Δεκατέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο που ζήσαμε κοντά στην Ελλάδα. Ο βομβαρδισμός της Σερβίας από της νατοϊκές δυνάμεις έχει μείνει βαθιά χαραγμένος στη μνήμη μου. Κι αυτό επειδή ήμουν παιδί...
Έχω αναφερθεί αρκετές φορές σ' αυτό το γεγονός (μπορείτε να διαβάσετε, πατώντας εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). Δε μ' αρέσει να επαναλαμβάνομαι. Όμως θέλω να τιμάω κάποια γεγονότα που μ' έχουν στιγματίσει.
Θα προτιμήσω αυτή τη φορά να περάσω έναν ιδιαίτερο διάλογο από ένα αντιπολεμικό βιβλίο που διάβασα πρόσφατα. Αξίζει, διότι είναι πραγματικά διαχρονικό. Όλοι οι πόλεμοι είναι ίδιοι. Οι αντίπαλοι αλλάζουν μόνο...
- Αν το καλοσκεφτείς είναι αστείο. Εμείς (οι Γερμανοί) είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε την πατρίδα μας. Μα και οι Γάλλοι, από την άλλη μεριά είναι στις θέσεις τους για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Ποιός έχει άραγε το δίκιο με το μέρος του;
- Ίσως και οι δύο...
- Τότε γιατί λένε οι καθηγητές μας και οι παπάδες μας και οι εφημερίδες ότι το δίκιο είναι με το μέρος μας; Έτσι πρέπει να είναι. Αλλά, από την άλλη μεριά, και οι Γάλλοι καθηγητές και οι παπάδες και οι εφημερίδες ισχυρίζονται ότι το δίκιο είναι με το δικό τους μέρος. Ποιός λέει άραγε την αλήθεια;
- Ποιός ξέρει; Ένα είναι το γεγονός, ότι έχουμε πόλεμο και ότι κάθε μήνα μπαίνουν κι άλλα κράτη στο χορό.
- ...
- Συνήθως όταν μία χώρα όταν προσβάλλει σοβαρά μία άλλη.
- Μία χώρα ε; Ε αυτό δεν το καταλαβαίνω. Πως είναι δυνατόν ένα βουνό στη Γερμανία να προσβάλλει ένα βουνό στη Γαλλία; Ή ένα ποτάμι ή ένα δάσος ή ένα χωράφι;
- Δεν μου λες; Είσαι πραγματικά τόσο βλάκας ή κάνεις τον βλάκα; Δεν εννοώ αυτό. Ένας λαός προσβάλλει κάποιον άλλον...
- Μα τότε η θέση μου δεν είναι εδώ πέρα. Δεν με πρόσβαλλε κανείς.
- Μα εσένα όλοι πρέπει να σου δίνουν εξηγήσεις...
- Μα τότε εγώ πρέπει να γυρίσω σπίτι μου.
- Θεέ μου, εννοώ το λαό ως σύνολο, ως κράτος.
- Κράτος. Α, κράτος. Χωροφύλακες, αστυνομία, φόροι, αυτό είναι το κράτος. Άμα μπλέξεις μαζί του κάηκες.
- Σ' αυτό έχεις δίκιο. Είναι το πρώτο σωστό πράγμα που λες. Η πατρίδα και το κράτος διαφέρουν.
- Πατρίδα χωρίς κράτος δεν υπάρχει.
- Σωστά. Σκέψου όμως ότι εμείς όλοι είμαστε απλοί άνθρωποι. Και στη Γαλλία οι περισσότεροι είναι σαν εμάς, εργάτες, τεχνίτες, ασήμαντοι υπάλληλοι. Γιατί λοιπόν; Τι λόγο έχει ένας Γάλλος κλειδαράς ή ένας Γάλλος παπουτσής να επιτεθεί εναντίον μας; Όχι, οι κυβερνήσεις ασχολούνται μ' αυτά τα πράγματα. Εγώ δεν έχω δει στη ζωή μου Γάλλο ως τη μέρα που ήρθα εδώ πέρα, κι ασφαλώς οι περισσότεροι Γάλλοι δεν έχουν δει Γερμανούς. Μα ούτε αυτούς τους ρώτησαν ούτε εμάς.
- Τότε γιατί στο διάολο γίνεται πόλεμος;
- Θα πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που τους συμφέρει ο πόλεμος.
- Μια φορά, εγώ δεν είμαι απ' αυτούς.
- Εσύ ασφαλώς όχι, και κανένας μας εδώ πέρα.
- Τότε ποιος; Ούτε τον αυτοκράτορα τον συμφέρει. Εκείνος έχει ότι θέλει.
- Μη το λες. Μέχρι σήμερα δεν είχε κανέναν πόλεμο. Κι ένας σπουδαίος αυτοκράτορας χρειάζεται τουλάχιστον έναν πόλεμο για να γίνει διάσημος. Διάβασε τα σχολικά σου βιβλία και θα δεις...
- Και οι στρατηγοί χρειάζονται τον πόλεμο...
- Γίνονται πιο διάσημοι από τον αυτοκράτορα.
- Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μη μιλάμε καθόλου γι' αυτά. Άλλωστε δε βγάζουμε τίποτα.
Έριχ Μαρία Ρεμάρκ
Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου