Τι καθυστέρησε την κατάληψη της Χίου;

Πριν από εκατό χρόνια το νησί της Χίου έγινε ελληνικό. Ενενήντα χρόνια μετά την καταστροφή του 1822 και 346 χρόνια οθωμανικής κυριαρχίας. 

Σε σχέση με τα υπόλοιπα όμως νησιά (Ικαρία και Λέσβος), στη Χίο χρειάστηκαν 40 μέρες για να παραδοθούν οι τουρκικές δυνάμεις. Οι εξηγήσεις διαφόρων ειδικών και μη, είναι ποικίλες. 

Πρώτα απ' όλο οι Τούρκοι θεωρούσαν το νησί "δικό τους" και είχαν σχετική διαταγή από την Πύλη να κρατηθεί, λόγω της σημασίας του. Οπότε το υπερασπίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις.

Από την άλλη δεν είχαν αντιληφθεί την κατάρρευση της ευρωπαϊκής Τουρκίας και ανέμεναν στρατιωτική βοήθεια. 

Ήταν αρκετά καλά οχυρωμένοι και προετοιμασμένοι λόγω του ιταλοτουρκικού πολέμου. Ανέμεναν απόβαση κι από εκείνο το μέτωπο. Γι' αυτό το λόγο διέθεταν αρκετά ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις.

Τέλος ήθελαν να κρατήσουν το νησί, εν' όψει των διαφαινομένων ήδη διαπραγματεύσεων για ανακωχή. 

Ο αντισυνταγματάρχης των οθωμανικών δυνάμεων, Ζιχνής Βέης, δηλώνει στην ελληνική αντιπροσωπεία, που αποβιβάζεται στο Κάστρο, πως θα αμυνθεί "μέχρι εσχάτων". Έτσι με την κάλυψη των πυρών του ναυτικού πυροβολικού των πλοίων, αποβιβάζονται οι ελληνικές δυνάμεις στον όρμο Κοντάρι (4 χλμ. νότια από την πόλη). 

Οι Τούρκοι προβάλλουν σθεναρή αντίσταση μέχρι τις βραδινές ώρες, οπότε εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και υποχωρούν προς το εσωτερικό. Εκεί αντιτάσσουν οργανωμένη άμυνα στα γύρω χωριά και βουνά, που δεν μπορούν να κάμψουν οι μικρότερες ελληνικές δυνάμεις. Αν και τις επόμενες μέρες τους περιορίζουν προς τις Καρυές (εκεί που άναψαν φέτος οι καταστροφικές φωτιές). 

Στα τέλη Νοεμβρίου οι εκκαθαρίσεις του νησιού έχουν σταματήσει, ενώ οι Οθωμανοί επιχείρησαν τρεις φορές να σπάσουν τον κλοιό. 

Η γενική επίθεση των ελληνικών δυνάμεων θα γίνει στις 20 Δεκεμβρίου και αφού πρώτα ενισχυθούν αισθητά, με τακτικό στρατό, εθελοντές και πολεμικά πλοία. 

Το πρωί της επόμενης μέρας ο Ζιχνή Βέης θα υψώσει τελικά "λευκή σημαία" και θα παραδοθεί με τις δυνάμεις του υπογράφοντας σχετικό πρωτόκολλο. 

Οι συνολικές απώλειες των ελληνικών δυνάμεων από την έναρξη της επιχείρησης δεν ήταν αμελητέες: 8 αξιωματικοί και 200 στρατιώτες νεκροί και τραυματίες.

Το νησί έγινε ελληνικό την 21η Δεκεμβρίου του 1912.