Ο Γαβράς ζει, η αξιοπιστία πέθανε

H επινόηση της ψευδούς είδησης για τον υποτιθέμενο θάνατο του Κώστα Γαβρά από τον Tommasso Debenedetti είχε σαν αποτέλεσμα να διαδοθεί ταχύτατα σε όλο τον πλανήτη, αποκαλύπτοντας την έκταση του προβλήματος με τις ψευδείς ή ανακριβείς ειδήσεις που διακινούνται καθημερινά μέσω του διαδικτύου.
Δεν είναι σαφή τα κίνητρα του αμφιλεγόμενου Ιταλού δημοσιογράφου που παράγει συστηματικά ψευδείς ειδήσεις εκμεταλλευόμενος τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων, κυρίως του Twitter ώστε να καταδείξει την ευκολία της διασποράς. Όπως και στην περίπτωση του πλαστού προφίλ που δημιούργησε για τη νέα Υπουργό Πολιτισμού Μ. Ζορμπά, μέσω του οποίου διοχέτευσε την ψεύτικη είδηση.
Στην παγίδα δεν έπεσαν μόνο "σεσημασμένα" ελληνικά ΜΜΕ αλλά τα μεγαλύτερα Μέσα και Πρακτορεία του κόσμου. Μάλιστα αρκετά, κυρίως ελληνικά, για να διασώσουν την αξιοπιστία τους επιχείρησαν να καλύψουν τη γκάφα με ένα νέο λάθος, χρεώνοντας την όλη υπόθεση στη νέα υπ. Πολιτισμού αν και ο λογαριασμός δεν ήταν αυθεντικός και απλά χρησιμοποιούσε το όνομά της. Τελικά αναγκάστηκαν να ανασκευάσουν πλήρως. Όπως δήλωσε ο ίδιος ο μεγάλος σκηνοθέτης, κανείς δεν μπήκε στον κόπο να τον αναζητήσει και μόνο μια δημοσιογράφος τον κάλεσε και διαπίστωσε ότι... ζει!
Η ταχύτητα της σύγχρονης ενημέρωσης έχει υπονομεύσει τις βασικές δημοσιογραφικές αρχές της διασταύρωσης και της επιβεβαίωσης ενώ λόγω του αντίκτυπου των κοινωνικών δικτύων οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται αστραπιαία. Σε αυτή την περίπτωση, η απάτη αποκαλύφθηκε γρήγορα, όμως είναι τεράστιος ο αριθμός των ψευδών ειδήσεων, που διακινούνται καθημερινά και είναι συνήθως πολύ αργά όταν (και αν) διαψεύδονται, καθώς έχουν ήδη δηλητηριάσει μέρος της κοινής γνώμης.
Δυστυχώς για τη δημοσιογραφία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που οφείλεται στη διαταραχή της πληροφόρησης και τη σκοπιμότητα. Ευτυχώς για την τέχνη ο Κώστας Γαβράς ζει και αισθάνεται πολύ καλά, όπως δήλωσε με μεγάλη δόση μακάβριου χιούμορ.

Πηγή: tvxs.gr

Περί ηρώων και αμετροέπειας

του Παντελή Μπουκάλα

Ε​​χει περάσει πια μία εικοσαετία, κι ωστόσο την ατάκα του Ηλία Ατματζίδη, τερματοφύλακα της ΑΕΚ, τη θυμούνται πολλοί, κολλημένοι με την μπάλα και μη. Σεπτέμβριος του 1997, η ΑΕΚ νικάει τον Ολυμπιακό με 1-0 και ο Ατματζίδης, που είχε παίξει εξαιρετικά, καλείται να αποκρούσει και τη δημοσιογραφική ερώτηση: «Πώς νιώθει ο ήρωας μιας αναμέτρησης;». Και δεν αντέχει την αμετροέπεια. Με την απάντησή του έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, αλλά για πολύ λίγο, μια και ο αθλητικογραφικός επικολυρισμός τα ανέτρεψε ξανά, επιστρέφοντας στα ηρωολογικά - τιτανολογικά κλισέ του. «Εχω πει και σε προηγούμενη δήλωση», θύμισε μάταια ο Ατματζίδης, «πως οι ποδοσφαιριστές δεν είναι ήρωες. Ηρωες είναι ο Παπαφλέσσας, ο Κολοκοτρώνης, αυτοί που πολεμούσαν για την Ελλάδα. Εμείς δεν πολεμάμε για την Ελλάδα. Εμείς παίζουμε ποδόσφαιρο». Τόσο απλά.
Θυμήθηκα τη δήλωση διαβάζοντας τη συνέντευξη που έδωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Κούκλατζης, ο λοχίας που βρέθηκε για 167 μερόνυχτα στη φυλακή της Αδριανούπολης, μαζί με τον συνάδελφό του Αγγελο Μητρετώδη. Εντελώς διαφορετικές βεβαίως οι περιστάσεις, στη μια ο ενθουσιασμός της ποδοσφαιρικής νίκης που θα ξεχαστεί στον μήνα πάνω, στην άλλη η χαρά της απελευθέρωσης και του επαναπατρισμού έπειτα από ένα εξάμηνο γεμάτο άγχος, αγωνία, απογοητεύσεις. Μολαταύτα, ούτε ο στρατιωτικός χαρακτήρας του δικού του συμβάντος ούτε το γεγονός ότι δεν έσπασε στις φυλακές του πατροπαράδοτου πολεμίου ούτε η άκριτη ηρωολογία πολιτικών και εκκλησιαστικών στελεχών και ενημερωτικών μέσων ζάλισε τόσο τον λοχία ώστε να χάσει το μέτρο. Τα λόγια του είναι ξεκάθαρα και τίμια. Και δίχως πόζα:
«Αγαπώ την πόλη μου την Ορεστιάδα. Πιστεύω ότι είναι η ομορφότερη της Ελλάδας και δεν θα ήθελα να είμαι πουθενά αλλού. Ο στρατός μού δίνει τη δυνατότητα καθημερινά να υπερασπίζομαι αυτά που αγαπώ περισσότερο, την οικογένεια, την πατρίδα, την πόλη. [...] Οχι, δεν νιώθω ήρωας. Είναι μία λέξη με μεγάλη βαρύτητα. Είναι άλλη η έννοια του ήρωα και δεν την πλησιάζουμε. Ηρωες είναι οι άνθρωποι που έχουν δώσει το αίμα, τη ζωή τους για σκοπούς ιερούς, για την πατρίδα. Δεν μπορείς να αισθανθείς ήρωας λοιπόν. Δεν συγκρινόμαστε».
Φρόνιμο θα ήταν ν’ ακούσουμε όλοι τα μετρημένα λόγια του. Εξαιρουμένων βεβαίως των πατριδοκάπηλων χρυσαυγιτών. Αυτοί αποφάσισαν ήδη ότι ο Μητρετώδης και ο Κούκλατζης πρέπει να περάσουν στρατοδικείο. Οι λάτρεις του ελληνοκτόνου Χίτλερ παραδίδουν μαθήματα πατριωτισμού. Εφιαλτικό.

Φωτογραφία: Ρώσος κατάσκοπος χαμογελάει λίγο πριν την εκτέλεσή του, Φιλανδία 1942
Πηγή: Καθημερινή

Διχασμένη όσο ποτέ η Ιταλία για το προσφυγικό

της Αθανασία Συγγελλάκη

Πολλά τα ερωτήματα και τα σχόλια σήμερα στην Ιταλία μετά την χθεσινή συνάντηση του γραμματέα της Λέγκας του Βορρά και υπουργού Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν. Από την πλευρά του ο Β. Όρμπαν υπογράμμισε ότι «η ασφάλεια στην Ευρώπη εξαρτάται από την επιτυχία της πολιτικής του ιταλού υπουργού Εσωτερικών».
Είναι σαφές ότι η Ιταλία μοιάζει όλο και περισσότερη με χώρα που είναι πολιτικά διχασμένη: από την μία χθες το απόγευμα στο Μιλάνο διαδήλωσαν πάνω από 15.000 άνθρωποι για να πουν «όχι» σε κάθε μορφή ρατσισμού.
«H νέα αντίσταση ξεκινά τώρα», ήταν ένα από τα κύρια συνθήματά τους με τη συμμετοχή συνδικάτων, καθολικών οργανώσεων, κινημάτων της αριστεράς και της πρώην προέδρου της βουλής, Λάουρα Μπολντρίνι.

Δεν παίζει σπουδαίο ο πρωθυπουργός Κόντε

Από την άλλη πλευρά χθες αργά το βράδυ έφτασαν σε κέντρο φιλοξενίας εκατό περίπου πρόσφυγες από την Σικελία, οι οποίοι αποβιβάστηκαν μετά από αναμονή που έμοιαζε ατέλειωτη από το πλοίο Diciotti. Στο χωρίο Ρόκα Ντι Πάπα κοντά στην Ρώμη τους περίμεναν μέλη της νεοφασιστικής οργάνωσης Φόρτσα Νουόβα (Νέα Δύναμη) για να προσπαθήσουν να εμποδίσουν την άφιξή τους. Τελικά οι μετανάστες μπόρεσαν να μπουν στο καθολικό κέντρο φιλοξενίας με προοπτική, σε λίγες ημέρες θα μεταφερθούν σε άλλες περιοχές της χώρας. Και ένα μέρος των κατοίκων αμφισβήτησε ηχηρά τους νεοφασίστες καλωσορίζοντας τους μετανάστες και πρόσφυγες. Αλλά είναι σαφές ότι το γενικότερο κλίμα στην χώρα έχει αλλάξει.
Ο Ματέο Σαλβίνι υπόσχεται ότι θα σταματήσει την μετανάστευση από την βόρεια Αφρική και ζητά από όποια πλοία που μεταφέρουν τους «απελπισμένους της θάλασσας» να κάνουν όλα μεταβολή. Με τον τρόπο αυτό, βάζει στο περιθώριο κάθε άλλο πρόβλημα.
Πολύ δύσκολα στη φάση αυτή η Ιταλία θα καταφέρει να οργανώσει διεθνή διάσκεψη για το μεταναστευτικό τον Οκτώβριο, όπως είχε ανακοινωθεί στην αρχή του καλοκαιριού. Δεν φαίνεται να υπάρχει η αναγκαία γενικότερη συναίνεση. Και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, που είχε την σχετική ιδέα, δεν παίζει σίγουρα πρωταγωνιστικό ρόλο.

Πηγή: Deutsche Welle 

Ρατσιστικό πογκρόμ ακροδεξιών στο Κέμνιτς της Σαξονίας

του Γιώργου Τσιάρα

Μεγάλη όσο και δικαιολογημένη ανησυχία προκαλεί στη Γερμανία το ρατσιστικό «πογκρόμ» με τη συμμετοχή εκατοντάδων ακροδεξιών, που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής στην ανατολική πόλη Κέμνιτς, στη Σαξονία - ένα από τα «οχυρά» του ξενοφοβικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία, του AfD, που στις περσινές εκλογές πήρε εκεί σχεδόν το 25% των ψήφων.
Ολα ξεκίνησαν τα ξημερώματα της Κυριακής, όταν σε καυγά με μετανάστες -που ξεκίνησε για άγνωστη ακόμα αιτία- σκοτώθηκε ένας 35χρονος Γερμανός και ακόμη δύο τραυματίστηκαν σοβαρά. Αν και οι Αρχές συνέλαβαν γρήγορα δύο νεαρούς πρόσφυγες -έναν 23χρονο Σύρο και έναν 22χρονο Ιρακινό- ως ύποπτους για το φονικό, περίπου χίλιοι ακροδεξιοί (οι περισσότεροι γνωστοί χούλιγκαν – μέλη συνδέσμου της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας) βγήκαν το βράδυ της Κυριακής στους δρόμους με προφανή σκοπό να τρομοκρατήσουν και να διώξουν από την πόλη μετανάστες και αλληλέγγυους. 
Βίντεο που δείχνουν νεοναζί με ξυρισμένα κρανία να κυνηγούν περαστικούς αραβικής καταγωγής στο κέντρο της πόλης και να φωνάζουν συνθήματα κατά των ξένων (όπως το χιτλερικής έμπνευσης «Εμείς είμαστε ο Λαός!») κυκλοφόρησαν αμέσως στο διαδίκτυο, θυμίζοντας άλλες εποχές. 
Ορισμένοι από τους διαδηλωτές εκτόξευαν μπουκάλια εναντίον των αστυνομικών, που σε γενικές γραμμές αδράνησαν και απέφυγαν να επέμβουν δυναμικά, όπως κάνουν σε αντίστοιχες πορείες αριστερών: όπως αποδείχτηκε άλλωστε και πριν από δύο εβδομάδες, κατά την επεισοδιακή επίσκεψη της Μέρκελ στη Δρέσδη, αρκετά μέλη της αστυνομίας συμμετέχουν (εκτός υπηρεσίας) σε ξενοφοβικές διαδηλώσεις του AfD, αλλά και της ακόμη πιο μισαλλόδοξης αντι-ισλαμικής οργάνωσης Pegida.
Σε κάθε περίπτωση, το Βερολίνο έστειλε ήδη αστυνομικές ενισχύσεις στην πόλη, καθώς τόσο το Pegida όσο και το AfD είχαν καλέσει ξανά τους υποστηρικτές τους να συγκεντρωθούν χτες το βράδυ κοντά στο σημείο όπου σκοτώθηκε ο 35χρονος, ενώ αριστερές και φιλομεταναστευτικές οργανώσεις ετοίμαζαν τις δικές τους αντιρατσιστικές αντι-διαδηλώσεις.
Το Βερολίνο δεν κρύβει την ανησυχία του, εν όψει και των επικείμενων τοπικών εκλογών στις 14/10 στη Βαυαρία, όπου τα γκάλοπ δείχνουν συνεχή ενίσχυση του AfD. Σε χτεσινές δηλώσεις του, ο εκπρόσωπος Τύπου της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, Στέφαν Ζάιμπερτ, τόνισε ότι η Γερμανία «δεν θα ανεχθεί την αυτοδικία» των ακροδεξιών: ενέργειες σαν αυτές «δεν έχουν θέση στο κράτος δικαίου» υπογράμμισε ο Ζάιμπερτ, κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων στο Βερολίνο.
«Είναι σημαντικό για την κυβέρνηση, για όλους τους δημοκρατικά εκλεγμένους αξιωματούχους και, νομίζω, για τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού, να πούμε με σαφήνεια ότι τέτοιες παράνομες οχλοκρατικές συναθροίσεις και τέτοιες συλλογικές διώξεις εναντίον ανθρώπων επειδή έχουν διαφορετική εμφάνιση από εμάς ή έρχονται από αλλού, απόπειρες να σπείρουν το μίσος και τον ρατσισμό στους δρόμους, δεν έχουν θέση στη χώρα μας και δεν πρόκειται να τις ανεχθούμε», πρόσθεσε.
Αλλά και η δήμαρχος του Κέμνιτς, Μπάρμπαρα Λούντβιχ, εξέφρασε την «αγανάκτησή» της: «Είναι πολύ σοβαρό όταν οι άνθρωποι συγκεντρώνονται κατ’ αυτόν τον τρόπο (...) και διατρέχουν όλη την πόλη απειλώντας άλλους ανθρώπους. Αυτοί που συγκεντρώθηκαν χωρίς άδεια ήθελαν να προκαλέσουν χάος και να σπείρουν τον τρόμο στους κατοίκους», σχολίασε η Λούντβιχ.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η εν λόγω εργατούπολη, που με πληθυσμό 250.000 άτομα είναι η τρίτη μεγαλύτερη στη Σαξονία μετά τη Λιψία και τη Δρέσδη, είχε μετονομαστεί στα χρόνια του «υπαρκτού σοσιαλισμού» σε «Καρλ Μάρξστατ» και εθεωρείτο πρότυπο βιομηχανικού σχεδιασμού: όμως μετά την επανένωση το 1990 επλήγη ιδιαίτερα από την αποβιομηχάνιση και την ανεργία, φαινόμενα που δυστυχώς «φουντώνουν» τα ήδη υπάρχοντα φασιστικά και ρατσιστικά υπόγεια ρεύματα.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Τι να φταίει;

Ενα φρικτό γεγονός όπως αυτό στην Ανατολική Αττική σύρει βίαια τη βαριά κουρτίνα κι ανοίγει ένα παράθυρο καλά κλεισμένο, υποχρεώνοντάς μας να δούμε πράγματα που δεν βλέπουμε ή δεν θέλουμε να βλέπουμε. Με περίσκεψη και εμβάθυνση.
Τι βλέπουμε όμως; Στα ΜΜΕ ακούμε και διαβάζουμε σχόλια και αναλύσεις που αποδίδουν ευθύνες: η όχι καλή οργάνωση των μηχανισμών του κράτους, το χτίσιμο πάνω στις ακτές, τα πεύκα που είναι εξαιρετικά εύφλεκτα, το χτίσιμο χωρίς άδεια. Ολα αυτά όμως δεν είναι αίτια, είναι συμπτώματα. Ας πάμε πίσω.
Η χώρα μας δεν ήταν ποτέ ανεξάρτητη. Δημιούργημα, μετά την Επανάσταση, των Μεγάλων Δυνάμεων και υποτελής τους, μετά τον Β’ Παγκόσμιο μας «πήρε» η Αγγλία η οποία μας «έδωσε» στην Αμερική για να γίνουμε μια μπανανία και ένα σίγουρο σημείο για να στήσει το ΝΑΤΟ τις βάσεις του για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή.
Μια χώρα που έχει μάθει να έχει κάποιον στον σβέρκο της για να της κάνει κουμάντο, που πάντα μια χαρά εξυπηρετεί τα συμφέροντά του.
Τα τετρακόσια χρόνια της τουρκοκρατίας άφησαν πασιφανή κληρονομιά στη σχέση κράτους-πολίτη: την εξυπηρέτηση του γνωστού, το ρουσφέτι, την υπόγεια συναλλαγή, πρακτικές που έγιναν βασικές στη λειτουργία του κράτους και εργαλεία ισχυροποίησής του.
Ενα τέτοιο κράτος, όταν τα αφεντικά του τραβούν το χαλινάρι, είναι άτεγκτο στο πεδίο των απαιτήσεών του από τους κατοίκους και φειδωλό στο πεδίο των υποχρεώσεών του προς αυτούς. 
Οπως στα τελευταία οχτώ χρόνια, τα μνημονιακά χρόνια όπως μάθαμε να τα λέμε, όπου στο πεδίο πάταξης των εργασιακών κατακτήσεων, στην οικονομική αφαίμαξη, στην καταστολή των αντιστάσεων, το κράτος διαπρέπει, ενώ στις παροχές του είναι ουραγός.
Το κράτος πρόνοιας συρρικνώνεται μέχρι εξαφανίσεως, δεν υπάρχει φορολογική ανταπόδοση, ενώ κάποιες υπηρεσίες (όπως η Πυροσβεστική, για την οποία έχουν γράψει με λεπτομερή στοιχεία αρθρογράφοι) είναι υποστελεχωμένες και το κονδύλι για τη δασοπροστασία αστείο.
Σε μια τέτοια χώρα το κράτος πορεύεται ανεξαρτήτως καιρού και αυτοπροστατεύεται φτιάχνοντας τεράστιους και δαιδαλώδεις εναγκαλισμούς με μια ισχυρή πλειοψηφία των κατοίκων της, στην πορεία των οποίων εναγκαλισμών γίνεται δυσδιάκριτη η χρέωση των ευθυνών.
Η πλειοψηφία αυτή χαρακτηρίζεται από έλλειψη παιδείας, κάτι που αποτελεί κεντρική πολιτική επιλογή διαχρονικά, καθώς έτσι δημιουργείται η δεξαμενή των ψηφοφόρων που ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις. Το μέγεθος της είσπραξης από το αλισβερίσι έχει να κάνει με το πόσο κοντά στον μηχανισμό στέκεται ο καθένας που συμμετέχει.
Οι κάτοικοι εκπαιδεύονται να είναι αμέτοχοι στη δημόσια ζωή και να διεκδικούν μόνο μέσα από την ως άνω διαδικασία.
Να φθονούν αυτόν που έχει αποκτήσει κάτι με την αξία του και να θαυμάζουν το «λαμόγιο» που κατάφερε να ανελιχθεί. Να κλείνουν τα μάτια στην αδικία. Να είναι καταναλωτές και όχι πολίτες.
Να αποτιμούν τη ζωή με το μέγεθος του πορτοφολιού. Να μη σέβονται τον διπλανό και να επιβάλλουν την ασχήμια τους καθημερινά. Να μη μιλάνε και να κοιτάνε τη δουλειά τους.
Να κοιτάνε τη δουλειά τους οι χωρικοί όταν οι βοσκοί βάζουν φωτιές, όπως και οι καταναλωτές όταν οι εμπρησμοί γίνονται για οικοπεδοποίηση και δεν απαιτούν να μην ενταχθούν τα καμένα στα σχέδια πόλεων (μιλώντας για την Αττική, βγαίνει στην επιφάνεια η παραδοξότητα να κατοικεί ο μισός πληθυσμός σε μια πόλη, με προοπτική πλέον να οικοδομηθεί όλος ο νομός, ενώ στην επαρχία υπάρχει τόσος τόπος ακατοίκητος).
Να συμμορφώνονται και να κοιτάνε τη δουλειά τους και οι κρατούντες όταν (αν) οι εμπρησμοί γίνονται επειδή αποπειρώνται να μην εξυπηρετήσουν ιδανικά τα αφεντικά τους.
Το αίτιο λοιπόν είναι ο τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας μας. Σ’ αυτή τη χώρα, αναπόφευκτα, οι εξαιρέσεις είναι που κάνουν τη διαφορά: ο πυροσβέστης που ηρωικά μπαίνει στη φωτιά, ο άγνωστος που δίνει το αίμα του για κάποιον άγνωστο, ο μικρός αμπελουργός που αγωνίζεται να βγάζει υψηλής ποιότητας κρασί, ο αφανής ποιητής που δεν έχει δημοσιεύσει κάτι και συνεχίζει να παλεύει και να υπηρετεί τις λέξεις. Ενα τεράστιο κομμάτι αυτής της χώρας είναι σάπιο. Γεμάτο κλίκες και κλακαδόρους.
Αύριο που θα αρχίσουν να φυτρώνουν ξενοδοχειακά συγκροτήματα και σπίτια υψηλά ιστάμενων στα καμένα και στους γιαλούς παντού, δεν θα μας ενοχλεί καθώς σιωπηρά θα αποδεχόμαστε ότι «ε, αυτοί τα κάνουν αυτά».
Καληνύχτα.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Ο εθνικισμός δεν είναι λύση στην οικονομική κρίση

του Ραγκίπ Ντουράν
Μετάφραση: Νίκος Μίχος

Ο Αμερικανός πάστορας Άντριου Μπράνσον, που κρατείται από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε καμία περίπτωση δεν είναι ο λόγος της οικονομικής κρίσης που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε ο λόγος της σύγκρουσης της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον.
Η όξυνση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων έχει πολύ βαθύτερα αίτια:

•  Η Άγκυρα θέλει να αγοράσει ένα αντιαεροπορικό όπλο από την Ρωσία, κάτι που αντιβαίνει στους όρους του ΝΑΤΟ και που οι έμποροι όπλων θεωρούν αδιανότητο και απαράδεκτο. 
• Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει πολιτικά και στρατιωτικά τους Κούρδους της Συρίας, οι οποίοι για την Άγκυρα είναι αποσχιστές τρομοκράτες. 
• Η Άγκυρα θέλει να αναπτύξει τις πολιτικές, διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις της με το Ιράν την ώρα που η Ουάσιγκτον εφαρμόζει εμπάργκο εναντίον του. 
• Το ολοένα και πιο ισλαμιστικό καθεστώς του Ερντογάν στήριζε και στηρίζει στην περιοχή κυβερνήσεις και οργανώσεις τις οποίες η Ουάσιγκτον απεχθάνεται: τον Μόρσι στην Αίγυπτο, την Μουσουλμανική Αδελφότητα σε όλη την Μέση Ανατολή, σχεδόν κάθε τζιχαντιστική ομάδα στην Συρία, τον Πρόεδρο Ντουτέρτε στις Φιλιππίνες, τον Μαδούρο στην Βενεζουέλα κλπ 
• Το κόμμα του Ερντογάν και τα ΜΜΕ του προωθούν το αντιαμερικανικό αίσθημα: «Η Ουάσιγκτον και ο Τράμπ είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την πτώση της αξίας της τουρκικής λίρας». 
•  Είναι λοιπόν κατά τον Ερντογάν και τους υποστηρικτές του «οι ξένες διαβολικές δυνάμεις» που επιθυμούν να καταστρέψουν την τουρκική οικονομία. Έπρεπε να βρεθεί ένας εχθρός. Αυτός θα έπρεπε να είναι ο υπεύθυνος για την οικονομική κρίση. Σημειώνεται ότι η τουρκική λίρα έχει χάσει το 50% της αξίας της από την αρχή του χρόνου. Αυτό πάει να πει έμμεση υποτίμηση περίπου 40%. Το αποτέλεσμα; Αύξηση της ανεργίας και του πληθωρισμού, πτώση των επενδύσεων - ιδίως στον κατασκευαστικό τομέα, την ατμομηχανή της εγχώριας οικονομίας - μείωση της αγοραστικής δύναμης, εμφάνιση στασιμοπληθωρισμού. 

Ο Ερντογάν, προκειμένου να πλουτίσουν οι φίλοι και οι συγγενείς του, έβαλε να κατασκευάσουν οι εργολάβοι που τον υποστηρίζουν αυτοκινητοδρόμους, γέφυρες, αεροδρόμια και κτήρια κατοικιών, τα περισσότερα άχρηστα. Αυτοί οι επιχειρηματίες κέρδισαν τα κρατικά συμβόλαια με πολύ ευνοϊκούς όρους: πήραν δάνεια από δημόσιες τράπεζες με επιτόκια πολύ χαμηλά και ζήτησαν να αμοίβονται σε αμερικανικό δολάριο. Λάμβαναν και λαμβάνουν μέρισμα ανάλογα με το πόσα αυτοκίνητα ή ταξιδιώτες χρησιμοποιούν τον αυτοκινητόδρομο, τις γέφυρες και τα αεροδρόμια. Αυτοί οι εργολάβοι λάμβαναν και λαμβάνουν επίσης μια εγγύηση για την περίπτωση που ο ελάχιστος εκτιμώμενος αριθμός αυτοκινήτων ή ταξιδιωτών δεν επιτευχθεί. Επιπλέον, οι εν λόγω κατασκευές σε μεγάλο ποσοστό δεν πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας. Οι νέοι αυτοκινητόδρομοι γεμίζουν τρύπες με την πρώτη βροχή, καθώς για να κερδίσουν περισσότερα οι εργολάβοι «εξοικονόμησαν» σίδερο, τσιμέντο και άλλα υλικά. Ακόμη, οι ημερομηνίες παράδοσης των έργων δεν τηρούνται από τους εργολάβους με αποτέλεσμα το κόστος να αυξάνεται κι άλλο.
Η αντιπολίτευση και οι ανεξάρτητοι οικονομολόγοι στην Τουρκία υποδεικνύουν τον πραγματικό υπαίτιο για την κρίση: οι οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν. Επισημαίνουν πρωτίστως ότι η οικονομία δεν είναι ένας παράγοντας μόνος και ανεξάρτητος αλλά είναι το αποτέλεσμα της εσωτερικής πολιτικής και της διπλωματίας. Καθώς λοιπόν η τουρκική οικονομία δεν ήταν βασισμένη στην παραγωγή αλλά στην κατασκευή και στην κυκλοφορία ζεστού χρήματος (στην πλειονότητά του μαύρο!) από το εξωτερικό, δεν ήταν ικανή να αντέξει τους κλυδωνισμούς που προκαλούν οι διεθνείς αγορές.
Η τουρκική διπλωματία, ήδη ασυνεπής τουλάχιστον από το 2006, πλέον είναι εντελώς άναρχη. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι επαγγελματίες του Υπουργείου Εξωτερικών απομακρύνθηκαν καθώς ο Ερντογάν θέλει να τα κάνει όλα μόνος του. Για να εφαρμόσει μια οπορτουνιστική διπλωματία, το Παλάτι έπρεπε να αλλάζει άποψη κάθε εβδομάδα: Στην αρχή ήταν φιλοαμερικανικό, μετά φιλορωσικό, κάποιες φορές φιλοαραβικό και σπάνια φιλοευρωπαϊκό. Τα αρχεία που διατηρούν τις διπλωματικές συνομιλίες του Ερντογάν είναι εξαιρετικά πλούσια σε αντιφάσεις.
Το ίδιο ισχύει και για την εσωτερική πολιτική: Ο Ερντογάν ήθελε πάντα να ευνοεί αυτό που λέμε «τίγρεις της Ανατολής», τα ισλαμιστικά ΜΜΕ, χωρίς επιτυχία. Βεβαίως στήριζε παρανόμως και παρατύπως τις νέες εταιρείες, κατά κύριο λόγο κατασκευαστικές, που πρόσκειντο στην κυβέρνησή του. Ο Ερντογάν εργάστηκε για να αλλοιώσει τις μεγάλες ιδιοκτησίες, δηλαδή να ιδιοποιηθεί τα πλούτη της παλιάς αστικής τάξης. Αυτή, δε, πέρασε αμέσως στο στρατόπεδο του Ερντογάν, από φόβο μη χάσει κάθε προνόμιο και πλούτο, πάντα στο όνομα της «εθνικής ενότητας» και του «εθνικού αγώνα ενάντια στους ξένους που θέλουν να καταστρέψουν την οικονομία μας». Πρέπει να σημειωθεί ότι ένα καθόλου αμελητέο μέρος αυτών των μεγάλων αφεντικών προτίμησε να εγκαταλείψει την Τουρκία μαζί με τα κεφάλαιά του. «Ο πατριωτισμός δεν είναι πάντα το κύριο χαρακτηριστικό των καπιταλιστών, ιδίως στην εποχή της παγκοσμιοποίησης», δήλωσε ένας καθηγητής οικονομικών.
Η κατάργηση του Κράτους Δικαίου και η ανεπαρκής ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έτρεψε σε φυγή τα ευρωπαϊκά κεφάλαια και τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Οι κατασταλτικές πολιτικές κατά παντός αντιπάλου, συμπεριλαμβανομένων των αφεντικών που δεν ήταν σύμφωνοι με τον Ερντογάν, αποδυνάμωσε εξίσου την τουρκική οικονομία. Όλοι οι οίκοι αξιολόγησης (Standart and Poor’s, Moody’s, Fitch, κλπ) τοποθέτησαν την Τουρκία στην κατηγορία της χώρας «που δεν πρέπει να κάνετε επενδύσεις» και εκείνης «που είναι ανίκανη να πληρώσει τα χρέη της». Η απάντηση του Ερντογάν; «Θα φτιάξουμε δικούς μας εθνικούς οίκους αξιολόγησης!»
Πράγματι, ο Ερντογάν πιστεύει και θέλει να πιστεύουν όλοι ότι είναι «ο μεγάλος εθνικός αντιστασιακός» ο οποίος εναντιώνεται στην αμερικανική υπερδύναμη. Είχε την τύχη να τον στηρίξουν σε αυτόν τον τομέα οι κεμαλιστές της αντιπολίτευσης και ορισμένοι φιλελεύθεροι μαζί με τους ψηφοφόρους του κόμματός του.
Όμως αυτός ο ψεύτικος αντιαμερικανικός λόγος δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στην οικονομία, στις ραγδαίες εξελίξεις και στην τουρκική λίρα. Ομοίως, το κάψιμο αμερικανικών δολαρίων ή το σπάσιμο των iPhones σε δημόσιους χώρους και μπροστά στις κάμερες των φιλοκυβερνητικών τηλεοπτικών καναλιών δεν εμποδίζουν την ελεύθερη πτώση της αξίας του τουρκικού νομίσματος σε σχέση με το δολάριο, το ευρώ ή ακόμη και με το ιρακινό δηνάριο! Ο Ερντογάν ανακοίνωσε και δεν έχει σταματήσει να επαναλαμβάνει ότι «όπως αυτοί έχουν το δολάριό τους, εμείς έχουμε τον λαό μας, τα δικαιώματά μας και τον Αλλάχ!» Και τα τρια, όμως, έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά τις τελευταίες εβδομάδες.

* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στην Τουρκία.

Πηγή: tvxs.gr

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Ο Πορτοφολάς (1959)

Κάποιες ταινίες σε τραβούν να τις δεις για την ιστορία τους κι άλλες για τα πρόσωπα που τις αποτελούν όπως σκηνοθέτες, ηθοποιοί κι άλλοι. Ο "Πορτοφολάς" είναι η πρώτη ταινία που κέντρισε το ενδιαφέρον μου από την αφίσα. Μία αφίσα που την θεωρώ ως ένα ξεχωριστό έργο τέχνης. Από την άλλη δεν είχα δει καμία ταινία του Ρομπέρ Μπρεσόν, οπότε αποφάσισα να ξεκινήσω τη ψηλάφηση της φιλμογραφίας του από το συγκεκριμένο έργο. Αυτό που διαπίστωσα είναι πως ο σκηνοθέτης έχοντας μια λιτή ιστορία ενός κατατρεγμένου πορτοφολά, την εξύψωσε σε μία ενδοσκοπική ψυχανάλυση ενός ανθρώπου που ενώ στη καθημερινότητα για τους γύρω του θεωρείται θύτης, στη δική του ζωή νιώθει πως είναι ένα ακόμη θύμα της κοινωνίας.

Η ιστορία αναφέρεται στον Μισέλ, έναν νεαρό άνδρα που ζει σε μία άθλια σοφίτα. Η σπασμένη πόρτα που δε κλειδώνει ποτέ, φανερώνει πως δεν έχει τίποτα αξίας μέσα στο αχούρι. Τίποτα αξίας για τον μέσο πολίτη καθώς ένας τοίχος του είναι γεμάτος βιβλία. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο που φανερώνει το πνευματικό επίπεδο του συγκεκριμένου ανθρώπου. Στη πορεία διαπιστώνουμε πως ο Μισέλ έχει μια μητέρα την οποία αποφεύγει να δει. Αυτό φανερώνει τα δύσκολα παιδικά του χρόνια. Όχι ότι έζησε φτωχά καθώς το σπίτι της μητέρας του μαρτυρά μια οικονομική άνεση. Η δυστυχία των παιδικών του χρόνων οφείλεται στις λάθος συμπεριφορές και στην άγαρμπη διαπαιδαγώγηση. Μία γονική στάση που έχει μετατρέψει μια μεγάλη στρατιά ανθρώπων σε άβουλα κι ευθυνόφοβα πλάσματα. Ίσως αυτή η περίοδος της ζωής του ήρωα να σηματοδότησε και την τωρινή αντικοινωνική του στάση. Μόνος του περιφέρεται στους δρόμους αποφεύγοντας την αγάπη δυο εναπομεινάντων προσώπων που νοιάζονται γι' αυτόν, ενός φίλου και μιας κοπέλας που φροντίζει τη μάνα του και είναι κρυφά ερωτευμένη μαζί του.  

Φοβούμενος να βρει μια δουλειά, ο Μισέλ αποφασίζει να ακολουθήσει το δρόμο της παρανομίας. Αυτό το διαπιστώνουμε από την πρώτη κιόλας σκηνή όπου ο ήρωας πηγαίνει στον ιππόδρομο για να κλέψει τους θεατές. Η απειρία του και το ενοχικό σύνδρομο που μετέπειτα τον κυριεύει, γίνονται κακοί σύμμαχοι που τον προδίδουν. Συλλαμβάνεται αλλά δε βρίσκονται ενοχοποιητικά στοιχεία πάνω του για να τον κατηγορήσουν. Η πρόσκαιρη αθώωσή του δίνει θάρρος και θράσος να συνεχίσει. Αποφασίζει να αξιοποιήσει το ταλέντο του πορτοφολά μέσα στους συρμούς του μετρό. Άλλες φορές με επιτυχία κι άλλες όχι. Εκπληκτική είναι η σκηνή που τον σταματάει ένας επιβάτης και του ζητάει ευγενικά το πορτοφόλι του πίσω. Τα δευτερόλεπτα που ακολουθούν μοιάζουν αιώνες και στο βλέμμα του Μισέλ βλέπουμε την αξιοπρέπεια να πεθαίνει και να πέφτει νεκρή στα τάρταρα καθώς το βλέμμα του χαμηλώνει προς το δάπεδο ενώ με το χέρι του ψάχνει να βρει το κλεμμένο πορτοφόλι στη τσέπη. Παρ' όλο που ταπεινώνεται, επιμένει να συνεχίσει στην παρανομία. Ίσως διότι δε μπορεί να βρει απαντήσεις στα υπαρξιακά διλήμματα του σύγχρονου ανθρώπου. "Πιστεύεις στον Θεό;" ρωτάει κάποια στιγμή η Ζαν τον Μισέλ. "Τον είχα πιστέψει μόνο για τρία λεπτά" της απαντά εκείνος. 

Κάποια στιγμή κουράζεται και σκέφτεται να τα παρατήσει. Τότε συναντά έναν άλλο πορτοφολά, ο οποίος του ζητά συνεργασία και τον μυεί στον κόσμο της παρανομίας. Παράλληλα ο επιθεωρητής που τον είχε συλλάβει την πρώτη φορά προσπαθεί να τον προστατεύσει συναντώντας τον και κουβεντιάζοντας μαζί του σε διάφορες βραδινές συναντήσεις που έχουν σε μικρά μπουάτ του Παρισιού. Εκεί φαίνεται πως ο μοναδικός φίλος του Μισέλ που ακολουθεί σ' αυτές τις συναντήσεις, γνωρίζει τη σκοτεινή πλευρά του ήρωα. Το διαπιστώνουμε αυτό στη σκηνή που ο Μισέλ πιάνει το σακάκι του κι αυτός τον κοιτά ταραγμένος μήπως και του κλέψει το πορτοφόλι. Τα σιωπηλά τους βλέμματα λένε περισσότερα από μια σύντομη κουβέντα. Το ξαναβλέπουμε όταν απ' όλα τα βιβλία του Μισέλ, εκείνος διαλέγει το "Ο Βασιλιάς των Πορτοφολάδων" προσπαθώντας μ' αυτόν τον τρόπο να ταρακουνήσει τον νεαρό. Σ' αυτές τις αντικρούσεις ο Μισέλ απαντά με φιλοσοφικό ύφος, φανερώνοντας για μία ακόμη φορά τον πνευματικό του πλούτο. "Πως θα κριθούμε; Υπάρχει κάποιος κώδικας;" αναρωτιέται όταν του μιλούν για τη θεία δίκη.

Έρχεται όμως η στιγμή που η αδυναμία του τον πνίγει. Νιώθοντας πως ο κλοιός στενεύει γύρω του αποφασίζει να το σκάσει. Από την αστυνομία, από την Ζαν που φανερώνει όλο και πιο πολύ τον έρωτά της, από την παρανομία του; Κανένα απ' αυτά τα ερωτήματα δεν απαντάτε ξεκάθαρα. Μετά από λίγα χρόνια ο Μισέλ επιστρέφει με το βάρος της αποτυχίας στο Παρίσι. Η Ζαν έχει γίνει μάνα από τον φίλο του Μισέλ, ο οποίος την έχει παρατήσει μόνη. Ο ήρωας αποφασίζει να βοηθήσει όσο μπορεί την κατάσταση με πιο έννομους τρόπους. Όμως το παρελθόν του εξακολουθεί να τον κυνηγά. Κι ενώ αισθάνεται την παγίδα που του στήνεται, τελικά πέφτει μέσα σ' αυτήν αδιάβαστος. 

Για ποιο λόγο όμως κάνει αυτό το μεγάλο λάθος; Ίσως επειδή θεωρεί πως η τέχνη του πορτοφολά, του προσφέρει ένα αίσθημα ελευθερίας κι έναν μοναδικό τρόπο έκφρασης σε μια κοινωνία που οι άνθρωποι ασφυκτιούν και φθείρονται σε ανούσιες εργασίες. Οπότε αποφασίζει να θυσιαστεί γι' αυτήν την ιδέα; Ίσως επειδή ήθελε να τιμωρήσει τον εαυτό του για λάθη του παρελθόντος που υπονομεύονται στους διαλόγους της ταινίας; 

Τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά αφήνοντας τον θεατή να βρει μια απάντηση σ' αυτά. Αυτό όμως που δυσκολεύει στις απαντήσεις είναι πως ο Μισέλ θεωρούσε τον εαυτό του ανώτερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Μία υπεροψία που όχι μόνο δεν του βγήκε σε καλό αλλά τον οδήγησε στην μοναξιά.

Τελικά τι είναι αυτό που με κέρδισε στη συγκεκριμένη ταινία; 

Πρώτα απ' όλα η ιδιαίτερη ερμηνεία του ερασιτέχνη ηθοποιού που υποδύεται τον Μισέλ. Ήταν ιδιαίτερο το παίξιμό του στην ταινία. Δεν υπάρχει καμία εκδήλωση συναισθήματος καθ΄όλη τη διάρκεια της ταινίας ακόμα και στη στιγμή που προσπαθεί να εκδηλώσει την αγάπη του στο πρόσωπο της μητέρας του όταν εκείνη πεθαίνει. Μία σύγχρονη συναισθηματική σφίγγα.  Το στήσιμό του, ο τρόπος που μιλούσε και οι κινήσεις του δείχνουν έναν άνθρωπο έξω από τα νερά του. Μια έξυπνη επιλογή από τον σκηνοθέτη, καθώς ήθελε να μας παρουσιάσει έναν άνθρωπο που ενώ ανήκει αλλού αναγκάζεται να βρεθεί σε λάθος στιγμή, σε λάθος κατάσταση και σε λάθος χρόνο. 

Έπειτα μαγεύτηκα από την υπέροχη μουσική και την απότομη εναλλαγή σιωπής και θορύβου, κάτι που κρατούσε το μυαλό μου σε εγρήγορση καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας. 

Παράλληλα με εντυπωσίασε η εκπληκτική "χορογραφία" των πορτοφολάδων. Οι κινήσεις τους παρουσιάζονται σε αργές κινήσεις για να καταλάβουμε τον τρόπο που δρούσαν. Ο τρόπος που μεταφέρονται από χέρι σε χέρια τα πορτοφόλια, τα ρολόγια και τα χρήματα είναι εξαιρετικός. Μαγεύεσαι και κοιτάς σαστισμένος την οθόνη. 

Τέλος είναι η αξεπέραστη γοητεία της πανέμορφης Μαρίκα Γκριν. Από τις πιο γοητευτικές γυναίκες του γαλλικού κινηματογράφου. 

Η συγκεκριμένη ταινία ξεχωρίζει διότι ξεπηδάει από ένα πάντρεμα ιταλικού νεορεαλισμού, γαλλικής Nouvelle Vague κι αποσπασμάτων από την Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη. Ένα έργο που μπλέκει παράλληλα πολλές και διαφορετικές πολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές φιλοσοφίες, κάτι που φανερώνεται στο τέλος όπου η Ζαν λέει στον Μισέλ «τι παράξενο μονοπάτι ακολούθησα προκειμένου να σε βρω».

Ο "Πορτοφολάς" είναι ένα σπάνιο και δύσκολο αριστούργημα της 7ης Τέχνης που φαίνεται πως δίδαξε πολλούς μεταγενέστερους σκηνοθέτες. 

Βαθμολογία: 8/10

Ιδιώνυμο για τους κομμουνιστοσυμμορίτες

της Κατέ Καζάντη

Ο πολιτικός καιροσκοπισμός που εκκολάπτει καθημερινά τον φασίστα βασίζεται στην έννοια του «ελαττώματος», στην έννοια που κατηγοριοποιεί και τοποθετεί τους ανθρώπους εντός ή εκτός της κοινωνικής αποδοχής, εντός ή εκτός του κοινωνικού φάσματος. Και που διαχέεται, ως πολιτικώς ορθή, από τις αστικές δυνάμεις στο κοινωνικό σώμα.
Η ιδέα είναι παλιά: o untermensch του Αδόλφου Χίτλερ, ο ελαττωματικός άνθρωπος, ο υπάνθρωπος, και η διαίρεση μεταξύ menschen και Untermenschen, ανθρώπων και υπανθρώπων, μολύνουν το συλλογικό ασυνείδητο, υψώνουν άρρηκτες διαχωριστικές γραμμές και δημιουργούν το «εβραϊκό γουρούνι», την «μπολσεβίκικη πανούκλα» ή και τον επικίνδυνο εξαθλιωμένο πρόσφυγα που θα μας πάρει το ψωμί. Φτιάχνεται έτσι η αντιδραστική, δηλητηριώδης φάρσα μέσω της οποίας καθυποτάσσεται η μάζα, για το συμφέρον των τελικών αφεντάδων, εκείνων που κινούν το χρήμα. 
Δεν είναι τυχαίο: εκείνο που λατρεύει να μισεί ο Μάκης Βορίδης, αλλά και τ’ άλλα παιδιά της παρατάξεώς του, Άδωνις και λοιποί , εκείνο που διαχέει, ως ελαττωματικό, μπας και τσιμπήσει η μαζική ψυχολογία, είναι εκείνο που αποστερεί υπερκέρδη των πάνω. Ακριβώς εκείνη η ιδέα της Αριστεράς, που ασκεί κριτική στις πολιτικές της λιτότητας, στις πολιτικές της ευημερίας των αριθμών και της δυστυχίας των ανθρώπων.
Ότι για την καπιταλιστική κρίση ευθύνεται η «ηγεμονία των ιδεών της αριστεράς, πολιτική έκφραση της οποίας υπήρξε το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του '80», είναι πάγια θέση του ινστρούχτορα της Ν.Δ.Η παλαιότερη διατύπωση (Ιούλιος 2013)είχε μεν διπλό πολιτικό αποδέκτη -το θυμάται άραγε η κ. Φώφη Γεννηματά; -, η στοχοπροσήλωση όμως στο «ελάττωμα» παραμένει κοινή: κατάπτυστοι όσοι ασπάζονται αριστερές ιδέες, δαιμονικοί. Το πιο σημαντικό στοιχείο του αστικοπολιτικού ιδεολογήματος, εκείνο της αμαύρωσης της ιδεολογίας καθεαυτής, με συνεχή και μεθοδευμένη προπαγάνδα είναι πως «αριστεροί» μάς έφεραν εδώ. Και πως η κρίση του καπιταλισμού αποτελεί έργο και των… χειρών και της διάνοιας των Αριστερών.
«Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία, γιατί οι ιδέες της είναι ελαττωματικές», λέει τώρα ο Βορίδης. Προτρέπει, δηλαδή, σε ένα νέο ιδιώνυμο ή, ίσως ίσως, και στην επαναφορά του παλαιού: η θεσμική παρέμβαση που ονειρεύεται μπορεί να είναι να θέσει ξανά την αριστερά στην παρανομία. Και να αναδημιουργηθούν οι «Παρθενώνες» της Γυάρου και της Μακρόνησου.
Γι’ αυτόν, ότι οι Untermenschen, δεν φτάνει που «αποστερούν την κοινωνία από τη δύναμή της», πήραν κι εκείνο που δικαιωματικά και εκ καταγωγής ανήκει στην τάξη του, δεν καταπίνεται. Το κόμμα του, μόλις ξαναπιάσει το νήμα που έσπασε το 2015, οφείλει να πράξει ό,τι χρειάζεται.

Σάκο και Βαντσέτι, 91 χρόνια πριν

του Γιάννη Ανδρουλιδάκη

Πριν από 91 χρόνια, στις 23 Αυγούστου 1927, δολοφονούνται στην ηλεκτρική καρέκλα από το Κράτος των ΗΠΑ και την πολιτεία της Μασαχουσέτης, οι Ιταλο-αμερικανοί αναρχικοί Νικόλα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι.
Κατηγορούμενοι για μια ληστεία μετά φόνου που δεν έκαναν ποτέ, καταδικασμένοι με χαλκευμένα στοιχεία που δεν έτυχαν επανεξέτασης ούτε όταν οι πραγματικοί δράστες συνελήφθησαν για άλλη υπόθεση και ομολόγησαν, οι Σάκο και Βαντσέτι μετατράπηκαν σε σύμβολα διεθνισμού και ταξικής αλληλεγγύης για μια ολόκληρη γενεά. Ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε υπάρξει ένα τέτοιο παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης, όσο στην υπόθεση Σάκο και Βαντσέτι. Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες σε κάθε γωνιά της Γης, επί επτά χρόνια, όσο κράτησε η δίκη και η φυλάκισή τους, έστηναν ακούραστα επιτροπές υπεράσπισης και πραγματοποίησαν μερικές από τις μαζικότερες διαδηλώσεις της ιστορίας για να δείξουν την αλληλεγγύη τους. Η υπόθεση αγκαλιάστηκε από αναρχικούς, κομμουνιστές, σοσιαλιστές και εργάτες χωρίς πολιτικές ετικέτες. Η κηδεία των Σάκο και Βαντσέτι υπήρξε η μεγαλύτερη συγκέντρωση που είχε γνωρίσει η Βοστόνη.
Οργανωμένοι αναρχικοί, τόσο ο Σάκο όσο και ο Βαντσέτι, δεν δικάστηκαν και καταδικάστηκαν μόνο ως τέτοιοι. Δικάστηκαν και καταδικάστηκαν επίσης και ως μετανάστες, στο πλαίσιο μιας σκληρής ρατσιστικής πρακτικής που ανέπτυσσαν τότε οι ΗΠΑ, κάτι το οποίο δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, ειδικά σήμερα που γίνεται ξανά φανερό πως ο ρατσισμός και η εξολόθρευση των πιο φτωχών και αδύναμων εργατών, των μεταναστών είναι πάντοτε η πολιτική του καπιταλισμού στην πορεία του προς το κέρδος. Ο Μπαρτολομέο Βαντσέτι, κατά τη διάρκεια της αναψηλάφησης της δίκης είπε προς το δικαστήριο: «Ξόδεψα την πρώτη δίκη για να αποδείξω ότι δεν έκανα φόνο. Όμως, δεν κατηγορούμαι για αυτό και άργησα να το καταλάβω. Κατηγορούμαι επειδή είμαι αναρχικός. Και είμαι πράγματι αναρχικός. Κατηγορούμαι γιατί είμαι Ιταλός. Και είμαι πράγματι Ιταλός».
50 χρόνια μετά τη δολοφονία των Σάκο και Βαντσέτι, στις 23 Αυγούστου 1977, ο τότε κυβερνήτης της Μασαχουσέτης Μάικλ Ντουκάκις (γιος μεταναστών ελληνικής καταγωγής ο ίδιος), αναγνώρισε ότι η πολιτεία χάλκευσε και απέκρυψε στοιχεία στη δίκη, τους αποκατέστησε επίσημα και κήρυξε την 23η Αυγούστου «Ημέρα Σάκκο και Βαντσέτι, ενάντια στον ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία και υπέρ της ανοχής», καλώντας τους πολίτες της Μασαχουσέτης κάθε τέτοια μέρα «να αφήνουν για λίγο τη δουλειά τους για να αναλογιστούν τους κινδύνους του ρατσισμού και των προκαταλήψεων και την ανάγκη της συνδιαλλαγής με κάθε ιδέα, ακόμα και αυτή που μοιάζει ακραία».
Στο τελευταίο του γράμμα προς το γιο του, από την ηλεκτρική καρέκλα, ο Νικόλα Σάκο έγραψε:
«Γιε μου, να θυμάσαι: μην τα κρατάς όλα για εσένα. Πάντοτε να κάνεις ένα βήμα πίσω, ένα βήμα μόνο, για να βοηθάς τους πιο αδύναμους, να στέκονται πλάι σου. Οι πιο αδύναμοι που φωνάζουν για βοήθεια, οι ταπεινωμένοι, τα θύματα, αυτοί είναι οι φίλοι σου. Οι φίλοι σου και οι φίλοι μου, οι σύντροφοί μας που αγωνίζονται. Ναι, και καμιά φορά πέφτουν. Πέφτουν, όπως ο πατέρας σου και ο σύντροφός του ο Μπαρτολομέο έπεσαν. Αγωνίστηκαν και έπεσαν χτες για την κατάκτηση της χαράς. Για την ελευθερία όλων. Στον αγώνα γιε μου, εκεί θα νιώσεις την αγάπη. Και στον αγώνα θα αγαπηθείς»
Στο αποχαιρετιστήριο γράμμα του, ο Μπαρτολομέο Βαντσέτι έγραψε:
«Αν δεν είχαν συμβεί όλα αυτά, η ζωή μου θα είχε μείνει μια ασήμαντη αποτυχημένη ζωή. Τώρα πλέον ξέρουμε πως δεν αποτύχαμε: αυτή ήταν η πορεία μας και ο θρίαμβός μας. Ποτέ στη ζωή μας δεν ελπίζαμε ότι θα μπορέσουμε να κάνουμε τόσα πολλά για την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την κατανόηση των ανθρώπων, όσα κάναμε τώρα κατά λάθος. Τα λόγια μας, η ζωές μας, ο πόνος μας, δεν υπήρξαν για το τίποτα. Η αφαίρεση των ζωών μας, της ζωής ενός καλού παπουτσή και ενός τίμιου ψαρά, οι τελευταίες μας στιγμές, μας ανήκουν. Η αγωνία αυτή είναι ο θρίαμβός μας».
Η μνήμη του Νικόλα Σάκο και του Μπαρτολομέο Βαντσέτι, παραμένει ζωντανή στον αγώνα ενάντια στην κρατική καταστολή και τον ρατσισμό. Η οργάνωσή τους, στον αναρχικό και τον συνδικαλιστικό χώρο, αποτελεί φάρο οργάνωσης για τους μετανάστες σε όλον τον κόσμο. Το παγκόσμιο κίνημα ταξικής αλληλεγγύης που ξεσήκωσαν, αποτελεί φάρο για όλους μας.
Η θυσία τους δεν θα έχει πάει χαμένη, όταν θα ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς τάξεις, χωρίς φυλετικές, εθνικές ή άλλες ρατσιστικές διακρίσεις.
-Νικόλα Σάκο
-Παρών!
-Μπαρτολομέο Βαντσέτι
-Παρών!

Πηγή:rednotebook.gr  

Το υπό διαμόρφωση τρίγωνο Μόσχας, Άγκυρας και Βερολίνου

του Κώστα Ράπτη

Κοινή συνέντευξη Τύπου της Άγκελα Μέρκελ και του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν υπήρξε μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών το Σάββατο στο κάστρο του Μέζεμπεργκ στα περίχωρα του Βερολίνου. Και ο λόγος είναι ότι επρόκειτο για "συνάντηση εργασίας" όπως περιγράφηκε από τους διοργανωτές.
Της "εργασίας" προηγήθηκε βέβαια η "αναψυχή", με την παρουσία του Ρώσου προέδρου στον γάμο της αυστριακής υπουργού Εξωτερικών νωρίτερα την ίδια μέρα - σε μία κίνηση που όχι μόνο τις... χορευτικές ικανότητες του Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά συνολικά την επιδεξιότητά του στο επικοινωνιακό παιχνίδι.
Μπροστά στους "Αυστριακούς φίλους" (οι οποίοι, όμως τόσο συχνά "βγάζουν τον λαγό" στα ευρωπαϊκά πράγματα όπως π.χ. συνέβη με το μεταναστευτικό ζήτημα), η Άγκελα Μέρκελ ερχόταν, αν μη τι άλλο χρονικά, δεύτερη.
Ο αγγλοσαξονικός Τύπος σπεύδει να σημειώσει ότι η συνάντησή του Μέζεμπεργκ ολοκληρώθηκε χωρίς τη σύναψη κάποιας συμφωνίας - σαν να ήταν αυτός ο στόχος της. Στην πραγματικότητα το κύριο αντικείμενο συζήτησης των δύο ηγετών ήταν η διαφύλαξη του υπό κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τις τιμωρητικές διαθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Έχοντας αυτοπαγιδευτεί σε ένα καθεστώς ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας (το οποίο δεν πρόκειται να ανατραπεί όσο οι συνυπογράψαντες τη Συμφωνία του Μινσκ για την ουκρανική κρίση δεν τιμούν την υπογραφή τους και που πάντως δεν θίγει ζωτικά γερμανικά συμφέροντα, όπως η προώθηση του Nord Stream 2) η χώρα της Άγκελα Μέρκελ βρίσκεται αντιμέτωπη με αφόρητες πιέσεις για πολύπλευρη ευθυγράμμιση με την Ουάσινγκτον, αρχής γενομένης από την εγκατάλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου, χάριν του ακριβότερου αμερικανικού LNG.
Το ότι η ίδια η Μέρκελ εμφανίστηκε να προσπαθεί να συνταιριάξει την προώθηση του Nord Stream 2 με το πολιτικό μέλημα της μη απομόνωσης της Ουκρανίας ως οδού διέλευσης φυσικού αερίου, την ώρα που ο Πούτιν απαντούσε αποκλειστικά με την επίκληση όρων οικονομικής βιωσιμότητας, απλώς υπογραμμίζει την ειρωνεία του πράγματος.
Η δε προγραμματιζόμενη τετραμερής συνάντηση Γερμανίας, Γαλλίας, Ρωσίας και Τουρκίας για τη συριακή κρίση επιβεβαιώθηκε μετά το Μέζεμπεργκ ότι δεν αποτελεί απλώς εξεταζόμενο σενάριο αν έχει ουσιαστικά δρομολογηθεί.
Δύσκολα θα υποτιμούσε κανείς τη σημασία μιας τέτοιας πρωτοβουλίας για τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς έτσι εμφανίζονται να αποκτούν ρόλο στην προσοδοφόρο "επόμενη μέρα" της ανοικοδόμησης της Συρίας, να σταθεροποιούν τη χώρα που αποτελεί την αφετηρία του κυριότερου προσφυγικού κύματος, αλλά και ένα προσπερνούν τις ΗΠΑ συμπράττοντας με δυνάμεις πού βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο αμερικανικών κυρώσεων.
Άλλωστε την ίδια ημέρα με τη συνάντηση Μέρκελ-Πούτιν, ο πρόεδρος της ρωσικής Κρατικής Δούμας, Βιάτσεσλαβ Βολόντιν βρισκόταν στην Άγκυρα για να παραστεί στο συνέδριο του κόμματος του Ταγίπ Ερντογάν. Μάλιστα έγινε δεκτός από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο, ενώ είχε συναντήσεις όχι μόνο με τον ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ αλλά και με τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον οποίο συζητήθηκαν πιθανές κοινές κινήσεις των δύο χωρών τους σε διεθνή φόρα.
Όλα αυτά ενώ η χώρα του Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί (με φραστική στήριξη όχι μόνο από την Ρωσία, αλλά και από την Γερμανία, την Γαλλία και την Κίνα) να οργανώσει την άμυνά της απέναντι στις πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, που τόσο τραυματίζουν την ήδη εύθραυστη τουρκική οικονομία.
Άλλωστε ο Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται στο Βερολίνο για επίσημη επίσκεψη στα τέλη Σεπτεμβρίου (έναν χρόνο από τότε που καλούσε τους Τούρκο-γερμανούς ψηφοφόρους να τιμωρήσουν στην κάλπη τους εχθρούς της Τουρκίας δηλαδή το κόμμα της Μέρκελ...).
Εφεξής θα είναι περισσότερο διαφωτιστικό να αντιμετωπίζουμε ως πολιτικό "τρίγωνο", τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ Μόσχας, Άγκυρας και Βερολίνου.

Πηγή: capital.gr

Η ανολοκλήρωτη Ανοιξη της Πράγας

του Θανάση Γιαλκέτση

Πριν από 50 χρόνια, τη νύχτα της 20ής προς την 21η Αυγούστου του 1968, εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες από χώρες που ανήκαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας (από την ΕΣΣΔ, την Ανατολική Γερμανία, την Πολωνία, τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία) εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία, για να καταστείλουν την «Ανοιξη της Πράγας».
Οι κομμουνιστές ηγέτες των χωρών αυτών φοβούνταν ότι το πολιτικό πείραμα εκδημοκρατισμού και οι μεταρρυθμίσεις που γίνονταν στην Τσεχοσλοβακία θα μπορούσαν να «μολύνουν» και τις δικές τους κοινωνίες, κλονίζοντας το μονοπώλιο της απόλυτης και αυταρχικής εξουσίας τους. Η απόπειρα οικοδόμησης ενός «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» καταδικάστηκε ως «αντεπανάσταση» και η εισβολή ξένων στρατών στην Τσεχοσλοβακία βαφτίστηκε «αδελφική βοήθεια».
Η «Ανοιξη της Πράγας» αποτέλεσε την κορύφωση μιας μακράς διαδικασίας, η αφετηρία της οποίας τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στην Τσεχοσλοβακία, η «αποσταλινοποίηση» περιορίστηκε στην απελευθέρωση και αποκατάσταση των θυμάτων των σταλινικών δικών, χωρίς να συνοδευτεί από αλλαγή της σταλινικής ηγετικής ομάδας ή αμφισβήτηση του ολικού και ασφυκτικού ελέγχου που αυτή συνέχιζε να ασκεί στη δημόσια ζωή. Στη δεκαετία του 1960, η κριτική διανόηση άρχισε πρώτη να θέτει «ενοχλητικά» ερωτήματα στον δημόσιο διάλογο, να ερευνά το παρελθόν και να θίγει θέματα-ταμπού, ασκώντας διαρκή πίεση στην εξουσία.
Το 4ο Συνέδριο της Ενωσης συγγραφέων, που έγινε στην Πράγα τον Ιούνιο του 1967, μετατράπηκε σε ανοιχτή σύγκρουση των διανοουμένων με το καθεστώς Νοβότνι. Με τις ομιλίες τους, οι Μίλαν Κούντερα, Πάβελ Κόχουτ, Κάρελ Κόσικ, Αντονίν Λίεμ, Ιβάν Κλίμα, Βάτσλαβ Χάβελ και άλλοι, κατήγγειλαν το καθεστώς της προληπτικής λογοκρισίας και υπερασπίστηκαν τις αξίες της πνευματικής ελευθερίας.
Πιο τολμηρός και αιχμηρός απ’ όλους, ο Λούντβικ Βάκουλικ καυτηρίασε τον γενικευμένο κομφορμισμό και τη δουλοπρέπεια που επικρατούσαν στην τσεχοσλοβακική κοινωνία, επιτρέποντας την άνοδο στην κοινωνική και πολιτική ιεραρχία μόνον σε μέτρια και δουλικά πειθήνια πρόσωπα ή σε καιροσκόπους και τυχοδιώκτες χωρίς ηθικούς φραγμούς.
«Κατά βάθος», είπε ο Βάκουλικ, «μια χούφτα άνθρωποι θέλουν να αποφασίζουν για τα πάντα, για το τι πρέπει να κάνουμε, να σκεφτόμαστε, να αισθανόμαστε… Δεν ταυτίζω αυτή την εξουσία με την έννοια σοσιαλισμός, όπως η ίδια θέλει να ταυτίζεται μαζί του. Και η τύχη τους δεν χρειάζεται να είναι ταυτόσημη».
Η αντίδραση της κομματικής ηγεσίας σε αυτήν την εξέγερση της κριτικής διανόησης εκδηλώθηκε αμέσως, με δημόσια καταδίκη του Συνεδρίου ως έκφρασης των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων και πρόκλησης οργανωμένης από τον ξένο ιμπεριαλισμό.
Η καταδίκη αυτή συνοδεύτηκε από διαγραφές, διοικητικά μέτρα και επίταση του λογοκριτικού ελέγχου. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, η ηγετική ομάδα του Αντονίν Νοβότνι βρέθηκε αντιμέτωπη με μια ισχυρή αντιπολίτευση στο εσωτερικό του ίδιου του κόμματος. Στις 5 Ιανουαρίου 1968, η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος εξέλεξε νέο γενικό γραμματέα τον Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, που ανήκε στη μεταρρυθμιστική πτέρυγα του κόμματος. Τον Απρίλιο του 1968, εγκρίθηκε το νέο «Πρόγραμμα δράσης», που μπορεί να θεωρηθεί το μανιφέστο του «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο». Επρόκειτο για ένα ιδιαίτερα μετριοπαθές κείμενο, που δήλωνε πίστη στον μαρξισμό-λενινισμό, στους δεσμούς ενότητας και συνεργασίας με τη Σοβιετική Ενωση, στον καθοδηγητικό ρόλο του κόμματος.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, εξέφραζε τη βούληση της νέας ηγεσίας να αποκαταστήσει τη σοσιαλιστική δημοκρατία, που είχε καταπνιγεί στο παρελθόν. Και ο τρόπος με τον οποίο περιέγραφε τη λειτουργία του κόμματος, τον ρόλο του στην κοινωνία, τις αναγκαίες πολιτικο-θεσμικές αλλαγές, διέφερε ουσιαστικά από την προηγούμενη μορφή εξουσίας, από εκείνο δηλαδή τον ολικό, συγκεντρωτικό-γραφειοκρατικό έλεγχο, που απέβλεπε στην καθυπόταξη της κοινωνίας. Η πιο μεγάλη ρήξη με το παρελθόν ήταν η κατάργηση της λογοκρισίας και η απελευθέρωση της διανοητικής δραστηριότητας και της πνευματικής δημιουργίας από την κομματική κηδεμονία.
Η ελεύθερη πολιτική συζήτηση που άρχισε συνέβαλε στην αφύπνιση και την κινητοποίηση της κοινωνίας. Ενα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού υποστήριζε με ενθουσιασμό το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, ενώ ακούγονταν και φωνές που αμφισβητούσαν το πολιτικό μονοπώλιο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Στις 27 Ιουνίου, δημοσιεύτηκε ένα μανιφέστο με τίτλο «Δυο χιλιάδες λέξεις», που το είχε συντάξει ο Λούντβικ Βάκουλικ. Αυτός ζητούσε να επανιδρυθούν πολιτικά κόμματα, να συγκροτηθούν επιτροπές πολιτών για να υπερασπιστούν τις μεταρρυθμίσεις και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για έναν πιο ριζικό εκδημοκρατισμό, για αλλαγές έξω από τον έλεγχο του κόμματος.
Από τις ζωηρές συζητήσεις εκείνης της περιόδου ξεχωρίζει η αντιπαράθεση ανάμεσα σε δύο γνωστούς μαρξιστές φιλοσόφους, τον Κάρελ Κόσικ και τον Ιβάν Σβίτακ.
Σε μια σειρά άρθρων του με τίτλο «Η τωρινή μας κρίση», ο Κόσικ, που ήταν μέλος της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος και θεωρητικός της νέας πορείας, αφού σημείωνε ότι επί Νοβότνι ο τσεχοσλοβακικός σοσιαλισμός είχε εκφυλιστεί σε ένα είδος «γραφειοκρατικής δικτατορίας», πρότεινε τη θεμελίωση ενός δημοκρατικού σοσιαλιστικού συστήματος, που θα δίνει κεντρικό ρόλο στους εργαζομένους, με τη δημιουργία οργάνων άμεσης δημοκρατίας, όπως είναι τα εργατικά συμβούλια. Ο Σβίτακ, που είχε αποχωρήσει από το κόμμα στη δεκαετία του 1960, απάντησε στον Κόσικ σε άρθρο του με τίτλο «Η δική σας τωρινή κρίση».
Ο Σβίτακ τόνιζε ότι στην Τσεχοσλοβακία του 1968 είχε απλώς υιοθετηθεί ένα πρόγραμμα εσωτερικού εκδημοκρατισμού του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο ωστόσο συνέχιζε να περιθωριοποιεί τη μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού. Χωρίς να αμφισβητεί τις καλές προθέσεις των μεταρρυθμιστών κομμουνιστών, ο σοσιαλιστής Σβίτακ θεωρούσε ότι το πιο σοβαρό ελάττωμα του προγράμματός τους ήταν το ότι συνέχιζε να αποκλείει την ύπαρξη πολιτικών κομμάτων διαφορετικών από το Κομμουνιστικό, όχι κατ’ ανάγκην αντίθετων σε αυτό, αλλά τουλάχιστον αυτόνομων από αυτό. Η βίαιη συντριβή της «Ανοιξης της Πράγας», τον Αύγουστο του 1968, δεν έθεσε αμέσως τέρμα στις συζητήσεις και τις πολεμικές.
Τον Δεκέμβριο του 1968, ο Κούντερα δημοσίευσε ένα κείμενο, στο οποίο υποστήριζε ότι, παρά την ήττα, η «Ανοιξη της Πράγας» ήταν μια εμπειρία με οικουμενική σημασία, γιατί αντιπροσώπευε την πρώτη απόπειρα να συμφιλιωθεί ο σοσιαλισμός με τη δημοκρατία, να οικοδομηθεί μια κοινωνία νέου τύπου, ανώτερη από τα αντίπαλα συστήματα που υπήρχαν σε Ανατολή και Δύση.
Ο Χάβελ τού απάντησε, τον Φεβρουάριο του 1969, υποστηρίζοντας ότι οι μεγάλες κατακτήσεις της «Ανοιξης της Πράγας» (η κατάργηση της λογοκρισίας, ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων κ.λπ.) δεν ήταν παρά η αποκατάσταση ελευθεριών που υπήρχαν τριάντα χρόνια νωρίτερα στην Τσεχοσλοβακία και που ίσχυαν σε όλες τις άλλες δημοκρατικές χώρες.
Στον νεαρό θεατρικό συγγραφέα, ο λόγος του Κούντερα φαινόταν σαν μια απόπειρα να παρουσιάσει μια καταστροφή σαν ηθική νίκη, σαν μια φυγή από τη σκληρή και δυσάρεστη πραγματικότητα. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, ο Κούντερα εμπόδιζε τους συμπατριώτες του να εκτιμήσουν αντικειμενικά την κατάσταση και να υποβάλουν σε κριτική «τα ιδεολογικά τους δόγματα, τις προκαταλήψεις και τις αυταπάτες τους».
Στην πολεμική παρενέβη και ο Κόσικ, υποστηρίζοντας ότι η «Ανοιξη της Πράγας» δεν αποσκοπούσε σε μιαν απλή επιστροφή στην κανονικότητα των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών. Η σημασία της για την παγκόσμια ιστορία προέκυπτε ακριβώς από τον φιλόδοξο στόχο της δημοκρατικής αναγέννησης του σοσιαλισμού.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η «έξοδος» από τα Μνημόνια και τα άλογα του Χόμπσον

του Γιώργου Τσιάρα

Διαβάζοντας όλες αυτές τις μέρες διάφορα δήθεν ψυχοπονιάρικα γερμανικά και βρετανικά δημοσιεύματα (Handelsblatt, Welt, Economist κ.ά.), εν όψει της επικείμενης –και απολύτως πλασματικής– «εξόδου από τα Μνημόνια», για την απρόσμενα μεγάλη αντοχή του ελληνικού λαού στις κακουχίες, που όμως όλα ανεξαιρέτως κατέληγαν στην ανάγκη για «ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων» (διάβαζε: του ξεπουλήματος των τελευταίων δημόσιων «φιλέτων» και της πλήρους κατάργησης των εργασιακών κεκτημένων) και φυσικά σε κλασικές παραινέσεις τύπου «σκάσε και σκάβε», θυμήθηκα την «εκλογή του Χόμπσον».
Ο Τόμας Χόμπσον, που λέτε, ήταν ιδιοκτήτης ενός μεγάλου στάβλου με περίπου 40 άλογα στο Κέμπριτζ της εποχής των Τυδώρ, στα τέλη του 16ου αιώνα: όταν έμπαινες στον στάβλο του για να νοικιάσεις ένα άλογο, ο εν λόγω κύριος σου έδινε την επιλογή να διαλέξεις όποιο ζωντανό ήθελες, αρκεί να ήταν το πιο κοντινό στην κεντρική πόρτα – είτε σου άρεσε είτε όχι.
Η δικαιολογία του σταβλάρχη ήταν απλή: Αν όλοι οι πελάτες διάλεγαν τα καλύτερα άλογα, τότε αυτά πολύ γρήγορα θα «έσκαγαν» από την πολλή χρήση. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που τον ενδιέφερε ήταν ο πλήρης έλεγχος, το... κουμάντο στα άλογά του – αφού μόνον αυτός γνώριζε ποιο άλογο ήταν στον πρώτο θάλαμο κάθε στιγμή.
Κι έτσι έμεινε στα αγγλικά η έκφραση «Hobson’s choice»: μια δήθεν «ελεύθερη» εκλογή, όπου όμως το αποτέλεσμα είναι προαποφασισμένο – take it or leave it, που λένε και στο χωριό, κι όποιος δεν γουστάρει, πάει με τα πόδια... Με άλλα λόγια, η ψευδαίσθηση της επιλογής, είτε πρόκειται για τα άλογα και αργότερα τα αυτοκίνητα (με τυπικό παράδειγμα την περίφημη φράση του Χένρι Φορντ για το θρυλικό Model T: «Ο πελάτης μας μπορεί να το διαλέξει σε όποιο χρώμα θέλει, αρκεί να είναι μαύρο!») είτε πρόκειται για τη μοντέρνα αστική δημοκρατία μας και την «ελεύθερη εκλογή» των πολιτικών ηγετών μας, όπου μ’ έναν μαγικό τρόπο τα πρόσωπα αλλάζουν, αλλά οι κεντρικές –και βαθύτατα άνισες και άδικες– πολιτικές και οικονομικές κατευθύνσεις παραμένουν ανέγγιχτες.
Ενας άλλος Βρετανός, ο Τζον Στιούαρτ Μιλ, ήταν από τους πρώτους που συνέδεσε τα παροιμιώδη άλογα του Χόμπσον με τα ψευτοδιλήμματα της κάλπικης αστικής δημοκρατίας, τονίζοντας –ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα– ότι πραγματική δημοκρατία είναι μόνον «όταν η πλειοψηφία των πολιτών δεν υπόκειται στην εκλογή του Χόμπσον, όπου είτε ψηφίζεις το πρόσωπο που σου υποδεικνύουν οι τοπικοί άρχοντες είτε δεν ψηφίζεις καθόλου»...
Καμιά εξηνταριά χρόνια αργότερα, το 1922, στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ένας διάσημος δημοσιογράφος και μέλος της αμερικανικής πολιτικής ελίτ, ο Γουόλτερ Λίπμαν, πρωτοπεριέγραψε στο περίφημο βιβλίο του «Public Opinion» την έννοια της «κατευθυνόμενης δημοκρατίας», της Guided democracy: μιας φαινομενικά και τυπικά δημοκρατικής διακυβέρνησης, όπου ο κοσμάκης νομίζει ότι έχει το πάνω χέρι, αλλά που –μέσα από την επιστημονική χρήση της προπαγάνδας και των μέσων μαζικής επικοινωνίας– λειτουργεί σαν ντε φάκτο δικτατορία της άρχουσας τάξης. 

Αντεστραμμένος ολοκληρωτισμός

Σε αυτό το μνημειώδες έργο ταξικής κοινωνικής μηχανικής «πάτησε» και το τρομερό ανιψάκι του Φρόιντ, ο μεγαλοδιαφημιστής Εντουαρντ Μπερνέζ –του οποίου ο Λίπμαν υπήρξε μέντορας και στην αβάσταχτη κληρονομιά του οποίου είχα παλαιότερα αφιερώσει ένα ολόκληρο δρομο-λόγιο– για να γράψει την περίφημη «Προπαγάνδα» του: έναν ενδελεχή οδηγό για τη μαζική ψυχολογία και τις πρακτικές χειραγώγησης της κοινής γνώμης, τα διδάγματα της οποίας εφαρμόζονται πιστά ώς τις μέρες μας, σε όλο τον κόσμο, είτε πρόκειται για καθαρά καταναλωτικές «ελεύθερες επιλογές» –τι αμάξι να αγοράσω;– είτε για πολιτικό μάρκετινγκ – ποιον υποψήφιο να ψηφίσω;
Αν και ο αγαπημένος μου όρος γι’ αυτό το παγκόσμιο πλέον φαινόμενο ανήκει στον σύγχρονο μοντέρνο πολιτικό επιστήμονα και φιλόσοφο Σέλντον Γουόλιν, που το 2003 έγραψε για το σημερινό πολιτικό σύστημα της Αμερικής πως είναι ένας Inverted totalitarianism – ένας «αντεστραμμένος ολοκληρωτισμός» που υπονομεύει εκ των έσω το Σύνταγμα αντικαθιστώντας το «συνταγματικό φαντασιακό» με το «φαντασιακό της ισχύος», στο όνομα της μάχης κατά του κομμουνισμού, της τρομοκρατίας ή κάποιου άλλου βολικού «εχθρού»...
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Γουόλιν, οι Κρις Χέτζις και Τζόε Σάκο εξήγησαν το 2012 ότι οι ΗΠΑ κυβερνιούνται πια από ένα πλέγμα διεφθαρμένων επιχειρήσεων που έχουν ανατρέψει στην πράξη τη δημοκρατία, ιδιωτικοποιώντας και ξεζουμίζοντας για το κέρδος τους κάθε φυσικό πόρο και χρησιμοποιώντας τον ακραίο καταναλωτισμό, τη λαϊκίστικη προπαγάνδα και την εξατομίκευση ως μοχλούς για την «οικειοθελή» παράδοση των ατομικών ελευθεριών από τους πολίτες.
Το μόνο που χρειάζεται, για να δουλέψει ο μηχανισμός της συστηματικής προπαγάνδας, είναι αυτό που ο Γουόλιν αποκαλεί «justifying mission» – μια κεντρική δικαιολογία. Κι αν στην Αμερική είναι ο μύθος της υπερδύναμης-«ηγέτιδος του ελεύθερου κόσμου», που εξάγει τη «δημοκρατία» της –δηλαδή την κυριαρχία των ελίτ της– με τα όπλα, στην Ελλάδα ο κεντρικός μύθος, αλλά και το βασικό προεκλογικό χαρτί όλων ανεξαιρέτως των κυβερνώντων της τελευταίας επταετίας είναι η «έξοδος από τα Μνημόνια» και η «ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας»...
Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι μόνοι Ελληνες που έχουν πετύχει την έξοδο από τα Μνημόνια είναι το μισό εκατομμύριο συμπολίτες μας που έχουν ήδη μεταναστεύσει σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Τι κι αν το ΑΕΠ της «ισχυροτέρας των Βαλκανίων» έχει υποχωρήσει σχεδόν 25% σε λιγότερο από μία δεκαετία, σε μια εκστρατεία προαποφασισμένης μαζικής φτωχοποίησης εν καιρώ ειρήνης, πρωτοφανή στην παγκόσμια οικονομική ιστορία – την ώρα που η ηγεμονική Γερμανία πανηγυρίζει για το 16ο σερί τρίμηνο συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης;
Οι επίγονοι του Λίπμαν και του Μπερνέζ, τα τρισέγγονα του σταβλάρχη από το Κέμπριτζ, ετοιμάζουν κιόλας τις θημωνιές του φρέσκου σανού, για να μας βοηθήσουν να αποφασίσουμε σωστά στις επόμενες «ελεύθερες» εκλογές μας...

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Ασταθείς ταυτότητες

του Θανάση Γιαλκέτση

Ο Ιταλός φιλόσοφος Ρέμο Μποντέι έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής (Κέμπριτζ, Οτάβα, Νέα Υόρκη, Τορόντο κ.α.). Σήμερα διδάσκει στο UCLA του Λος Αντζελες. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης που έδωσε στην εφημερίδα Il Giornale.

● Η ευτυχία είναι κάτι που μπορεί να κατακτηθεί, κάτι σταθερό ή κάτι που μας διαφεύγει;

Η ευτυχία δεν μπορεί να επιτευχθεί κατά παραγγελία. Δεν μπορούμε να πούμε: «να είσαι ευτυχισμένος», όπως λέμε «να είσαι αυθόρμητος». Ο Τσέχοφ μάς θυμίζει ότι η ευτυχία είναι μια ανταμοιβή που δίνεται σε όποιον δεν την αναζητάει. Το να την επιδιώκουμε με επιμονή μπορεί να επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Μερικές φορές μπορεί να τύχει να την κατακτήσουμε και να απογοητευτούμε. Η ευτυχία δεν μοιάζει με έναν μόνιμο γαλάζιο ουρανό. Μπορεί να παραβληθεί μάλλον με την καμπύλη ενός γραφήματος, με κορυφώσεις, στασιμότητες και πτώσεις. Οι υψηλότερες κορυφές δεν είναι πάντοτε μέσα στις δυνατότητές μας. Σημασία έχει να καταφέρνουμε μιαν ικανοποιητική μέση πορεία. Θεωρώ εξάλλου ότι ο στόχος πρέπει να είναι η σύζευξη της ιδιωτικής ευτυχίας με τη δημόσια. Ακόμη και οι Στωικοί (αλλά όχι μόνον αυτοί) σκέφτονταν έτσι.

● Σύμφωνα με τον Επίκτητο, για να είμαστε ευτυχισμένοι πρέπει να δίνουμε σημασία μόνο σε αυτό που εξαρτάται από εμάς, δεδομένου ότι σε αυτό που εξαρτάται από τους άλλους δεν έχουμε κανέναν έλεγχο. Συμφωνείτε και με αυτό;

Νομίζω ότι είναι ένας ορθός συλλογισμός. Το στωικό ιδεώδες ήταν διπλό: Πρώτα απ’ όλα να σμιλεύουμε τους εαυτούς μας, σχεδόν μια αισθητική της ηθικής (Σενέκας, Μάρκος Αυρήλιος). Δεύτερον, να εναρμονιζόμαστε με τον ρυθμό της φύσης, του σύμπαντος. Παρατηρώντας τον κόσμο, ακόμη και τις πιο δυσάρεστες όψεις του, κατανοούμε το αναπόφευκτο όσων συμβαίνουν, την ύπαρξή μας βυθισμένη στην ασθένεια, στον θάνατο. Από τη στιγμή που θα το κατανοήσουμε αυτό, θα γίνει πιο εύκολο να υπομείνουμε κάθε συμβάν με ψυχική ηρεμία.

● Και η αθανασία; Επιβιώνει ακόμη αυτή η προσδοκία; Και ποιες μορφές παίρνει; Υπάρχει τρόπος με τον οποίο μπορούμε να γίνουμε αθάνατοι; Στο «Συμπόσιο» ο Πλάτων υποδεικνύει δύο δρόμους: Αν είναι κάποιος καλλιτέχνης, γίνεται αθάνατος με τα έργα του. Διαφορετικά μέσω των απογόνων του.

Από τον Πλάτωνα κι έπειτα, η θεραπεία ενάντια στον θάνατο ήταν η φιλοσοφία. Αν η απορία είναι έλλειψη διεξόδων, η φιλοσοφία είναι «ευφορία», καλή διέξοδος, δηλαδή προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων στα υπαρξιακά προβλήματα. Η αθανασία έγινε αντιληπτή όχι μόνον ως νίκη πάνω στον θάνατο, αλλά και ως εξύψωση από τον κόσμο των αισθήσεων προς εκείνο των ιδεών. Το τωρινό πρόβλημα είναι ότι, ακόμη και μεταξύ εκείνων που πρεσβεύουν μια θρησκευτική πίστη, έχει μειωθεί η πίστη στην αθανασία της ψυχής, μια ιδέα προικισμένη με μεγάλη δύναμη, που στο παρελθόν ωθούσε τους ανθρώπους να ζουν με βάση αυτό που τους περίμενε μετά τον θάνατο. Σήμερα όμως η ιδέα της αθανασίας είναι νεφελώδης και έχει αντικατασταθεί από εκείνη της μακροζωίας.

● Στο παρελθόν το θέμα της αθανασίας αφορούσε την ψυχή. Από τη στιγμή όμως που η ψυχή γίνεται η συνείδηση, ο νους, ο εγκέφαλος, όλα αυτά τα πράγματα που χάνονται με την κατάπτωση του σώματος, ο λόγος περί αθανασίας της ψυχής καταλήγει στο μηδέν.

Το 1694, ο Λοκ, ένθερμος αγγλικανός –που είχε επίγνωση του γεγονότος ότι, αφού κάθε γνώση πηγάζει από τις αισθήσεις, δεν υπάρχει τρόπος να αποδείξουμε την αθανασία της ψυχής– επινοεί την έκφραση «προσωπική ταυτότητα», ένα είδος νήματος βασιζόμενου στη μνήμη, που εν μέρει το αφήνουμε πίσω μας (το παρελθόν) και εν μέρει ξετυλίγεται μπροστά μας (το μέλλον), στο οποίο συμπυκνώνονται φροντίδες, προσδοκίες. Αυτό το νήμα μπορεί να κοπεί σε οποιοδήποτε σημείο και σε κάθε στιγμή. Και όταν αυτό συμβαίνει (όταν για παράδειγμα μας πλήττει η ασθένεια Αλτσχάιμερ), η συνείδηση, νοούμενη ως επίγνωση του εαυτού (και όχι πλέον ως ψυχή), χάνεται ξαφνικά. Και από εκείνη τη στιγμή δεν υπάρχει πλέον ένας πυρήνας ταυτότητας στον οποίο να αναγνωριζόμαστε. Στην ουσία δεν μας απομένει τίποτα. Σχετικά με την προσωπική ταυτότητα ο Χιουμ μιλάει για μια πολιτεία συνειδήσεων. Για τον Καντ, το «εγώ σκέφτομαι», που συνοδεύει τις αναπαραστάσεις μας, είναι αναπόδεικτο. Για τον Νίτσε, είμαστε μια συνομοσπονδία ψυχών. Το «εγώ» του Καρτέσιου δεν είναι παρά ένα προϊόν της φαντασίας. Για τον Λεβί-Στρος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα παραχαϊδεμένο παιδί. Ολη αυτή η περιφρόνηση απέναντι στο «εγώ» είχε ένα στόχο: να καταδείξει τη μικρότητα του ανθρώπου θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ιδέα της ατομικής ευθύνης. Ο Πιραντέλο ασχολήθηκε σε βάθος με το θέμα της ταυτότητας, παράγοντας πάνω από εξήντα έργα βασιζόμενα στο σχίσμα της προσωπικότητας, με σκοπό να καταδείξει ότι, αν είμαστε πολλαπλοί, μειώνεται κάθε προσωπική ευθύνη.

● Η Μαντάμ ντε Σταλ ισχυριζόταν ότι δεν δοκιμάζουμε τίποτα που να μη μας φαίνεται ότι το έχουμε ήδη διαβάσει κάπου (ή το έχουμε δει σε κάποια ταινία, θα πρόσθετα). Τα συναισθήματά μας επομένως είναι μόνον αντίγραφα συναισθημάτων, κλώνοι συγκινήσεων;

Σήμερα ζούμε έναν αριθμό ζωών απείρως ανώτερο από το παρελθόν, μέσω της λογοτεχνίας, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, των ταξιδιών, των σχέσεων, του διαδικτύου. Ενημερωνόμαστε λεπτό προς λεπτό γι’ αυτά που συμβαίνουν στους άλλους. Δεν μας αρκεί πλέον ο εαυτός μας. Η ταυτότητά μας έχει γίνει ασταθής. Εχουμε άπειρα υποδείγματα από τα οποία μπορούμε να εμπνεόμαστε. Μπορούμε να φανταστούμε ότι είμαστε όποιοι θέλουμε και μέσα όπως το διαδίκτυο μας βοηθούν σε αυτό. Προσοχή όμως να μη γίνουμε άνθρωποι-χαμαιλέοντες, όπως ο Ζέλιγκ. Ο Πιραντέλο λέει ότι οι άλλοι μάς βλέπουν με τρόπο διαφορετικό σε σχέση με την ιδέα που εμείς έχουμε για τους εαυτούς μας, η οποία είναι ένας συνδυασμός αυτού που ζούμε και αυτού που φανταζόμαστε. Ωστόσο, για τον Πιραντέλο η λύση στον πολλαπλασιασμό των ταυτοτήτων είναι να κατορθώσουμε να μην είμαστε πλέον κανένας, να μεταβληθούμε σε πέτρα. Μπορεί όμως η απώλεια της συνείδησής μας, της ταυτότητάς μας, να αντιπροσωπεύει μια διέξοδο; Μπροστά στη σκληρότητα του κόσμου χρειάζεται να αντιδράσουμε, να είμαστε μαχητικοί, να μην αφήνουμε τα πράγματα να συμβαίνουν και να μας παρασύρουν. Χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο, όπως έλεγαν οι αρχαίοι, με θάρρος και διορατικότητα.

● Σήμερα ο κόσμος είναι αληθινά πιο πολύπλοκος;

Είναι διαφορετικά πολύπλοκος. Πάντα ήταν πολύπλοκος, αλλά στο παρελθόν παράδοση, θρησκεία και ιδεολογίες μάς τον πρόσφεραν με μορφή απλοποιημένη, διαδίδοντας απατηλές βεβαιότητες. Η πολυπλοκότητα του κόσμου είναι τέτοια ώστε συχνά, όσο περισσότερο προσπαθούμε να την κατανοήσουμε, τόσο λιγότερο κατορθώνουμε να την αντιληφθούμε. Είναι απερίσκεπτο να μιλάμε για πράγματα που δεν γνωρίζουμε, μολονότι διαρκώς οδηγούμαστε να το κάνουμε, συχνά χωρίς σύνεση. Θα έπρεπε, αντίθετα, να εκφραζόμαστε πάντα υποθετικά. Αλλά και να ξέρουμε, όταν χρειάζεται, να παίρνουμε ρίσκα, να εκτιθέμεθα, προκειμένου να αποφεύγουμε να μετατρεπόμαστε σε πιόνια ενός παιχνιδιού που μας υπερβαίνει. […]

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

«Το πάρτι τελείωσε» για την Τουρκία;

Η Τουρκία είναι αντιμέτωπη με μια κρίση παρόμοια με αυτήν που έπληξε την Ινδονησία και άλλες χώρες της Ασίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εκτιμά σε άρθρο του στους New York Times ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, υπογραμμίζοντας πως “το πάρτι τελείωσε”.
Σύμφωνα με τον Πολ Κρούγκμαν, το σενάριο των συγκεκριμένων κρίσεων είναι το εξής: “Ξεκινάς με μια χώρα, που για οποιοδήποτε λόγο, έγινε η αγαπημένη των ξένων δανειστών και βίωσε μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων για αρκετά χρόνια. Το κρίσιμο είναι πως το χρέος που προκύπτει με τον τρόπο αυτό αποτιμάται σε ξένο νόμισμα, όχι σε εγχώριο (που είναι και ο λόγος που οι ΗΠΑ, οι οποίες δέχτηκαν και αυτές μεγάλες εισροές στο παρελθόν, δεν είναι εξίσου ευάλωτες, καθώς δανείζονται σε δολάρια).
Σε κάποιο σημείο ωστόσο το πάρτι τελειώνει. Δεν έχει τόση σημασία τι προκαλεί την απότομη διακοπή στον ξένο δανεισμό: μπορεί να είναι γεγονότα στο εσωτερικό, όπως το να τοποθετείς το γαμπρό σου ως υπεύθυνο για την οικονομική πολιτική, μπορεί να είναι μια αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, μπορεί να είναι μια κρίση σε μια άλλη χώρα που οι δανειστές θεωρούν πως είναι παρόμοια με τη δική σου. Όποιο και αν είναι το σοκ, το κρίσιμο είναι ότι το ξένο χρέος έχει καταστήσει την οικονομία σου ευάλωτη σε ένα σπιράλ θανάτου. Η απώλεια εμπιστοσύνης προκαλεί πτώση στο νόμισμα σου. Αυτό κάνει πιο δύσκολο να αποπληρώσεις τα χρέη σε ξένο νόμισμα. Αυτό πλήττει την πραγματική οικονομία και μειώνει ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη, οδηγώντας σε περαιτέρω πτώση το νόμισμα σου και ούτω καθεξής. Το αποτέλεσμα είναι ότι το ξένο χρέος εκτινάσσεται ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η Ινδονησία μπήκε στην οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1990 με ξένο χρέος λιγότερο από 60% του ΑΕΠ, περίπου όσο και της Τουρκίας φέτος. Ως το 1998 η βουτιά της ρουπίας είχε στείλει το χρέος αυτό σχεδόν στο 170% του ΑΕΠ”.
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν η Τουρκία μπορεί να αποφύγει αυτή την κατάρρευση και να μειώσει το κόστος της κρίσης; Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν υπάρχουν ακόμα περιθώρια, αλλά είναι πολύ στενά. Αυτό που χρειάζεται είναι ένας συνδυασμός βραχυπρόθεσμης ανορθοδοξίας και αξιόπιστων δεσμεύσεων για επιστροφή στην ορθοδοξία μακροπρόθεσμα.
Τα βήματα που πρέπει να γίνουν κατά τον ίδιο είναι τα εξής: να διακοπεί η εκρηκτική άνοδος του λόγου του χρέους με κάποια προσωρινά capital controls και την αποκήρυξης ενός μέρους του χρέους σε ξένο νόμισμα. Εν τω μεταξύ, πρέπει να υπάρξουν μέτρα για ένα δημοσιονομικά βιώσιμο καθεστώς μόλις λήξει η κρίση. Αν όλα πάνε καλά, η εμπιστοσύνη θα επιστρέψει σταδιακά και τα capital controls θα αρθούν. Όπως επισημαίνει, “κάτι παρόμοιο έκανε η Μαλαισία το 1998 και η Νότια Κορέα την ίδια εποχή. Μια δεκαετία αργότερα, η Ισλανδία τα κατάφερε επίσης αρκετά καλά με ένα συνδυασμό capital controls και αποκήρυξης χρέους”.
Όμως ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως ακολουθεί μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Μέχρι τώρα έχει αφήσει την οικονομική πολιτική εκτός πλαισίου και επιχειρεί να διαχειριστεί την κρίση με επικοινωνιακούς όρους, αποδίδοντας την κρίση σε εξωτερικούς εχθρούς. “Μπορεί αυτοί να έχουν το δολάριο, αλλά εμείς έχουμε τον Θεό μας”, δήλωσε κάνοντας λόγο για έναν "οικονομικό πόλεμο", ενώ ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία δεν αντιμετωπίζει μακροοικονομικά προβλήματα ή προβλήματα με το τραπεζικό σύστημα, αλλά «πρόκειται για μια τεχνητή κρίση".
Είναι δεδομένο πως η σύγκρουση με τις ΗΠΑ έχει επιφέρει σημαντικά πλήγματα στην Τουρκία, όμως είναι επίσης αλήθεια πως η Τουρκία αντιμετωπίζει σημαντικά δημοσιονομικά προβλήματα και πως ο ίδιος ο Ερντογάν έχει σημαντική ευθύνη για την οικονομική κατάρρευση. Υπενθυμίζεται πως οι υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας είναι διαδοχικές το τελευταίο διάστημα και οι αποδόσεις των δεκαετιών ομολόγων ξεπέρασαν το 15%, καθιστώντας απαγορευτικό το δανεισμό της χώρας από τις αγορές. Η πτώση της λίρας, η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, του δημοσιονομικού ελλείμματος αλλά και η σημαντική αύξηση του εξωτερικού χρέους, που είχε καταγραφεί πολύ πριν τις εκλογές, έχουν προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους επενδυτές, που εγκαταλείπουν σταδιακά την τουρκική οικονομία. Η μεγάλη εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από τους ξένους επενδυτές σε συνδυασμό με τις πολιτικές του Ερντογάν οδήγησαν αναπόφευκτα την Τουρκία σε ένα καταστροφικό οικονομικό αδιέξοδο.
Όπως υπογραμμίζει σε άρθρο του στο Politico ο Τούρκος αναλυτής Aykan Erdemir, πρώην βουλευτής και επικεφαλής του “Ιδρύματος για την Προάσπιση των Δημοκρατιών”, ενός think Tank που ειδικεύεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι αναδυόμενες αγορές όπως η Τουρκία γνώρισαν μεγάλη άνθηση, καθώς απέκτησαν πρόσβαση σε φτηνά κεφάλαια, και ιδιαίτερα ο ιδιωτικός τους τομέας.
Όμως αυτά κάποτε τελειώνουν και ο Ερντογάν, αν και έβλεπε την επικείμενη οικονομική κρίση, τα τελευταία δύο χρόνια αντί να επικεντρωθεί στις αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, επέλεξε να χρησιμοποιήσει τις διευρυμένες εξουσίες του για να τιμωρήσει τους εχθρούς του και να συγκρουστεί με τους Δυτικούς πρώην συμμάχους του. Μάλιστα το τελευταίο διάστημα έχει επιδοθεί και στην “διπλωματία των ομήρων”. Περισσότερα από 50 άτομα, υπήκοοι δυτικών χωρών, έχουν φυλακιστεί με ανυπόστατες κατηγορίες για τρομοκρατία. Ο Ερντογάν επιδίωξε με αυτή την παρωχημένη τακτική να εξασφαλίσει παραχωρήσεις από χώρες της Δύσης με αντάλαγμα την απελεύθερωση των κρατουμένων. Πρόκειται για μια στρατηγική που έχει οδηγήσει σε διεθνή απομόνωση την Τουρκία, προκαλώντας και την χειρότερη κρίση με τις ΗΠΑ από το εμπάργκο του 1978.
Πρόκειται για έναν καταστροφικό φαύλο κύκλο για την Τουρκία. Όσο ο Ερντογάν απομονώνεται τόσο αυξάνει την επιθετική ρητορική του, και τόσο οι αντιδράσεις μεγαλώνουν και τα αντίποινα σοβαρεύουν. Και όσο οι διπλωματικές κρίσεις πληθαίνουν, τόσο ενισχύεται και η κρίση στην τουρκική οικονομία, η οποία είναι άμεσα εξαρτημένη από το ξένο κεφάλαιο. Κάθε κίνηση από την Άγκυρα φαίνεται πως οδηγεί σε νέα λάθη.
Ο Aykan Erdemir εκτιμά πως ενδεχομένως η Τουρκική οικονομία έχει φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Υπενθυμίζει δε πως πρόκειται για μια κρίση αντίστοιχου μεγέθους με αυτή που έφερε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία το 2001. Ακόμη και αν ο Τούρκος πρόεδρος πραγματοποιούσε μια στροφή και πραγματοποιήσει φιλικό άνοιγμα προς την Ουάσινγκτον είναι πλέον αμφίβολο αν μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση, καθώς η ζημιά σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο μοιάζει στην παρούσα φάση ανεπανόρθωτη. Εξάλλου και ο ίδιος φαίνεται, βάσει δηλώσεών του, πως δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση.
Αντίθετα κάνει λόγο για εναλλακτικές, για “αναζήτηση νέων φίλων και συμμάχων”, προφανώς αναφερόμενος στη Ρωσία και την Κίνα. Η σημερινή κρίση αποτελεί το τελευταίο - και ενδεχομένως καταληκτικό – επεισόδιο της αλλοπρόσαλλης πολιτικής του Ερντογάν. Το αν θα καταφέρει να βρει την αναγκαία πλέον υποστήριξη από τις “εναλλακτικές” που επικαλείται σύντομα θα φανεί. Το σίγουρο είναι πως τέτοιες κινήσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της οικονομίας, απαιτούν χρόνο, κάτι που η Τουρκία δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή.

Πηγή: tvxs.gr

Φυγή...

Κάθε φορά που προγραμματίζω κάποια επίσκεψη στον τόπο μου, ένα σκίρτημα ξυπνάει μέσα μου και φουντώνει όσο ζυγώνουν οι μέρες της φυγής.

Συναισθήματα από τα παιδικά μου χρόνια, πρόσωπα που μου φέρνουν μνήμες του παρελθόντος και τοπία που μου προκαλούν ένα γλυκό πόνο στην καρδιά κάφε φορα που τ' αντικρίζω. 

Ο τόπος μου αρχίζει να με πονάει όλο και περισσότερο. Το μόνο φάρμακο αυτού του νόστου είναι η επιστροφή. Μετά από χρόνια έχω συνειδητοποιήσει πως αυτή είναι η μοναδική λύση.

Δύσκολο να υλοποιηθεί όμως. Η επαγγελματική ανασφάλεια, η ατολμεία να παρθούν ριζικές αποφάσεις, ο φόβος προς κάτι καινούργιο.

Δε ξέρω πόσο ακόμη θα καθυστερώ αυτήν την οριστική φυγή. Ξέρω όμως πως μέχρι τότε η αγκαλιά της θάλασσας πάντα θα περιμένει να χαθώ μέσα τους. Στο μοναδικό καταφύγιο όπου σκοτούρες, άγχη και στεναχώριες μένουν πίσω. 

Σ' αυτήν την αγκαλιά τρέχω να κρυφτώ.

Βροντερό «όχι» γονέων στην γκετοποίηση των προσφυγόπουλων

Ογδόντα τρεις γονείς της Χίου εκφράζουν δημοσίως την αντίθεσή τους στην γκετοποίηση των προσφυγόπουλων που παραμένουν στο νησί και υποστηρίζουν το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση, υπερασπιζόμενοι «βασικά κοινωνικά αγαθά και ανθρωπιστικές αξίες».
Με αφορμή την μεγάλη και έντονη συζήτηση για την δημιουργία και λειτουργία των δομών υποδοχής και εκπαίδευσης προσφύγων (ΔΥΕΠ) στη Χίο, καθώς και τις αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί από μερίδα γονέων και κηδεμόνων, οι 83 γονείς που υπογράφουν το κείμενο καλούν κι άλλους γονείς να επιλέξουν αυτή την αντίληψη.
Σε ό,τι δε αφορά τις εξελίξεις στην Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων νομού Χίου, όπου ως γνωστόν εξ αφορμής αυτού του θέματος παραιτήθηκε σχεδόν σύσσωμο το διοικητικό της συμβούλιο, τονίζουν ότι «είναι σημαντικό να ακολουθηθούν όλες οι νόμιμες και διαφανείς διαδικασίες, ώστε να αναδειχθεί ένα νέο Δ.Σ. που να υποστηρίζει τα δικαιώματα όλων των παιδιών».

Τα σχολεία πρέπει να είναι ανοικτά για όλα τα παιδιά

Ακολουθούν το κείμενο και τα ονόματα των γονέων που υπογράφουν:

Αναγνωρίζουμε ότι ζούμε σε χρόνια έντονων πολιτικών και γεωστρατηγικών αλλαγών και βιώνουμε καταστάσεις που δημιουργούν από δύσκολες έως άθλιες συνθήκες διαβίωσης για χιλιάδες ανθρώπους που εξαιτίας του πολέμου ή άλλων προβλημάτων εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους κι εγκλωβίζονται στη χώρα μας και στο νησί μας. Το τελευταίο δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στους μόνιμους κατοίκους και ειδικά των κοντινότερων στους προσφυγικούς καταυλισμούς περιοχών με αναμφισβήτητα πολλές αρνητικές συνέπειες.
Στηρίζουμε το αίτημα των προσφύγων / μεταναστών να μεταβούν στις χώρες επιλογής τους κι όχι να εγκλωβίζονται στο νησί μας και γενικότερα στη χώρα. Χρειάζεται πλέον όλες οι διαδικασίες καταγραφής και ταυτοποίησης να γίνονται στην ηπειρωτική χώρα. Δεν αντέχουν τα νησιά επιπλέον εγκλωβισμό ως αποτέλεσμα της συμφωνίας της Ε.Ε. με την Τουρκία. Για όσους βρίσκονται εδώ, πρέπει άμεσα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ώστε όσοι δικαιούνται το άσυλο να το πάρουν και να κατευθυνθούν στον προορισμό τους.
Ωστόσο, θεωρούμε απαράδεκτες τις συνθήκες διαβίωσης στη ΒΙΑΛ, ενώ είναι απαραίτητη η αξιοπρεπής κάλυψη των βασικών αναγκών (σίτισης, ένδυσης, υγειονομικής περίθαλψης κ.λπ.) των διαμενόντων κι ιδιαίτερα των παιδιών.
Θεωρούμε απαραίτητη την προστασία των κατοίκων των Καμποχώρων και όποιων άλλων χώρων γειτνιάζουν με καταυλισμούς και την αποκατάσταση των όποιων προβλημάτων έχουν προκληθεί.
Ως γονείς χρειάζεται να υπερασπιζόμαστε πάντα την ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους και τους λαούς. Θέλουμε όλα τα παιδιά να μεγαλώνουν σ΄ έναν ειρηνικό κόσμο.
Εκτός από την ειρήνη και η εκπαίδευση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις (σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, σύμβαση για το καθεστώς των προσφύγων), καθώς και από την εθνική νομοθεσία. Κάθε παιδί που βρίσκεται στη χώρα έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Στηρίζουμε την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων χωρίς διακρίσεις, παρέχοντας ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές, με αποκλειστική ευθύνη του κράτους και όχι των ΜΚΟ. Τα σχολεία πρέπει να είναι ανοιχτά για όλα τα παιδιά. Ο αποκλεισμός και η γκετοποίηση ατόμων ή ομάδων είναι που δημιουργεί και θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερα προβλήματα στο μέλλον.
Χρειάζεται συλλογικά να διεκδικήσουμε από το κράτος τη διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου για όλους τους μαθητές με υλικοτεχνική υποδομή, προσωπικό με σταθερές σχέσεις εργασίας (εκπαιδευτικό και βοηθητικό), παιδαγωγικό υλικό κ.λπ. Να στηρίζουμε τα αιτήματα των συλλόγων των εκπαιδευτικών και να συνεργαζόμαστε μαζί τους για ένα καλύτερο σχολείο. 

Αντωνόγλου Δημήτρης, Αριστείδου Βαγγέλης, Αρμενάκη Δέσποινα, Αρμενάκης Δημήτρης, Βάντα Σοφία Σάντος-Μελαχροινούδη, Βίλλου Έφη, Βούλγαρης Γιάννης, Βούλγαρης Κώστας, Βουχάρα Μαρία, Γατανάς Μιχάλης, Γκαρμάτη Ευτυχία ,Δημητρακόπουλος Παναγιώτης, Δηράκη Βάσω, Ελευθερίου Μαρία, Ζαφείρη Βάσια, Ζύμαρη Βασιλεία, Ηλιαδάκης Σταμάτης, Ηλιόπουλος Κωνσταντίνος, Θεοδωρόπουλος Ηλία, Καβάδα Κική, Κάκαρης Γιώργος, Καλαγκιά Μαρία, Καλιπόζη Ζηνοβία, Καλλίτση Αργυρώ, Καμπεράκη Μαρία, Καραγιάννη Αγλαΐα, Καραμανής Στέλιος, Καραμουσλή Άννα, Καραμουσλής Γιώργος, Καρίβαλη Μαριάννα, Κάρκαλου Αλέκα, Καστερνούδης Μιχάλης, Κατολέων Περικλής, Καυκάλα Χρυσάνθη, Κοτσάτου Ελένη, Κουγιούλη Δέσποινα, Κούρτης Ιωάννης, Κουτσοδόντης Τάσος, Κρεατσούλας Μιχάλης, Κριμιζή Πόλυ, Κωνσταντινούδη Γιασεμή, Λουκάς Γιάννης, Μανωλάκη Σαραντινή, Μαραγκός Αντώνης, Μαρίνη Ευγενία, Μαρτζούκου Στέλλα-Μαρία, Μενεξέ Ελένη, Μισαηλίδου Άννα, Μισετζής Γιώργος, Μουτάφη Μαρία, Μπαχά Αγγελική, Μπαχά Τώνια, Μπελούκας Τάκης, Μπιτσιμλί Καχραμάν, Μπογιατζής Νικος, Μπουκέας Γιώργος, Νικολάου Λεμονιά, Παγούδης Γιώργος, Παναγιωτάκης Αλέξανδρος, Παπαδόπουλος Γιάννης, Παπαδόπουλος Νίκος, Πέτροβα Βάσω, Πιτσικούλη Άννα, Σκαπινάκη Δέσποινα, Σκαπινάκης Πολύκαρπος, Σταυρινούδης Σταύρος, Στρατάκη Αργυρώ, Συρρή Ασπασία, Σφυράκη Γωγώ, Τάζογλου Σοφία, Τάνου Σαπφώ, Τέττερη Ζηνοβία, Τσόλας Κοσμάς, Φλεβαράκης Λεωνίδας, Φραγκάκη Γεωργία, Φραγκάκη Μαρία, Φρεζούλη Ερμιόνη, Φύλλα Ηλιάνα, Χαιρέτη Κατερίνα, Χαλιορή Ιουλία, Χαρίτος Στέλιος, Ψαρούδης Γιώργος, Ψούνη Ιουλία.

Πηγή: Αστραπάρης

Πλήγμα στην Ευρώπη οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν

Γράφει ο Κώστας Ράπτης

Μετά τις κυρώσεις τι; Το ερώτημα αυτό απασχολεί τις διεθνείς πρωτεύουσες μετά την ενεργοποίηση από τα μεσάνυχτα της Δευτέρας αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, σε λογική συνέχεια της ελέω Ντόναλντ Τραμπ απόσυρσης των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Μιλώντας προς δημοσιογράφους στην πτήση της επιστροφής του από περιοδεία σε τρεις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάικ Πομπέο τόνισε ότι οι νέες αυτές κυρώσεις “θα υλοποιηθούν αποφασιστικά” και θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι την επίτευξη της αλλαγής συμπεριφοράς του Ιράν.
“Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να βρούμε έναν τρόπο να κινηθούμε προς τα εμπρός” είπε χαρακτηριστικά ο Πομπέο, αφήνοντας θεωρητικά ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής εκτόνωσης των εντάσεων. “Αλλά αυτό” πρόσθεσε “θα απαιτήσει μία τεράστια αλλαγή από μέρους του ιρανικού καθεστώτος. Θα πρέπει να συμπεριφέρονται ως μία κανονική χώρα. Είναι τόσο απλό”. 
Το ποιες ακριβώς είναι αυτές οι αλλαγές στις οποίες αποβλέπει η Ουάσινγκτον δεν μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί.
Πρόσφατες διαρροές στον αυστραλιανό τύπο εμφάνιζαν την αμερικανική πλευρά διατεθειμένη να προχωρήσει σε στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν και να ζητά μάλιστα για τον σκοπό αυτό από την Καμπέρα τη συνδρομή της. Ωστόσο, ο κατεξοχήν αρμόδιος Τζέιμς Μάτις, υπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών διέψευσε τα δημοσιεύματα ενώ και ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, κατά την ιδιόμορφη διαπραγματευτική τακτική του, εμφανίστηκε προ ημερών διατεθειμένος να συνομιλήσει με την Τεχεράνη. Από την πλευρά τους πάντως οι Ιρανοί ιθύνοντες έσπευσαν να απαντήσουν με απειλές κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, από τα οποία διέρχονται όλες οι εξαγωγές πετρελαίου του Περσικού Κόλπου.
Και αν μεν για τα σενάρια στρατιωτικής επέμβασης ισχύει, λόγω του όγκου και της γεωμορφολογίας του Ιράν, η διαπίστωση του άλλοτε αρχηγού της Μοσάντ Μέιρ Νταγκάν ότι πρόκειται για τη “μεγαλύτερη ανοησία” που έχει ακούσει, τούτο καθόλου δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ παραιτούνται από την ιδέα της απομόνωσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Άλλωστε, η κλιμάκωση των πιέσεων κάθε άλλο παρά αποκλείει το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής συνδιαλλαγής, με τους όρους βέβαια που φαντάζεται ο Τραμπ.
Η μερική αναδίπλωση της Αμερικής από το μέτωπο της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, σε συνδυασμό με το σχέδιο επίλυσης της ισραηλινο-παλαιστινιακής διαμάχης το οποίο επεξεργάζεται ο προεδρικός γαμπρός Τζέραντ Κούσνερ, προϋποθέτει ότι το κενό δεν θα καλυφθεί από την προβολή της ιρανικής ισχύος, όπως ήδη συμβαίνει εν μέρει στο Ιράκ και τη Συρία.
Από την άλλη πλευρά η ενδεχόμενη επιδίωξη μιας “αλλαγής καθεστώτος” στην Τεχεράνη, μέσω μιας εσωτερικής κατάρρευσης την οποία θα προκαλούσε η όξυνση των εσωτερικών αντιθέσεων του Ιράν, δεν φαντάζει ρεαλιστική και πάντως μοιάζει να υποτιμά τον βαθμό συνοχής της ιρανικής κοινωνίας και πολιτείας.
Ήδη το Ιράν σφίγγει το ζωνάρι επιβάλλοντας, ενόψει των κυρώσεων που ενεργοποιούνται σήμερα, περιορισμούς στην εξαγωγή συναλλάγματος, ενώ παράλληλα προέβη σε μιαν αγορά της τελευταίας στιγμής με την προμήθεια τεσσάρων επιβατικών αεροσκαφών.
Τα βλέμματα βέβαια στρέφονται πολύ περισσότερο στον επόμενο γύρο κυρώσεων που θα ενεργοποιηθεί στις 4 Νοεμβρίου και θα αφορά τις ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου που αποτελούν την καρδιά της ιρανικής οικονομίας. Ωστόσο, και αυτών των κυρώσεων η σημασία θα πρέπει να σχετικοποιηθεί, αφότου η Κίνα (προορισμός του 35% των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου) ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να τερματίσει τις συναλλαγές της με την ισλαμική Δημοκρατία.
Πολύ περισσότερο από ό,τι διακυβεύεται διμερώς μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν η επαναφορά των κυρώσεων αποτελεί ένα στοίχημα για τον βαθμό ελέγχου που μπορεί να ασκήσει η Ουάσιγκτον στο διεθνές εμπόριο.
Και σε αυτό το επίπεδο όμως τα πράγματα είναι πλέον πολύ πιο σύνθετα, καθώς αποτελεί ανοιχτό ερώτημα κατά πόσον η αμερικανική πλευρά δύναται ή επιθυμεί να προβεί λ.χ. σε τιμωρητικά μέτρα εναντίον των κινεζικών εταιρειών που συναλλάσσονται με την Ισλαμική Δημοκρατία. Πόσω μάλλον πού ο ενεργειακός κλάδος των ΗΠΑ προσβλέπει σε μεγαλύτερη διείσδυση στην κινεζική αγορά. 
Αντίστοιχα, δύσκολα θα εξασφαλισθεί η συμμόρφωση της Ινδίας στις αμερικανικές επιλογές, δεδομένων των προνομιακών τιμών και των διευκολύνσεων πληρωμής που έχουν συμφωνηθεί στις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου στον έτερο ασιατικό γίγαντα. Με αυτή την έννοια η απομόνωση της Τεχεράνης ποτέ δεν θα είναι πλήρης.
Δημοσιεύματα μάλιστα φέρουν τον Τραμπ έτοιμο να μετατρέψει αυτή την αδυναμία του σε όπλο, διαπραγματευόμενος με τους Κινέζους και τους Ινδούς τη χορήγηση επίσημης εξαίρεσης (waiver) από τις κυρώσεις εις βάρος του Ιράν, έναντι ανταλλαγμάτων (λ.χ. σε πρώτη φάση τη συγκράτηση στα σημερινά επίπεδα των ινδικών και κινεζικών εισαγωγών πετρελαίου που διόλου τυχαία αυξάνονται ραγδαία το τελευταίο διάστημα). Αλλά και η Ρωσία δεν έχει λόγους να δυσαρεστείται από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου που μοιραία θα επιφέρει η στοχοποίηση της ιρανικής παραγωγής.
Σε κάθε περίπτωση, ο χαμένος της ιστορίας είναι δίχως άλλο οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι των ΗΠΑ, οι οποίοι δεν διαθέτουν ουσιαστική μόχλευση στις εξελίξεις. Όσο και αν οι πολιτικές ηγεσίες της Ε.Ε. διακηρύσσουν την αφοσίωσή τους στη συμφωνία του 2015, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν την ιρανική αγορά, μη αποτολμώντας την αναμέτρηση με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών.
Η “ευρασιατική συσπείρωση” δυνάμεων όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν συντονίζεται με την διαμόρφωση μιας όλο και πιο ετεροβαρούς διατλαντικής σχέσης.

Πηγή: capital.gr

Η Ουγγαρία του Όρμπαν δυσανασχετεί ακόμα και με μια έκθεση έργων της «κομμουνίστριας» Φρίντα Κάλο

Η κριτική εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διαμάχης για τον πολιτισμό και την πολιτιστική πολιτική μετά την εκλογή για τρίτη συνεχόμενη θητεία του εθνικιστή πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν τον Απρίλιο.
Υποστηρικτές του Ορμπάν και δημοσιογράφοι φιλικοί προς την κυβέρνηση έχουν υποστηρίξει τις περασμένες εβδομάδες πως, μετά την εξασφάλιση άλλης μιας θητείας από τον Ορμπάν, είναι τώρα η ώρα για μια στροφή στον πολιτισμό προς την κατεύθυνση συντηρητικών αξιών προκειμένου να τερματιστεί αυτό που αποκαλούν κυριαρχία αριστερών-φιλελεύθερων καλλιτεχνών.
Η δεξιά εφημερίδα Magyar Idok, σε άρθρο που δημοσίευσε στις 14 Ιουλίου με τίτλο «Πώς ο κομμουνισμός προωθείται χρησιμοποιώντας κρατικό χρήμα», ισχυρίζεται πως η έκθεση της Κάλο, όπως και άλλες γκαλερί, καλλιτέχνες και εκθέσεις, προωθούν τον κομμουνισμό.
«Δεν θα το πιστέψετε, όμως ο Τρότσκι εμφανίστηκε και πάλι στη Βουδαπέστη, αυτή τη φορά από το κρεβάτι της Φρίντα Κάλο», γράφει η εφημερίδα, αναφερόμενη στη σχέση της ζωγράφου με τον Λέον Τρότσκι, σημαντικής φυσιογνωμίας της επανάστασης των Μπολσεβίκων στη Ρωσία, κατά τη διάρκεια της εξορίας του, αργότερα, στο Μεξικό, όπου και δολοφονήθηκε το 1940.
Η Κάλο συνδεόταν με το κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού και είχε διακοσμήσει το «κεφάλι» του κρεβατιού της με εικόνες των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν και Μάο, σύμφωνα με το Μουσείο Φρίντα Κάλο του Μεξικού.
Η έκθεση της Κάλο, το διεθνές μιούζικαλ Μπίλι Έλιοτ και μια σειρά από παραστάσεις σε γκαλερί έχουν δεχθεί πυρά σε αλλεπάλληλα άρθρα της εφημερίδας.
Η εφημερίδα πρόσθεσε πως «δεν υπάρχει αισθητικό πρόβλημα» με την έκθεση της «Μεξικανής κομμουνίστριας ζωγράφου», την οποία επισκέπτονται έως και 3.000 άνθρωποι καθημερινά.
Η Εθνική Πινακοθήκη αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο. Η Κάλο έγινε μία από τις πιο διάσημες ζωγράφους του 20ού αιώνα τις δεκαετίες που ακολούθησαν τον θάνατό της και η δουλειά της προσελκύει τεράστιο ενδιαφέρον.
Η έκθεση έργων της στη Βουδαπέστη συμπίπτει με μια έκθεση της Κάλο στο μουσείο Βικτόρια και Άλμπερτ του Λονδίνο που επικεντρώνεται στην ιστορία της ζωής της μέσω προσωπικών τεχνουργημάτων.

Νέα εποχή

Εντείνοντας τη διαμάχη για την πολιτιστική πολιτική, ο Ορμπάν δήλωσε στις 28 Ιουλίου πως επίκεινται μεγάλες αλλαγές στον τομέα αυτόν και πως η τρίτη εκλογική νίκη του «δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια εντολή για την οικοδόμηση μιας νέας εποχής».
«Μια εποχή καθορίζεται από πολιτιστικές τάσεις, συλλογικές πεποιθήσεις και κοινωνικά έθιμα. Αυτή είναι τώρα η αποστολή που βρίσκεται ενώπιόν μας: πρέπει να ενσωματώσουμε το πολιτικό σύστημα σε μια πολιτιστική εποχή», ανέφερε ο Ορμπάν ενώπιον εκατοντάδων υποστηρικτών του σε μια ομιλία-ορόσημο.
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης αρνήθηκε να σχολιάσει όταν ρωτήθηκε για τις επικείμενες αλλαγές. 
Αφότου εξελέγη για πρώτη φορά ο Ορμπάν το 2010, το κυβερνών κόμμα Fidesz αναθεώρησε το Σύνταγμα της Ουγγαρίας, απέκτησε τον έλεγχο των κρατικών μμε, και επιχειρηματίες που πρόσκεινται στον Ορμπάν και στο Fidesz έχουν δημιουργήσει αυτοκρατορίες.
Ο Ορμπάν προκάλεσε με επιτυχία δυτικά φιλελεύθερα «ταμπού» κερδίζοντας τις εκλογές του 2018 με μια ισχυρή αντιμεταναστευτική εκστρατεία με επίκεντρο τη σημασία της εθνικής υπερηφάνειας και ενότητας, και μια «ισχυρή Ουγγαρία»
Μια ομάδα περίπου 60 καλλιτεχνών και ιστορικών Τέχνης υπέγραψαν ένα μανιφέστο στο οποίο καταγγέλλουν τη δημοσίευση από τη Magyar Idok του καταλόγου των «κομμουνιστών» καλλιτεχνών λέγοντας ότι οι κατηγορίες είναι ανυπόστατες.
Τον Ιούνιο, η Magyar Idok είχε δημοσιεύσει επίσης ένα άρθρο ενός φιλοξενούμενου σχολιαστή ο οποίος κατηγορούσε το μιούζικαλ «Μπίλι Έλιοτ» που παίζεται στην Κρατική Όπερα της Βουδαπέστης ότι προωθεί την ομοφυλοφιλία ανάμεσα στο νεαρό ακροατήριό της. Ο «Μπίλι Έλιοτ» βρίσκεται στο πρόγραμμα για δύο χρόνια, και μέχρι τώρα το έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από 100.000 θεατές.
Η Κρατική Όπερα ακύρωσε 15 από τις 44 παραστάσεις που είχε προγραμματίσει για τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
Ανέφερε σε μια ανακοίνωση στον ιστότοπό της πως οι παραστάσεις δεν ακυρώθηκαν λόγω της αμφισβήτησης στον Τύπο, σημείωνε όμως ότι το κοινό είχε χάσει το ενδιαφέρον του να δει την παράσταση μετά τα δημοσιεύματα αυτά.

«Να οικοδομηθεί μια συντηρητική κουλτούρα»

Ο Τάμας Φριτς, ένας δεξιός πολιτικός αναλυτής που έχει βοηθήσει στη διοργάνωση μαζικών συλλαλητηρίων υπέρ του Ορμπάν, είπε πως σκοπός ήταν «όχι να καταστραφεί η φιλελεύθερη κουλτούρα» αλλά να προσαρμοστεί το σύστημα ώστε να αντανακλά τη δεξιά συντηρητική πολιτική κυριαρχία, διατηρώντας παράλληλα τις αξίες των φιλελεύθερων τεχνών.
«Η αυτονομία μεμονωμένων θεσμών θα πρέπει να διατηρηθεί, αλλά νομίζω πως η κυβέρνηση… έχει το δικαίωμα να ευνοήσει και να υποστηρίξει σθεναρά και συνειδητά τη συντηρητική σκέψη, τους καλλιτέχνες, τα πολιτιστικά έργα», είπε ο Φριτς.
Ένας τρόπος θα ήταν να διοχετευθούν περισσότερα χρήματα σε ιστορικές ταινίες που θα προβάλλουν τα μεγάλα κεφάλαια της ουγγρικής Ιστορίας, είπε.
«Θα πρέπει να οικοδομηθεί μια συντηρητική κουλτούρα από μόνη της…. η οποία θα δείχνει την ιστορική δύναμη του ουγγρικού έθνους», είπε.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ