Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου 2018

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Ένας Άνδρας και μια Γυναίκα (1966)



Είναι γεγονός πως ο ρομαντισμός στην κινηματογραφική σκηνή έχει πλέον ξεφτίσει. Η εμπορευματοποίηση των συναισθημάτων, οι συχνές επαναλήψεις των σεναρίων κι οι χαμηλής ποιότητας ερμηνείες, ίσως να είναι κάποιοι από τους παράγοντες που οι σημερινές ρομαντικές ταινίες είναι ολίγον βαρετές κι ανούσιες. Γι' αυτό τον λόγο όταν αναζητάμε τον πραγματικό ρομαντισμό σε ταινίες που ξεχειλίζουν από συναισθήματα κι όμορφες εικόνες, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ανατρέξουμε σε αριστουργήματα προηγούμενων δεκαετιών. Ένα από τα αξεπέραστα διαμάντια αυτού του είδους είναι το "Ένας Άνδρας και μία Γυναίκα" του Κλοντ Λελούς με το εκπληκτικό ερμηνευτικό ζευγάρι της Ανούκ Αϊμέ και του Ζαν Λουί Τρεντινιάν. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο πως εκτός από τον Χρυσό Φοίνικα του φεστιβάλ Καννών, κέρδισε και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και Καλύτερου Σεναρίου καθώς και την Χρυσή Σφαίρα Ξενόγλωσσης Ταινίας κι ο Τρεντινιάν πήρε "συγχωροχάρτι" για τη συμμετοχή του στον πόλεμο της Αλγερίας.
Η ιστορία αναφέρεται σε δυο γονείς που γνωρίζονται καθώς επιστρέφουν στο Παρίσι, αφού πρώτα άφησαν τα παιδιά τους σε ένα εσώκλειστο σχολείο. Στη διαδρομή επικρατεί μία σιωπηλή αμηχανία, την οποία προσπαθούν να σπάσουν με μουσική, χαμόγελα κι αερολογίες. Το φλερτ δείχνει τόσο αληθινό που νιώθουμε πως είμαστε παρόντες σε ένα πραγματικό συμβάν, ενισχύοντας μ' αυτόν τον τρόπο η ηδονοβλεπτική μας διάθεση. Με μία αφορμή αρχίζουν να ανοίγονται ο ένας στον άλλον. Η Αν είναι βοηθός σκηνοθέτη και υπήρξε παντρεμένη με έναν κασκαντέρ, ο οποίος σκοτώθηκε σε κάποια γυρίσματα. Τον περιγράφει ως τον ιδανικότερο σύζυγο που θα μπορούσε να χε μια γυναίκα. Από την άλλη ο Ζαν Λουί είναι οδηγός αγώνων, του οποίου η γυναίκα αυτοκτόνησε μετά από ένα σοβαρό ατύχημα που είχε σε έναν αγώνα. Η κοινή τους μοίρα θα τους φέρει πιο κοντά. Οι όμορφες στιγμές που θα ακολουθήσουν με περιπάτους στην παραλία και βόλτες με το αμάξι θα δυναμώσουν τα συναισθήματά τους. Όταν όμως επιχειρήσουν να κάνουν το επόμενο βήμα, θα αναδυθούν τα φαντάσματα του παρελθόντος, φέρνοντάς τους σε δύσκολη κατάσταση και σε αποφάσεις ρίσκου.


Η αγνότητα της ταινίας την οδηγεί σε μία έκρηξη πρωταρχικών συναισθημάτων. Η γυναίκα εκφράζει την ισχυρή πίστη σε μια ιδανική αγάπη ενώ ο άνδρας είναι το σύμβολο του ορμητισμού και της πρωτοβουλίας. Ο ίδιος επιδιώκει να αποκοπεί από το παρελθόν που τον πονάει αναζητώντας ένα αύριο πιο όμορφο. "Είναι παρανοϊκό να διώχνεις μακριά την ευτυχία" λέει σε κάποια σκηνή, προκαλώντας μου ένα πρωτόγνωρο μούδιασμα στα άκρα. 
Όμως στη πορεία γίνεται μία αντιστροφή των ρόλων. Η γυναίκα παίρνει την πρωτοβουλία εκφράζοντας τα συναισθήματά της με τον άνδρα να κρατάει το κατάλληλο κλειδί που θα την ξεκλειδώσει από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Το αιώνιο παιχνίδι του αρσενικού με το θηλυκό. Η γυναίκα προσκαλεί κι αποτραβιέται κι ο άνδρας προσπαθεί να λύσει τον γρίφο με απώτερο σκοπό να πάρει την κατάσταση στα χέρια του.
Πιστεύω πως οι δυο ηθοποιοί ήταν η καλύτερη επιλογή που θα μπορούσε να χει ο σκηνοθέτης. Η Ανούκ Αϊμέ παίρνει άριστα σ' ένα εκπληκτικό παιχνίδι βλεμμάτων. Τα μάτια της εκπέμπουν μια σπάνια γοητεία και παράλληλα αφήνουν να ξεγλιστρήσει μια βουβή θλίψη. Θέλει να ξεφύγει αλλά το παρελθόν δεν την αφήνει. Γνωρίζει την αδυναμία της στο να πάρει ριζικές αποφάσεις και με τη στάση της ζητά ένα χέρι βοήθειας που θα την γυρίσει ξανά στη χαμένη της ευτυχία.
Από την άλλη ο Ζαν Λουί ζει έχοντας ως βάρος την αυτοκτονία της γυναίκας του. Εξακολουθεί να τρέχει στους αγώνες, προσπαθώντας να αποφύγει τις Ερινύες που τον κυνηγούν. Έχει αποδεχτεί το παρελθόν του κι έχει προχωρήσει μπροστά αλλά δυστυχώς τίποτα δεν τον καλύπτει. Μέσα από τη κουβέντα γνωριμίας που έχει με την Αν μου δίνει την εντύπωση πως περισσότερο τον προκαλεί η σκέψη να ξεπεράσει την εικόνα που έχει η συμπρωταγωνίστριά του για τον πρώην άνδρα της περισσότερο από το να κερδίσει την ίδια. Τα πραγματικά συναισθήματα που έχει για την Αν, τα αντιλαμβάνεται όταν φτάνουν στο ερωτικό τους αδιέξοδο. Κι εκεί είναι που συνειδητοποιεί πως η Αν είναι η σημαντικότερη κούρσα αγώνων που οφείλει να κερδίσει. Μία κούρσα μεταξύ ενός οχήματος κι ενός τραίνου. Δυο πονεμένες καρδιές πάνω σε δυο διαφορετικές παράλληλες γραμμές που πρέπει να ενωθούν. 
Πέρα όμως από τους δυο πρωταγωνιστές, η ταινία κερδίζει τις καλύτερες εντυπώσεις από την μαεστρία του σκηνοθέτη Κλοντ Λελούς. Πρώτα απ' όλα οι εναλλαγές από ασπρόμαυρο σε έγχρωμο προκαλούν μία σύγχυση συναισθημάτων. Μία δίνη που χορεύει στους ρυθμούς της υπέροχης μουσικής, αναμένοντας το φινάλε της ταινίας όπου τινάζονται σαν πίδακας. Τις εναλλαγές αυτές, ο Λελούς θα τις δικαιολογήσει στο ότι δεν είχε λεφτά για αρκετό έγχρωμο φιλμ, μ' αποτέλεσμα να κινηματογραφεί τα πλάνα με ότι έβρισκε. Το μπέρδεμα ξεκίνησε όταν ένας χρηματοδότης τον έπεισε να γυρίσει την ταινία με το ακριβό και καθόλου αυτονόητο τότε έγχρωμο φιλμ κάτι που θα τον βοηθούσε να βρει ευκολότερα διανομή. Όμως τα λεφτά δεν έφτασαν κι έτσι άρχισε να ψάχνει υλικό από δω κι από κει.  Παρ' όλα αυτά τα πλάνα είναι αριστοτεχνικά στημένα. Σαν μία έκθεση κινούμενων φωτογραφιών και πορτρέτων. 
Η πιο όμορφη σκηνή κι ίσως μια από τις ομορφότερες που έχω δει στον κινηματογράφο, είναι το περίεργο βάδισμα του σκύλου και του κυρίου του στην παραλία. Μία σκηνή που είναι λες κι έχει βγει από ένα υπέροχο όνειρο που δε θες να τελειώσει. 
Με έξυπνο τρόπο απλώνει ένα πέπλο ομίχλης στα πλάνα του. Άλλες φορές η βροχή κι άλλες το αγιάζι που αποκόβουν τους κεντρικούς ήρωες από τους ανθρώπους γύρω τους. Μόνο αυτοί οι δυο και τα παιδιά τους στον κόσμο αυτόν. Ο απόλυτος κι αναπάντεχος έρωτας που τυφλώνει.




Ο σκηνοθέτης μαζί με τους υπόλοιπους συντελεστές της ταινίας κατάφεραν να προσφέρουν μία ερωτική ιστορία με αρκετά ευφυή τρόπο, κάτι που φαίνεται με την διαχρονικότητά της σήμερα. Ζωντανά συναισθήματα και πλούσια πλάνα που απέχουν πολύ από τα σημερινά στεγνά ρομάντζα. Ακόμη και το μουσικό θέμα της ταινίας παραμένει μέχρι σήμερα δυνατό και πολυχρησιμοποιημένο σε ρομαντικές σκηνές ταινιών.
Η ταινία είναι μια υπέροχη, νοσταλγική και δροσερή κινηματογραφική εμπειρία που ταιριάζει απόλυτα με τη φθινοπωρινή αύρα που σιγά σιγά κυριαρχεί στην καθημερινότητά μας.

Βαθμολογία: 8/10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου