Το Βατικανό και οι εκκλησίες της Ρώμης

Το ότι επιστρέφω στα φωτογραφικά βίντεο, είναι σημάδι πως τα φωτογραφικά μου αρχεία ευτυχώς σώθηκαν. Έτσι συνεχίζουμε από κει που μείναμε. Που αλλού; Στην Ιταλία, και συγκεκριμένα στην Ρώμη. 

Είναι η μόνη πόλη απ' όσες έχω πάει, που επισκέφθηκα σχεδόν όλες τις εκκλησίες της. Η θεία επιφοίτηση όμως δεν ήρθε. Παρ' όλα αυτά εντυπωσιάστηκα από τα γλυπτά του Μπερνίνι και του Μιχαήλ Αγγέλου. Στο μυαλό μου ήρθαν όλες οι αναφορές του Νταν Μπράουν στο παλιό του βιβλίο "Illuminati". Η αλήθεια είναι πως στην Ρώμη είναι αδύνατον να αποφύγεις από το εκκλησιαστικό στοιχείο. Σε κάθε στενό πέφτεις πάνω σ' έναν ναό, αν δεν πέσεις σε κάτι αρχαίο...

Έτσι αποφάσισα να ξεκινήσω το αφιέρωμά μου για την Ρώμη, μέσα από τις εκκλησίες της. Η πρώτη φωτογραφία ανήκει στην Σάντα Μαρία Ματζόρε (00:06). Μία επιβλητική εκκλησία κοντά στο ξενοδοχείο που έμενα αλλά και κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό Τερμίνι. Ο θρύλος λέει πως το καλοκαίρι του 352 μ.Χ. ο πάπας Λιβέριος είδε ένα όραμα. Εμφανίστηκε η Παναγία, ζητώντας του να της χτίσει μία εκκλησία εκεί που θα έστρωνε το χιόνι. Ένα φαινόμενο σπάνιο για την περιοχή αυτή. Πράγματι χιόνισε κι άσπρισε ο λόφος Εσκουιλίνο. Εκεί λοιπόν χτίστηκε η επιβλητική αυτή εκκλησία. Όσο ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία της τόσο αδιάφορη μου φάνηκε η εκκλησία εξωτερικά. Πάντως την έβλεπα καθημερινά, μιας κι από κει ξεκινούσαν όλες οι βόλτες μου για την πόλη.

Συνεχίζουμε τη βόλτα μας στην ρωμαϊκή αγορά, όπου ο τρούλος της Σάντα Μαρία ντε Λορέτο (00:11) δένει αρμονικά με τον υπόλοιπο αρχαιολογικό χώρο γύρω από το μνημείο Βιτόριο Εμανουέλε ΙΙ. Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο θα συναντήσουμε κι άλλους όμορφους ναούς όπως των Σάντι Λούκα ε Μαρτίνα (00:21). Είναι υπέροχο το παιχνίδι του φωτός πάνω στους παλιούς τοίχους των οικοδομημάτων. Στη συννεφιά φαίνονται γκρίζοι, όταν έχει ήλιο αλλάζουν σε πορτοκαλί ενώ στο ηλιοβασίλεμα αποκτούν ένα ιδιαίτερο ροζέ χρώμα. Επίσης εντύπωση μου έκανε το αρμονικό δέσιμο των αρχαίων δομικών υλικών με α νεότερα χριστιανικά κτίσματα (00:26). 

Όμως το ενδιαφέρον δε στο τραβάνε μόνο τα οικοδομήματα αλλά και ο γλυπτός τους διάκοσμος, ο οποίος επάξια επιδιώκει να κλέψει την αίγλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Γλυπτά δε συναντάς μόνο έξω στο δρόμο ή ψηλά στις προσόψεις των εκκλησιών (00:41). Σπουδαίους θησαυρούς θαυμάζεις και μέσα στα κτίρια αυτά, όπως ο Μωυσής του Μιχαήλ Αγγέλου στην Σαν Πιέτρο ιν Βίκολι (00:46),  τα τρία υπέροχα χερουβίμ του Μπερνίνι (01:36), που διακοσμούν ένα καντήλι του παρεκκλησιού Κίτζι στην Πιάτσα Ντελ Πόπολο και την "Έκσταση της Αγίας Τερέζας", έργο πάλι του Μπερνίνι στη Σάντα Μαρία ντελα Βιτόρια. Φυσικά αξιοσημείωτη είναι και η σύγχρονη γλυπτή διακόσμηση της Σάντα Μαρία ντει Αντζέλι, με την μοντέρνα πύλη της (01:32) και το μαρμάρινο κεφάλι του Ιωάννη Βαπτιστή (01:22).

Την προσοχή όμως σου τραβάνε και οι προσόψεις των εκκλησιών. Κάποιες απ' αυτές έχουν λιτές και μυστήριες όψεις όπως της Σάντα Μαρία ιν Αρακοέλι (00:54) ενώ σε άλλες είναι εντυπωσιακές όπως η Σαν Ανιέζε ιν Αγκόνε στην πιάτσα Ναβόνα (00:56) και η Τρινιτά ντει Μόντι στην πιάτσα ντι Σπάνια (01:02).

Απ' όλες τις εκκλησίες όμως, λάτρεψα την Σαν Κλεμέντε (01:06). Η λιτή της όψη και η διακριτική της παρουσία στην πόλη, κρύβουν ένα εσωτερικό χώρο εξαιρετικής ομορφιάς με υπέροχα ψηφιδωτά και με μία συμπαθητική εσωτερική αυλή η οποία διακοσμείται με μία κρήνη.

Πριν περάσεις τον Τίβερη, και μπουχτισμένος από ένα σωρό χριστιανικά οικοδομήματα, δύσκολα θα αποφύγεις να κοιτάξεις τον τρούλο με τα τυρκουάζ παράθυρα του Σαν Τζιοβάνι ντει Φιορεντίνι (01:47). 

Διασχίζεις τον ποταμό πάνω από την γέφυρα Πόντε Σάντ Άτζελο (01:56), διακοσμημένη με υπέροχα αγάλματα αγγέλων. Άλλα έχουν κινήσεις γαλήνιες και στάσεις που δείχνουν τάσεις προστασίας προς τους απλούς θνητούς (02:02). Είναι όμως και κάποιοι άγγελοι μ' απειλητικές διαθέσεις. Τα φτερά τους είναι μυτερά και οι κινήσεις τους νευρικές, λες και είναι έτοιμοι να ξεχυθούν από τα ουράνια για να τιμωρήσουν τον κάθε παραβάτη (02:08).

Η γέφυρα καταλήγει στο Καστέλο Σαν Άντζελο (θα αναφερθώ γι' αυτό στο επόμενο βίντεο). Από κει ξεκινάει ο δρόμος για το Βατικανό (02:16). Η πλατεία του Αγίου Πέτρου (02:21) είναι ένα αρχιτεκτονικό θαύμα της εποχής εκείνης (θα αναφερθώ για την πλατεία στο μεθεπόμενο βίντεο). Η πρόσοψη του Αγίου Πέτρου δεν είναι ούτε εντυπωσιακή αλλά ούτε και λιτή. Είναι επιβλητική (02:27), αναγκάζοντας έτσι κάθε επισκέπτη, χριστιανό, μουσουλμάνο, βουδιστή, σκεπτικιστή κι άθεο, να κοντοσταθεί για λίγο πριν ανέβει τα σκαλιά για να μπει στο εσωτερικό του ναού.

Δεν χρειάζονται πληροφορίες ή σχόλια για την εσωτερική διακόσμηση του Αγίου Πέτρου (02:34). Όσα έχουμε διαβάσει στα βιβλία βασίζονται στην πραγματικότητα κι όχι στον ενθουσιασμό του κάθε επισκέπτη. Εξάλλου το δέος που ένιωσα εκεί μέσα μπορεί να το κατανοήσει, ο καθένας βλέποντας τις φωτογραφίες του παραπάνω βίντεο. Φυσικά όλος αυτός ο ενθουσιασμός ξεκινάει από την εντυπωσιακή Πιετά του Μιχαήλ Αγγέλου (02:42), την οποία συναντάς αμέσως μετά την είσοδό σου στον ναό.

Η πόλη του Βατικανού, η οποία είναι ένα τεράστιο μουσείο, προσπαθεί να συνδυάσει την μοντέρνα τέχνη κι αρχιτεκτονική με την κλασσική. Αλλού τα καταφέρνει (03:01) κι αλλού αποτυγχάνει παταγωδώς  (02:57). Ως συντηρητής αρχαιοτήτων κι έργων τέχνης, ενθουσιάζομαι όταν πετυχαίνω συναδέλφους άλλων χωρών να ασκούν μπροστά μου τα μυστικά του επαγγέλματος (03:06), προσφέροντάς με τις υπηρεσίες τους στο κοινό, αριστουργήματα όπως η Σχολή των Αθηνών, η Έριδα του Αγίου Μυστηρίου (03:10) αλλά και οι σπουδαίες τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα (03:16 και 03:21). Η αλήθεια είναι πως δεν θα βαρεθείς λεπτό, όσες ώρες κι αν καθίσεις σ' αυτή τη πόλη-κράτος κι αυτό διότι παντού κρύβεται μία λεπτομέρεια που θα σου τραβήξει την προσοχή (03:28). Ακόμα και η τελευταία εικόνα που αντικρίζεις στο μουσείο του Βατικανού, η στριφογυριστή σκάλα του Τζουζέπε Μόμο (03:30), σ' εντυπωσιάζει και σ' αφήνει να φύγεις ικανοποιημένος από 'κει μέσα.

Όσο όμως σου ανοίγεται το Βατικανό μέσα από τα εκθέματά του, τόσο σφραγισμένα κρύβει τα περισσότερα μυστικά του από τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι η αύρα που σου αφήνει φεύγοντας. Ακόμα και ο τρούλος του εκπέμπει ένα μυστήριο. Και το κυριότερο; Σε παρακολουθεί σε όποιο σημείο της πόλης κι αν βρίσκεσαι (03:41)...