Παρασκευή 10 Απριλίου 2020

Οχρίδα, μια πόλη γεμάτη βυζαντινές εκκλησιές



Ένας λόγος που επέλεξα να φτιάξω ένα ξεχωριστό φωτογραφικό βίντεο για τις εκκλησίες της Οχρίδας, είναι η πλούσια ποικιλία στοιχείων του βυζαντινού πολιτισμού και της βυζαντινής ιστορίας που υπάρχουν στη συγκεκριμένη πόλη αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης.
Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας, που έχει χτιστεί τέσσερις φορές στο ίδιο σημείο. Πρόκειται για μια εκκλησία ρυθμού μεγάλης βασιλικής, με τοιχογραφίες του 11ου και 14ου αιώνα που εντυπωσιάζει με την πλούσια συλλογή αρχιτεκτονικών σπαραγμάτων που βρίσκονται εντοιχισμένα στην πρόσοψή της ενώ στο εσωτερικό της μαγεύτηκα τόσο από το μυσταγωγικό φωτισμό που προκαλούν τα παράθυρά της όσο και για τις υψηλής τεχνικής τοιχογραφίες της, ειδικά με τη μορφή της καθισμένη Παναγία στην κόγχη του ιερού. Στο εσωτερικό του ναού έχει διατηρηθεί επίσης ένας τουρκικός άμβωνας από την εποχή που ναός είχε μετατραπεί σε τζαμί. Για καλή μας τύχη βρεθήκαμε εκείνη την ώρα μόνοι μας μες στο να ναό κάτι μου μας έδωσε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε τις τοιχογραφίες και να απολαύσουμε τις μικρές λεπτομέρειες των μορφών αλλά και τα σημάδια από τις συντηρήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί πάνω τους. 
Μετά τη βόλτα μας στο ξύλινο μονοπάτι της λίμνης και τα στενά σοκάκια της γειτονιάς των ψαράδων, βρεθήκαμε στο όμορφο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη που χτισμένο στα απόμερα και ψηλά βράχια που ξεπετάγονται στο τελείωμα της συνοικίας των ψαράδων, βρίσκεται σε ιδανικό σημείο απ' όπου μπορεί κανείς να απολαύσει ολόκληρη την ακτογραμμή της λίμνης. Οι απότομοι βράχοι που πέφτουν σχεδόν κατακόρυφα στα νερά, δίνουν στους επισκέπτες την αίσθηση πως πετάνε πάνω απ' αυτό το ονειρικό τοπίο που ανοίγεται μπροστά τους. Επίσης το μεγάλο τους ύψος δίνει την ευκαιρία να διαπιστώσει κανείς τη διαύγεια των νερών με τα σκάφη που τυχόν περάσουν εκείνη τη στιγμή από κάτω να φαίνονται πως σχεδόν πετάνε πάνω από τα βράχια του πυθμένα.
Το Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται μέσα αρχαιολογικού χώρου του Πλάοσνικ κι είναι αφιερωμένο στον Κλήμη της Οχρίδας, μαθητή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν πως το μοναστήρι αυτό αποτέλεσε την τοποθεσία εντός της οποίας οι πρώτοι μαθητές διδάχθηκαν το γλαγολιτικό αλφάβητο (χρησιμοποιείτο για την μετάφραση της Βίβλου στα Παλαιά Εκκλησιαστικά Σλαβονικά).Το μοναστήρι πιστεύεται πως ανεγέρθηκε την περίοδο κατά την οποία ο Άγιος Κλήμης κατέφθασε στην Οχρίδα, κατόπιν αιτήματος του Μπόρις Α΄ της Βουλγαρίας, όπου και ανακαίνισε μια παλαιά εκκλησία. Πηγές αναφέρουν πως ο Άγιος Κλήμης δεν ήταν ικανοποιημένος με το μέγεθος της εκκλησίας και, ως συνέπεια, προχώρησε στην ανέγερση νέας εκκλησίας στην θέση της παλαιάς, ενώ όρισε τον Άγιο Παντελεήμονα ως Προστάτη Άγιο. Ο Άγιος Κλήμης χρησιμοποίησε το νεοανεγερθέν μοναστήρι του ως λειτουργικό κτίριο και χώρο διδασκαλίας για τους μαθητές του της εκδοχής του του γλαγολιτικού αλφάβητου, γνωστής ως κυριλλικό αλφάβητο. Ο ίδιος ο Κλήμης έχτισε κρύπτη εντός του μοναστηριού, εντός της οποίας ετάφη μετά τον θάνατό του το 916, ενώ τάφος του εξακολουθεί να υφίσταται ως σήμερα. Στην διάρκεια του 15ου αιώνα, οι Οθωμανοί Τούρκοι μετέτρεψαν το μοναστήρι σε τζαμί, ωστόσο, στις αρχές του 16ου αιώνα επέτρεψαν την ανακαίνιση των ερειπωμένων εκκλησιών και μοναστηριών, με το μοναστήρι, πλέον, να είναι αφιερωμένο στον Άγιο Κλήμη. Το μοναστήρι ερειπώθηκε εκ νέου στα τέλη του 16ου ή στις αρχές του 17ου αιώνα, ενώ ένα νέο τζαμί, γνωστό ως Ιμαρέτ Τζαμί, ανεγέρθηκε από τους Οθωμανούς, το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα. Παρά τη μεγάλη του ιστορικότητα, ολόκληρο το μοναστήρι ανακατασκευάστηκε ξανά το 2000, ενώ η αρχική εκκλησία το 2002.
Είκοσι εννέα χλμ. νότια της Οχρίδας ακριβώς δίπλα στα αλβανικά σύνορα, υπάρχει το μοναστήρι του Οσίου Ναούμ το οποίο χτίστηκε το 900 μ.Χ. και δέκα χρόνια αργότερα κάηκε, για να ξαναχτιστεί το 14ο αι. Από το 1912 μέχρι το 1925 το μοναστήρι και η γύρω περιοχή ανήκε στο αλβανικό κράτος. Τελικά στις 28 Ιουνίου 1925 ο βασιλιάς της Αλβανίας Ζογ Α’ μετά από διαπραγματεύσεις παραχώρησε την περιοχή με το μοναστήρι στην Γιουγκοσλαβία. Το μνημείο αυτό βρίσκεται σε ένα μοναδικό περιβάλλον όπου το πράσινο του πυκνού δάσους και του ποταμού δένουν με το γαλάζιο της λίμνης. Το κτιριακό συγκρότημα δεν έχει κάτι ιδιαίτερο να προσφέρει πέρα από τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες που βρίσκονται εντός του ναού. Περισσότερο όμως μαγεύει η θέα από τον προαύλιο χώρο και τα φανταχτερά παγόνια που κυκλοφορούν ανενόχλητα ανάμεσα στους επισκέπτες.
Το μοναστήρι του Αγίου Ναούμ ήταν και το τελευταίο σημείο που απολαύσαμε την ομορφιά της λίμνης της Οχρίδας. Φεύγοντας από κει, διανύσαμε ένα μεγάλο κομμάτι της ακτογραμμής γεμάτο δάση και μικρές παραλίες που ξεπετάγονταν κάθε τόσο, πριν χαθούμε ξανά στις κοιλάδες των επιβλητικών βουνών της Βόρειας Μακεδονίας με προορισμό την Μπίτολα και τα σύνορα. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου