Ένα ταξίδι στους Βαλκανικούς Πολέμους

Σήμερα το πρωί είχα την ιδιαίτερη τιμή να απολαύσω από την εξαιρετική ιστορικό Μαρία Παπαναστασίου, μία ιδιαίτερη ξενάγηση της έκθεσης που στεγάζεται στο κτίριο της Παλιάς Βουλής με θέμα τους Βαλκανικούς Πολέμους. 

Από τα πρώτα κιόλας εκθέματα, αναγνωρίζεις την καλή διάθεση και το μεράκι που είχαν όλοι οι συντελεστές που διοργάνωσαν αυτήν την εκδήλωση. Ο ενθουσιασμός της Μαρίας Παπαναστασίου με γύρισε εκατό χρόνια πίσω. 

Το Ανατολικό Ζήτημα, τα πρώτα σημάδια των επερχόμενων πολέμων, οι επεμβάσεις των μεγάλων δυνάμεων, οι πολιτικές κινήσεις, τα παρασκήνια κι όλα αυτά που οδήγησαν στους Βαλκανικούς Πολέμους... 

Γεγονότα τόσα σημαντικά τα οποία η ελληνική δημόσια εκπαίδευση τα πέρασε τελείως επιφανειακά στα μαθητικά μας χρόνια. Μόνο όσοι πραγματικά αγαπούν την μελέτη της ιστορίας γνωρίζουν τις λεπτομέρειες που απλόχερα αυτή η έκθεση σου προσφέρει. 

Δεν θα σταθώ σ' αυτά. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα μάθει. Θα αναφερθώ όμως σε γεγονότα που με συγκίνησαν πραγματικά. Δυστυχώς δεν έχω συγκρατήσει ονόματα και τοποθεσίες (ευελπιστώ πως η Μαρία Παπαναστασίου θα με συγχωρέσει γι' αυτό). Πιθανόν να μην έχουν τόση μεγάλη σημασία αυτές οι λεπτομέρειες μπροστά στην αξία αυτών των ανθρώπινων στιγμών. Κι αυτό διότι οι ανθρώπινες στιγμές δεν έχουν σχέση με την φυλή, την γλώσσα ή την θρησκεία αλλά με τον ίδιο τον άνθρωπο.

Το πρώτο συμβάν αναφέρεται στο πρώτο φυλάκιο που κατέλαβαν οι Έλληνες στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο. Οι Τούρκοι έφυγαν έντρομοι αφήνοντας τα πάντα πίσω τους. Εκτός από τη σημαία-λάφυρο που κράτησαν οι Έλληνες (κι εκτίθεται στον χώρο), κάποιος Τούρκος στρατιώτης ξέχασε μία ποιητική συλλογή στη γαλλική γλώσσα που την μετέφραζε στα τούρκικα. 

Μία άλλη ιστορία αναφέρεται στους αφανείς ήρωες του πολέμου. Τις εθελόντριες νοσηλεύτριες. Εκτός από τις Ελληνίδες της χώρας και της ομογένειας, πήραν μέρος γυναίκες κι από άλλες χώρες. Στον τοίχο προβάλλεται το ενθύμιο μίας απ' αυτές που πρόσφερε τις υπηρεσίες της στην Ελλάδα. Κατά την διάρκεια των ερευνών για να πραγματοποιηθεί η έκθεση, ένας από τους μελετητές βρήκε μία φωτογραφία της κοπέλας αυτής. Κοιτώντας την φωτογραφία εκτίμησα τον ρόλο της. Μέσα από τις υπηρεσίες της που πρόσφερε σε τραυματίες πολέμου, κατάφερε να κερδίσει την αιωνιότητα. 

Λίγο πιο πέρα έπεσα πάνω στην επιστολή του Κουντουριώτη που έστειλε στην κόρη του. Όλους αυτούς τους ήρωες του ελληνικού έθνους, τους έχουμε στο μυαλό μας ως ανθρώπους σοβαρούς, στιβαρούς και σκληρούς. Πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε στον ναύαρχος Κουντουριώτης που απελευθέρωσε όλα τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Κι όμως, ξεκινάει την επιστολή με την φράση "Δεσποινάκι μου...". 

Στην πτέρυγα των μαχών της Ηπείρου με άγγιξε το σημείωμα ενός στρατιώτη. Έγραψε ένα γράμμα λέγοντας πως γέρασε πλέον και του είναι αδύνατον να κρατάει το τουφέκι που ο στρατός του παραχώρησε. Με μεγάλη του χαρά όμως ήθελε να κεράσει ένα τσιγάρο, τον επόμενο που θα το κουβαλήσει. Τύλιξε το γράμμα με μία δεκάρα (για να αγοράσει ο επόμενος φαντάρος ένα τσιγάρο) και την σφήνωσε μέσα στη λαβή του όπλου. Μετά από χρόνια κατά την διάρκεια του καθαρισμού του όπλου αποκαλύφθηκε το "δώρο" του. Και μέσα απ' αυτήν την απλή του κίνηση έμεινε στην αιωνιότητα...

Τέλος, μέσα από τους θανάτους είδα το πραγματικό ανθρώπινο δράμα. Όπως η ιστορία ενός αξιωματικού που λίγο πριν πέσει στην μάχη, έστειλε γράμμα στην οικογένειά του, λέγοντάς τους πως θα πολεμήσει ηρωϊκά για το καλό της πατρίδας. Τρεις μέρες μετά η σύζυγός του έλαβε ένα γράμμα συλλυπητηρίων για τον ένδοξο θάνατο του άνδρα της...