Η Τέταρτη Εντολή γράφτηκε για να εξυπηρετήσει την επικίνδυνη επιβολή των γονιών απέναντι στην προσωπικότητα του παιδιού τους. Η υποχρεωτική εκτίμηση που απαιτεί απέναντι στο πρόσωπο των γονιών κρύβει τον φόβο της ανθρώπινης ανασφάλειας και της ατομικής αδυναμίας. Επιβάλλονται συναισθήματα τα οποία πολλές φορές δεν τα νιώθουμε ενώ οι υποχρεώσεις και οι πράξεις παύουν να έχουν ανιδιοτελή φύση. Αλλά το κυριότερο όλων είναι πως δίνεται εξουσιοδότηση στους γονείς να μην αφήσουν το παιδί τους να πλάσει τον χαρακτήρα που θέλει μετατρέποντάς το σε ένα απαθές κι άβουλο πλάσμα. Όσο πιο αδύναμος είναι ο νέος άνθρωπος τόσο περισσότερο παραμένει εγκλωβισμένος στα δίχτυα της οικογένειάς του. Όσο πιο πολλοί απρόσωποι άνθρωποι υπάρχουν τόσο πιο στάσιμη γίνεται η κοινωνία στην οποία ζούμε.
Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ατιμάζοντας τη ψυχή σου και το σώμα σου. Μ' αυτή τη στάση κανείς δε μένει ικανοποιημένος. Οι γονείς ξεσπούν πάνω στο παιδί τους όλα αυτά που έζησαν από τους δικούς τους γονείς ενώ το παιδί αποκτά μία κενότητα την οποία θα περιμένει να την καλύψει, υποθετικά, με τις δικές του επιβολές στους δικούς του απογόνους.
Η επιβολή των γονιών και η τυφλή υποταγή των παιδιών απέναντι στις απαιτήσεις τους, έχουν πολλές επιπτώσεις. Η κυριότερη είναι η έλλειψη επικοινωνίας. Δεν υπάρχουν γέφυρες σύνδεσης των προσώπων. Αυτό εμποδίζει στην έκφραση συναισθημάτων. Προσπαθούμε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε αλλά δεν έχουμε τις κατάλληλες βάσεις για να το πράξουμε σωστά. Γεμίζει το μυαλό μας εικόνες κι όνειρα που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε αλλά δεν έχουμε ένα χέρι βοήθειας για να τις υλοποιήσουμε. Έτσι μένουμε πίσω, και ατομικά και ως κοινωνία. Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα δούμε πως ζούμε σε μία κοινωνία μοναχική χωρίς μέλλον.
Κι αφού βλέπουμε το πρόβλημα γιατί δεν αναζητούμε την λύση; Ο λόγος είναι ότι φοβόμαστε να δούμε την αλήθεια κατάματα. Η ανασφάλεια που νιώθουμε μας αποτρέπει να γδυθούμε μπροστά σε έναν καθρέφτη για να δούμε τις ατέλειές μας. Προτιμούμε τη ψευδαίσθηση που μας ταΐζουν και την άχαρη ασφάλεια της οικογένειας, ζώντας σε έναν κόσμο ψεύτικο. Και η ζωή κυλάει χωρίς να το παίρνουμε χαμπάρι. Χωρίς να τη ζούμε πραγματικά...
Αυτές τις μέρες έπεσε στα χέρια μου το εξαιρετικό βιβλίο της Alice Miller το Σώμα δεν ψεύεδεται ποτέ (εκδόσεις Ροές), στο οποίο αναφέρεται στην παραδοσιακή, οπισθοδρομική και επικίνδυνη σχέση των γονιών με τα παιδιά τους. Ένα θέμα αρκετά σημαντικά διότι ο χαρακτήρας μας πλάθεται τα πρώτα χρόνια της ζωής μας και η κοινωνική μας συμπεριφορά ξεκινάει μέσα από την οικογένειά μας.
Είναι γνωστό πως κανείς δε γεννήθηκε ως τέλειος γονέας. Αυτό όμως δεν είναι δικαιολογία στο να μείνουμε στάσιμοι. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε λάθη δικών μας ανθρώπων ώστε να μην τα επαναλάβουμε εμείς όταν θα ρθει η ώρα να γίνουμε γονείς. Πρέπει να προσφέρουμε χρόνο στον εαυτό μας, ώστε να βγάλουμε προς τα έξω όλα τα απωθημένα και τις σκοτεινές πτυχές του παρελθόντος για να τα λύσουμε. Μόνο έτσι θα αφήσουμε τα βάρη που μας κρατούν πίσω εγκλωβισμένους και να αρχίσουμε να χτίζουμε γέφυρες με τους ανθρώπους γύρω μας.
Η κοινωνία πρέπει να ξεφύγει από τις αγκυλώσεις εντολών περασμένων αιώνων. Καλό είναι να σταματήσουμε να τα βλέπουμε όλα με το πρίσμα της πολιτικής και με την ψυχρότητα των αριθμών. Έχουμε περάσει σε μία νέα εποχή στην οποία πρέπει να θέσουμε στο κέντρο τον άνθρωπο.
Όλη αυτή η δίνη που έχει προκληθεί τα τελευταία χρόνια θα σταματήσει και το ίζημα θα αρχίσει σιγά σιγά να κάθεται κάτω. Είναι στο χέρι μας να γίνει πιο σταθερό στο να μπορέσουμε να πατήσουμε καλύτερα. Καλό λοιπόν είναι αυτή η νέα επιφάνεια να μην έχει αγκάθια του παρελθόντος και κυρίως να μην έχει το αγκάθι της Τέταρτης Εντολής...