Πρόσφατα ανακάλυψα πως είχε γυριστεί ταινία για την ζωή του Τσέχου συγγραφέα Φραντς Κάφκα. Εντυπωσιάστηκα μόλις έμαθα πως πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Τζέρεμι Άιρονς (στην καλύτερη περίοδο της καριέρας του) και σκηνοθέτης ήταν ο Στήβεν Σόντερμπεργκ, βραβευμένος τότε για την ταινία του "Σεξ, ψέματα και βιντεοταινίες". Δυστυχώς όμως ο ενθουσιασμός μου χάθηκε με τους τίτλους τέλους. Η ταινία δεν ήταν και τόσο βιογραφική όσο νόμιζα κι ενώ είχε αρκετά θετικά στοιχεία με τα οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αριστούργημα, βάλτωσε σε λάθος επιλογές (κι αντιγραφές άλλων ταινιών) που δυστυχώς την οδήγησαν σε χαμηλότερο επίπεδο από το προσδοκώμενο. Παρ' όλα αυτά μπορεί να μην θεώρησα αριστούργημα την ταινία αλλά δεν μου πέρασε κι απαρατήρητη.
Το έργο εξελίσσεται σε ασπρόμαυρο πλάνο κάτω από την σκιά της Καστρούπολης στην Πράγα, στα χρόνια που η πόλη αυτή δεν είχε μετατραπεί ακόμη σε τουριστικό κέντρο. Το ομιχλώδες τοπίο στην γέφυρα του Καρόλου κι ο επιβλητικός όγκος του κάστρου, έδωσαν επιπλέον γοητεία στην ταινία.
Η ιστορία ξεκινάει με τους προβληματισμούς του Φραντς Κάφκα όταν διαπιστώσει πως ένας φίλος του απουσιάζει μέρες από τη δουλειά. Όταν ανασυρθεί το πτώμα του από τα παγωμένα νερά του ποταμού Μοράβια, ο Τσέχος συγγραφέας θα βρεθεί στο δρόμο μιας αναρχικής ομάδας που δολοφονεί πρόσωπα από τον χώρο της εξουσίας. Οι ίδιοι θα του ζητήσουν να γίνει η γραπτή τους φωνή αλλά εκείνος θα προτιμήσει να επικεντρωθεί στην εξιχνίαση της δολοφονίας του φίλου του. Στην περιπετειώδης αυτή αναζήτηση θα ρθει πιο κοντά στην αναρχική ιδεολογία της κρυφής ομάδας και θα αποφασίσει να ολοκληρώσει το έργο που άφησε ο εκλιπών στην μέση.
Ο Στήβεν Σόντερμπεργκ θα μπορούσε να σκηνοθετήσει ένα πραγματικό κινηματογραφικό διαμάντι, με μία Πράγα που πρόσφερε τα ιδανικότερα σκηνικά γι' αυτήν την ταινία. Από την μία το αξιοποίησε απόλυτα χαρίζοντάς μας υπέροχα πλάνα από την Γέφυρα του Καρόλου και τα μεσαιωνικά σοκάκια της παλιάς πόλης αλλά από την άλλη επικεντρώθηκε σε σκοτεινούς κλειστούς χώρους, δημιουργώντας ένα δυστοπικό περιβάλλον παρόμοιο μ' αυτό του Dark City.
Έπειτα ο σκηνοθέτης πήρε στοιχεία από τον Πύργο και την Δίκη και τα έμπλεξε μεταξύ τους δημιουργώντας μία καφκική σαλάτα που δεν κατάφερε να δέσει σωστά. Ακόμα κι η Μεταμόρφωση που ακούγεται σε ορισμένα σημεία του έργου, έχει κυρίως χιουμοριστικό ρόλο παρά καταλυτικό. Παράλληλα οι περιπέτειες τις οποίες ο σκηνοθέτης "αναγκάζει" τον Κάφκα να τις βιώσει, δεν συνάδουν με την καταθλιπτική του φύση. Σε αρκετά σημεία ο ήρωας βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου, κάτι στο οποίο δε φέρει καμία απολύτως ευθύνη ο Τζέρεμι Άιρονς.
Μέσα όμως στην δυστοπία που εδραιώνεται στην Πράγα, ο σκηνοθέτης περνάει πολλές αλήθειες που βιώνουμε στη σημερινή κοινωνία. Άνθρωποι άβουλοι που γίνονται πιόνια παρακρατικών οργανώσεων για το καλό της κοινωνίας και για να διασφαλιστεί η εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Η υπόγεια επιβολή μιας ολόκληρης χώρας για... το καλό της. Τα λόγια του Κάφκα απέναντι στον δημιουργό αυτής της συμπλεγματικής κατάστασης έχουν έναν δυναμισμό αλλά σβήνουν αμέσως εξαιτίας της ανώριμης δράσης που δυστυχώς χαλάει την τελική όψη του έργου.
Όσον αφορά τους ηθοποιούς ο Τζέρεμι Άιρονς δίνει μία εξαιρετική ερμηνεία, ζωντανεύοντας με τον δικό του "βρετανικό" τρόπο, τον αγαπημένο μας ασθενικό συγγραφέα. Ωστόσο κι οι υπόλοιποι ηθοποιοί έχουν μία μυστηριώδης αύρα στο παίξιμό τους, το οποίο είναι εναρμονισμένο με τα ασπρόμαυρα πλάνα και με τις περίεργες γωνίες στις λήψεις.
Ο "Κάφκα" με τους συγκεκριμένους ηθοποιούς στα χέρια του σκηνοθέτη, και με τα καλογυρισμένα πλάνα που απόλαυσα, θα μπορούσε να είναι ένα σπάνιο βιογραφικό αριστούργημα. Πραγματικά δε μπορώ να καταλάβω την κινηματογραφική "αυτοκτονία" του Σόντερμπεργκ. Ένιωσα να περνούν πολλές ταινίες από την οθόνη που μεταξύ τους ήταν άσχετες αλλά συνδεόντουσαν με έναν ανορθόδοξο τρόπο στο πρόσωπο του Τζέρεμι Άιρονς.
Τα συναισθήματα που μου άφησε στο τέλος είναι διφορούμενα. Είναι από τις ταινίες που λες "και μου άρεσε αλλά και δεν μου άρεσε". Σίγουρα όμως δεν είναι μία ταινία αδιάφορη.
Βαθμολογία: 7/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου