Η ελευθερία του λόγου

Ο καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του καθενός να διατηρεί ανενόχλητος τις απόψεις του καθώς επίσης του δικαιώματος να αναζητά και να μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες με οποιοδήποτε μέσο σε όλο το κόσμο. 

Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 19) 

Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία διατήρησης της άποψης του καθώς επίσης και του δικαιώματος να αναζητά και να μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες χωρίς τη παρέμβαση οποιασδήποτε κρατικής αρχής σε όλο το κόσμο.

Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 10)

Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να έχει την άποψη του χωρίς καμία παρέμβαση. Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει και το δικαίωμα του καθενός να αναζητά, να λαμβάνει και να μεταδίδει οποιεσδήποτε πληροφορίες και ιδέες ανεξαρτήτως συνόρων, είτε προφορικά, είτε γραπτά ή εκτυπωμένα, σε μορφή τέχνης, ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο της επιλογής του. 

Διεθνές Σύμφωνο Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων (άρθρο 19 παρ. 1, 2) 

Ηθικά η ελευθερία του λόγου αποτελεί συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης προσωπικότητας, καθώς αποτελεί το σπουδαιότερο μέσο έκφρασης και επικοινωνίας των ανθρώπων. Η κατάργηση ή, έστω, ο περιορισμός της ελευθερίας του λόγου θίγει επομένως την ίδια την ανθρώπινη προσωπικότητα...
Η ελευθερία του λόγου δεν ανταποκρίνεται μόνο σε μια εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου, αλλά αποτελεί και, τη σπουδαιότερη ίσως, conditio sine qua non της δημοκρατίας. Χωρίς ελευθερία του λόγου, δεν είναι δυνατή καμμία δημοκρατική διαδικασία. Γι’ αυτό, άλλωστε, τα – οποιασδήποτε μορφής και εντάσεως – αντιδημοκρατικά ή κατ’ επίφασιν φιλελεύθερα καθεστώτα καταργούν την ελευθερία του λόγου.
Πολλοί είναι οι μελετητές που υποστηρίζουν ότι ο λόγος αξίζει και ως σκοπός αλλά και ως μέσο. Ως σκοπός η ελευθερία του λόγου συνδέεται με την ολοκλήρωση του ανθρώπου ως προσωπικότητα, με την ανάπτυξη των ικανοτήτων αλλά και των δυνατοτήτων του.
Αν ο άνθρωπος δεν έχει την ελευθερία να σκέπτεται,όπως επιθυμεί,αλλά και να ανταλλάσσει τις σκέψεις και τις ιδέες του με τους άλλους,πώς είναι δυνατόν να πραγματώσει τους σκοπούς της ύπαρξής του,όντας μια μη ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
Από την άλλη πλευρά,ως μέσον η ελευθερία του λόγου συνιστά απαραίτητο στοιχείο για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Στο εν λόγω πολίτευμα, οι αποφάσεις έχουν ως βάση, ως στήριγμα τις επιλογές των πολιτών.
Η ελευθερία του λόγου είναι αναγκαία για την πληροφόρηση, για τη διαμόρφωση επιλογών αλλά και για την ίδια τη συμμετοχή του πολίτη.
Επιπλέον είναι απαραίτητη, για να γίνεται έλεγχος προς την εξουσία αλλά και προς τα πρόσωπα που την ασκούν.
Η ελευθερία της έκφρασης μπορεί να αποτελέσει το σπόρο που εάν φυτευτεί και καλλιεργηθεί σε κατάλληλο έδαφος όπως στα πλαίσια μιας κοινωνίας που σέβεται τη διαφορετικότητα και επιδιώκει τη συναίνεση, οι καρποί που θα αποφέρει θα καταδείξουν την αξία και τη σπουδαιότητα της συγκεκριμένης ελευθερίας. Αντίθετα,η καταπίεση του λόγου δεν λύνει τα προβλήματα αλλά δημιουργεί πικρίες, μίση και συνιστά απειλή για την κοινωνική συνοχή.