Δε θα μπορούσε να συνδυαστεί η σημερινή μέρα με κάτι άλλο πέρα από τη βροχή. Κι αυτό διότι η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι κρύβει μέσα της τη μαγεία της βροχής. Οι νότες που εμπνεύστηκε και τον ενέπνευσαν μοιάζουν να πέφτουν στον ίδιο ρυθμό που οι στάλες των φορτωμένων σύννεφων προσγειώνονται ευλαβικά στις αυλές και στα μπαλκόνια μας κάθε φορά που βρέχει. Φταίει επίσης που η πόλη του, η Ξάνθη είναι μία πόλη βροχερή.
Οχτώ χρόνια πριν βρισκόμουν στην γενέτειρα πόλη του Μάνου Χατζιδάκι για να υπηρετήσω ένα μέρος της στρατιωτικής μου θητείας. Σε κάθε μου έξοδο, ανηφόριζα στα υπέροχα σοκάκια της παλιάς πόλης. Σε αυτές τις περιπλανήσεις αναζητούσα το σπίτι του σπουδαίου Έλληνα συνθέτη. Δεν ήθελα να ρωτήσω κανέναν από τους κατοίκους της περιοχής να μου δείξει που είναι. Ήθελα να το βρω μόνος μου. Προτιμούσα να με τραβήξει η ενέργεια που πιθανότατα να εξέπεμπε η οικεία στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε ο σπουδαίος Έλληνας συνθέτης. Δυστυχώς όμως στο λίγο καιρό που έμεινα στην Ξάνθη, δε κατάφερα να βρω το πατρικό του.
Παρ' όλα αυτά αφουγκράστηκα όλα τα στοιχεία που επηρέασαν την προσωπικότητα του Μάνου Χατζιδάκι. Η αρχοντιά των κτιρίων και το όμορφο δέσιμο της βαλκανικής αρχιτεκτονικής με το νεοκλασικό ύφος, δημιουργούσαν ένα όμορφο σύμπλεγμα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, παράδοσης και προόδου, ιστορίας και μύθου, ουσίας κι επιφανειακής ομορφιάς, ενώ η θέα από την πλαγιά που εδρεύει η παλιά πόλη, ίσως στάθηκε αφορμή για τους διευρυμένους του ορίζοντες.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ο Μάνος Χατζιδάκις υπήρξε ένας προοδευτικός άνθρωπος με παραδοσιακές αρχές. Αγαπούσε τον τόπο του αλλά σχολίαζε αυστηρά τα ελαττώματά του και κατηγορούσε όλους όσους τον κατέστρεφαν με τις αποφάσεις και τις πράξεις τους. Ήταν ουμανιστής κι αυτό τον έστρεφε ενάντια στον φασισμό και την αδικία. Ήταν πατριώτης αλλά γνώριζε άριστα την πραγματική Ιστορία της Ελλάδος. Δεν υπερηφανευόταν για το παρελθόν. Προτιμούσε να τον διδάσκει. Γι' αυτό τα κείμενά του έχουν μία διαχρονικότητα. Οι γνώσεις του πρόσφεραν μία στέρεη βάση ενώ ο απελευθερωμένος του νους τον βοηθούσαν να ατενίζει καθαρά το μέλλον της χώρας μας.
Η Ξάνθη είναι μία πόλη που παντρεύει με ένα λιτό τρόπο το παλιό με το σύγχρονο. Τα δυο αυτά στοιχεία συνδυάζονται πολύ όμορφα σ' αυτή τη περιοχή της Θράκης. Το ίδιο συμβαίνει και στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Οι μελωδίες του έχουν το άρωμα τη νοσταλγίας μιας Ελλάδας που χάθηκε, και μιας κοινωνίας που έσβησε κάτω από φώτα νέον και τόνους καυσαερίων. Αντιθέτως οι στίχοι του έχουν ένα μοντέρνο ύφος. Λόγια απλά αλλά πλούσια σε νόημα και συναισθήματα. Η συνεργασία του μάλιστα με τον Γκάτσο τον βοήθησε να ανέβει γρηγορότερα στο πάνθεον της παγκόσμιας μουσικής ιστορίας. Το έργο του απέκτησε πολιτικό ύφος το οποίο σκοπό δεν είχε να προκαλέσει αλλά να αφυπνίσει με ένα τρόπο που μόνο ο ίδιος ήξερε.
Πόσοι δεν έχουμε συγκινηθεί με τον "Εφιάλτη της Περσεφόνης". Κι όμως η πολιτική χροιά αυτού του τραγουδιού κρύβονται επιτυχώς κάτω από την υπέροχη μελωδία του Μάνου Χατζιδάκι και τους καταπληκτικούς στίχους του Νίκου Γκάτσου. Τότε ο "εφιάλτης" περιπλανιόταν πάνω από τους ελαιώνες της Ελευσίνας. Σήμερα έχει επεκταθεί σε όλη σχεδόν την Ελλάδα...
Ο Μάνος Χατζιδάκις αντιπροσωπεύει άξια το πετυχημένο μοντέλο της Ξάνθης, το οποίο δυστυχώς δεν ευδοκίμησε σε ένα μεγάλο τμήμα της υπόλοιπης Ελλάδας. Γι' αυτό και η μουσική του κρύβει το άλγος για όλα αυτά που χάθηκαν. Έμειναν όμως ζωντανά χάρη στον ίδιο μέσα από το έργο του.
Στις περιπλανήσεις μου στα στενά της παλιάς πόλης της Ξάνθης, προσπαθούσα να φανταστώ τον Μάνο Χατζιδάκι, να τρέχει όπως κάθε τρελό παιδί και την μάνα του να το φωνάζει από το παράθυρο. Έζησε και μεγάλωσε μέσα σ' αυτήν την αρμονία αρχιτεκτονικής, παράδοσης, καλαισθησίας και φύσης. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που αυτός ο τόπος γέννησε έναν όμορφο Έλληνα, πριν από ενενήντα ακριβώς χρόνια.
Μπορεί να απουσιάζει από τη ζωή από το καλοκαίρι του 1994 αλλά η μοίρα του επιφύλαξε άλλη τύχη, εκείνη της αθανασίας.
Γι' αυτό μέχρι σήμερα, η καθημερινότητά μας ντύνεται με μελωδίες ενός τρελού παιδιού, ετών ενενήντα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου