Παρασκευή 8 Μαΐου 2015

Το Βερολίνο της μνήμης...



Αύριο συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από την ισοπεδωτική νίκη του σοβιετικού στρατού απέναντι στον φασισμό. Ο Χίτλερ κι ο Γκέμπελς αυτοκτόνησαν λίγο πριν παραδοθεί η πόλη στον Κόκκινο Στρατό ενώ ο τελευταίος Γερμανός αξιωματικός της πόλης πέθανε από ανακοπή καρδιάς, μόλις υπέγραψε την άνευ όρων συνθηκολόγηση με τους Σοβιετικούς.
Δε θα αρκεστώ σ' αυτό το γεγονός μιας και θα υπάρξουν αρκετοί και περισσότερο ειδικοί από μένα για να φρεσκάρουν  την μνήμη και τις ιστορικές γνώσεις του κοινού. Θα ήθελα όμως να μοιραστώ μαζί σας ένα κομμάτι των περιπλανήσεών μου στην γερμανική πρωτεύουσα των προηγούμενων ημερών. Θα επικεντρωθώ στην προσπάθεια που κάνουν οι Γερμανοί να διατηρήσουν τη μνήμη αυτής της πόλης ζωντανή.
Περπατώντας στους δρόμους του Βερολίνου και συγκεκριμένα στο πρώην ανατολικό κομμάτι του, αντίκρισα πολλούς τοίχους γαζωμένους με σφαίρες από εκείνην την περίοδο. Οι Γερμανοί διατήρησαν κι εξακολουθούν να διατηρούν τα σημάδια της πολιορκίας και της οριστικής ήττας του ναζισμού που είχε ως έδρα την πόλη τους.
Τους περισσότερους σημαδεμένους τοίχους τους συνάντησα στην παλιά εβραϊκή συνοικία της πόλης, η οποία έχει μετατραπεί ολόκληρη σε έναν υπαίθριο χώρο μνήμης. Σε κάθε γειτονιά συναντούσα στο πλακόστρωτο πεζοδρόμιο χρυσές πλάκες με τα ονόματα των Εβραίων που έζησαν εκεί κι εξοντώθηκαν στο Άουσβιτς. Επίσης συνάντησα πολλά μικρά κι αξιοπρεπέστατα μνημεία του Ολοκαυτώματος. Όμως το πιο έντονο ίχνος αυτής της περιόδου το συνάντησα πάνω στα κτίρια που σώθηκαν από τους ισοπεδωτικούς βομβαρδισμούς των Σοβιετικών.
Περπατώντας λοιπόν στους δρόμους της παλιάς πόλης αλλά και στο νησί των μουσείων βρέθηκα μπροστά σε τοίχους γεμάτους από πολλές τρύπες δημιούργημα των μαχών που διεξήχθησαν στην πόλη αλλά και καμένες κολώνες από τις πολυήμερες πυρκαγιές που είχαν ξεσπάσει. Όλα τόσο καλά διατηρημένα που ένιωθε κανείς πως ο πόλεμος τελείωσε σ' αυτήν την πόλη μόλις χθες...
Στοιχεία του παρελθόντος με περιτριγύριζαν σε κάθε μου βήμα. Κάθε καμένο αρχιτεκτονικό μέλος που συναντούσα μπροστά μου συνοδευόταν με το ανατριχιαστικό σφύριγμα της οβίδας που έπεφτε κατακόρυφα από τον ουρανό με μοναδικό σκοπό να αφαιρέσει ανθρώπινες ζωές και να αφανίσει κάθε ανθρώπινο κατασκεύασμα. Σε κάθε γαζωμένο παράθυρο έβλεπα τις σκιές των στρατιωτών που προσπαθούσαν να καλυφθούν από τους πυροβολισμούς του αντιπάλου.
Τη διατήρηση της μνήμης δε τη συναντάμε μόνο στα σημάδια που άφησαν οι μάχες στους δρόμους της πόλης. Όμορφες πρωτοβουλίες των κατοίκων της πόλης επιδιώκουν μ' έναν άκρως πετυχημένο τρόπο να κερδίσουν την συγχώρεση των επόμενων γενιών. Για παράδειγμα, στην πλατεία Αουγκουστ Μπέμπελ όπου πραγματοποιήθηκε η καύση των βιβλίων από ναζιστές φοιτητές, σήμερα υπάρχει μία υπαίθρια ανοιχτή βιβλιοθήκη με καναπέδες όπου ο καθένας μπορεί να χαλαρώσει διαβάζοντας κάτω από τον βερολινέζικο ουρανό όποιο βιβλίο θέλει.
Το Βερολίνο το αγάπησα επειδή τιμάει τη μνήμη του και την κρατάει ζωντανή με κάθε κόστος και τίμημα απέναντι στη κάθε αξιοπρέπεια κι εγωισμό των Γερμανών. Κι αυτό μ' έκανε να τους παραδεχτώ.
Αντιθέτως στην Ελλάδα, η ανώμαλη πολιτική περίοδος της δεκαετίας του '60, η επταετή χούντα και η μεταπολιτευτική αδιαφορία κατάφεραν να σβήσουν κάθε ίχνος μνήμης της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδος. Η λήθη για την χώρα μου και κυρίως για τη δικιά μου τη γενιά ήταν δυστυχώς αναπόφευκτη....
Γιορτάζοντας τα 70 χρόνια από την μεγάλη νίκη των λαών απέναντι στο φασισμό, ας δώσουμε λίγο βάρος στην αντιμετώπιση αυτού του αποτελέσματος από τις άλλες χώρες σε σχέση με τη δικιά μας, η οποία ακόμα και σήμερα δε μπορεί να χειριστεί μία δίκη νεοναζιστών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου