Της Barbara Spinelli
«Μπορούμε να επαναφέρουμε το διάλογο στη αίθουσα μόνο με όσους είναι ενήλικες», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποιώντας την Ελλάδα εκ μέρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Κατά κάποιο ειρωνικό τρόπο, έχει δίκιο: υπάρχουν πάρα πολλοί ανεύθυνοι και πάρα πολλοί οικονομικοί αναλυτές που στερούνται ιστορικής μνήμης και γεωπολιτικής γνώσης στις αίθουσες συνεδριάσεων όπου, εδώ και μήνες, αποφασίζεται η τύχη της όχι μόνο της Ελλάδας αλλά της Ευρώπης στο σύνολό της. Όταν συζητάμε για το ευρώ και τους κανόνες του ή όταν επικαλούμαστε ισχυρότερα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, χωρίς να αμφισβητούμε τα πρότυπα που θα πρέπει να υποστηρίζουν το ενιαίο νόμισμα, η ίδια η Ευρώπη μπαίνει σε κίνδυνο και όχι απλώς ως ένα κράτος.
Το ίδιο το ΔΝΤ δε δείχνει ιδιαίτερα σημάδια ενηλικίωσης, όταν υπερασπίζεται ξανά και ξανά, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που το ίδιο ΔΝΤ έχει αμφισβητήσει από το 2013 ως επιβλαβείς και αντιπαραγωγικές, και ως εκ τούτου λανθασμένες. Δεν μπορούν να θεωρηθούν ενήλικες, εκείνοι που προκάλεσαν το φάντασμα του Grexit πλασάροντάς το ως μια εύκολη λύση, εξάπλωσαν τον πανικό στους Έλληνες, και παραπλάνησαν σχετικά με το χάος που θα μπορούσε να επηρεάσει την ελληνική Κεντρική Τράπεζα. Οι Συνθήκες της Ένωσης και το καταστατικό της ΕΚΤ δεν προβλέπουν μονομερείς μηχανισμούς για την έξοδο από την ευρωζώνη, εκτός εάν το κράτος σε κίνδυνο χρεοκοπίας αποφασίσει προκαταρκτικά να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει επιλέξει αυτή τη λύση. Δεν είναι δυνατόν να αποβάλλουν την Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 15 Ιουνίου, ο Μάριο Ντράγκι αποκάλυψε εμμέσως την αλήθεια, όταν πρότεινε ότι η «πολιτική απόφαση θα πρέπει να ληφθεί από εκλεγμένους πολιτικούς, όχι από τους κεντρικούς τραπεζίτες». Ο ίδιος δεν πρότεινε καμία πραγματική εναλλακτική λύση, και επανέλαβε ότι «η μπάλα βρίσκεται στο στρατόπεδο της ελληνικής κυβέρνησης να λάβει τα αναγκαία μέτρα» - εμφανιζόμενος έτσι περισσότερο πολιτικός από ότι θα ‘θελε να είναι - αλλά παραδέχτηκε ότι μια επιπρόσθετη αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα μας ωθήσει σε «αχαρτογράφητα νερά».
Η πίεση που ασκείται στην Αθήνα για περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών και των συντάξεων - ακόμα και αν αυτά έχουν ήδη μειωθεί στο ελάχιστο - επιβεβαιώνει ότι η Ένωση καθοδηγείται από δυνάμεις που στερούνται οποιασδήποτε αίσθησης ευθύνης. Αν αυτές οι δυνάμεις ήταν ενήλικες, θα καλούσαν στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων άτομα με αίσθηση της ιστορίας και, πάνω απ’ όλα, της ιστορικής μνήμης. Άτομα που έχουν ένα κεντρικό όραμα και ισχυρές αρχές που εμπνέουν, έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι η ιστορία είναι τραγική, έχοντας κατά νου τις τελευταίες καταστροφές και έχοντας επίγνωση των επικείμενων κινδύνων, δηλαδή τον κίνδυνο η Ένωση να καταρρεύσει και να χάσει την ελκτική της δύναμη για τους πολίτες.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα κάθονταν εμπειρογνώμονες γεωστρατηγικής και όλοι αυτοί οι οικονομολόγοι - όπως οι βραβευμένοι με νόμπελ Στίγκλιτς και Κρούγκμαν - που έχουν αντιμετωπιστεί συστηματικά με περιφρόνηση όλα αυτά τα χρόνια, αν και ποτέ δεν αποδείχθηκαν λανθασμένες οι εκτιμήσεις τους. Δε βλέπουμε έξυπνους οικονομολόγους μεταξύ εκείνων που πιέζουν την κυβέρνηση του Τσίπρα να πραγματοποιήσει, τις ήδη εφαρμοσμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά απλούς πολιτικούς οι οποίοι, προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία τους, συνεχίζουν νωχελικά και αδιάφορα την ηγεμονική φιλοσοφία της λιτότητας που έχει ήδη αποδείξει την απαξίωσή της. Το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδα ήδη μειώθηκε κατά 27% λόγω των μέτρων λιτότητας, το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 180% του ΑΕΠ, η ανεργία έχει φτάσει το 27%.
Οι εμπειρογνώμονες της γεωπολιτικής θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την κεντρική θέση της Ελλάδας σε μια Ευρώπη που παλεύει με το χάος στα ανατολικά και νότια σύνορά της. Μια Ευρώπη που είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει αυτόνομα αυτό το χάος - και δεν θέλει να το αντιμετωπίσει μόνη της, ενώ, την ίδια στιγμή, κρατώντας αποστάσεις από την αμερικανική στρατηγική που αναβιώνει συνειδητά τον Ψυχρό Πόλεμο με τη Ρωσία και συνέβαλε στη δημιουργία, πέρα από τη Μεσόγειο, μιας περιοχής ασταθούς από την υποσαχάρια Αφρική έως το Αφγανιστάν. Η Ελλάδα βρίσκεται στα σύνορα αυτού του κόσμου, στο σταυροδρόμι των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Συρίας. Οι δεσμοί της με τη Ρωσία είναι ισχυροί και έχουν βαθιές ρίζες. Είναι γνωστή στο Βερολίνο και το Παρίσι η αποστροφή της κυβέρνησης Τσίπρα στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και πιο πρόσφατα στο σχέδιο επέμβασης στη Λιβύη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η εχθρότητα του απέναντι στη διατλαντική συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων (ΤΤΙΡ), είναι επίσης γνωστή. Ίσως, κάποιοι στην Ευρώπη θα ήθελαν να «χάσουν» την Αθήνα ακριβώς για τους λόγους αυτούς, αλλά αυτή η απώλεια θα ήταν μια πολιτική αυτοκτονία.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να εγκαταλείψει την Ελλάδα αν θέλει να πάψει να αποτελεί μαριονέτα της κυβέρνησης των ΗΠΑ, να αποφύγει ένα νέο ψυχρό πόλεμο και να αναλύσει σωστά την ουκρανική κατάσταση - αν και αναγνωρίζει ότι η Ουκρανία κινείται από μια φιλο-ρωσική ολιγαρχία σε ένα άλλο είδος ολιγαρχίας που συνδέεται με ρωσοφοβικούς ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Η Ευρώπη δεν μπορεί να διαχειριστεί χωρίς την Ελλάδα ούτε τα θέματα της μετανάστευσης. Η νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εισροή μεταναστών και αιτούντων άσυλο, πολύ βαρύτερη και αιφνίδια από ότι η Ιταλία και την αντιμετωπίζει χωρίς ξενοφοβικά ένστικτα. Η υπόθεση ενός Grexit δεν είναι μόνο εξωφρενική, αλλά και αφελής σε σχέση με την σιωπή που περιβάλλει το ουγγρικό σχέδιο – το οποίο ανακοινώθηκε στις 17 Ιουνίου - για την ανέγερση ενός τείχους 175 χλμ. κατά μήκος των συνόρων με τη Σερβία, προκειμένου να σταματήσει η ροή των προσφύγων και των μεταναστών στη χώρα.
Τέλος, από τις διαπραγματεύσεις απουσιάζουν άτομα με ένα βασικό επίπεδο γενικών γνώσεων. Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 16 Ιουνίου από την Die Welt, ο σχολιαστής ο Ζακ Σούστερ προειδοποίησε τους Γερμανούς ότι ο Τσίπρας αποδεικνύεται ένας από τους πιο επιδέξιους και έξυπνους Ευρωπαίους πολιτικούς: είναι σε θέση να εξερευνήσει τα άδυτα της γερμανικής ψυχής και να χρησιμοποιεί την πονηριά του, προκειμένου να επωφεληθεί από τα «αδύναμα νεύρα» της Γερμανίας. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά: «οι Έλληνες είναι ένα έθνος ναυτικών», και οι ναύτες «είναι συνηθισμένοι να πλέουν και να ταλαντεύονται στα ύδατα».
Τέτοια ανησυχητικά άρθρα θυμίζουν τη γλώσσα πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, φορτισμένη με ψυχολογικές και εθνικές αναφορές στα «νεύρα» του μεμονωμένων πληθυσμών. Η διάκριση μεταξύ ξηράς και θάλασσας – κατά τη θεωρία του Carl Schmitt τις δεκαετίες 30 και 40 - επανέρχεται: από τη μια οι παράνομοι που πλέουν στους ωκεανούς και, από την άλλη πλευρά, οι οι πολιτισμοί που είναι ριζωμένοι στην ηπειρωτική χώρα και ως εκ τούτου είναι σε θέση να δημιουργούν νόμους και όλες τις απαραίτητες ρυθμίσεις.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι προέρχονται από αυτή την εποχή. Μοιάζουν με μονάρχες οι οποίοι, όπως οι μέθυσοι, αφήνονται στον πειρασμό ενός τέτοιου πολεμοχαρούς λεξιλογίου χωρίς να το συνειδητοποιούν. Το μέλλον της Ευρώπης είναι πολύ σημαντικό για να αφεθεί στα χέρια υπνοβατών που στηρίζονται σε πεπαλαιωμένες οικονομικές θεωρίες. Το να είσαι ενήλικας στην Ευρώπη σημαίνει να έχεις την ικανότητα να αναγνωρίζεις όχι μόνο τα αχαρτογράφητα νερά, αλλά ακόμη και τα λασπώδη, αυτά στα οποία κινδυνεύουμε να κυλιστούμε.
Άρθρο της Barbara Spinelli (ανεξάρτητη ευρωβουλευτής της Ομάδας της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς, συγγραφέας και δημοσιογράφος πρώην μέλος του κόμματος «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα») για την ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 ore
Πηγή: left.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου