Ένας παράγοντας που κάνει κάποιους προορισμούς αξέχαστους στα ταξίδια, είναι οι πόλεις που πηγαίνεις ανυποψίαστος και φεύγεις απίστευτα εντυπωσιασμένος.
Η Ματέρα ήταν μία από τις πόλεις που μπήκαν στο πρόγραμμα του οδοιπορικού την τελευταία στιγμή μετά από κάποιες αλλαγές. Δεν είχα προλάβει να συλλέξω αρκετές πληροφορίες, οπότε άφησα την διαίσθησή μου να μας οδηγήσει εκεί. Και το αποτέλεσμα ήταν να την λατρέψουμε κι οι τρεις μας. Όσο για μένα, την έχω εντάξει στη λίστα με τις πόλεις που θέλω να επισκεφθώ ξανά (όπως συνέβη με το Σπλιτ στην Κροατία).
Η Ματέρα είναι ένας αρκετά καλά κρυμμένος θησαυρός στην Ιταλία. Αλλά τώρα που το ξανασκέφτομαι, από τη στιγμή που η ωραιότερη χώρα της Ευρώπης δε ξέρει ποιο στολίδι της να πρωτοαναδείξει, κι ο ανταγωνισμός ομορφιάς κάποιων πόλεων είναι μεγάλος, είναι λογικό κάποιες πόλεις της να αδικούνται. Κι η αλήθεια είναι πως από τις βόλτες μου στη χώρα αυτή, συνάντησα αρκετές πόλεις που η ομορφιά τους παραμένει ακόμα καλά κρυμμένη κι άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Εικάζεται από ιστορικούς πως η περιοχή της Ματέρα, είναι το πρώτο σημείο που κατοικήθηκε από ανθρώπους στην ιταλική χερσόνησο, και θεωρείται πως ανήκει στους παλαιότερους οικισμούς του κόσμου. Η πόλη έχει λάβει αρκετούς χαρακτηρισμούς. Κάποιοι την αποκαλούν ως την Καππαδοκία της Ιταλίας διότι τα πρώτα σπίτια είναι λαξευμένα στους βράχους της ευρύτερης περιοχής, κάποιοι άλλοι την λένε Σαντορίνη για το οριζόντιο κι άλλες φορές κάθετο χτίσιμο των σπιτιών μέσα στα βράχια, ενώ κάποιοι άλλοι την έχουν ονομάσει Υπόγεια Πόλη λόγω του σχήματός της, το οποίο απλώνεται μέσα σε μία βραχώδης γούβα. Από το 1993 το ιστορικό κομμάτι της πόλης ανήκει στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.
Όπως και σε κάθε άλλη ιταλική πόλη, δυσκολευτήκαμε να βρούμε χώρο στάθμευσης. Με το φόβο κάποιας κλήσης, αναγκαστήκαμε να παρκάρουμε το αμάξι λίγο πιο έξω από το κέντρο της πόλης. Αυτό όμως στάθηκε αφορμή να γνωρίσουμε και το σύγχρονο κομμάτι της Ματέρα, στο οποίο ξεχωρίζει η χλιδή κι η ιταλική φινέτσα. Ίσως να είναι από τα λίγα σημεία του ιταλικού νότου όπου οι κάτοικοι είναι οικονομικά άνετοι και το δείχνουν. Βαδίζοντας προς το ιστορικό κέντρο, το τοπίο άρχισε να μεταβάλλεται. Τα κτίρια γινόντουσαν παλιότερα με μία πιο καλαίσθητη αρχιτεκτονική διακόσμηση.
Λίγο πριν αντικρίσουμε την παλιά πόλη, βρεθήκαμε σε μία μεγάλη πλατεία. Πιθανότατα σημείο αναφοράς, μιας κι εκεί ξεκινούσαν όλοι οι πεζόδρομοι. Δίπλα σε ένα μικρό εκκλησάκι υπήρχε ένα στεγασμένο μπαλκόνι. Απροετοίμαστοι για τη θέα του, πήγαμε προς τα εκεί. Το τοπίο που ανοίχτηκε μπροστά μας ήταν κάτι παραπάνω από μαγευτικό.
Μία ολόκληρη πόλη απλωνόταν κάτω από τα πόδια μας. Πολλά σπίτια κολλημένα πάνω στις βραχώδης πλαγιές κατηφόριζαν προς μία ανοιχτή γούβα. Η αρμονία τοπίου και κτιρίων ήταν εκπληκτική. Στο βάθος ο καθεδρικός έστεκε σαν λευκό στέμμα πάνω από την παλιά πόλη.
Η σύγχρονη πόλη σταματάει στο χείλος της γούβας, με υπέροχα μπαλκόνια σαν αυτό που βρισκόμασταν εμείς. Από το μπαλκόνι που καθόμασταν βλέπαμε κι άλλους επισκέπτες να στέκονται σε άλλα σημεία και να θαυμάζουν το τοπίο που απλωνόταν μπροστά τους. Αυτά τα μπαλκόνια λειτουργούσαν σαν μηχανές του χρόνου. Ενώ πίσω μας είχαμε ένα σύγχρονο κομμάτι, από την άλλη μεριά γυρνούσαμε χιλιετίες πίσω.
Περιμετρικά της παλιάς πόλης υπάρχουν μικρές στοές που σε οδηγούν στην καρδιά της Υπόγειας Πόλης. Όσο κατεβαίνεις τόσο περισσότερο αφήνεις το παρόντα χρόνο πίσω σου. Πολλά σπίτια παραμένουν κολλημένα στους βράχους, ενώ άλλα πετάγονται σαν μανιτάρια πάνω από τη βραχώδης επιφάνεια του τοπίου. Τα χρώματα είναι γήινα. Το γκρίζο των βράχων δένει απόλυτα με το μπεζ των κτιρίων. Διάφορες χρωματικές πινελιές των κατοίκων σπάνε αυτήν την αρμονία τραβώντας την προσοχή των ματιών μας. Χρωματιστές γλάστρες, πολύχρωμα άνθη, διακοσμητικά στοιχεία στις βεράντες κι άλλα πολλά.
Είναι εντυπωσιακό πως αυτή η πόλη θα εξαφανιζόταν αν δεν μεσολαβούσε το ιταλικό κράτος πριν από μερικές δεκαετίες, όταν αποφάσισε να παραχωρήσει για 99 χρόνια τα σπίτια-σπηλιές σε διάφορους Ιταλούς, με το σκεπτικό να τα επισκευάσουν και να τα αναδείξουν. Όσοι ρίσκαραν τότε, σήμερα απολαμβάνουν τα τεράστια οφέλη του τουρισμού σε μία πόλη που ακόμη δεν έχει γίνει ευρέως γνωστή.
Μέχρι το 1980 η πόλη είχε βρεθεί στην απόλυτη παρακμή της. Μη ξεχνάμε πως πριν γίνει τουριστικό και πολιτισμικό θέρετρο, η Ματέρα ήταν καθαρά αγροτική πόλη. Οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στα βράχια ήταν άσχημη. Άνθρωποι με ζώα και πρώτες ύλες στοιβάζονταν σε μικρές κοιλότητες, οι οποίες ήταν χτισμένες μόνο από την μία μεριά. Οι Ιταλοί που αποφάσισαν να επενδύσουν στην περιοχή, παρέλαβαν κτίρια που λειτουργούσαν πλέον ως αποθηκευτικοί χώροι.
Όλα ξεκίνησαν όταν ο πολιτικός Aλντιντσε ντε Γκάσπαρι, συγκλονισμένος με το βιβλίο του Κάρλο Λέβι «Ο Χριστός σταμάτησε στο Eμπολι»,αποφάσισε να βελτιώσει τη ζωή των κατοίκων της πόλης προσφέροντάς τους νέα σπίτια. Η μετακίνηση των κατοίκων μετέφερε τα σπίτια-σπηλιές κάτω από την ιδιοκτησία του κράτους, το οποίο ευαισθητοποιήθηκε μερικές δεκαετίες αργότερα όταν αποφάσισε να το αναδείξει.
Όμως η Ματέρα έζησε και στιγμές ευημερίας. Η πρώτη ήταν όταν η πόλη πέρασε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (μετά τη πτώση της Δυτικής), αλλά αυτό την οδήγησε στα πρόθυρα του εμφυλίου κατά την περίοδο της Εικονομαχίας. Μετά απ' αυτήν την ταραχώδη περίοδο, αρκετοί μοναχοί από Συρία και Καππαδοκία μετανάστευσαν εκεί, ενισχύοντας την ελληνικότητα της πόλης. Με την κατάληψη των Νορμανδών, η Ματέρα έγινε διοικητικό κέντρο της Μπασιλικάτα, προσφέροντάς της μία ακόμη περίοδο ευημερίας μέχρι το 18ο αι. όταν και μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα στην Ποτέντσα, κάτι που την οδήγησε σε μόνιμη παρακμή μέχρι τις μέρες μας.
Πολιτιστικά, η πόλη είναι πλούσια σε εκκλησίες. Πέρα από τον εντυπωσιακό λευκό Καθεδρικό, ο οποίος στέκει επιβλητικά πάνω από την παλιά πόλη, ενδιαφέρουσα είναι κι η εκκλησία του San Pietro Caveoso, η οποία έχει διατηρήσει πανέμορφες βραχώδεις αγιογραφίες αλλά και ο Άγιος Νικόλαος των Ελλήνων (San Nicola del Greci) που βρίσκεται μέσα σε σπηλιά.
Η Ματέρα μας έπιασε πραγματικά απροετοίμαστους. Μπορεί να τη γυρίσαμε όλη και να την θαυμάσαμε από κάθε της σημείο αλλά φύγαμε έχοντας την αίσθηση πως δεν την χορτάσαμε όσο θα θέλαμε.
Αυτό όμως που μάθαμε είναι πως η πόλη έχει επιλεχθεί ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2019. Γι' αυτόν τον λόγο υπήρχε κι ένα όργιο αναστηλώσεων κι αποκαταστάσεων στις προσόψεις των κτιρίων.
Από την άλλη είναι μία αφορμή να επισκεφθώ ξανά μια κρυμμένη ομορφιά της Ιταλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου