Ο τίτλος της ταινίας θα μπορούσε να συσχετιστεί με αρκετά νοήματα στη σημερινή εποχή, μιας κι έχουμε συνδέσει το φίδι με τον φασισμό. Όμως εδώ αναφερόμαστε στον Αμαζόνιο, τον θεό των φυλών που κατοικούσαν κατά μήκος αυτού του μεγάλου ποταμού, τον οποίον του είχαν προσδώσει τη μορφή φιδιού, συγκεκριμένα του ανακόντα. Κεντρικοί ήρωες της ιστορίας είναι οι ιθαγενείς που για αιώνες ζούσαν αρμονικά με τη φύση, προτού έρθουν οι "πολιτισμένοι" Ευρωπαίοι, οι οποίοι μετέτρεψαν τον επίγειο παράδεισο σε μία κόλαση θρησκευτικού και κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Η ιστορία βασίστηκε στα ημερολόγια του Ολλανδού εξερευνητή Θίοντορ Κοχ-Γκρίνμπεργκ και του Αμερικανού Ρίτσαρντ Ίβανς Σόλτες, όπου μέσα από τις σελίδες τους, ο Κολομβιανός σκηνοθέτης Σίρο Γκέρα σκιαγραφεί τρεις ήρωες, έναν Γερμανό ανθρωπολόγο, έναν Αμερικάνο βιολόγο κι έναν τελευταίο απόγονο μιας εξαφανισμένης φυλής. Τα δύο "δυτικά" πρόσωπα, με μια μεταξύ τους χρονική διαφορά μερικών δεκαετιών, διεισδύουν στη ζούγκλα για να βρουν ένα φυτό, το οποίο φημίζεται πως γιατρεύει όλες τις ασθένειες. Στις αναζητήσεις τους αυτές, θα συμπορευτούν με τον ίδιο ιθαγενή.
Στην περιπέτεια αυτή, δυο διαφορετικοί κόσμοι θα συγκρουστούν πάνω σε ένα στενόμακρο κανό καθώς θα διασχίζουν τα επικίνδυνα νερά του Αμαζονίου. Από την μία μεριά έχουμε έναν άνθρωπο που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης, έχοντας έναν ανιδιοτελή σεβασμό στα πλάσματα και στα δέντρα που τον περιβάλλουν κι από την άλλη έχουμε την ματαιοδοξία του "πολιτισμένου" ανθρώπου που θέλει να τα μάθει όλα όχι για να γίνει καλύτερος άνθρωπος, αλλά για να επιβληθεί και πολλές φορές για να επιβιώσει εις βάρος των άλλων.
Στην πρώτη περιπλάνηση υπάρχει κι ένα τρίτο πρόσωπο, ένας σκλάβος που απελευθερώθηκε από τον ανθρωπολόγο. Μία απελευθέρωση που θα μπορούσα να χαρακτηρίσω ως ειρωνική, καθώς η εξαγορά του από τους παραγωγούς καουτσούκ θα τον κάνει δέσμιο του νέου του αφεντικού. Ο απελευθερωμένος αυτός σκλάβος προσπαθεί να γίνει ο συνδετικός κρίκος των δυο αυτών κόσμων. Όσο όμως εισχωρούν στη πυκνή ζούγκλα του Αμαζονίου, τόσο δημιουργείται το ερώτημα κατά πόσο είναι βάσιμη η τυφλή εμπιστοσύνη που έχει στον Γερμανό ανθρωπολόγο;
Στην δεύτερη περιπλάνηση ο τελευταίος απόγονος της εξαφανισμένης φυλής, γερασμένος κι αποδεσμευμένος από τις ρίζες και τις μνήμες του, ξεκινάει μία νέα περιπλάνηση με έναν βιολόγο. Αυτή τη φορά η οργή του απέναντι στους δυτικούς έχει μετατραπεί σε μία σιωπηλή σοφία. Κρύβει βαθιά μέσα του τα μυστικά που κουβαλάει και τα προσφέρει τμηματικά μόνο όταν βλέπει ουσιαστικές θυσίες από τον συνταξιδιώτη του. Μαζί με τον βιολόγο εισερχόμαστε κι εμείς ως θεατές σε έναν κόσμο άγνωστο και μαγικό. Σε έναν κόσμο που έχει βεβηλωθεί και σβηστεί από τον χάρτη.
Η γενοκτονία των ιθαγενών του Αμαζονίου και της υπόλοιπης Λατινικής Αμερικής περιγράφεται με δύο συμβολικούς βασανισμούς. Τον ακρωτηριασμό, με τον οποίον παρουσιάζεται η απάνθρωπη εκμετάλλευση των ιθαγενών στην παραγωγή καουτσούκ κάτι που συνδυάζεται και με τη σταδιακή εξαφάνιση των φυλών και με το μαστίγωμα των παιδιών που μαρτυρά τη βίαιη διείσδυση του χριστιανισμού στους τόπους αυτούς. Μια θρησκευτική επέλαση που έφερε τον πνευματικό θάνατο και το σβήσιμο ενός πολιτισμού που δεν άφησε πίσω του κανένα ίχνος (γραπτά κείμενα και μνημεία). Έτσι, μέσα σε λίγα χρόνια, μία ιστορία χιλιάδων χρόνων κατάφερε να σβήσει για πάντα.
Η ταινία μας προσφέρει μια σειρά μαγευτικών τοπίων μέσα από την υπέροχη φωτογραφία της. Η επικράτηση των ασπρόμαυρων πλάνων τονίζει τον ψυχισμό των προσώπων κι αφήνει στη φαντασία του θεατή να προσθέσει τα πλούσια χρώματα της άγριας φύσης. Από την άλλη, η άχρωμη ζούγκλα γίνεται ακόμη πιο απόμακρη, σαν να θέλει ο σκηνοθέτης να μας παρουσιάσει εικόνες του παρελθόντος που δύσκολα θα συναντήσουμε σήμερα.
Πέρα όμως από τις όμορφες εικόνες, η ταινία είναι πλούσια και στα ερωτήματα που θέτει. Πρώτα απ' όλα η γνώση και κατά πόσο είναι ωφέλιμη ή επικίνδυνη κι αν τελικά η επαφή δύο διαφορετικών λαών μπορεί να επιφέρει οφέλη ή δυσάρεστες και μη αναστρέψιμες συνέπειες.
Υπάρχει μια σκηνή στη ταινία που ενώ αρχικά με προβλημάτισε αρκετά στη συνέχεια με συγκίνησε. Ο ανθρωπολόγος τσακώνεται με μία φυλή που του πήρε την πυξίδα. Στην αρχή ως θεατής πίστεψα πως ο Γερμανός επιστήμονας ήταν πολύ εγωιστής κι έντονα δεμένος με τα αντικείμενά του. Στη συνέχεια όμως όταν δικαιολογεί τη συμπεριφορά του στους συνταξιδιώτες του, τους εξηγεί πως αρνήθηκε να αφήσει αυτό το εργαλείο στους ιθαγενείς διότι φοβήθηκε πως μ' αυτόν τον τρόπο ίσως εκείνοι πάψουν να κοιτούν με γυμνό μάτι τα άστρα για να προσανατολιστούν. Φοβήθηκε στην ιδέας πως είσαι γίνει υπαίτιος στο να χάσουν ένα χαρακτηριστικό της φυλετικής τους ταυτότητας. Όμως η απάντηση του ιθαγενή που ταξιδεύει μαζί του είναι αποστομωτική. "Η γνώση είναι ελεύθερη για όλους". Μ' αυτόν τον τρόπο, οι δύο αυτές θέσεις έχουν απόλυτο δίκιο, δημιουργώντας ένα δίλημμα στο ποια από τις δύο είναι η πιο ορθή.
Η ταινία ολοκληρώνεται στο "Εργαστήρι των θεών". Ένα θεόρατο βουνό αντίστοιχης ιερότητας με τον δικό μας Όλυμπο. Κι εκεί έρχεται το πρώτο σοκ, καθώς ως θεατές διαπιστώνουμε τις ομοιότητες που έχουν διάφορες φυλές μεταξύ τους παρόλο που απείχαν μεταξύ τους χιλιάδες χιλιόμετρα αλλά και κάμποσους αιώνες. Το δεύτερο σοκ έρχεται με το "αστρικό ταξίδι" της αυτογνωσίας. Είναι η στιγμή που η ταινία αποκτά χρώμα και γεμίζει με σχέδια γνώριμα. Σχέδια που έχουμε δει σε σπηλιές, σε προσόψεις πρωτόγονων οικημάτων και σε παλιά αγγεία. Κι εκεί είναι που συνειδητοποιούμε συγκλονισμένοι την απαρχή των πολιτισμών.
Μέσα σε μια συναισθηματική και πολύχρωμη έξαρση, έρχεται η σκέψη πως η αλήθεια βρίσκεται στις ρίζες όλων μας. Ίσως τελικά να βρίσκονται εκεί οι απαντήσεις που αναζητούμε αιωνίως. Για να καταφέρουμε να ξεφύγουμε από τη σημερινή κόλαση που βιώνει η ανθρωπότητα, ίσως καλό είναι να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν και να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Ίσως έτσι καταφέρουμε να βρούμε το λάθος δρόμο που πήραμε και μας έφτασε στην απύθμενη άβυσσο του σήμερα.
Βαθμολογία: 8/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου