Τελευταία μου επίσκεψη στο κινηματογράφο Πτι-Παλαί ήταν την περασμένη άνοιξη για να παρακολουθήσω μία κροατική ταινία που αναφερόταν στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, τον Καυτό Ήλιο. Λίγους μήνες αργότερα επισκέφθηκα ξανά τον συμπαθητικό κινηματογράφο του Παγκρατίου για να απολαύσω αυτή τη φορά μία βοσνιακή ταινία σχετικά με τον πόλεμο. Αναφέρομαι στον "Θάνατο στο Σαράγεβο" του γνωστού σκηνοθέτη Ντάνι Τάνοβιτς, ο οποίος μας είχε εντυπωσιάσει με το αντιπολεμικό "No Man's Land" (2001).
Η ιστορία εξελίσσεται μέσα στο ξενοδοχείο Europa όπου γίνονται προετοιμασίες για μία εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα εκατό χρόνια από τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάδου. Κι ενώ το προσωπικό τρέχει για την οργάνωση της εκδήλωσης, παράλληλα σχεδιάζει απεργία επειδή είναι δύο μήνες απλήρωτο. Την ίδια στιγμή, στην ταράτσα του ξενοδοχείο, μία δημοσιογράφος παίρνει συνεντεύξεις από διάφορους ιστορικούς σχετικά με την δολοφονία του αυστριακού αρχιδούκα κι αναλύει μαζί τους το μετέπειτα ρου της Ιστορίας. Παράλληλα ένας Γάλλος ηθοποιός προβάλλει έναν υπέροχο αντιπολεμικό μονόλογο στη σουίτα του ξενοδοχείου.
Η ταινία είναι πλούσια σε ιστορικό υλικό για όσους ενδιαφέρονται να διεισδύσουν στη σκοτεινή δεκαετία της Γιουγκοσλαβίας. Με έναν ειλικρινή κι αντικειμενικό τρόπο αναπτύσσονται (δυστυχώς πολύ πιο γρήγορα και λιτά απ' όσο θα έπρεπε) οι θεωρίες σχετικά με τον πόλεμο, τα αίτια, την ακροδεξιά άνοδο σε όλα τα στρατόπεδα και τις συνέπειες όπως τους βομβαρδισμούς στο Σαράγεβο και στο Ντουμπρόβνικ και την σφαγή στην Σρεμπρένιτσα.
Ως θεατής και λάτρης της Ιστορίας, διαπίστωνα μέσα από τους διαλόγους πως κανείς δε θα καταφέρει ποτέ να βρει το δίκιο του για το κακό που συνέβη, όσα επιχειρήματα κι αν χρησιμοποιήσει. Το μόνο σίγουρο είναι πως όλοι τότε έπεσαν θύματα ξένων παραγόντων, οι οποίοι κατάφεραν και ρίζωσαν ένα αιώνιο μίσος στα Δυτικά Βαλκάνια. Επίσης ενδιαφέρουσα ήταν και η προσέγγιση της μοίρας των μνημείων που στήθηκαν στο σημείο που δολοφονήθηκε ο αρχιδούκας της Αυστρίας και το πως οι μετέπειτα καταστάσεις αξιοποίησαν το γεγονός αυτό (Βασίλειο της Σερβίας, Γερμανική Κατοχή, Γιουγκοσλαβία και Βοσνία).
Από εκεί και πέρα η ταινία πέφτει σε συνηθισμένα κλισέ. Οι διάλογοι των προσώπων που τρέχουν αγχωμένα να στήσουν την εκδήλωση είναι ξύλινοι κι αδιάφοροι. Κάποια έξυπνα σχόλια που ακούγονται κατά τη διάρκεια της ταινίας κόβονται απότομα και δεν αναπτύσσονται όσο θα πρεπε. Επίσης ο σκηνοθέτης προτίμησε να δείξει μόνο την μοντέρνα πλευρά της πόλης, κρύβοντας την πραγματική ομορφιά του Σαράγεβο πίσω από τους γυάλινους ουρανοξύστες. Μήπως ήθελε να δείξει την ευρωπαϊκή όψη της πόλης; Αν ναι τότε λάθος του.
Εν μέρει ο σκηνοθέτης Ντάνι Τάνοβιτς είχε ένα πολύ ισχυρό χαρτί αλλά το έκαψε από βιασύνη ή από αγγαρεία κι αδιαφορία.
Αυτό που μου έμεινε από την όλη ιστορία είναι κάποια λόγια από τον μονόλογο του Γάλλου ηθοποιού, ο οποίος ανέφερε πως ο 19ος αιώνας ξεκίνησε και τελείωσε στο Σαράγεβο. Το Ευρωπαϊκό Όνειρο της ανθρωπιάς και της ηπείρου των λαών ισοπεδώθηκε κάτω από τους ανελέητους βομβαρδισμούς της πόλης. Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα κάτω από τα αδιάφορα βλέμματα των Ολλανδών κυανοκράνων, απέδειξε πως η Δύση ποτέ δεν έβαλε μυαλό μετά την θηριωδία του Ολοκαυτώματος. Το Σαράγεβο είναι εκεί για να θυμίζει την εγκληματική φύση του ανθρώπου.
Η ταινία έχει πολύ καλές προθέσεις και σίγουρα προκαλεί προβληματισμούς σε ανθρώπους που έχουν ιστορικές αναζητήσεις. Όμως το τελικό της αποτέλεσμα στερείται από φρεσκάδα, ζωντάνια κι όραμα. Ο σκηνοθέτης επιλέγει την πιο εύκολη λύση σε κάθε τι κι αυτό δυστυχώς την καθιστά κινηματογραφικά ως μια μέτρια ταινία...
Βαθμολογία 5/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου