώσσα. Κι ο Φατιχ Ακίν δε δίστασε να το κάνει αμέσως μετά από μία κινηματογραφική αποτυχία, φανερώνοντας την αποφασιστικότητά του. 

Σίγουρα η ταινία θα ξενίσει αρκετούς νεοναζί κι ακροδεξιούς κάτι που αποδεικνύει πως ο δημιουργός έκανε πολύ καλά τη δουλειά του. Παράλληλα θα προκαλέσει αρκετά ερωτήματα για το φινάλε, κάτι το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως επιτυχία για τον δημιουργό καθώς προσφέρει στους θεατές τροφή για σκέψη.

Όταν μία ταινία είναι από μόνη της δυνατή, τα υπόλοιπα λόγια είναι περιττά, γι' αυτό θα ήθελα να κλείσω με ένα απόφθεγμα του Γάλλου στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη της Γαλλικής Επανάστασης Σαιν-Ζυστ, "Καμιά ελευθερία στους εχθρούς της ελευθερίας". 

Όσο για την ταινία, σπεύσετε να τη δείτε. 

Βαθμολογία: 8/10