Το καλοκαίρι είναι πλέον εδώ κι οι θερινοί μπορούν να προσφέρουν μαγευτικές βραδιές ειδικά όταν για τις προβολές τους επιλέγουν υπέροχα διαμάντια του κινηματογράφου. Από το "Ζούσε τη Ζωή της" του πολυαγαπημένου Γκοντάρ μεταφερόμαστε στην επαναστατική ματιά του Μικελάντζελο Αντονιόνι, ο οποίος μας πρόσφερε πριν από μισό αιώνα μία από τις πιο φεμινιστικές ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Αναφέρομαι στην "Κόκκινη Έρημο".
Η ταινία επικεντρώνεται στην ψυχοσύνθεση μιας γυναίκας, της Τζουλιάνα, η οποία είναι σύζυγος ενός μεγαλοβιομήχανου κάτι που την έχει αναγκάσει να ζει και να μεγαλώνει το παιδί της σε ένα δηλητηριασμένο βιομηχανικό περιβάλλον. Οι γρήγοροι ρυθμοί, οι θόρυβοι των εργοστασίων, το μολυσμένο ποτάμι, τα ανθυγιεινά καυσαέρια των εργοστασίων κι η μονοτονία της καθημερινότητάς της την έχουν οδηγήσει σε μία επικίνδυνη κατάθλιψη. Ένα τροχαίο ατύχημα (ίσως κι απόπειρα αυτοκτονίας) στάθηκε η αφορμή να ξεχειλίσει το ποτήρι της αντοχής της, μ' αποτέλεσμα να υποστεί νευρικό κλονισμό. Ο άνδρας της έχει απελπιστεί με την όλη κατάσταση, κάτι που τον έχει απωθήσει σε μία σιωπηλή αποστασιοποίηση. Η αδιαφορία του συζύγου, ωθεί την Τζουλιάνα προς την αγκαλιά ενός συναδέλφου του, ο οποίος δε κρύβει τον έρωτά του γι' αυτήν. Ευελπιστώντας πως θα βρει την ηρεμία της μέσα στο ερωτικό τρίγωνο που δημιουργείται, η Τζουλιάνα θα διαπιστώσει πως στην ψυχολογική της κρίση δεν υπάρχουν λύσεις από τους ανθρώπους γύρω της. Ή θα πρέπει να κάνει την επανάστασή της ή να συμβιβαστεί με τη ζωή που έχει αναγκαστεί να κάνει.
Είναι εκπληκτικό το πόσο μπροστά ήταν το βλέμμα του σκηνοθέτη σχετικά με τις συνέπειες που έχουν οι σύγχρονοι και γρήγοροι ρυθμοί των βιομηχανικών κοινωνιών. Η αποξένωση, η μοναξιά, η έλλειψη επικοινωνίας, η ασέβεια προς τη φύση, η αποκοπή από τις ρίζες μας, η λήθη των παιδικάτων μας. Η ταινία ήταν μία αφύπνιση προς το ομιχλώδες τοπίο που βάδιζε κι εξακολουθεί να βαδίζει ο δυτικός κόσμος.
Πολλά είναι τα χαρακτηριστικά της ταινίας που μου έκαναν μεγάλη εντύπωση, προσφέροντάς μου μία υπέροχη κινηματογραφική βραδιά. Πρώτα απ' όλα θα αναφερθώ στην εκπληκτική ερμηνεία της Μόνικα Βίτι. Είναι πρώτη φορά που παρακολούθησα ερμηνεία της και πραγματικά θαμπώθηκα από τη διαχρονική της γοητεία και το εκφραστικότατο βλέμμα της. Η ερμηνεία της είναι ένα από το στοιχείο που εκτινάσσουν την ταινία. Οι βαθιές τις ανάσες, το απλανές της βλέμμα, η ασυναρτησία των σκέψεών της, η εξωτερίκευση των ψυχικών της αδιεξόδων. Σου περνούσε με έντονο τρόπο τις κραυγές απόγνωσης και μοναξιάς. Μέσα όμως στις δύσκολες καταστάσεις υπήρχαν κι ορισμένες στιγμές ψυχικής αναλαμπής, όπως το πρωτότυπο ερωτικό της κάλεσμα στο κόκκινο δωμάτιο μιας παράγκας δίπλα στη θάλασσα.
Ένα άλλο στοιχείο που με κέρδισε στην ταινία είναι οι ευφάνταστες κόκκινες πινελιές σε αρκετά πλάνα. Μ' αυτόν τον τρόπο, το κόκκινο χρώμα γίνεται το βασικότερο στοιχείο της ταινίες. Η ποσότητά του και το πόσο έντονο είναι, συσχετίζεται με τις διαθέσεις των προσώπων, ερεθίζοντας υποσυνείδητα και τα δικά μας συναισθήματα ως θεατές. Επίσης εξαιρετική ισορροπία έχουν τα κάδρα που επιλέγει ο σκηνοθέτης. Κάθε πλάνο μπορεί να σταθεί από μόνο του ως μία εκπληκτική φωτογραφία. Ωστόσο τα πλάνα με τα θολά τοπία, τα διαφανή δέντρα και την ομίχλη θύμισαν απίστευτα διάφορα πλάνα από ταινίες των Ταρκόφσκι κι Αγγελόπουλο. Καταπληκτική η σκηνή που εμφανίζεται το πλοίο μέσα από την ομίχλη.
Οι διάλογοι είναι λιτοί. Τα λόγια είναι λίγα αλλά η συναισθηματική φόρτιση που κουβαλούν είναι έντονη. Με μία φράση τόσο η Μόνικα Βίτι όσο κι υπόλοιποι ηθοποιοί περνούσαν εκατοντάδες προβληματισμούς, σκέψεις και συναισθήματα. Είναι εξαιρετικό προτέρημα τα λίγα λόγια με νόημα, με την συγκεκριμένη ταινία να παίρνει άριστα σ' αυτό.
Η μουσική είναι ανύπαρκτη, εκτός από τους τίτλους αρχής. Πιθανότατα ο σκηνοθέτης ήθελε να δώσουμε βάση στους θορύβους που μας περιβάλλουν καθημερινά, τους οποίους μπορεί να έχουμε συνηθίσει και να αγνοούμε αλλά τη ζημιά τους την κάνουν. Αυτό φαίνεται στα ξαφνικά βουητά που ακούει η ηρωίδα σε διάφορες στιγμές ησυχίας, σα να υπάρχει ένας μηχανισμός όπου ενεργοποιεί τους εσωτερικούς μας θορύβους κάθε φορά που οι εξωτερικοί παύουν να είναι ενοχλητικοί.
Η Κόκκινη Έρημος δε βρίσκεται κάπου μακριά, σε κάποια τροπική ζώνη.
Η Κόκκινη Έρημος είναι το αστικό περιβάλλον στο οποίο κινούμαστε, αναπνέουμε, ερωτοτροπούμε, μιζεριάζουμε, φθειρόμαστε και πεθαίνουμε χωρίς να χουμε καταφέρει να πιάσουμε τη ζωή από τα μυαλά.
Η Κόκκινη Έρημος είναι μέσα μας αλλά και γύρω μας. Εσωτερικά θάβει κάθε συναισθηματική μας φόρτιση ενώ εξωτερικά μας τυφλώνει και μας πνίγει. Μας απομονώνει.
Στην Κόκκινη Έρημο λειτουργούμε ως ρομπότ, χωρίς ευαισθησίες, χωρίς σκέψεις, χωρίς όνειρα. Ζωντανοί-νεκροί που απώτερο σκοπό μας είναι η οικονομική ενίσχυση του εργοδότη μας.
Η ταινία είναι ένα αξεπέραστο αριστούργημα του κινηματογράφου, η οποία όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο ανεβαίνει η αξία της, διότι 53 χρόνια μετά παραμένει επίκαιρη και διδακτική στους διαχρονικούς συμβολισμούς της.
Οι ερμηνείες, τα πλάνα κι οι κόκκινες πινελιές καθιστούν την ταινία ως μία εξαιρετική επιλογή για θερινή προβολή.
Βαθμολογία: 9/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου