Το φιαλίδιο

του Θανάση Καρτερού

Σαν χθες, το 1946, έγινε η επίθεση των ανταρτών στον αστυνομικό σταθμό του Λιτόχωρου. Η αρχή του αιματηρού Εμφύλιου. Και σαν προχθές, το 1952, εκτελέστηκε ο Μπελογιάννης, μαζί με τους συντρόφους του Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση. Ως κατάσκοποι! Μια από τις χιλιάδες αγριότητες των νικητών, που βολεύτηκαν να συνεχίζουν έναν μονόπλευρο εμφύλιο επί δεκαετίες. Με εκτελέσεις, καταδίκες, φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, διωγμούς κομμουνιστών, αριστερών, «συνοδοιπόρων», αγωνιστών του ΕΑΜ.
Συνήθως, αυτές οι ημερομηνίες γίνονται αφορμή για να θυμηθούμε τους ήρωες, τους διώκτες, τις συνθήκες, το ψηφιδωτό μιας τραγωδίας που αποτελείται από άπειρες δραματικές ψηφίδες. Εντούτοις, το παρελθόν έχει το συνήθειο να μην κάθεται στα αυγά του, κλεισμένο σε βιβλία, μουσεία, και μνήμες. Είναι πονηρό, κρύβεται πίσω από διακηρύξεις λήθης, αλλά παραμένει ζωντανό στον πυρήνα της ύπαρξής μας. Κι αν ο αγέρας φυσά δε μας δροσίζει, κι ο ίσκιος μένει στενός κάτω απ' τα κυπαρίσσια, κι όλο τριγύρω ανήφοροι στα βουνά· μας βαραίνουν οι φίλοι που δεν ξέρουν πια πώς να πεθάνουν.
Ούτε εμείς ξέρουμε. Από γενιά σε γενιά, από άνθρωπο σε άνθρωπο, περνάει το φιαλίδιο με το απόσταγμα που δίνει και στο σήμερα νόημα. Γιατί, απαλλαγμένο από τις προσμίξεις της συγκυρίας, από λάθη και πάθη, από τη σκληρότητα των άλλων, και τη δική μας, αυτό το απόσταγμα κρατάει το άρωμα και την ψυχή όσων πίστεψαν και δεν αρνήθηκαν. Κι αν κάποιος νομίζει ότι μπορούμε να υπάρχουμε ως άτομα της πυκνής ύλης που ονομάζουμε δικαιοσύνη, χωρίς να αγγίζουμε τρυφερά τα χέρια του Μπελογιάννη, που κρατάνε της καμπάνας το σκοινί, κάνει λάθος. Ή είναι σε λάθος θέση. 
Γράφει ο παππούς μας: «Οι άνθρωποι κάνουν την ίδια τους την Ιστορία, δεν την κάνουν όμως κάτω από ελεύθερες συνθήκες, που διάλεξαν μόνοι τους, μα κάτω από συνθήκες που βρέθηκαν άμεσα, που δόθηκαν και κληρονομήθηκαν από το παρελθόν. Ή παράδοση από όλες τις πεθαμένες γενεές βαραίνει σαν εφιάλτης στα μυαλά των ζωντανών. Και ίσα - ίσα όταν φαίνονται να ασχολούνται για να ανατρέψουν τους εαυτούς τους και τα πράγματα και να φτιάσουν κάτι που δεν υπήρχε ακόμα, σε τέτοιες ίσα - ίσα εποχές επαναστατικής κρίσης, επικαλούνται με αγωνία τα πνεύματα του παρελθόντος». Ας το σκεφτούμε...

Πηγή: Αυγή