Σαράγεβο, σημείο συνάντησης πολιτισμών...

Στην κεντρική οδό του Σαράγεβο (Σεράγεβο ή Σαράγιεβο), υπάρχει μία κάθετη γραμμή με δυο δείκτες, οι οποίοι δείχνουν ο ένας την Ανατολή κι ο άλλος τη Δύση, ενώ μία λεζάντα χαρακτηρίζει την πόλη ως σημείο συνάντησης πολιτισμών. Η αλήθεια είναι πως αν σταθεί κάποιος πάνω σ' αυτήν την γραμμή και κοιτάξει ανατολικά, θα αντικρίσει έναν ανατολίτικο παζάρι με χαμηλά καταστήματα, μιναρέδες και στο βάθος να δεσπόζει το υπέροχο δημαρχείο της πόλης. Αν όμως κοιτάξει δυτικά θα παρατηρήσει ψηλά μπαρόκ κτίρια με σερβοορθόδοξους και καθολικούς ναούς. Αυτό είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτής της πόλης, οι αντιθέσεις της.
Το Σαράγεβο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο των Δειναρικών Άλπεων, κρυμμένο μέσα σε μία καταπράσινη κοιλάδα. Η πόλη θεμελιώθηκε τον 15 αι. για να λειτουργήσει ως προπύργιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά έπρεπε να φτάσει ο 20ος αι. για να αφήσει έντονα το στίγμα της στην ευρωπαϊκή ιστορία, με δύο γεγονότα. Το πρώτο συνέβη στις αρχές του περασμένου αιώνα, στη λατινική γέφυρα, όπου εκεί δολοφονήθηκε ο Φραγκίσκος Φερδινάδος, γεγονός που στάθηκε αφορμή να ξεσπάσει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Το άλλο γεγονός έλαβε χώρα στα τέλη του περασμένου αιώνα όπου η πόλη βίωσε μία πολύνεκρη και καταστροφική πολιορκία, στον πόλεμο της Βοσνίας.
Ας επανέλθουμε όμως στις αντιθέσεις της πόλης αυτής. Η πολιτισμική και θρησκευτική ποικιλομορφία της οφείλεται στο ότι πέρασε από πολλά διοικητικά χέρια. Από σλαβικό οχυρό του 13ου αι. μετατράπηκε σε οθωμανικό προπύργιο τον 15ο αι. Τότε χτίστηκε και η παλιά πόλη, η οποία είχε σύστημα ύδρευσης, κλειστή αγορά, δημόσια λουτρά, τεμένη και το παλάτι του κυβερνήτη, ενώ αργότερα οικοδομήθηκε η πρώτη βιβλιοθήκη και η σχολή Φιλοσοφίας Σουφισμού. Το 1647 οι Αψβούργοι κατέλαβαν το Σαράγεβο και το έκαψαν. Το 1850 επανήλθαν οι Οθωμανοί για να μετατρέψουν τη πόλη σε ένα σημαντικό διοικητικό κέντρο, όμως επέστρεψαν οι Αυστροούγγροι και την κατέλαβαν, κρατώντας την μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά τη διάλυση των αυτοκρατοριών, η πόλη πέρασε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, βομβαρδίστηκε από τους ναζί. Εκείνον τον καιρό στο Σαράγεβο κατοικούσαν 10.500 ήταν Εβραίοι, Αθίγγανοι κι ορθόδοξοι Σέρβοι, οι οποίοι διώχθηκαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το Σαράγεβο απελευθερώθηκε από τον στρατό του Τίτο στις 6 Απριλίου του 1945. Μία άλλη ένδοξη χρονολογία της πόλης είναι το 1984 όπου διεξήχθησαν οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες.
Οι όμορφες όμως μέρες δεν κράτησαν για πολύ. Στις 6 Απριλίου του 1992, η πόλη περικυκλώθηκε από τον Γιουγκοσλαβικό Εθνικό Στρατό. Η πολιορκία κι ο καθημερινός βομβαρδισμός κράτησαν μέχρι τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Πέρα από τις τεράστιες καταστροφές, η πόλη θρήνησε 10.000 θύματα από τα οποία τα 1.500 ήταν παιδιά. Επίσης η πολιορκία αυτή άφησε πίσω της 56.000 τραυματίες, από τους οποίους τα 15.000 ήταν παιδιά. Στις περιπλανήσεις μας συναντήσαμε αρκετούς ανθρώπους ακρωτηριασμένους, πιθανότατα θύματα του ανελέητο πολέμου. Κάτι μας τραβούσε σ' αυτούς τους ανθρώπους και μας προκαλούσε να τους κοιτάξουμε μες στα μάτια για να δούμε τις εικόνες φρίκης που βίωσαν εκείνες τις σκοτεινές μέρες της πολιορκίας.
Από τότε η πόλη δίνει μάχες να ορθοποδήσει, προσπαθώντας να προφτάσει το άρμα της ευρωπαϊκής προόδου. Ο στόχος της έχει γίνει πιο εφικτός από τη στιγμή που διακόπηκε απότομα η αναπτυξιακή και δημοκρατική πορεία της Ευρώπης.
Ας επιστρέψουμε όμως πάλι στην αρχή και συγκεκριμένα στο σημείο συνάντησης των πολιτισμών για να ξεκινήσει η περιπλάνησή μας στην πόλη. Πρώτα με τράβηξε η Ανατολή. Μικρά μαγαζάκια με δερμάτινα ήδη, μπρούτζινα μπρίκια, ρούχα κακής ποιότητας και γούστου αλλά και κρεμασμένα πολύχρωμα φωτιστικά δίνοντας φως και χρώμα σε στενά σοκάκια. Όλα μου θύμιζαν πολύ την Τουρκία κι όχι άδικα. Σε αρκετά σημεία της πόλης μπορεί να δει κανείς να κυματίζουν τούρκικες σημαίες. Εξάλλου οι Βόσνιοι δε κρατούν κρυφή τη στενή φιλία που έχουν με τους Τούρκους.
Ο περίπατος στην πόλη ξεκίνησε προς τα ανατολικά. Η κεντρική οδός με τα μαγαζάκια με έβγαλε στην Μπαστσάρσια (Baščaršija 00:28-00:52). Εκεί βρίσκεται η καρδιά της Παλιάς Πόλης. Η ονομασία της έχει τούρκικη ρίζα και σημαίνει Κεντρική Αγορά. Σήμερα περιτριγυρίζεται από καφενεία και εστιατόρια μιας και η αγορά έχει μεταφερθεί δυτικότερα. Ιδιαίτερη αίγλη προσφέρει το Τζαμί Γκαζί Χούσρεφ Μπεγκ (00:59-01:12), το τζαμί του αυτοκράτορα (01:28-01:46) και το ξύλινο Σεμπίλ (00:48) που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της πλατείας.
Λίγο πιο κάτω ορθώνεται το επιβλητικό δημαρχείο της πόλης (01:53-02:16). Το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς από έναν όλμο το 1992. Μαζί του καταστράφηκαν δυο εκατομμύρια βιβλία μαζί με σπάνια χειρόγραφα. Ανοικοδομήθηκε ξανά το 2014, καθώς συμπληρώνονταν εκατό χρόνια από την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Αυστριακός αρχιδούκας Φρειδερίκος Φερδινάδος, βγήκε απ' αυτό το κτίριο λίγο πριν δολοφονηθεί. Στάθηκα πάνω σε μία γέφυρα για να θαυμάσω τις λεπτομέρειες του κτιρίου. Τα έντονα χρώματά του με τις ανατολικές πινελιές δίνουν μία άλλη όψη στον μπαρόκ ρυθμό του οικοδομήματος, κάνοντάς το μοναδικό όχι μόνο στην Βοσνία και στα Βαλκάνια αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα ακόμη σιωπηλό θύμα του πολέμου, το οποίο στέκει πάλι περήφανο στη θέση του.
Από την απέναντι όχθη απλώνεται ένας μαχαλάς παρόμοιος με αυτούς που έχω συναντήσει σε Τσεσμέ και Πέργαμο. Απότομες ανηφόρες, τούρκικα μπαλκόνια, ξύλινες κατασκευές, έντονα χρώματα και πόρτες ανοιχτές σε ιδιοκτήτες κι επισκέπτες (02:17-02:52). Ακόμα και σ' αυτές τις γωνιές της πόλης, συναντάει κανείς πολλές αντιθέσεις, μιας και τα χαμηλά σπίτια που σκαρφαλώνουν στις πλαγιές των βουνών, διακόπτονται απότομα από τετραγωνισμένα σοσιαλιστικά κτίρια (02:47). Πίσω απ' αυτά τα κτίρια λειτουργεί ένα από τα παλαιότερα ζυθοποιεία της πόλης, το Sarajevska Pivara (05:07), το οποίο συνεχίζει την παραγωγή του αλλά λειτουργεί κι ως μουσείο και μπαρ.
Περπατώντας προς τα δυτικά κι έχοντας τον ποταμό στο δεξί μου χέρι, συνάντησα την λατινική γέφυρα (02:53), η οποία θεωρείται η παλιότερη και πιο όμορφη γέφυρα του ποταμού Μιλιάτσκα. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η Σχολή Καλών Τεχνών (03:05-03:21) η οποία μου θύμιζε λίγο το Κοινοβούλιο της Βουδαπέστη.
Διέσχισα τον ποταμό και βρέθηκα πάλι στο δυτικό κομμάτι της πόλης. Τα μπαρόκ κτίρια που άντεξαν στους βομβαρδισμούς, στέκουν σήμερα αγέρωχα αλλά βαριά τραυματισμένα από την πολιορκία της πόλης. Σε κάποια μάλιστα έχουν διατηρήσει τις μαυρίλες που άφησε πίσω της η φωτιά (03:34). Ανάμεσα στα κτίρια βρίσκονται και διάφορα υπαίθρια γλυπτά, σημαδεμένα κι αυτά από τον πόλεμο (03:30). Κι ενώ παρατηρούσα τα σημάδια απ' τις σφαίρες στις προσόψεις των κτιρίων (03:38), έπεσα πάνω στο σήμα των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1984, το οποίο έμεινε με τα ζωηρά του χρώματα αναλλοίωτα πάνω σε μία πρόσοψη (03:46) για να θυμίζει παλιές ένδοξες εποχές.
Ακόμα και σ' αυτήν την πλευρά της πόλης υπάρχουν αρκετές αντιθέσεις, όπως ένα γκράφιτι στο οποίο μία μαύρη γραμμή διαγράφει το όνομα του Τίτο ενώ μπροστά από την καθολική εκκλησία είναι απλωμένη μία μεγάλη αφίσα, η οποία διαφημίζει μία φωτογραφική έκθεση αφιερωμένη στη σφαγή της Σεμπρένιτσα (03:53-04:02). Οι πληγές παραμένουν εσκεμμένα ανοιχτές σ' αυτήν την περιοχή των Βαλκανίων. Λίγο πιο κάτω από τον καθολικό ναό, περιτριγυρισμένη από διάφορα μπαρόκ κτίρια στέκεται μια εντυπωσιακή σερβοορθόδοξη εκκλησία (04:04-04:14).
Καθώς ανηφορίσαμε στη βόρεια πλευρά της πόλης, συναντήσαμε πανέμορφα αρχοντικά σπίτια (04:15-04:56). Τα περισσότερα απ' αυτά ακατοίκητα. Δυστυχώς έχουν αφεθεί στη φθορά του χρόνου. Είναι κρίμα να βλέπει κανείς αυτά τα όμορφα στολίδια να εξαφανίζονται με αργούς και βασανιστικούς ρυθμούς. Μακάρι το Σαράγεβο να μη κάνει το ίδιο λάθος με την Αθήνα, η οποία άφησε τα περισσότερα νεοκλασικά της να γκρεμιστούν για να χτιστούν στη θέση τους "μοντέρνες" πολυκατοικίες. Από εκείνην την αριστοκρατική αλλά έρημη γειτονιά ξαναβρέθηκα στην Μπαστσάρσια, όπου κι απόλαυσα το παραδοσιακό φαγητό της χώρας, το cevapski (ή cevapcici).
Αν στην ανατολική πλευρά χτυπάει η καρδιά της πόλης, στην δυτική βρίσκεται η άσβεστη φλόγα της μνήμης. Ένας διακριτικό μνημείο, στην είσοδο του πεζόδρομου που οδηγεί μέχρι την Μπαστσάρσια, προστατεύει μία αναμμένη εστία, η οποία μας υπενθυμίζει το παρελθόν και μας φωτίζει το δρόμο τον οποίον οφείλουμε να πάρουμε για ένα καλύτερο κι ελπιδοφόρο μέλλον. Ένας βωμός σε σχήμα στεφανιού, στέκει στη μέση της εστίας και φωτίζει το ανάγλυφο κείμενο του τοίχου, το οποίο έχει τα τρία χρώματα της Σερβικής Δημοκρατίας.
Το βράδυ η πόλη αλλάζει όψη. Οι ουλές του πολέμου κρύβονται. Όχι όμως και η πολυπολιτισμικότητά της. Μόλις πέσει ο ήλιος, οι αντιθέσεις εμφανίζονται στον ουρανό. Οι κορυφές των μιναρέδων φωτίζονται από πολλά λαμπιόνια, προσπαθώντας να ξεπεράσουν τις φωτισμένες στέγες των ευρωπαϊκών μπαρόκ κτιρίων. Κι ενώ αυτά συμβαίνουν πάνω από τα κεφάλια μας, οι δρόμοι γεμίζουν από νεαρό κόσμο. Γέλια, συζητήσεις, φωνές. Η πόλη αποκτά ένα πιο νεανικό ύφος. Η νέα γενιά που ξεπήδησε μέσα από τον πόλεμο δίνει έναν πιο όμορφο παλμό στο Σαράγεβο. Αν κι ο καθένας κουβαλάει το δικό του βάρος από εκείνα τα χρόνια, όλοι μαζί ευελπιστούν για ένα μέλλον πιο ειρηνικό κι ανθρώπινο.
Αφήσαμε την πόλη την επόμενη μέρα, αλλά οι εικόνες της έμειναν χαραγμένες στο μυαλό μου. Πέρα απ' αυτές, έφυγα φορτωμένος με σκέψεις και προβληματισμούς.
Το Σαράγεβο είναι μία πόλη πληγωμένη.
Μία πόλη που προσπαθεί με πολλά μνημεία να κρατήσει την μνήμη της ζωντανή.
Μία πόλη που δίνει το παράδειγμα της θρησκευτικής συμφιλίωσης, κι ας είχε γίνει επίκεντρο σφαγών πριν από είκοσι χρόνια.
Πάνω σ' αυτό το παρελθόν πατάει η πόλη και μέσα από τα μνημεία της και τα σημαδεμένα της κτίρια, χτυπάει τον κώδωνα του κινδύνου, υπενθυμίζοντας σε κατοίκους κι επισκέπτες πως οι λαοί πρέπει να ζουν μεταξύ τους αρμονικά. Όπως ήταν κάποτε όλοι οι λαοί των Βαλκανίων. Μία αρμονία που διακόπηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες επιθυμούσαν τη διάλυση των δύο αυτοκρατοριών (Οθωμανική κι Αυστροουγγρική), γεμίζοντας τα μυαλά των βαλκάνιων λαών με μίσος, εθνικισμό και φανατισμό για την υλοποίηση μιας Μεγάλης Ιδέας.
Το Σαράγεβο είναι μία πόλη σταθμός για κάθε ανθρωπιστή και ειρηνιστή που θέλει να ισχυροποιήσει τα πιστεύω του.

Εδώ στου δρόμου τα μισά…

Έχοντας διανύσει το μισό έτος, αντιλαμβανόμαστε με σχετική ευκολία πως η φετινή χρονιά είναι η πληρέστερη των τελευταίων δεκαετιών.
Τους τελευταίους μήνες έχουμε ζήσει έναν καταιγισμό διεθνών εξελίξεων, τη στιγμή που η Ελλάδα, ως βαριά ασθενής, βρίσκεται σε κατάσταση «φυτού» και κρατιέται ζωντανή από έναν μηχανισμό (εγχώρια κυβέρνηση) τον οποίον χειρίζεται ένας εξωτερικός παράγοντας (Γερμανία μέσω Ευρωπαϊκής Ένωσης). Το ότι η Ελλάδα λόγω της ημιθανής της κατάστασης, βρίσκεται στο περιθώριο των εξελίξεων, μόνο καλό κι ανακουφιστικό δε μπορώ να το χαρακτηρίσω.
Από την άλλη όμως συμβαίνουν πιο κρίσιμα γεγονότα, τα οποία επηρεάζουν έντονα την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Η χρόνια νεοφιλελεύθερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει προκαλέσει μία ξέφρενη αρρυθμία στις κοινωνικές υποδομές των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κι αυτό πλέον είναι εμφανές. Το Βέλγιο και η Γαλλία ξεσηκώθηκαν για μήνες ενάντια στα νέα εργασιακά μέτρα, τα οποία εφαρμόζονται στη χώρα μας τα τελευταία έξι χρόνια. Η Βρετανία αποφάσισε με δημοψήφισμα (και με τις ευλογίες της δικιάς της ακροδεξιάς) να φύγει από την ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Ισπανία κοντεύει να κλείσει ένα χρόνο ακυβερνησίας. Η Ιταλία τρέμει για την αναμενόμενη χρεοκοπία των τραπεζών της ενώ η Τουρκία μετατρέπεται με γοργούς ρυθμούς σε ισλαμικό κράτος.
Όλα τα παραπάνω είναι συνέπειες της επικρατούσας διεθνής αγοράς πάνω στο κράτος και στον πολίτη. Μέσα σε λίγα χρόνια, η Ευρώπη της ειρήνης, της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού, έπαψε να υπάρχει. Δεν μιλάμε πλέον για δημοκρατικό έλλειμμα αλλά για την πλήρης επικράτηση της ακροδεξιάς.
Η ακροδεξιά δυστυχώς καλπάζει. Αλλού τη συναντάμε καμουφλαρισμένη, όπως στην Γερμανία κι αλλού με μία θρασύτητα ειδικά στις χώρες-δορυφόρους της Γερμανίας, όπως η Τσεχία, η Σλοβακία, η Κροατία, η Αυστρία κ.α. Η ακροδεξιά εκτινάσσεται και στην Γαλλία, η οποία δε προλαβαίνει να μετράει τα πολύνεκρα τρομοκρατικά χτυπήματα που συμβαίνουν πλέον σε εβδομαδιαία βάση.
Είναι πλέον γεγονός πως η Ευρώπη διανύει μία άτυπη πολεμική περίοδο. Ο φόβος πλανάται πάνω από τα κεφάλια όλων μας. Γι’ αυτό δεν την νιώθουμε πια σπίτι μας. Γι’ αυτό και η ίδια φοβάται να ακούσει την δημοκρατική έκφραση των λαών της. Γι’ αυτό και η υπόλοιπη χρονιά θα είναι το ίδιο ταραχώδης κι επικίνδυνη…

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Ενα μοντέρνο που επιστρέφει ως εφιάλτης

της Πέπη Ρηγοπούλου

Για πολλούς που αναφέρονταν στο μεταμοντέρνο, η ιστορία και οι «ολιστικές» και εν μέρει ουτοπικές ιδέες που την κινούσαν, με ή χωρίς πρόσθετες αναφορές και στον Φουκουγιάμα, είχαν τελειώσει εκεί κάπου στα τέλη του 20ού αιώνα.
Εννοείται ότι η ιστορία, μέσα από μονοπάτια αιματηρά ή όχι, που ωστόσο ξανάγραφαν τα εθνικά και τα κοινωνικά σύνορα, μάλλον δεν φαινόταν να τους κάνει το χατίρι. Ευημερούσες χώρες όπως η Γιουγκοσλαβία διαλύονταν, πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες ή άλλες περιοχές της ΕΣΣΔ γνώριζαν αιματηρές συρράξεις.
Ωστόσο αρκετοί, είτε γνώριζαν τις μετανεωτερικές θεωρίες είτε και τον όρο έστω μεταμοντερνισμός, επέμεναν να πιστεύουν ότι το να ζεις και να διανοείσαι ερήμην της πολιτικής, εκπρόσωποι συνήθως ενός βολικού «λάθε βιώσας» στο φιλόξενο περιθώριο των βίαιων ή σκληρών αναμετρήσεων, ήταν κάτι το βασικά εφικτό.
Πράγμα, εννοείται, που μάλλον βόλευε και τα πραγματικά κέντρα εξουσίας τα οποία διαπρέπουν στην κατασκευή της πραγματικότητας που μας ευνουχίζει και που δεν έβρισκαν και άσκημο το να υπάρχουν και κάποιοι που εκ πεποιθήσεως αδιαφορούσαν για το τι είναι δίκαιο, αληθινό, ωραίο κ.λπ.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ιστορία ή το μοντέρνο που ορκιζόταν στην ιστορική πρόοδο πήραν την εκδίκησή τους; Η ιστορία και το μοντέρνο μοιάζουν σήμερα να επανακάμπτουν παντοδύναμα όσο ποτέ. Αν ωστόσο αυτό συμβαίνει, τότε πρόκειται για την πιο ζοφερή εκδοχή του μοντέρνου τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στο εσωτερικό των διαφόρων κοινωνιών.
Μιλάω από τη μια για την πρωτοφανή έκρηξη της βίας και της κτηνωδίας μέσω της κατίσχυσης του δίκιου του ισχυροτέρου, είτε υπό το προσωπείο του δολοφονικού φονταμενταλισμού είτε μέσα από τη βάναυση και δόλια ανακατανομή του πλούτου και του ίδιου του δικαιώματος στη ζωή, που μέσα στον εφιάλτη της παγκόσμιας κρίσης τσακίζει ψυχές, οικογένειες, τάξεις και έθνη.
Και μάλιστα με τρόπους που εγγυώνται ότι η μια φρίκη, αυτή της μετατροπής του ιερού σε μιαρό από τους όντως ή δήθεν φανατικούς, και η άλλη του νεοφιλελευθερισμού αποτελούν με μια έννοια και συγκοινωνούντα δοχεία και αλληλοτροφοδοτούμενες δεξαμενές απανθρωπίας.
Καταλαβαίνω ότι εύλογα μπορεί να εγερθεί μια απορία. Και τι σχέση έχει αυτή η κτηνωδία με τον μοντερνισμό όπως μας τον γνώρισαν η μεγάλη τέχνη, η λογοτεχνία, τα εικαστικά, ο κινηματογράφος, ο χορός; Πού κολλάνε ο Πικάσο και ο Πάουλ Κλέε, ο Μπρεχτ και ο Νιζίνσκι με την τζιχάντ και το ΔΝΤ;
Πουθενά πράγματι, αν πιστεύουμε -και ορθά- ότι στην ουσία του και παρά τις ενίοτε προκλητικές διακηρύξεις του, ο μοντερνισμός ήταν και βαθιά ανθρωπιστικός, έστω και έξω από τα καλούπια του παραδοσιακού ουμανισμού. Αλλά υπάρχει μια άλλη παράμετρος.
Μπορούμε να καταγγέλλουμε τον τρόμο των τζιχαντιστών, τα εγκλήματα της νεοαποικιοκρατίας, είτε τον ζόφο των εξοντωτικών εργασιακών και γενικότερα κοινωνικών σχέσεων ως «μεσαιωνικά», αλλά μόνο μεσαιωνικά δεν είναι.
Οχι μόνον οι λυκάνθρωποι των «αγορών» αλλά και οι φονταμενταλιστές δολοφόνοι δεν είναι αναχρονιστικοί και είναι αστείο να μιλάμε για «μεσαιωνικές εργασιακές σχέσεις» ή για μεσαιωνικά βασανιστήρια κ.λπ. Αμφότεροι, όταν εξαπατούν, βασανίζουν, εξοντώνουν, γνωρίζουν και αξιοποιούν τα τελευταία βήματα της τεχνολογίας για να πετύχουν τους στόχους τους και η αναφορά τους σε παρωχημένες αξίες και πρακτικές φαντάζει όλο και πιο προσχηματική.
Αν το μοντέρνο είναι πάλι εδώ, είναι περισσότερο ίσως ως εφιάλτης. Αν δεν κατανοήσουμε την πραγματικότητα αυτή, είναι αδύνατο να αναζητήσουμε εναλλακτικές λύσεις.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η κατάρα του τόπου μου...

Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες μας από τη μεγάλη καταστροφή που υπέστη ο τόπος μας το καλοκαίρι του 2012. Η θλίψη, ο πόνος και η οργή, είναι τα συναισθήματα που μας συνοδεύουν κάθε φορά που εξιστορούσαμε τις εμπειρίες μας από τη μεγάλη φωτιά εκείνου του καλοκαιριού. Γι' αυτό κάθε μας κουβέντα κλείνει με μία ευχή, να μη ξαναζήσει η Χίος αυτήν την καταστροφή.

Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι το νησί μου να φλέγεται. Από τη μαθητική μου περίοδο κι έπειτα, είχα συνηθίσει να ζω σε έναν τόπο ξερό, ακούγοντας παλιές ιστορίες για το πόσο πράσινη ήταν κάποτε η Χίος. Κι όμως, η φύση επέμενε απέναντι στην ανθρώπινη εγκληματικότητα. Το νησί κατάφερε να πρασινίσει ξανά. Δυστυχώς όμως η ευλογία αυτή διακόπηκε βιαίως κατά τη διάρκεια του εφιαλτικού καλοκαιριού του 2012. 

Για καιρό κοιτούσαμε τα αποκαΐδια και παρακαλούσαμε να εμφανιστεί ξανά ένα πράσινο κλωναράκι ελπίδας. Λίγους μήνες μετά, η φύση άρχισε να αναγεννιέται πάλι. Όποτε επισκεπτόμουν το νησί, πήγαινα με το αμάξι βόλτα στα καμένα. Κάθε φορά παρατηρούσα λίγη παραπάνω πρασινάδα, η οποία ευλαβικά κάλυπτε τις στάχτες των ενοχών μας, προσφέροντάς μου μία ανάσα ανακούφισης. 

Στα χρόνια που ήρθαν, ο συνειδητοποιημένος κόσμος του νησιού επαναπαύτηκε στις συνέπειες του σοκ που υπέστησαν οι περισσότεροι Χιώτες εκείνο το καλοκαίρι. Υποθέσαμε πως ως κάτοικοι θα είμασταν πιο προσεκτικοί, πιο ευαισθητοποιημένοι και πιο προστατευτικοί με τη φύση. Η αλήθεια είναι πως από τότε έγιναν αρκετές προσπάθειες. 

Όμως το μικρόβιο του κακού φάνηκε αρκετά ανθεκτικό, κάτι που επιβεβαιώθηκε με την φετινή φωτιά, η οποία κατέστρεψε όσα είχαν γλιτώσει από την κόλαση του 2012. Αυτό δείχνει πως η κοινωνία μας έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει. Εδώ όμως έρχεται ένας νέος προβληματισμός. Μήπως θα ναι πολύ αργά όταν (κι αν) καταφέρουμε να αποκτήσουμε την παιδεία που στερούμαστε σήμερα; 

Οι καταστροφές είναι συνεχόμενες και οι συνέπειες βαριές και χρόνιες. Τα δάση θα χρειαστούν τριάντα χρόνια για να επανέλθουν σε περίπτωση που δεν μετατραπούν σε τόπους βοσκής των ζώων ενώ η καλλιέργεια της μαστίχας θα χρειαστεί αρκετές χρόνια για να επιστρέψει στους παλιούς της ρυθμούς. 

Η βασική μου όμως απορία επανέρχεται κάθε φορά που ζούμε μία μεγάλη καταστροφή. Θα βάλουμε επιτέλους μυαλό; 

Δυστυχώς το ερώτημα αυτό απαντιέται πάντα με πολύ άσχημο τρόπο. 

Ο σουλτάνος, το πραξικόπημα κι ο ρόλος της Δύσης

Όσο περνούν οι μέρες, γίνεται όλο και πιο φανερό το γεγονός πως το καθεστώς του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γνώριζε και άφησε το πραξικόπημα να εξελιχθεί για να μπορέσει, με αφορμή αυτό, να εξαλείψει μία βαριά σκιά που τον σκεπάζει χρόνια τώρα. Αναφέρομαι στην κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ.
Επειδή όμως η προσοχή είναι στραμμένη στις εξελίξεις της Τουρκίας, δυσκολευτήκαμε να παρατηρήσουμε την μεταστροφή της Δύσης προς το πρόσωπο του Τούρκου προέδρου. Μέσα σε μία βραδιά ξεχάστηκαν οι αγορεύσεις των δυτικών πολιτικών αρχηγών προς το πρόσωπο του Ερντογάν, τον οποίον και χαρακτήριζαν ως κορυφαίο εταίρο και παράγοντα σταθερότητας της γύρω περιοχής, επιδιώκοντας να συνάψουν μαζί του τη πολυσυζητημένη συμφωνία για να σταματήσει η ροή των προσφύγων προς την Ευρώπη. Μάλιστα εκείνη την περίοδο του χάριζαν πολλά εκατομμύρια ευρώ, την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος έκλεινε εφημερίδες και βομβάρδιζε κουρδικές πόλεις νοτιοανατολικά της χώρας του. Επίσης οι Ευρωπαίοι έκαναν τα στραβά μάτια απέναντι στην οικονομική και στρατιωτική στήριξη του Ερντογάν προς τους φανατικούς ισλαμιστές του ISIS, κάτι το οποίο έκανα η Γαλλία και η Αμερική λίγα χρόνια νωρίτερα. Και μιας κι ανέφερα την Αμερική, ποιος δε παρατήρησε την διπλωματική της στάση τις πρώτες ώρες του πραξικοπήματος, η οποία ήταν έτοιμη να αναγνωρίσει τους πραξικοπηματίες, εφόσον εκείνοι πετύχαιναν την απόπειρά τους.
Από την άλλη ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει κατηγορηθεί (κι όχι αδίκως) για δυο αποφάσεις που πήρε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Η μία ήταν για την επαναφορά της θανατικής ποινής, η οποία εφαρμόζεται στην Αμερική και η άλλη για την κήρυξη της χώρας του σε κατάσταση εκτάκτους ανάγκης για τρεις μήνες, κάτι το οποίο ισχύει στην Γαλλία από τον περασμένο Νοέμβριο και παίρνει συνέχεια παρατάσεις.
Παρατηρώντας την κατάλυση των τελευταίων ψηγμάτων δημοκρατίας στην Τουρκία, αντί να κατηγορήσουμε (ορθώς) τον Ερντογάν, ας αναλογιστούμε τους μέχρι πρόσφατα υποστηρικτές του αλλά και τις ομοιότητες της τωρινής Τουρκίας με τις τελευταίες εξελίξεις της Δύσης.
Ίσως καταφέρουμε να δούμε την αλήθεια μέσα από μία αυτοκριτική…

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Η βία είναι το μέλλον;

Η μία τρομοκρατική επίθεση διαδέχεται την άλλη. Και ο χάρτης του θρήνου, του πόνου και της οργής δεν έχει τέλος. Γαλλία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Μπαγκλαντές, Τουρκία, Πακιστάν είναι οι πρώτες χώρες που έρχονται στο μυαλό κάποιου, χώρες στις οποίες τα τρομοκρατικά κτυπήματα είναι συχνά. Αυτές τις μέρες προστέθηκε και η Γερμανία.
Και ένα λάθος που γίνεται συχνά, ακούσια ή εκούσια είναι η προβολή και υπερ-προβολή της τραγωδίας από τρομοκρατικό κτύπημα στην Ευρώπη, αλλά να λείπει ο ίδιος συγκλονισμός, η ίδια οργή και η ίδια καταδίκη, όταν τα τρομοκρατικά κτυπήματα αφορούν χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Λιβύη…
Θα επιτρέψει η ανθρωπότητα, το μέλλον της να είναι η βία; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να απασχολεί κάθε υγιώς σκεπτόμενο άνθρωπο.
Εσπειραν ανέμους και θερίζουν θύελλες οι ισχυροί της γης. Δημιούργημα τίνος είναι οι οργανώσεις που σπέρνουν το θάνατο και την καταστροφή; Δημιούργημα τίνος είναι αυτοί που σπέρνουν το θάνατο στην Καμπούλ και άλλες αφγανικές πόλεις; Στη Βαγδάτη, στην Τρίπολη και αλλού; Ποιοι εξέθρεψαν την τρομοκρατία; Ποιοι όπλισαν τα χέρια των τρομοκρατών και ποιες πολεμικές βιομηχανίες τους ενισχύουν ακόμα και σήμερα με όπλα;
Η βία δεν είναι το μέλλον της ανθρωπότητας. Και οι ισχυροί της γης, αυτοί που ανάγιωσαν αυτούς που στρέφουν τα όπλα τους κατά αθώων πολιτών, οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Και να δράσουν. Για να σταματήσει το κακό. Και το κακό θα σταματήσει αν εκλείψουν οι σφαίρες επιρροής, αυτό να είναι το πρωταρχικό μέλημά τους. Θα σταματήσουν αν δώσουν στη δημοκρατία την ευκαιρία να επικρατήσει. Αν σταματήσουν να μετρούν τον κόσμο με τον πήχη των συμφερόντων τους. Αν σταματήσουν να δρουν με βάση τι εξυπηρετεί και τι χαλά τα σχέδιά τους.
Τα μωρά στη Συρία που τρέχουν να κρυφτούν στα χαλάσματα των σπιτιών τους για να ζήσουν, τα παιδιά που αναγκάζονται να εργάζονται από το πρωί ως το βράδυ για να κερδίσουν ένα πιάτο φαΐ για αυτά και τα αδελφάκια τους, έχουν δικαίωμα στη ζωή. Εχουν δικαίωμα στο όνειρο. Το ίδιο δικαίωμα που έχουν τα μωρά στον σύγχρονο και ανεπτυγμένο κόσμο.
Η μάνα που κλαίει στη Γερμανία ή τη Γαλλία δεν διαφέρει από τη μάνα που κλαίει στα ερείπια της Βαγδάτης ή της Μπαγκλαντές. Και η μια μάνα και η άλλη, άλλα όνειρα είχαν και έχουν για τα παιδιά τους.

Πηγή: Χαραυγή

Σε προθήκη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου έπειτα από 140 χρόνια ο κρατήρας της μάχης

Εκατόν σαράντα χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο περίφημος αργυρός κρατήρας της μάχης θα εκτεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μαζί με ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό του.
Ο αθέατος έως τώρα κρατήρας θα μεταφερθεί τη Δευτέρα 25 Ιουλίου, στις 11:00 το πρωί, από το Εργαστήριο Συντήρησης Μετάλλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην αίθουσα του Βωμού (αίθουσα 34), παρουσία του υπουργού Πολιτισμού Αρ.Μπαλτά για να εκτεθεί σε κατάλληλη προθήκη, να φωτιστεί και να συνοδευτεί από το κατάλληλο εποπτικό υλικό για τους επισκέπτες, που θα μπορούν να το θαυμάσουν στη θέση αυτή ώς την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της επιτυχημένης δράσης του ΕΑΜ με τίτλο «Αθέατο Μουσείο».
Το νέο έκθεμα, αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, αλλά και του επιστημονικού κοινού, μιας και ο κρατήρας δεν έχει ποτέ στο παρελθόν παρουσιαστεί και η ανασύσταση της προέλευσής του με τη μελέτη και παρουσίαση του ταφικού του περιβάλλοντος, θα συμβάλουν στην ολοκληρωμένη αφήγηση της άγνωστης ιστορίας ενός νέου και πολλά υποσχόμενου μέλους της πολεμικής ελίτ, ενός πρίγκιπα της πρώτης δυναστείας του Μυκηναϊκού κόσμου, που έζησε βίο βραχύ με μεγάλες προσδοκίες.

Ο κρατήρας στο «Αθέατο Μουσείο»

Το Νοέμβριο του 1876 και μέσα σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, ο Ερρίκος και η Σοφία Σλήμαν ανέσκαπταν τον έναν μετά τον άλλον τους πέντε πρώτους βασιλικούς τάφους του περίφημου ταφικού Κύκλου Α των Μυκηνών. Στους τάφους αυτούς εντόπισαν για πρώτη φορά αντικείμενα και ταφικά έθιμα απολύτως άγνωστα ώς τότε στην αρχαιολογική έρευνα, που χρονολογούνταν στο 16ο αι. π.Χ., δηλαδή σε μια περίοδο του παρελθόντος που ήταν έως τότε παντελώς αχαρτογράφητη.
Το Νοέμβριο του 1876 γεννήθηκε η Μυκηναϊκή Αρχαιολογία, που επρόκειτο να δώσει στα επόμενα 140 χρόνια το μέγα σώμα των γνώσεών για τον πρώτο μεγάλο ελληνόφωνο Πολιτισμό του Αιγαίου, τον Μυκηναϊκό.
Κι ενώ ο τάφος V έγινε διάσημος για την περίφημη ταφή του εικοσιεπτάχρονου πολεμιστή με την προσωπίδα που ονομάστηκε «του Αγαμέμνονα», ο τάφος IV είχε στο μέσον του την ταφή ενός πρίγκιπα μόλις 18 χρονών στον οποίον είχαν χαριστεί τα περισσότερα και τα πολυτιμότερα κτερίσματα όλης της Μυκηναϊκής περιόδου (1600 – 1075 π.Χ.).
Ο πρίγκιπας του τάφου IV είχε λάβει ως δώρα πολλά μακρά ξίφη, χρυσελεφάντινα μικροτεχνήματα, καθώς και ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα του κρητομυκηναϊκού κόσμου.
Ο Σλήμαν παρατήρησε μεταξύ άλλων και ορισμένα αργυρά ελάσματα σε κακή κατάσταση, που έφερε στην Αθήνα και αριθμήθηκαν με τους αρ. ευρετηρίου 605-607. Κανείς όμως τότε δεν τους έδωσε σημασία.
Τα πολύτιμα κτερίσματα του Ταφικού Κύκλου Α εκτέθηκαν στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Πολυτεχνείου το Δεκέμβριο του 1877 και κατόπιν μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1893, όπου βρίσκονται έως σήμερα. Τα περίεργα αργυρά ελάσματα με αρ. ευρ. 605-607 έμειναν οριστικά στις αποθήκες.
Τη δεκαετία του 1960 ο Διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Χρήστος Καρούζος εμπιστεύθηκε στην αρχαιολόγο, Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου να μελετήσει εκ νέου τα ευρήματα του ταφικού Κύκλου Α που ήσαν στις αποθήκες. Εκείνη εντόπισε την τεράστια σημασία των ελασμάτων με αρ. ευρ. 605-607 και με τη βοήθεια των εξαιρετικών συντηρητών του Μουσείου και ενός καλλιτέχνη, ανέστησε το μεγαλύτερο αργυρό αντικείμενο της Μυκηναϊκής αρχαιότητας: τον αργυρό κρατήρα του πολέμου.
Το 1974 η Αγνή Ξενάκη-Σακελλαρίου δημοσίευσε την αποκατάσταση του αγγείου σε διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό. Ωστόσο, το αγγείο, λόγω της κακής κατάστασης διατήρησής του δεν εκτέθηκε ποτέ και παρέμεινε στις αποθήκες, γνωστό μόνον στους ειδικούς επιστήμονες της πολεμικής εικονογραφίας του προϊστορικού Αιγαίου.
Η ανασύσταση του αγγείου από τα θραύσματα απέδωσε τον περίτεχνο διάκοσμό του που είχε γίνει με την έκτυπη τεχνική. Η μεγάλη ανάγλυφη ζώνη στο κύριο σώμα του κρατήρα παρουσιάζει δύο ομάδες αντιμέτωπων πολεμιστών, που τους διακρίνει το διαφορετικό είδος των ασπίδων τους, εν είδει διακριτικών δύο διαφορετικών «στρατών». Τέσσερις πολεμιστές με οκτώσχημες ασπίδες από τη μία μεριά, εναντίον τεσσάρων με πυργοειδείς ασπίδες από την άλλη, και ενός μαχητή, που έχει πέσει ηρωικά στο έδαφος, ανάμεσα στους αντιμαχόμενους.
Το 2003 ανακαλύφθηκε στα Αρχεία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το περίφημο «χειρόγραφο του Παναγή Σταματάκη», του Έλληνα αρχαιολόγου που συμμετείχε στις ανασκαφές των Σλήμαν και κατέγραφε κάθε ώρα και στιγμή και με λεπτομέρεια, κάθε εύρημα και τον τόπο της εύρεσής του, την ώρα που ερχόταν στο φως. Κάτι που δεν είχε φροντίσει να κάνει ο Ερρίκος Σλήμαν, στερώντας τη γνώση των ταφικών συνόλων, δηλαδή σε ποιον νεκρό ανήκε τι.
Έτσι, σήμερα ο μεγάλος κρατήρας αποδίδεται στην ταφή του πρίγκιπα και η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει ότι μέσα του είχαν τοποθετηθεί ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα, συνιστώντας το εύρημα, το πρώτο συμποσιακό σύνολο του ελληνόφωνου κόσμου των πρώτων αριστοκρατών.

Πηγή: news.in.gr

Γιάτσε, Ανάμεσα σε καταπράσινες κοιλάδες...

Ένα παλιό οχυρό μας υποδέχθηκε στα σύνορα της Κροατίας με την Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στέκει ακόμα αγέρωχο δίπλα σ' ένα ποτάμι που κυλά προς τον νότο. Κάποτε έλεγχε τις πλωτές κινήσεις στους υδάτινους δρόμους και τους διαβάτες που τύγχανε να περάσουν από εκεί. Σήμερα, την υποχρέωση αυτήν, την έχει αναλάβει ο συνοριακός έλεγχος, ο οποίος βρίσκεται πίσω ακριβώς από το οχυρό.
Οι πρώτες εικόνες δεν ήταν ενθαρρυντικές. Επικρατούσε ένα χάος στον έλεγχο των διαβατηρίων, ενώ η συχνή προέλαση πεζών κι από τις δυο πλευρές (τα σύνορα χώριζαν δυο κωμοπόλεις), καθυστερούσαν την κάθοδό μας προς το Σαράγιεβο.
Στην πρώτη πόλη που μπήκαμε συναντήσαμε φτώχεια και μιζέρια. Τα σημάδια του πολέμου ήταν ακόμη έντονα σ' αυτή τη περιοχή των Βαλκανίων. Ακόμα θυμάμαι ένα σπίτι που ήταν γαζωμένο με μία ευθεία διαγώνια γραμμή τρυπών, η οποία κάλυπτε όλη σχεδόν τη πρόσοψη του. Όμως στο παράθυρο καθόταν μία μεσήλικη γυναίκα και ήρεμη παρατηρούσε τη κίνηση στους δρόμους. Το βιωτικό επίπεδο είναι πιο χαμηλό σε σχέση με τις άλλες χώρες που επισκεφθήκαμε στο ταξίδι. Παρ' όλα αυτά η Βοσνία διατηρεί την αυθεντικότητά της και τον βαλκανικό της χαρακτήρα.
Το βόρειο κομμάτι της χώρας είναι φτωχό και μίζερο. Ανήκει στην σερβοορθόδοξη κοινότητα, η οποία δε νιώθει πως αποτελεί μέρος της Βοσνίας. Γι' αυτό και δε συναντήσαμε πουθενά τη σημαία της χώρας. Αντιθέτως σε καίρια σημεία κυμάτιζε η σημαία της Σερβικής Δημοκρατίας.
Η Μπάνια Λούκα, γνωστή από τους βομβαρδισμούς που υπέστη στον πόλεμο, ήταν η πρώτη μας στάση. Αδιάφορη και μουντή μας έδιωξε γρήγορα, όταν μία τεράστια νεροποντή διέκοψε τη βόλτα μας στην κεντρική της αγορά. Μοναδικό της σημείο αναφοράς ήταν ο ναός του Χριστού Σωτήρος με τους χρυσούς τρούλους.
Κατηφορίζοντας προς το νότο μπήκαμε σε μία ατελείωτη καταπράσινη κοιλάδα (00:05-00:22). Τα σύννεφα είχαν εγκλωβιστεί στα βράχια που έχασκαν πάνω από τα κεφάλια μας, προσφέροντας μία μυστικιστική ατμόσφαιρα στην γύρω περιοχή. Ο δρόμος μας οδηγούσε σ' ένα χωριό που μας το είχε προτείνει μία κοπέλα στο Ζάγκρεμπ. Το συναντήσαμε σ' ένα άνοιγμα της κοιλάδας. Εκεί μας αποκαλύφθηκε το Γιάτσε.
Το Γιάτσε βρίσκεται στην καρδιά της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, δίπλα στα όρια του σερβοορθόδοξου με το μουσουλμανικό κομμάτι της χώρας. Η εναλλαγή είναι έντονη μιας και στο χωριό δεσπόζουν μόνο τζαμιά με μιναρέδες, ενώ από τις άλλες θρησκείες έχει μείνει το υπόλειμμα ενός σερβοορθόδοξου μοναστηριού (01:51) και το καμένο καμπαναριό ενός φραγκισκάνικου μοναστηριού (01:57).
Το Γιάτσε είχε την ατυχία να κατοικείται κι από τα τρία έθνη της Γιουγκοσλαβίας (Σέρβους, Κροάτες και Βόσνιους). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν αρκετές μάχες για την τελική κυριαρχία της πόλης. Τέλη άνοιξης του 1992, ο σέρβικος πληθυσμός έφυγε από την πόλη. Αμέσως η πόλη καταλήφθηκε από κροατικά και βοσνιακά στρατεύματα. Λίγες βδομάδες μετά, ο σέρβικος στρατός άρχισε να την βομβαρδίζει ανηλεώς. Ο βομβαρδισμός αυτός άφησε πίσω του 40.000 πρόσφυγες, οι οποίοι περπάτησαν 16 χιλιόμετρα προς το Τράβνικ. Το γεγονός αυτό χαρακτηρίστηκε ως "η μεγαλύτερη και πιο άθλια μαζική έξοδος" του πολέμου της Βοσνίας.
Στη σημερινή όψη της πόλης, αρκετά κτίρια παραμένουν πληγωμένα κι ερειπωμένα για να θυμίζουν τις σκοτεινές μέρες που βίωσαν οι κάτοικοί της. Το μίσος δεν έχει κοπάσει ακόμα, κάτι που φάνηκε και στα ήρεμα λόγια ενός εστιάτορα που μας σέρβιρε το παραδοσιακό τους "τσεβάπσκι". Στην πόλη αυτή ζουν μόνο μουσουλμάνοι, μας είπε δείχνοντάς μας το μιναρέ του κεντρικού τζαμιού της πόλης.
Παρά την ψυχρή τους φυσιογνωμία, οι κάτοικοι της πόλης ήταν αρκετά φιλόξενοι και χαμογελαστοί μαζί μας. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η καλοσύνη ενός αστυνομικού, ο οποίος μη γνωρίζοντας αγγλικά, περπάτησε λίγα μέτρα πιο πέρα από την είσοδο του τοπικού αστυνομικού τμήματος, για να μας δείξει σε ποιο σημείο μπορούμε να παρκάρουμε το αμάξι. Ένα ευχαριστώ από την μεριά μας, ήταν αρκετό για να μας προσφέρει ένα ειλικρινές χαμόγελο.
Ακριβώς απέναντι από το τμήμα, στέκονταν ακόμη όρθιες, δυο εργατικές κατοικίες, οι οποίες ήταν βαριά πληγωμένες από σφαίρες και βλήματα. Οι μεγάλες τρύπες είχαν κλειστεί ξανά με τούβλα, χωρίς όμως να καλυφθούν με τσιμέντο, αφήνοντας ορατά τα σημάδια του πολέμου στην εξωτερική μεριά των κτιρίων. Το τραύμα κλειστό αλλά η ουλή εμφανής στο πρόσωπο της πόλης.
Στη κορυφή του χωριού δεσπόζει ένα καλοδιατηρημένο κάστρο (02:03-02:56). Περπατώντας στα τείχη του, είχαμε θέα ένα μεγάλο μέρος της κοιλάδας και τις κορυφογραμμές της γύρω περιοχής. Εξαιρετικό παρατηρητήριο τα χρόνια εκείνα. Σε μας πρόσφερε λίγες στιγμές καθαρού αέρα καθώς παρατηρούσαμε το παιχνίδι των σύννεφων με τα γύρω βουνά.
Κατηφορίζοντας από το κάστρο, βρεθήκαμε στους φημισμένους καταρράκτες του Γιάτσε (03:03-03:24). Στο σημείο εκείνο ενώνεται ο ποταμός Pliva με τον Vrbas. Οι καταρράκτες αυτοί είχαν κάποτε ύψος 30 μέτρα, αλλά μετά τον πόλεμο το ύψος τους μειώθηκε στα 20 μέτρα.
Ολοκληρώνοντας την περιήγηση στο Γιάτσε, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα ιστορικό γεγονός, για το οποίο οι κάτοικοι του νιώθουν περήφανοι. Κατά την περίοδο της Κατοχής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κι ενώ οι Γερμανοί ξεκινούσαν την επίθεσή τους στην Σοβιετική Ένωση, ο Τίτο στηριζόμενος σε ένα σύνθημα "Αδελφότητα κι Ενότητα" με απώτερο σκοπό την ίδρυση ενός πολυεθνικού κράτους (την Γιουγκοσλαβία), οργάνωσε το μεγαλύτερο ένοπλο αντάρτικο κίνημα στην κατεχόμενη Ευρώπη. Το κίνημα αυτό αποτελούταν από παρτιζάνους, οι οποίοι είχαν λάβει μέρος στον Εμφύλιο της Ισπανίας με το πλευρό των Διεθνών Ταξιαρχιών. Έτσι δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 1942 το Αντιφασιστικό Συμβούλιο Εθνικής Απελευθέρωσης (AVNOJ), το οποίο ανακηρύχθηκε σε ανώτατο όργανο εξουσίας της Γιουγκοσλαβίας στη διάσκεψη του Γιάτσε, τον Δεκέμβριο του 1943. Από εκείνη τη στιγμή το Γιάτσε έγινε η καρδιά της εθνικής αντίστασης κατά των φασιστών, κερδίζοντας έτσι ένα μέρος της καρδιάς όλων των αθεράπευτα ρομαντικών ανθρώπων που εξακολουθούν να ονειρεύονται στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε και πάλι.

Γι' ακόμη μια φορά θεατές στο θάνατο της δημοκρατίας

Η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία μας σόκαρε αλλά δεν μας ξάφνιασε. Όλα όσα συνέβαιναν τον τελευταίο καιρό στην γειτονική χώρα, μας είχαν προϊδεάσει για μία επερχόμενη καταστολή στο καθεστώς του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Όσο όμως περνούσε η ώρα, η ανησυχία μας μετατρεπόταν σε καχυποψία, η οποία με τη σειρά της έγινε χλευασμός όταν ενημερωθήκαμε για τον εύκολο τερματισμό του πραξικοπήματος.
Από εκείνη τη στιγμή, στις συζητήσεις που ακολούθησαν προστέθηκε και η συνωμοσιολογία. Για μία ακόμη φορά η κοινή γνώμη μοιράστηκε στα δυο, σ’ αυτούς που υποστηρίζουν πως το πραξικόπημα έγινε με τις ευλογίες της Αμερικής και στους άλλους που πιστεύουν πως όλο το γεγονός ήταν σκηνοθετημένο κι ελεγχόμενο από τον ίδιο τον Ερντογάν.
Το τι ακριβώς συνέβη το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στην Τουρκία, θα το μάθουμε αργά ή γρήγορα, αν και η Ιστορία (τόσο η εγχώρια όσο και η διεθνής) δίνει αρκετές εξηγήσεις στις απορίες που δημιουργήθηκαν. Η ουσία όμως βρίσκεται αλλού. Απ’ αυτό το «ατυχές» γεγονός, ο Ερντογάν βγήκε ακόμη πιο ισχυρός κι αποφασισμένος στην ολική μετατροπή της Τουρκίας σε ένα καθαρά ισλαμικό κράτος.
Από την επόμενη κιόλας μέρα άρχισε η εφαρμογή των σχεδίων του με εκκαθαρίσεις σε στρατό, δικαιοσύνη και δημόσιο τομέα. Μέχρι στιγμής έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους 3.000 δικαστικοί ενώ έχει γίνει η προσαγωγή 6.000 στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (το 1/3 των Τούρκων αξιωματικών έχει συλληφθεί). Ακολούθησαν τα Μ.Μ.Ε. όπου οι τουρκικές αρχές έκλεισαν 24τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, ενώ στο στόχαστρο έχουν μπει δημοσιογράφοι, οι οποίοι υποστηρίζουν τον Γκιουλέν. Τέλος, στο μάτι έχουν μπει και οι πανεπιστημιακοί. Απαγορεύτηκε η έξοδος τους από την χώρα ενώ όσοι υπηρετούν στο εξωτερικό, κλήθηκαν να επιστρέψουν στην Τουρκία. Όλα αυτά συμβαίνουν για να εξουδετερωθεί ο «ιός Γκιουλέν». Μία δικαιολογία άκρως γελοία.
Ανησυχία όμως προκαλεί η ανεξέλεγκτη δράση των οπαδών του Ερντογάν. Το πογκρόμ που έχουν στήσει οι φανατικοί ισλαμιστές, οδηγεί την Τουρκία σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια. Στόχοι τους είναι οι οπαδοί της αντιπολίτευσης, οι αριστεροί αλλά και οι μειονότητες της χώρας. Όπως είναι κατανοητό, η απόπειρα του πραξικοπήματος δεν είναι τίποτα παραπάνω παρά η αφορμή για μία πιθανή εμφύλια σύρραξη.
Η στάση και οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου και των οπαδών του απέναντι στους στασιαστές, προκάλεσαν αντιδράσεις από τις ευρωπαϊκές χώρες και το ΝΑΤΟ. Από την μεριά τους ακούστηκαν απειλές για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έξοδο της από το ΝΑΤΟ. Τα κίνητρα όμως της Δύσης δεν είναι αθώα και μόνο καλό δε κάνουν στην ήδη τεταμένη κατάσταση.
Πολύ πριν την απόπειρα του πραξικοπήματος, οι σχέσεις του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις υπόλοιπες χώρες δεν ήταν καλή ενώ με την πολιτική του προκαλούσε αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή (Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο). Όσο λοιπόν θα ενισχύεται μέσα στη χώρα του τόσο πιο επικίνδυνος θα γίνεται για τα γύρω κράτη.
Αυτό δε σημαίνει πως αν νικούσαν οι πραξικοπηματίες θα ήταν καλύτερα τα πράγματα για μας. Ας θυμηθούμε το σχέδιο «Βαριοπούλα» που συζητιόταν από το 2003, για να καταλάβουμε πως και η άλλη πλευρά είναι το ίδιο επικίνδυνη.
Όσον αφορά τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πιστεύω πως δε βγήκε νικητής την περασμένη Παρασκευή. Απλά έδωσε λίγη ακόμα παράταση στο καθεστώς του, ένα καθεστώς που θα γίνει ακόμα πιο σκληρό κι απάνθρωπο διότι γνωρίζει πως το τέλος του είναι κοντά. Και δυστυχώς το τέλος του Τούρκου προέδρου φαντάζει ακόμα πιο άγριο.
Όσο για μας και τον υπόλοιπο κόσμο, γίναμε για ακόμη μία φορά θεατές στην κατάλυση μιας ήδη πεθαμένης δημοκρατίας.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Απορρίφθηκε η πρώτη δικαστική απόπειρα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Η πρώτη δικαστική απόπειρα να αναγκαστεί το Ηνωμένο Βασίλειο να επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενών στην Ελλάδα απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα ο Ιndependent.
Με δημοσίευμα του ο Independent αναφέρει πως η πρώτη δικαστική απόπειρα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από την Μεγάλη Βρετανία στην Ελλάδα, απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το δικαστήριο έκρινε ότι επειδή η καταγγελλόμενη κλοπή των γλυπτών από τον 2.500 ετών Παρθενώνα έγινε πάνω από 150 χρόνια και πριν η Μεγάλη Βρετανία υπογράψει τη συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει τη δικαιοδοσία να αναλάβει την υπόθεση.
Όσοι έχουν ταχθεί ανοικτά υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών επισημαίνουν πως το δικαστήριο δεν κατέληξε σε κάποια απόφαση σχετικά με την ουσία της υπόθεσης, σύμφωνα με την εφημερίδα.
Τα Γλυπτά είχαν αφαιρεθεί από το Ναό στις αρχές του 1800 από τον Τόμας Μπρους, 7ο κόμη του Έλγιν και αργότερα πουλήθηκαν στην βρετανική κυβέρνηση, με την Ελλάδα να προσπαθεί να απωθήσει τον τουρκικό ζυγό.
Σύμφωνα με τον Independent, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε προσφύγει ο "Σύλλογος των Αθηναίων", όταν το Ηνωμένο Βασίλειο απέρριψε την πρόταση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Προώθηση της Επιστροφής Πολιτισμικών Αγαθών στην Χώρα Προελεύσεως να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής μεταξύ των δύο χωρών.
Η απόφαση του δικαστηρίου αναφέρει ότι "Το δικαστήριο σημειώνει πως τα Γλυπτά αφαιρέθηκαν από την Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα. Προκειμένου να φέρει το θέμα στο πλαίσιο της χρονικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, οι προσφεύγοντες επικαλέστηκαν την άρνηση της Μ. Βρετανίας να μπει σε διαμεσολάβηση με την Ελλάδα για την επιστροφή των Γλυπτών και τη συνεχή άρνηση της επιστροφής τους.
Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο από τη φύση των καταγγελιών τους ότι διαμαρτύρονται για την φερόμενη ως παράνομη αφαίρεση των Γλυπτών από την Ελλάδα. Η αφαίρεση έγινε περίπου 150 χρόνια προτού συνταχθεί η Συνθήκη και επικυρωθεί από το εναγόμενο κράτος, οπότε οι αιτιάσεις των προσφευγόντων εμφανίζονται ως μη αποδεκτές".
Το δικαστήριο επισήμανε ακόμη πως ο "Σύλλογος των Αθηναίων" δεν έχει καμία δικαιοδοσία για την επιστροφή των Γλυπτών".
Για την απόφαση τοποθετήθηκε ο εκπρόσωπος του Συλλόγου, Βασίλης Σωτηρόπουλος, ο οποίος ανέφερε πως αυτή η υπόθεση ήταν το πρώτο βήμα και ισχυρίστηκε πως η απόφαση μπορεί να βοηθήσει την ελληνική κυβέρνηση να κινηθεί νομικά στο μέλλον.
"Αυτή η πρώτη δήλωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ιστορικά η πρώτη δικαστική απόφαση στο θέμα του Γλυπτών του Παρθενώνα, αναδεικνύει τα σημεία στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί η Ελλάδα με ιδιαίτερη προσοχή, στην προσφυγή της ενάντια στη Μ. Βρετανία", είπε χαρακτηριστικά ο Βασίλης Σωτηρόπουλος στον Independent.
"Αυτή η απόφαση αφήνει ανοιχτή την πιθανότητα μία προσφυγή από την Ελλάδα να κηρυχθεί αποδεκτή και ως εκ τούτου προσφέρει έμμεσα πολύτιμη τεχνογνωσία για το πώς θα πρέπει να χειρισθεί αυτή την υπόθεση", πρόσθεσε ο ίδιος.
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της Βρετανικής Ένωσης για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, Andrew George, δήλωσε ότι η απόφαση δεν επηρεάζει τα επιχειρήματα για την περιστροφή των μαρμάρων στην Ελλάδα.

Πηγή: News247

Η Αριστερά μπροστά στον ισλαμικό εξτρεμισμό

του Κύρκου Δοξιάδη

Από την αρχαιότητα, η πολιτική βία, δηλαδή η βία που εκφράζει κοινωνικο-πολιτικά κινήματα, κρατικές πολιτικές, ταξικά συμφέροντα ή ιδεολογικές πεποιθήσεις, είχε και έχει στρατηγικό χαρακτήρα - ήτοι, εντάσσεται στο πλαίσιο ενός λίγο-πολύ μακρόπνοου πολιτικού σχεδιασμού.
Υπ’ αυτή την έννοια, «τυφλή» πολιτική βία δεν υπάρχει - ακόμη και όταν στρέφεται εναντίον αμάχων, αθώων και παντελώς αμέτοχων στην εκάστοτε διαμάχη που προξενεί τη βία. Μια αριστερή στάση απέναντι στη βία του ισλαμικού εξτρεμισμού δεν μπορεί να αρκείται στην απλή καταδίκη της. Προϋποθέτει, πρώτα απ’ όλα, την κατανόησή της ως πολιτικού φαινομένου.
Ο στρατηγικός στόχος του ISIS και των συναφών οργανώσεων είναι λίγο-πολύ γνωστός. Είναι η αποσταθεροποίηση των εθνών και των κρατών που θεωρούνται εχθροί του Ισλάμ, με απώτερο σκοπό την ολοκληρωτική τους ήττα και καταστροφή. Σύμφωνα με μία αρκετά πειστική πρόσφατη ανάλυση της βρετανικής εφημερίδας Guardian, ένας από τους λόγους που έχει επιλεγεί η Γαλλία ως προνομιακός στόχος κατά το τελευταίο ενάμισι έτος είναι ο εξής: Ο ISIS επιδιώκει [...] να τρομοκρατήσει τους εχθρούς του και να κινητοποιήσει τους οπαδούς του, αλλά πάνω απ’ όλα να πολώσει [...] τις κοινότητες, ούτως ώστε να στραφούν η μία εναντίον της άλλης. Στα κείμενά του αναφέρεται ειδικά στη Γαλλία ως ένα μέρος όπου “η γκρίζα ζώνη” της ανοχής και της μετριοπάθειας μπορεί να στοχοποιηθεί αποτελεσματικά και να καταστραφεί.
Σημασία εδώ έχει ότι ο στόχος δεν είναι τόσο οι αξίες της «ανοχής» και της «μετριοπάθειας», με ό,τι μπορεί να σημαίνουν αυτές, όσο το ότι οι εν λόγω «αξίες» σηματοδοτούν μια συναίνεση που αποτελεί το συνεκτικό υλικό της γαλλικής κοινωνίας και των πολυπολιτιστικών κοινωνιών γενικότερα. Η καταστροφή της (όποιας) συνοχής των δυτικών κοινωνιών είναι λοιπόν κεντρικός στρατηγικός σκοπός των ισλαμιστών εξτρεμιστών.
Νομίζω ότι εδώ βρίσκεται το κλειδί της κατανόησης του φαινομένου από τη σκοπιά της Αριστεράς. 
Επί σειρά ετών, τόσο στην πολιτική όσο και στη θεωρία της, η Αριστερά βρισκόταν μπροστά στην αμήχανη κατάσταση να βλέπει τα εθνικο-απελευθερωτικά και αντι-ιμπεριαλιστικά κινήματα των χωρών του τρίτου κόσμου και ειδικότερα των αραβικών χωρών, που είχαν έναν σαφώς προοδευτικό αν όχι μαρξιστικό χαρακτήρα και που ήταν σύμμαχοι της Αριστεράς, να αντικαθίστανται σταδιακά από τις πιο σκοταδιστικές πολιτικές εκφράσεις του ισλαμικού φονταμενταλισμού.
Μιλάω για «αμηχανία» όχι επειδή η Αριστερά δεν είχε τη δυνατότητα να αντιληφθεί τη ριζικότατα ιδεολογική διαφοροποίηση που υφίσταται μεταξύ των μεν και των δε, αλλά επειδή τόσο ο αντίπαλος όσο και η αιτία για την ανάδυση των μεν και των δε παρέμεινε ο ίδιος: ο επεκτατισμός των ισχυρών δυτικών κρατών μαζί με τα διεθνή καπιταλιστικά συμφέροντα που τον στηρίζουν και που ενισχύονται από αυτόν - δυνάμεις και συμφέροντα που είναι άλλωστε κύριοι αντίπαλοι και της ίδιας της Αριστεράς.
Είναι αυτονόητο ότι, όπως δεν μπορεί να συμμαχήσει η Αριστερά με τους ακροδεξιούς «ευρωσκεπτικιστές» εναντίον της κυρίαρχης (νεοφιλελεύθερης) πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, άλλο τόσο δεν μπορεί να ταχθεί με το μέρος των τζιχαντιστών στον αγώνα τους εναντίον της Δύσης. 
Πέρα όμως από αυτή την προφανή αρνητική αναλογία, υπάρχει και μια υφέρπουσα ιδεολογική σύμπλευση μεταξύ ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς και ισλαμικού εξτρεμισμού, που πιστεύω πως θα έπρεπε να τη λάβει σοβαρά υπόψη της η Αριστερά ως προς τη διαμόρφωση της στάσης της.
Τόσο η πρώτη όσο και ο δεύτερος στηρίζουν την ιδεολογία τους και τη στρατηγική τους στην ύπαρξη κοινωνικών αδικιών και διεθνών ανισοτήτων, τις οποίες όμως ερμηνεύουν κατά τέτοιον τρόπο ώστε να οδηγούν σε στόχους περίπου αντίθετους προς εκείνους της Αριστεράς.
Και η μεν και ο δε επιδιώκουν τη σύγκρουση τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στο εσωτερικό των κοινωνιών, στο πλαίσιο όχι της διεξαγωγής του ταξικού αγώνα που θα οδηγήσει στην οικουμενική απελευθέρωση και στο τέλος των ανισοτήτων, αλλά ενός πολέμου στο όνομα του έθνους, της φυλής ή της θρησκείας στον οποίο θα νικήσει ο «καλός» και θα εξολοθρευτεί ο «κακός»: ο αλλόφυλος, ο αλλοεθνής, ο άπιστος.
Ζούμε σε μια «παγκόσμια Δημοκρατία της Βαϊμάρης», όπου η ορμή της λαϊκής απόγνωσης ενάντια στο κατάφωρα άδικο πολιτικο-οικονομικό καθεστώς δεν υφαρπάζεται από έναν πόλο, όπως στη μεσοπολεμική Γερμανία, αλλά από δύο: από τη «γηγενή αντίδραση» εναντίον του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και από το θρησκευτικό μένος εκείνων που έμελλε να αναλάβουν τα ηνία του αντιδυτικού αγώνα.
Μόνη μας και μόνιμη παρηγοριά, τα λόγια του Γκράμσι: Απαισιοδοξία της νόησης, αισιοδοξία της βούλησης.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Της φρίκης...

του Γιώργου Σταματόπουλου

Πρέπει, λένε κάθε φορά μετά τη φρίκη οι ηγέτες της Δύσης, να καταπολεμήσουμε με κάθε μέσο την τρομοκρατία. Ωραία. Ας αποσύρουν λοιπόν οι πολιτισμένες χώρες τα στρατεύματά τους από ξένες χώρες, ας αποτινάξουν την αποικιοκρατική λογική και πρακτική τους· ας φροντίσουν να ενδυναμώσουν θεσμούς υπέρ της κοινωνίας και ας πάψει επιτέλους αυτή η τεράστια οικονομική ανισότητα μεταξύ φτωχών και πλούσιων.
Η φρίκη δεν αναλύεται, δεν εκλογικεύεται και ας είναι αποτέλεσμα πολιτικής στρατηγικής. Πολλοί, όντως, πολιτικοί σχηματισμοί, αδιαφορώντας παγερά για την αξία της ανθρώπινης ζωής, έχουν επιλέξει ως πρώτιστο πολιτικό στόχο και σκοπό την αφαίρεση ζωής ανθρώπων.
Παράπλευρες απώλειες, λένε κυνικά, ειρωνευόμενοι προφανώς τα αθώα θύματα των χωρών που δέχονται βομβαρδισμούς από τους αποικιοκράτες, τα οποία πρώτοι αυτοί (οι αποικιοκράτες) ονομάτισαν έτσι (για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα).
Η τυφλή βία είναι πλέον μέσον πολιτικής σύγκρουσης, είναι η ίδια η πολιτική -και αυτό δεν έχει να κάνει με διεστραμμένα μυαλά ή με θρησκόληπτους φανατικούς. Η τρομοκρατία δεν καταπολεμείται εύκολα, ακόμη κι αν αστυνομευθεί κάθε σπιθαμή γης στις εθνικές επικράτειες.
Αντί οι ηγέτες της Δύσης (όλου του πλανήτη) να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα στις τηλεοράσεις και να διαλαλούν πόσο λυπούνται που πλήττεται έτσι βάρβαρα η δημοκρατία, ας κάνουν βήματα οι ίδιοι ώστε να επικρατήσει αυτή η ταλαίπωρη δημοκρατία, διότι η «δημοκρατία» που οι ίδιοι έχουν «χτίσει» δεν είναι δημοκρατία· είναι ολιγαρχία τουλάχιστον, «δημοκρατία» έστω των ολίγων, αυτών που υμνούν και κολακεύουν την εξουσία και τις ελίτ. Ας σταματήσει λοιπόν αυτή η υποκρισία. 
Γινόμαστε κάθε τόσο μάρτυρες συγκλονιστικά ειδεχθών πράξεων· ο κάθε ένας από μας δε, θα μπορούσε να είναι θύμα· άρα ζούμε από σύμπτωση, από θαύμα θα έλεγα. Πώς να ζήσει ήσυχος πλέον ο Ευρωπαίος πολίτης, ο κάθε πολίτης του «ελεύθερου» κόσμου;
Κάνουν λόγο για σύγκρουση πολιτισμών, για μουσουλμανικό φονταμενταλισμό. Ποιος είναι υπαίτιος ακόμη και γι' αυτό; Και πώς τολμάνε να επεμβαίνουν στρατιωτικά σε ξένα κράτη με τη χυδαία δικαιολογία του «εκδημοκρατισμού» αυτών των κρατών;
Λες και χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλάβει κανείς ποιος πραγματικά ευθύνεται για τον ξεριζωμό εκατομμυρίων ψυχών από τον θεμέλιο τόπο, από τις πατρογονικές ρίζες, από τον γενέθλιο πολιτισμό.
Η φρίκη δεν φαίνεται πως θα λείψει από το ανθρώπινο είδος που εκχωρεί την εξουσία σε λίγους. Ο 20ός αιώνας, κορύφωση τάχα του τεχνικού πολιτισμού, μάς «φιλοδώρησε» με δύο παγκοσμίους πολέμους· η φρίκη στο ύψιστο σημείο (της).
Ο 21ος τον ακολουθεί πιστά και είναι ακόμη πιο τρομακτικός διότι πλέον οι «αντίπαλοι», οι «εχθροί» κατέχουν τη γνώση, τεχνικά και δυστυχώς πολιτικά ώστε οι συγκρούσεις και οι τυφλές τρομοκρατικές ενέργειες να μας αναγκάζουν να αναρωτιόμαστε εάν αξίζει να εξακολουθούμε να υπάρχουμε ως είδος. Τέτοια μανία για απαξίωση της ανθρώπινης ζωής...
Οχι η καταστολή παρά μόνο η πραγματική εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας μπορεί να σταματήσει τη φρίκη (Πού να βρεθεί ο χρόνος, όμως, και λοιπά...)

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

«Βλέπω τον φόβο στα μάτια της πατρίδας μου και φοβάμαι κι εγώ περισσότερο από χτες...»

Esra Dogan
Μετάφραση: Άννα Σιγαλού

Το πραξικόπημα επιχειρήθηκε από ένα τμήμα του στρατού, κυρίως νέων αξιωματικών, που προσπάθησε να καταλάβει την εξουσία. Εικάζεται ότι πίσω από την απόπειρα αυτή βρίσκονται υποστηρικτές του Gulen (πρώην συμμάχου της κυβέρνησης του AKP και προσφάτως εχθρού της). Μέχρι τώρα, 2.839 αξιωματικοί βρίσκονται υπό κράτηση ή έχουν συλληφθεί κατηγορούμενοι για απόπειρα πραξικοπήματος και προδοσία σε όλη την χώρα. Τα γεγονότα συνέβησαν κυρίως στις δύο μεγάλες πόλεις, την Άγκυρα και την Ιστανμπούλ, με οδομαχίες μεταξύ αστυνομίας και στρατού και επιθέσεις στην βουλή και στα κεντρικά του στρατού και της αστυνομίας. Οι πυροβολισμοί, τα τανκς και τα μαχητικά δημιούργησαν τέτοιο κλίμα που όλοι μου οι γνωστοί στις δύο πόλεις δηλώνουν τρομερά φοβισμένοι, μένοντας μέσα όλο το βράδυ προσπαθώντας να καταλάβουν τι συμβαίνει.
Τη νύχτα, μετά την έκκληση του Ερντογάν στους υποστηρικτές του να κατέβουν στους δρόμους ενάντια στους πραξικοπηματίες προς υπεράσπιση της «δημοκρατίας», οι δρόμοι γέμισαν ισλαμιστές και οπλισμένους άντρες που τραγουδούσαν «Αλλαχού εκμπέρ» κρατώντας τουρκικές σημαίες. Η έκκληση για προσευχή, που επαναλάμβαναν οι ιμάμηδες από τα τζαμιά καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, παρακίνησε διαδηλώσεις ενάντια στο πραξικόπημα στις πλατείες.
Η μέρα που ξημέρωσε στην Τουρκία είναι αιματοβαμμένη μετά την ήττα του πραξικοπήματος, με τελικό απολογισμό 194 νεκρούς, 47 εκ των οποίων απλοί πολίτες και πάνω από 1500 τραυματίες. Αναφέρεται ότι οι ισλαμιστικές συμμορίες αντρών της «Νέας Τουρκίας»επιτέθηκαν με ξύλα, μαχαίρια και όπλα (παρουσία της αστυνομίας η οποία δεν παρενέβη) σε νέους στρατιωτικούς που συμμετείχαν στο πραξικόπημα ενώ αυτοί είχαν ήδη παραδωθεί, επιχειρώντας να τους λιντσάρουν. Η μέρα που ξημέρωσε στην Τουρκία είναι χειρότερη από την χτεσινή. Εάν είχε πετύχει το πραξικόπημα (παρόλο που φαίνεται πως οι πιθανότητες δεν ήταν με το μέρος του) αδιαμφισβήτητα τότε θα ήταν χειρότερη από την προηγούμενη. Κανείς δεν αρνείται ότι η υπερίσχυση του πραξικοπήματος θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα σε μια χώρα που ήδη έχει υποφέρει από τρία πραξικοπήματα.
Πολλοί πιστεύουν ότι η όλη φάση ήταν στημένη και η αλήθεια είναι ότι ήταν πράγματι πολύ θεαματική αλλά ελλιπώς οργανωμένη, άρα καταδικασμένη εξαρχής να αποτύχει. Όποιοι κι αν ήταν οι λόγοι πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα το σίγουρο είναι ότι ενίσχυσε την προπαγάνδα υπέρ του πολιτικού Ισλάμ και την εξουσία των «δυνάμεων ασφαλείας», στην περίπτωσή μας της αστυνομίας.
Ο πρωθυπουργός Binali Yıldırım δήλωσε πως θα ανακηρύξει την 15 Ιουλίου εθνική εορτή, οπότε όλα τα παραπάνω θα θαφτούν υπό την πρόφαση του εορτασμού της εθνικής ενότητας, ενώ στην πραγματικότητα οι εντάσεις εντός της Τουρκίας έχουν οξυνθεί. Επιπλέον ο Ερντογάν δήλωσε πως το αποτυχημένο πραξικόπημα είναι μια ευκαιρία να «καθαρίσει» τον στρατό από τα κακά του τμήματα. Μπορούμε όμως όλοι να είμαστε βέβαιοι ότι αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την καταπίεση κάθε αντίθεσης στο AKP μέσα στην πολιτική και κοινωνική σφαίρα.
Δύσκολες μέρες μας περιμένουν ως ειρηνιστές ακτιβιστές ενάντιους στο πραξικόπημα, μιας και τα αιτήματά μας για ελευθερία και δικαιοσύνη θα σιγάζονται και η κριτική μας στο παρόν απολυταρχικό καθεστώς και στις σχέσης κράτους-ISIS θα μας καθιστούν «προδότες».
Στην Τουρκία ξημέρωσε μια μέρα πιο απολυταρχική από την προηγούμενη, όπου πλέον η δύναμη του Σουλτάνου όχι απλά προστατεύεται από την αστυνομία, η οποία σχεδόν εκτελεί χρέη προσωπικού στρατού, αλλά και από ένοπλες ισλαμιστικές και εθνικιστικές συμμορίες αντρών του παρακράτους του.
Βλέπω τον φόβο στα μάτια της πατρίδας μου και φοβάμαι κι εγώ περισσότερο από χτες...

Πηγή: left.gr

Ηλιοβασίλεμα στη προκυμαία της Τεργέστης

Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής μας βρήκε να περιπλανόμαστε στα στενά της Τεργέστης. Ήδη είχαμε γυρίσει ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης, με αφετηρία το κάστρο. Όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στη θάλασσα αλλά εμείς προτιμήσαμε να βγούμε στο Μεγάλο Κανάλι 02:25-03:06).
Ένα κομμάτι θάλασσας εισχωρούσε προς το εσωτερικό της πόλης για να προσθέσει την τυρκουάζ απόχρωση του νερού στις κομψές προσόψεις  των κτιρίων αλλά και να δροσίσει τους κατοίκους που επέλεγαν τη συγκεκριμένη περιοχή για να ξαποστάσουν από τους ρυθμούς της καθημερινότητάς τους. Πάνω στις μικρές γέφυρες που ενώνουν τις δυο μεριές του καναλιού, περπάτησα με χαμογελαστούς ανθρώπους, οι οποίοι έτειναν το πρόσωπό τους προς τον ήλιο για να απολαύσουν τα ανοιξιάτικα χάδια του. Μέσα σ' αυτούς συνάντησα και τον Τζέιμς Τζόις, ή για να το θέσω καλύτερα το "περιπλανώμενο" άγαλμά του (02:53). Ο διάσημος Ιρλανδός συγγραφέας ήταν ερωτευμένος με την Τεργέστη, κι όχι άδικα.
Αφού γευτήκαμε ορισμένα από τα πιάτα της ιταλικής κουζίνας σ' ένα από τα καλαίσθητα εστιατόρια του καναλιού, αποφασίσαμε να απολαύσουμε μία μπύρα σε ένα στέκι που είχαμε ανακαλύψει πίσω από την μεγάλη πλατεία Ουνιτά ντ' Ιτάλια. Η όρεξή μου όμως να περπατήσω κι άλλο την πόλη, με ώθησε να αποχωριστώ για λίγη ώρα τους φίλους μου και να περιπλανηθώ στην προκυμαία μόνος.
Πριν αρχίσω τη βόλτα μου, στάθηκα γι' αρκετή ώρα στην Πιάτσα Ουνιτά ντ' Ιτάλια (00:08-01:32), η οποία είναι και η μεγαλύτερη παραθαλάσσια πλατεία της Ευρώπης. Παλιά είχε την ονομασία "Πλατεία Αγίου Πέτρου" επειδή υπήρχε μία μικρή εκκλησία κι έπειτα "Πλατεία Γκράντε". Το σημερινό της όνομα το πήρε το 1918 όταν προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Ιταλίας και παγιώθηκε το 1955 όταν η πόλη ενσωματώθηκε τελικά στην Ιταλία.
Πέρα από το μέγεθός της, η πλατεία είναι πλούσια σε υπέροχα και ογκώδη κτίρια, ειδικά τα δυο ακριανά, τα οποία δεσπόζουν τόσο στην πλατεία όσο και στην προκυμαία της πόλης, το Παλάτσο των Αυστριακών υπολοχαγών (00:25) και το παλάτσο Lloyd (00:30). Τα υπόλοιπα είναι το παλάτσο Στράττι, το παλάτσο Μοντέλο, το παλάτσο Πιττέρι, το παλάτσο Βανόλι και στο κέντρο στέκει το πανέμορφο Δημαρχείο με τον πανύψηλο πύργο με το ρολόι.
Στην άκρη της πλατείας, κοντά στο δημαρχείο βρίσκεται η Κρήνη των Τεσσάρων Ηπείρων, μιας και τότε που δημιουργήθηκε αυτό το γλυπτό σύμπλεγμα, ήταν γνωστές μόνο οι τέσσερις ήπειροι (Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική). Οι μορφές που υπάρχουν πάνω στη σύνθεση φέρουν τα χαρακτηριστικά των λαών της κάθε ηπείρου ενώ το νερό που ρέει συμβολίζει τους μεγάλους ποταμούς τους. Στην κορυφή δεσπόζει μία φτερωτή γυναικεία μορφή, η οποία είναι η Τεργέστη.
Αυτό που μου αρέσει στις ιταλικές πόλεις, είναι οι γλυπτοί διάκοσμοι που συναντάμε πάνω σε κτίρια είτε δημόσια είτε ιδιωτικά. Αυτή η ωραιοπάθεια των Ιταλών τους κάνει αρκετά συμπαθητικούς στα μάτια μου κι επιβεβαιώνει το πόσο πολύ αγαπάνε τη ζωή. Φανερώνει όμως και την ματαιοδοξία τους.
Έφυγα από την πλατεία και περπάτησα ανατολικά προς το παλιό τελωνείο, το οποίο σήμερα έχει μετατραπεί σε έναν ευήλιο και ευρύχωρο εκθεσιακό χώρο (02:03-02:14). Από εκείνο το σημείο ξεκινάει και το σύγχρονο λιμάνι της πόλης, γκρίζο κι αδιάφορο. Έκανα μεταβολή κι επέστρεψα προς την πλατεία. Από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο ελληνοορθόδοξος ναός του Αγίου Νικολάου (02:15-02:24). Έξω απ' αυτήν την εκκλησία, οι Αυστριακοί συνέλαβαν τον Ρήγα Φεραίο και τον παρέδωσαν στους Τούρκους.
Ο ήλιος είχε αρχίσει να κατηφορίζει στον ορίζοντα. Ένα δροσερό αεράκι μου πρόσφερε μία ευχάριστη ανατριχίλα στο σβέρκο μου. Εκείνη την ώρα είδα αρκετούς νέους να μαζεύονται σε μία διαγώνια προβλήτα, η οποία έφτανε πολύ μέσα στη θάλασσα. Κάθονταν στα πεζούλια και συζητούσαν, φωτογραφιζόντουσαν, γελούσαν, έπιναν μπύρες, ή έμεναν σιωπηλοί συντροφιά με τις σκέψεις τους. Μέσα σε λίγα λεπτά, όλη η ζωή της πόλης μαζεύτηκε πάνω σ' αυτό το μακρόστενο κομμάτι γης.
Η ώρα είχε περάσει. Επέστρεψα στη μπυραρία να βρω τους φίλους μου. Είχαν βυθιστεί σε μία άκρως ενδιαφέρουσα κουβέντα. Τους διέκοψα ενθουσιασμένος για να τους ανακοινώσω τη μάζωξη πάνω στη προβλήτα. Χωρίς δεύτερη σκέψη σηκωθήκαμε και περπατήσαμε μέχρι εκεί. Ο ήλιος βρισκόταν λίγο πιο πάνω από τις απέναντι ιταλικές ακτές. Ένα χρυσαφί χρώμα σκέπασε όλες τις προσόψεις των κτιρίων της Τεργέστης. Τα χάδια του ήλιου στο πρόσωπό μας, ανέβασαν κατακόρυφα τη διάθεση. Η κούραση έφυγε και οι μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια μας εξαφανίστηκαν.
Έβγαλα τη φωτογραφική μηχανή κι άρχισα να αποθανατίζω τους ανθρώπους γύρω μου. Ο καθένας κουβαλούσε μία προσωπικότητα, η οποία λες και φωτιζόταν έντονα εκείνες τις στιγμές. Προσπάθησα να το συλλάβω με τον φακό. Μάταια όμως. Πολλές φορές η τεχνολογία αποτυγχάνει να αποτυπώσει πράγματα που βλέπει το ανθρώπινο μάτι. Κρέμασα τη φωτογραφική μηχανή στον ώμο και στάθηκα όρθιος για να απολαύσω το ηλιοβασίλεμα.
Για λίγα λεπτά έπεσε σιωπή. Όλα τα κεφάλια ήταν στραμμένα στη δύση. Ο ήλιος πλέον ακουμπούσε στις απέναντι βουνοκορφές. Ένα κρουαζιερόπλοιο που είχε αναχωρήσει από την Βενετία, προσπαθούσε ανεπιτυχώς να τραβήξει τη προσοχή μας. Μόλις ο ήλιος κρύφτηκε, ο ουρανός βάφτηκε κόκκινος. Από την άλλη μεριά, η νύχτα άρχισε να σκεπάζει την πόλη. Γαληνεμένος ο κόσμος επέστρεψε προς την προκυμαία. Μικρές σκιές που διασκορπίστηκαν και χάθηκαν στα γύρω στενά.
Μαζί μ' αυτούς πήραμε κι εμείς το δρόμο της επιστροφής. Η πλατεία είχε φωταγωγηθεί. Η λάμψη των υπέροχων παλάτσων έκαναν τη νύχτα μέρα, ενώ τα μικρά μπλε φωτάκια σε όλη την επιφάνεια της πλατείας, δημιουργούσαν έναν νέο γαλαξία. Κι έτσι ο ουρανός βρισκόταν παντού. Ότι υπήρχε πάνω το έβλεπες και κάτω.
Επιστρέφοντας στο δωμάτιο αργά το βράδυ, μου ήρθε στο μυαλό η μορφή του Ιρλανδού συγγραφέα. Ήμουν βέβαιος πως ακόμα θα περιφερόταν άσκοπα στις γέφυρες του Μεγάλου Καναλιού...
Χαμένος αλλά γεμάτος συναισθήματα για την αγαπημένη του πόλη.

Η Ευρώπη τιμωρεί

Στο τελευταίο Eurogroup αποφασίστηκε να παραπεμφθούν στη συνεδρίαση του προχθεσινού Ecofin (Τρίτη 12/7) οι υποθέσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, με μια εντολή-απειλή του Γερμανού υπουργού οικονομικών σε χώρες που δυσκολεύονται να εφαρμόσουν τις συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η παραπάνω δύο χώρες δυσκολεύτηκαν να ελέγξουν το έλλειμά τους.
Δυστυχώς η απόφαση του Ecofin ήταν να βγουν οι δυο χώρες στη σέντρα, αλλάζοντας όλα τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απόφαση ήταν ομόφωνη απ’ όλους τους υπουργούς οικονομικών της Ε.Ε., ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει προτάσεις για τις ποινές.
Είναι η πρώτη φορά στην πορεία του κοινού νομίσματος που δυο χώρες τιμωρούνται, ενώ εμφανής είναι κι ο κίνδυνος να διακόψουν οι Βρυξέλλες κάποια ευρωπαϊκά κονδύλια που προορίζονται για Λισαβόνα και Μαδρίτη.
Οι αντιδράσεις μετά την απόφαση ήταν έντονες, αναγκάζοντας τον Πιέρ Μοσκοβισί να κάνει δηλώσεις για να μετριάσει τις κακές εντυπώσεις, δίνοντας υπόσχεση πως οι κυρώσεις θα είναι μηδενικές σε περίπτωση που οι δυο χώρες δώσουν εγγυήσεις πως θα καταφέρουν να μειώσουν τα ελλείματά τους.
Το κακό στην όλη υπόθεση είναι πως η Γερμανία πέτυχε μία ακόμη νίκη με την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζει στις υπόλοιπες χώρες-μέλη, δίνοντας στην Ευρώπη μία ακόμη γερή σπρωξιά προς τον γκρεμό.
Την ώρα λοιπόν που τιμωρούνται οι Ιβηρικές χώρες, ο Γερμανός υπουργός οικονομικών Βολφγκανγκ Σόιμπλε, με εντολοδόχο του τον Γερούν Ντάισελμπλούμ, κουνάει το δάχτυλό του στα επόμενα θύματά του, την Ιταλία και την Γαλλία.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

CETA: μια δεύτερη TTIP υπό διαπραγμάτευση

του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας δεν έχει αναπτυχθεί η συζήτηση για τις συμφωνίες «απελευθέρωσης των αγορών» και «διευκόλυνσης των επενδύσεων», που ετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τρίτα κράτη, συγκεκριμένα με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Οι συμφωνίες είναι τρεις, από τις οποίες γνωστότερη είναι η «Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων» (TTIP) με τις ΗΠΑ. Οι άλλες δύο είναι η «Συμφωνία για το Εμπόριο με Υπηρεσίες» (TISA) με 23 χώρες και η «Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία» (CETA) με τον Καναδά.
Σε αυτή την τελευταία επικεντρώνεται, ετούτες τις ημέρες, η προσοχή της δημοσιότητας, γιατί οι διαπραγματεύσεις έχουν ολοκληρωθεί. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε δηλώσει ότι η CETA είναι αμιγώς κοινοτική συμφωνία και, επομένως, δεν χρειάζεται να επικυρωθεί από τα εθνικά Κοινοβούλια. Ο λόγος γι’ αυτή τη δήλωση είναι διπλός: εντάσσεται, πρώτον, στη δηλωμένη επιδίωξή του να μετατραπεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πραγματική κυβέρνηση της ΕΕ.· ο κυριότερος λόγος, βέβαια, είναι ότι η διαδικασία επικύρωσης από τα κοινοβούλια είναι χρονοβόρα και η έκβασή της αβέβαιη. Υπάρχει, άλλωστε, το παράδειγμα της συμφωνίας ACTA για τα πνευματικά δικαιώματα, που, έπειτα από μαζικές διαμαρτυρίες, απορρίφθηκε άνευ επαίνων, τόσο από τα εθνικά Κοινοβούλια, όσο και από την Ευρωβουλή. Στο παράδειγμα της CETA φαίνεται πόσο επουσιώδης είναι σήμερα η συζήτηση για τις αρμοδιότητες και το ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωβουλής σε αντιδιαστολή με τις εθνικές αρμοδιότητες των κρατών μελών. Η αποφυγή διαμαρτυριών ήταν, άλλωστε, και ο λόγος που οι διαπραγματεύσεις για όλες αυτές τις συμφωνίες έγιναν μυστικά. η μυστικότητα, όπως ήταν φυσικό, τροφοδότησε τις υποψίες της κοινής γνώμης, ήρθαν μετά οι αποκαλύψεις από διάφορες πηγές (με πρόσφατη και πιο γνωστή την αποκάλυψη μεγάλου μέρους των συμφωνηθέντων από το Wikileaks) κι έτσι κυβερνήσεις και Κοινοβούλια βρίσκονται υπό πίεση. Η μυστικότητα των διαπραγματεύσεων απαγορεύει σε οποιοδήποτε εκλεγμένο αντιπροσωπευτικό όργανο να συμμετάσχει, να προτείνει ή να απορρίψει, να βελτιώσει μέρη ή σημεία της συμφωνίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τους εμπειρογνώμονές της, αλλά και με τη «συμβολή» των λόμπι των μεγάλων επιχειρήσεων, διαπραγματεύτηκε και παρουσιάζει το αποτέλεσμα, στο οποίο η Ευρωβουλή, οι κυβερνήσεις, τα εθνικά κοινοβούλια πρέπει να απαντήσουν με ένα «Ναι» ή με ένα «Όχι».

Ενίσχυση των επιχειρήσεων

Επί του περιεχομένου, η κριτική που έχει ασκηθεί και εντάθηκε μετά τις αποκαλύψεις, είναι η ίδια που ασκείται στην TTIP. Δηλαδή, ότι περιορίζεται η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των καταναλωτών, ότι δεν προστατεύονται επαρκώς τοπικά προϊόντα και, προπάντων, ότι οι επιχειρήσεις αποκτούν ευθέως και επισήμως -όχι μόνο με τη δραστηριότητα των λόμπι και με δωροδοκίες- αποφασιστικό ρόλο για τη διαμόρφωση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών. Στο μέλλον, εφόσον, η CETA και η TTIP εγκριθούν, οι επιχειρήσεις θα μπορουν να διεκδικούν αποζημιώσεις, εάν θεωρούν ότι κυβερνητικές αποφάσεις βλάπτουν τα συμφέροντά τους: αν, λόγου χάριν, αλλάξει το εργατικό δίκαιο προς όφελος των μισθωτών, αν νομοθετικά επιβληθεί υψηλότερος κατώτατος μισθός ή λιγότερες ώρες εργασίας, αν επιβληθούν νέοι περιορισμοί προστατευτικοί για το περιβάλλον, αν τομείς όπως η Παιδεία, η Υγεία, οι υποδομές, η ενέργεια, η ύδρευση υπαχθούν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Δημοσίου. Για την εκδίκαση, μάλιστα, τέτοιων προσφυγών, δεν θα είναι αρμόδια τα τακτικά δικαστήρια του εκάστοτε κράτους ή, έστω, τα ευρωπαϊκά δικαστηρια, αλλά, όπως λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα διεθνές Δικαστήριο Εμπορίου. Αυτό αντικατέστησε την αρχική πρόβλεψη για ιδιωτικές επιτροπές διαιτησίας, που είχαν συγκεντρώσει την κριτική της κοινής γνώμης, αλλά και κυβερνήσεων. Ωστόσο, και η ίδρυση ενός νέου Διεθνούς Δικαστηρίου δεν λύνει το πρόβλημα, γιατί αφαιρεί από τα κράτη την εξουσία να καθορίζουν ουσιαστικά ζητήματα, όπως είναι το εργατικό δίκαιο και η προστασία του περιβάλλοντος. Μέχρι τώρα, διεθνείς συμβάσεις γι’ αυτά τα ζητήματα καθορίζουν κατώτατες προδιαγραφές προστασίας, ενώ με τις προβλέψεις της CETA θα περιορίζουν τις προδιαγραφές αυτές με βάση ιδιωτικά κερδοσκοπικά συμφέροντα.

Φαινομενική υπαναχώρηση

Έπειτα από την άρνηση των περισσότερων κυβερνήσεων να αποδεχθούν την αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή υπαναχώρησε, χωρίς να αλλάξει γνώμη. Η συμφωνία, λέει η Επιτροπή, θα παρουσιαστεί για έγκριση στα εθνικά κοινοβούλια, αλλά και προτού τελειώσει αυτή η αβέβαιη διαδικασία, θα εφαρμοστεί προσωρινά. Η προσωρινή εφαρμογή μπορεί να ισχύσει μόνο για το μέρος της συμφωνίας, που αφορά το εμπόριο (όχι για τις επενδύσεις και, επομένως, χωρίς το ακανθώδες ζήτημα της διαιτησίας), αφού το εμπόριο σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, θα μειωθεί το επίπεδο προστασίας της υγείας, του περιβάλλοντος και των τοπικών προϊόντων στο μέτρο που αυτή επηρεάζεται από τις προδιαγραφές για τα εμπορεύσιμα προϊόντα. Επιπλέον, η προσωρινή εφαρμογή δημιουργεί η ίδια κατάσταση και δίκαιο, και θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν απορριφθεί η CETA, να πάψει η προσωρινή εφαρμογή της. Στις Βρυξέλλες συζητάται ακόμα και προσφυγη της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εάν το Συμβούλιο απορρίψει (με τουλάχιστον 16 ψήφους από τους 28) την προσωρινή εφαρμογή της CETA.
Η συμφωνία με τον Καναδά είναι κρίσιμη. Σε μεγάλο βαθμό είναι ταυτόσημη με την TTIP, τη συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ, η οποία, όπως όλα δείχνουν, δεν θα είναι εύκολο να φτάσει σε αίσιο τέλος για τους εμπνευστές της. Εάν, όμως, ισχύει η CETA, τότε οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ θα μπορούν δια μέσου των θυγατρικών τους στον Καναδά να επωφεληθούν. 

Διστακτική η ελληνική κυβέρνηση

Μέχρι τώρα, η ελληνική κυβέρνηση έχει τοποθετηθεί διστακτικά απέναντι στη συμφωνία με τον Καναδά. Προτίμησε να συμφωνήσει με τις ενστάσεις μεγάλων κρατών (για τη διαδικασία της κύρωσης, για το περιβάλλον και για τα τοπικά προϊόντα), χωρίς να προβάλει συνολική ελληνική θέση. Όμως, το αργότερο στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου, που, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα αρχίσει η διαδικασία κύρωσης με τοποθέτηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα πρέπει και η ελληνική κυβέρνηση να τοποθετηθεί. Απ’ όσα έχουν γίνει γνωστά, φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταλήξει -κι αυτό είναι επικίνδυνο- παρ’ όλο που ο δισταγμός, με δεδομένη την πίεση υπό την οποία βρίσκεται η Ελλάδα, είναι κατανοητός. Άλλωστε, ανεξάρτητα από την τελική τοποθέτηση της κυβέρνησης, το ελληνικό Κοινοβούλιο εξαιρετικά δύσκολα θα δεχτεί τη συμφωνία. Είναι βέβαιο ότι στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα υπάρξει πλειοψηφική αντίσταση, καθώς και ότι το κόμμα, το επικείμενο Συνέδριό του και η Κεντρική Επιτροπή, θα τοποθετηθεί αρνητικά.
Στην Ελλάδα, αντίθετα με άλλες χώρες, δεν έχει αναπτυχθεί κίνημα κατ’ αυτών των συμφωνιών, δεν υπάρχει η δημόσια συζήτηση, που θα τροφοδοτούσε με επιχειρήματα τους αντιπάλους τους, είτε αυτά αφορούν την προσβολή της δημοκρατίας, είτε αφορούν εργατικά δικαιώματα, προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Και μόνο, όμως, το γεγονός ότι η ελληνική φέτα εξαιρέθηκε από τα προστατευόμενα προϊόντα (ενώ στον κατάλογο υπάρχουν όλα τα εμβληματικά τυριά της Ευρώπης), θα γεννήσει αντιστάσεις στην Ελλάδα, οι οποίες θα θέσουν υπό πίεση ακόμα και βουλευτές αστικών κομμάτων, προπάντων από αγροτικές περιοχές, που κατά τα άλλα θα ήθελαν να υπερψηφίσουν τη συμφωνία.

Πηγή: Εποχή

Αποφασίζουν οι λαοί;

του Θανάση Βασιλείου

Οι λαοί αποφασίζουν όταν τους φανταστούμε ως άτομα και ομάδες ίσων να συμμετέχουν με την ίδια ποιότητα στην ίδια κουβέντα, μέσω ουδέτερων διαύλων επικοινωνίας. Τέτοια πολιτικά συγκείμενα δεν υφίσταται και τέτοια κουβέντα ουδέποτε έγινε – ας πούμε, από την εποχή της άμεσης δημοκρατίας.
Οι λαοί μιλούν. Αλλά όταν αποφασίζουν σε καταστάσεις ιδεολογικής μεροληψίας και υπό καθεστώς διπλού βρόχου (αν πεις «ναι» αυτοκτονείς, αν πεις «όχι» αυτοκτονείς) και παιγνίου lose-lose (όπου χάνουν και οι δύο πλευρές), τότε αναλαμβάνουν δράση οι αναλύσεις∙ τα δε πορίσματα των αναλύσεων έχουν κάτι από την επισημότητα εκθέσεων νεκροψίας-νεκροτομής.
Η πειθαρχία των γερμανικών συμφερόντων έχει συμμαχήσει με ένα σκεπτικό που, μεταμφιεσμένο σε πραγματισμό, προκαλεί ακαμψία.
Η Ευρώπη, ανάμεσα σε κράτος και αγορά, δίνει την εντύπωση μετανεωτερικής ακυβερνησίας∙ σκάφους επιπλέοντος πολιτικά, ηθικά και οικονομικά, αδειάζοντας τα νερά με κουβαδάκια∙ δίχως αίσθηση ανέμων και ρευμάτων, χωρίς καμία αίσθηση σκοπού. Απλούστατα, γιατί δεν υπήρξε –όπως για την Ελλάδα, όπως και για το Ηνωμένο Βασίλειο– καμία σοβαρή εναλλακτική.
Και παρότι η Ε.Ε., ηττημένη και στην περίπτωση του Brexit, δεν έχει κανέναν λόγο να υποθέτει ότι όλα βαίνουν καλώς, κάνει ακριβώς το αντίθετο. «Κινδυνεύει η Ευρώπη μετά το Brexit;» ρωτήθηκε ο καμποτίνος Ζαν Κλοντ∙ η απάντησή του ήταν ένα χολωμένο «Οχι».
Aυτό όφειλε να πει! Ο Γιούνκερ σιτίζεται –ταξιδεύει, πίνει και γκουρμεδιάζει αφορολόγητος– από τα ταμεία της Ε.Ε. Κατά το διάσημο σχόλιο του περασμένου αιώνα, «είναι δύσκολο κάποιος να καταλάβει κάτι, όταν ο μισθός του εξαρτάται από το να μην καταλαβαίνει».
Οι λαοί μιλούν. Αλλά τι είναι «ο λαός»; Ιστορικά, αναδύεται από μια σύνθετη διαδικασία αφύπνισης, αντίδρασης σε μια ορατή απειλή∙ ως στάση αντίθεσης σε μια άδικη κατάσταση. Ομως, στις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες; Είναι «ο λαός» κατηγορία κρατικού δικαίου;
Δίνει το μύθευμα νομιμοποίησης στους εκλεγμένους; Ή μήπως είναι η οιονεί κυριαρχία μιας αδρανούς πολτοποιημένης και ατομοποιημένης ποικιλίας γνωμών που δεν συγκροτεί πολιτικό υποκείμενο; Η απάντηση είναι: Ολα και τίποτα.
Ως πολιτική αναφορά σημαίνει χειραφετητική εμπειρία και ηρωική αντίδραση, δηλαδή «Οχι», σε μια προσδιορισμένη απειλή συμφερόντων ή στόχων που εμποδίζονται να εκφραστούν με θετική διέξοδο.
Ως αναφορά δικαίου σημαίνει «Θα δούμε». Δηλαδή, ότι μόνον η κυβέρνηση ή οι κρατικοί θεσμοί –που μπορεί να είναι και αντίθετοι με το «πνεύμα του λαού»– μπορούν να εκφράσουν τη λαϊκή θέληση. Και αυτό όχι με το να ευθυγραμμίζεται η κυβέρνηση με τη λαϊκή ψήφο, αλλά ισορροπώντας σε άνισες καταστάσεις και διαφορετικές ευθυγραμμίσεις που σχετίζονται με το πλαίσιο λειτουργίας της Ε.Ε.
Το 2015 με τους Ελληνες στο όριο της θραύσης και τους πολιτικούς στα ομφαλοσκοπικά νέφη, η «δημοκρατική Ευρώπη» έστειλε τα πιο αντιφατικά μηνύματα. Ο Γιούνκερ έλεγε τότε «Μην αυτοκτονείτε! Πείτε “Ναι”» και ο διεθνής Τύπος μιλούσε για «πραξικόπημα» των ευρωπαϊκών θεσμών εις βάρος της λαϊκής ελληνικής βούλησης, όταν το «Οχι» έγινε «Ναι».
Οταν οι Ελληνες είπαν «Οχι» στη διαρκή λιτότητα, στην «Εκθεση των πέντε προέδρων», επικεφαλής των πέντε ευρωπαϊκών θεσμών, ήτοι, του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Μάριο Ντράγκι, του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Ντόναλντ Τουσκ, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Γερούν Ντάισελμπλουμ, του προέδρου του Eurogroup, και του Μάρτιν Σουλτς, του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, το συμπέρασμα ήταν «περισσότερη Ευρώπη», ότι «το ευρώ δεν έχει προβλήματα στην αρχιτεκτονική του», ότι η ευρωπαϊκή ανεργία και η ελληνική ανεργία του 25% είναι κάτι σαν πρόβλημα οδοντοφυΐας που θα θεραπευτεί με «περαιτέρω ενοποίηση» και «την εφαρμογή των κανόνων».
Υπό τα όμματα της Μέρκελ και του Σόιμπλε η Ελλάδα γύρισε στο «Ναι». Παράλληλα, σε όλους τους λαούς εστάλη ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Μπορείτε να λέτε ό,τι θέλετε, να ψηφίζετε ό,τι θέλετε, αλλά θα ακολουθήσετε την πολιτική που εμείς θα υπαγορεύουμε».
Η Ευρώπη, αντικρίζοντας το Brexit, πληρώνει το πείραμα της Ελλάδας. Αλλά ενώ η Ελλάδα είναι μια χώρα decision taker (μια μικρή χώρα που δεν μπορεί να πάρει δικές της αποφάσεις), η Μεγάλη Βρετανία είναι χώρα decision maker (παίρνει αποφάσεις). Βέβαια, όπως και στην Ελλάδα, σχέδιο για την επόμενη μέρα δεν υπήρξε από καμία πλευρά.
Οι Βρετανοί τώρα –αλληθωρίζοντας στο Bremain– ξεθάβουν το φάντασμα του Τσόρτσιλ με ένα από τα πιο διάσημα αποφθέγματά του: «Το πρόβλημα με τη διάπραξη μιας πολιτικής αυτοκτονίας είναι ότι ζεις για να μπορείς να το μετανιώσεις». Μεταφέρουν τη λογιστική των γενεών στην πολιτική ψήφο, υπονοώντας ότι οι γέροι Brexiteers δεν θα ζήσουν πολύ για να το μετανιώσουν, ενώ οι νέοι Βρετανοί που τάχθηκαν με το «Μένουμε Ευρώπη» θα ζουν για να φτύνουν στους τάφους των γερόντων. Τρικυμία…
Η παραδοχή ότι δεν αποφασίζουν οι λαοί συνεπάγεται ληξιαρχικό τέλος για τη δημοκρατία. Αλλά και η παραδοχή ότι αποφασίζουν οι λαοί συνεπάγεται επιλογή στην αυτοκαταστροφή τους. Προσώρας, η μεγάλη εικόνα στην Ευρώπη έχει κάτι από τον αποφθεγματικό λόγο του Φερνάντο Πεσόα: «Κανείς δεν καταλαβαίνει κανέναν. Ολα είναι διάκενο και τυχαίο, αλλά όλα είναι στη θέση τους».
Βέβαια, υπάρχουν εναλλακτικές ανάμεσα στο κράτος και την αγορά. Αλλά δεν τις θέλουν ούτε οι κυβερνήσεις, ούτε οι αγορές. Ομως, για πόσο; Ο πόλεμος μετράει θύματα.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η κρυμμένη γοητεία της Γαλλίας

Τα φώτα του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος έσβησαν. Μία διοργάνωση που θα ξεχαστεί γρήγορα μιας και τα περισσότερα ματς ήταν αδιάφορα, ενώ στον τελικό κατάφεραν να φτάσουν δυο από τις πιο μέτριες ομάδες της τελικής φάσης. 

Σε μία διοργάνωση των μετρίων, νικητής βγήκε ο λαός που παρέμεινε συγκεντρωμένος στους δρόμους, αγωνιζόμενος για έναν σκοπό, το κοινό καλό.

Ένας αγώνας που δε μεταδόθηκε ποτέ από τα κανάλια και σταμάτησε να αναφέρεται και στις λιγοστές εφημερίδες που ασχολήθηκαν τον πρώτο καιρό μαζί του. 

Η παραπάνω φωτογραφία δείχνει την πραγματικότητα. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα που αποδεικνύει την ύπαρξη των δύο κόσμων. Η πλειοψηφία του λαού που διψάει για θέαμα, επιλέγοντας να στέκει εγκλωβισμένη και αποχαυνωμένη σ' ένα αρκετά πετυχημένο "μαντρί", την ώρα που ένα άλλο κομμάτι ανθρώπων, συνεχίζει τον αγώνα για το κοινό δίκαιο, για μία καλύτερη ζωή μα πάνω απ' όλα για το μέλλον τόσο το δικό τους όσο και των άλλων που παρακολουθούν τον αγώνα. 

Το αισιόδοξο είναι πως οι γιγαντοοθόνες πέτυχαν αυτό που τα δακρυγόνα δε κατάφεραν μέχρι τώρα, να κρύψουν την πραγματική γοητεία της Γαλλίας, το επαναστατικό πάθος των νέων.

Όμως τα φώτα έσβησαν και η διοργάνωση ολοκληρώθηκε. 

Τα πάθος όμως εξακολουθεί να βρίσκεται στους παριζιάνικους δρόμους...

Στην καρδιά μιας Ευρώπης που καταρρέει...

Η βαλκανική γωνιά της Ιταλίας

Η Ιταλία για μένα, είναι η ομορφότερη χώρα της Ευρώπης. Όσες φορές έχω βρεθεί εκεί, έχω φύγει μαγεμένος κι ερωτευμένος με τις πόλεις της, τον κόσμο της, την αύρα της και την κουλτούρα της. Η Ιταλία είναι πανέμορφη απ' άκρη σ' άκρη. Στο πρόσφατο ταξίδι συμπεριλάβαμε ένα άκρο της, το βαλκανικό...
Φεύγοντας από το Κοπέρ (Σλοβενία), ακολουθήσαμε τις πινακίδες που έγραφαν Τεργέστη, χωρίς να γνωρίζουμε πως θα συναντούσαμε τα σύνορα στα προάστια της. Φτάνοντας στην κορυφή ενός μικρού λόφου, αντικρίσαμε απέναντι την Τεργέστη σε όλο της το μεγαλείο. Εκείνην την ώρα έδυε ο ήλιος, δίνοντάς της ένα χρυσαφί χρώμα. Κατηφορίζοντας στο προάστιο συναντήσαμε μία λιτή πινακίδα που μας καλωσόριζε στην Ιταλία.
Για την Τεργέστη μπορώ να γράψω πολλά. Μία πόλη όνειρο για τα δικά μου δεδομένα. Ευρωπαϊκό ταμπεραμέντο επηρεασμένο από τις βαλκανικές του ρίζες. Είναι φανερό πως η πόλη έχει δεχτεί επιρροές απ' όλους τους λαούς που την έχουν κατοικήσει αλλά κι από τις αλληλεπιδράσεις που είχε με άλλα λιμάνια όταν ήταν μία υπολογίσιμη ναυτική δύναμη.
Τα αρχοντικά κτίρια δένουν υπέροχα με την απεραντοσύνη της θάλασσας, ενώ η πλατιά προκυμαία με την πλατεία-στολίδι, δίνουν άπλετο χώρο στους κατοίκους της πόλης για να γεμίσουν τα πνευμόνια τους με θαλασσινό αέρα και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους με εικόνες και σκέψεις που φέρνουν τα κύματα. Λάτρεψα τόσο πολύ το συγκεκριμένο κομμάτι της πόλης, που αποφάσισα να το παρουσιάσω μόνο του στο επόμενο φωτογραφικό βίντεο. Στο συγκεκριμένο θα μιλήσω για την υπόλοιπη πόλη και τα περίχωρα της.
Η περιπλάνηση θα ξεκινήσει από το καταραμένο κάστρο του Μιραμάρε (00:05-01:28). Από εκεί βλέπεις την Τεργέστη να απλώνεται σε όλη την ανατολική ακτή ενώ νότια δεσπόζει η απεραντοσύνη της Αδριατικής θάλασσας. Χτισμένο με υλικά φερμένα από το ακρωτήριο της Ίστρια, το συγκεκριμένο κάστρο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα από τα βασιλικά κιτς κτίρια της Ευρώπης. Χτίστηκε για τον αρχιδούκα της Αυστροουγγαρίας, Μαξιμιλιανό Α', έναν μέτριο ποιητή που λάτρευε τους κήπους, τα άνθη και τη θάλασσα. Τα τρία βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο αξιοθέατο.
Ο αρχιδούκας διάλεξε το συγκεκριμένο μέρος, πιστεύοντας πως η Τεργέστη είναι η Βιέννη της Αδριατικής. Την ήθελε λοιπόν ως θέα και γι' αυτό έκτισε το κάστρο αντικριστά της πόλης. Ισοπέδωσε ένα βραχώδες σημείο και το κάλυψε με αρκετούς τόνους χώματος για να στεγαστεί εκεί η έπαυλη και οι υπέροχοι κήποι του.
Το κάστρο αυτό όμως κρύβει μία κατάρα. Η ζωή του Μαξιμιλιανού δεν ήταν όπως την επιθυμούσε. Πήγε στο Μεξικό ως μονάρχης. Έμεινε εκεί μόνο τρία χρόνια. Αν κι έκανε αρκετές προσπάθειες προσέγγισης με τους κατοίκους της χώρα αυτής, δεν έγινε ποτέ δημοφιλής. Μόλις ξέσπασε ο πόλεμος για την ανεξαρτησία του Μεξικό, ο Μαξιμιλιανός ενώ θέλησε να παραιτηθεί, οι δικοί του τον πίεσαν να παραμείνει στη θέση του ενώ παράλληλα τον εγκατέλειπαν μόνο στη ξένη χώρα. Ο στρατός του προέδρου Μπενίτο Χουάρες, τον συνέλαβε και τον εκτέλεσε παρά τις διαμαρτυρίες επιφανών Ευρωπαίων.
Δεν ήταν μόνο ο Μαξιμιλιανός θύμα αυτής της κατάρας. Στο κάστρο αυτό έμεινε για δύο μέρες ο αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος μαζί με τη σύζυγό του Σοφία, πριν αναχωρήσουν για το Σαράγεβο, όπου και δολοφονήθηκαν από έναν Βόσνιο το 1914, μ' αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Υπήρξαν κι άλλοι επώνυμοι που έμειναν στο συγκεκριμένο κάστρο και βρήκαν τραγικό θάνατο μετά.
Σήμερα, το κάστρο Μιραμάρε στέκεται σε εξαιρετική κατάσταση πάνω απ' τη θάλασσα, σαν ένας λευκός φάρος που επιτηρεί τον κόλπο της Τεργέστης. Οι κήποι του πλούσιοι από άνθη και φυτά, αποτελούν ένα παράδεισο για τους λάτρεις της βοτανολογίας. Τα διακριτικά γλυπτά δίνουν μία νότα κομψότητας στους καλοσχεδιασμένους κήπους. Ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό είναι τα πράσινα νερά και η αρμονική παρουσία του κάστρου με τη φύση που το περιβάλλει.
Λίγα χιλιόμετρα πιο δυτικά από το κάστρο Μιναμάρε, στέκεται ακόμα όρθιο το μεσαιωνικό κάστρο του Ντουίνο (01:30-01:48), όπου έζησε κι εμπνεύστηκε ο διάσημος ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε. Στο συγκεκριμένο χωριό υπάρχουν δύο κάστρα. Το μεσαιωνικό το οποίο χτίστηκε τον 11ο αι. κι ένα μεταγενέστερο, το οποίο θεμελιώθηκε τον 13ο αι.
Το Ντουίνο υπήρξε το δυτικότερο σημείο του ταξιδιού μας.
Η υπόλοιπη φωτογραφική βόλτα πραγματοποιείται στην πόλη της Τεργέστης. Πέρα από την υπέροχη προκυμαία με την αριστοκρατικής της πλατεία, η πόλη κρύβει πολλές ομορφιές στα στενά της σοκάκια, στις μικρότερες πλατείες της, στους φαρδουλούς της δρόμους και στο κάστρο της.
Η περιπλάνηση ξεκινάει από το κάστρο, στη κορυφή του οποίου είναι χτισμένος ο καθεδρικός San Giusto (01:55-02:18), κτίσμα του 6ο αι. προς τιμή του πολιούχου της Τεργέστης. Το θεόρατο καμπαναριό υψώθηκε τον 15ο αι. Πέρα από το μέγεθος του ναού, εντύπωση μου έκανε το λιτό βιτρό στην πρόσοψη αλλά και τα όμορφα ψηφιδωτά στο εσωτερικό του. Κατηφορίζοντας από το κάστρο της πόλης, βγήκαμε στο ρωμαϊκό θέατρο, το οποίο στέκεται ακόμα πίσω από την μεγάλη πλατεία.
Αυτό που λάτρεψα στην Τεργέστη είναι οι ιταλικές πινελιές πάνω σε κτίρια που θυμίζουν Κεντρική Ευρώπη. Στιβαρά οικοδομήματα με ανάγλυφες διακοσμήσεις και μουντές προσόψεις, στοιχεία του αριστοκρατικού παρελθόντος της πόλης, σήμερα είναι πλούσια με διάφορες χρωματιστές παρεμβάσεις των Ιταλών. Περιπλανώμενος στους δρόμους παρατηρούσα πως κάθε κτίριο έχει τη δικιά του προσωπικότητα. Όλα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά όλα μαζί αποτελούσαν ένα αρμονικό σύνολο δίνοντας μία ξεκάθαρη ταυτότητα στην πόλη.
Μ' αυτόν τον τρόπο η Τεργέστη θεωρείται μία πόλη ζωντανή, νεανική και φιλική τόσο για τους κατοίκους της όσο και γι' αυτούς που την επισκέπτονται. Απ' όλα τα κτίρια που συνάντησα, αυτό που μου έμεινε χαραγμένο στη μνήμη ήταν ένα κομψοτέχνημα σ' έναν κεντρικό πεζόδρομο πίσω από την ελληνοορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου (02:45-02:57). Απ' όποια γωνιά κι αν το κοιτούσες, έμενες άναυδος από την ομορφιά του και τον υπέροχο γλυπτό του διάκοσμο.
Ιστορικά η Τεργέστη, ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους το 177 π.Χ. ως φρούριο στην αρχή, το οποίο μετά έγινε κοινότητα. Τον 13ο αι. κυριεύτηκε από τους Ενετούς. Το 1719 κηρύχθηκε ελεύθερο λιμάνι. Τότε άρχισε η μεγάλη του εμπορική και πνευματική ακμή. Οι τρεις διαδοχικές κατακτήσεις της από την Γαλλία, της προξένησαν τρομερές ζημιές. Έπειτα η πόλη έγινε το μεγαλύτερο λιμάνι της Αυστροουγγαρίας, μέχρι το 1918 όπου και πέρασε στην Ιταλία. Το σημαντικότερο κομμάτι της ιστορίας αυτής της πόλης είναι ότι στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η πόλη απελευθερώθηκε από τον γιουγκοσλαβικό στρατό του Τίτο, αλλά μετά από συνεννόηση παραχωρήθηκε στην Ιταλία. Μέχρι σήμερα υπάρχουν έντονες αποσχιστικές τάσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Μου δωσε τόση ενέργεια και ζωντάνια η πόλη αυτή, κάτι που με ώθησε να δώσω μία υπόσχεση στον εαυτό μου πως κάποια στιγμή θα την επισκεφθώ ξανά...

Πότε η επιστήμη άφησε το χέρι της φιλοσοφίας;

της Κυριακής Μπεϊόγλου

«Ετσι θα ήθελα να γίνει: η αγάπη και όχι η διάνοια να επιζήσει» 

 Πολ Καρλ Φεγεράμπεντ 

Το 2010, ο Στίβεν Χόκινγκ, ένας από τους κορυφαίους θεωρητικούς φυσικούς της εποχής μας, μιλώντας για το βιβλίο του «Το Μεγάλο Σχέδιο» (εκδόσεις Κάτοπτρο), με απόλυτο και σκληρό τρόπο είπε ότι η φιλοσοφία της επιστήμης έχει πεθάνει.
Δεν βρήκε τον τρόπο να συμβαδίσει με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και τις επιπτώσεις της στον άνθρωπο.
Ο Χόκινγκ περίμενε πολύ περισσότερα από τους φιλοσόφους.
Πρόσφατα ο πρόεδρος Ομπάμα επισκέφτηκε τη Χιροσίμα.
Ηταν η πρώτη φορά που πάτησε το χώμα της Αμερικανός πρόεδρος μετά την ολοκληρωτική ισοπέδωσή της από την ατομική βόμβα. Ενα ταξίδι-προσκύνημα.
Ο Ομπάμα έδωσε ίσως καλύτερα από κάθε άλλον το μήνυμα: «Η επιστήμη μάς επιτρέπει να επικοινωνούμε πέρα απ’ τους ωκεανούς και να πετάμε στα σύννεφα, να γιατρεύουμε επιδημίες και να καταλαβαίνουμε καλύτερα τη θέση μας στο Σύμπαν. Αλλά η ίδια επιστήμη μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε ανίκητη δολοφονική μηχανή. Η Χιροσίμα μάς το θυμίζει αυτό. Οι σύγχρονοι πόλεμοι μας διδάσκουν αυτή τη σκληρή πραγματικότητα. Η επιστημονική εξέλιξη κάνει περισσότερο από ποτέ αναγκαία την ανθρωπιστική και φιλοσοφική εξέλιξη».
Υπάρχει λοιπόν αδυναμία ώστε να αξιολογήσουμε και να ελέγξουμε τα επιστημονικά επιτεύγματα και τις εφαρμογές τους;
Θα μπορούσε να διατυπωθεί μια εναλλακτική πρόταση από τους φιλοσόφους;
Μια νέα σύγχρονη ματιά όπως ήταν αυτή του Τόμας Κουν στο βιβλίο του «Δομή των επιστημονικών επαναστάσεων» (εκδόσεις Σύγχρονα Θέματα), το 1962;
Πότε η επιστήμη άφησε το χέρι της φιλοσοφίας;
Αυτό που περιγράφει ο Ομπάμα ίσως είναι το κεντρικό θέμα συζήτησης σε όλο τον κόσμο.
Η ανθρωπιστική και φιλοσοφική επιστήμη δεν έχει συντονιστεί με την ολοένα αυξανόμενη, ταχεία ανάπτυξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων που μπορούν να δώσουν υπέρτερες δυνάμεις σ’ έναν άνθρωπο ή μια ομάδα για να καταστρέψουν αδιάκριτα άλλους ανθρώπους.
Η ραγδαία αύξηση της ηλεκτρονικής επανάστασης επέτρεψε στον τρομοκράτη πριν από λίγες μέρες στη Γαλλία να μεταδώσει ζωντανά τη δολοφονία μιας γυναίκας μπροστά στα μάτια του τρίχρονου παιδιού της.
Και τον απάνθρωπο κομπασμό του επίσης.
Οι «χαμένες ψυχές» που παρακολουθούν στο διαδίκτυο όλη την αρρωστημένη ιδεολογία της τρομοκρατίας είναι οι εν δυνάμει επόμενοι που θα χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για απάνθρωπους σκοπούς.
Μέχρι αυτό να σταματήσει απλά θα είμαστε θεατές στο επόμενο Παρίσι, τις Βρυξέλλες ή το Ορλάντο.
Ποιο είναι το βήμα που πρέπει να γίνει από την ηθική αλλά και την κοινωνική φιλοσοφία για να μπορούμε να ελέγξουμε αυτό που πάει να μας καταστρέψει;
Τον ίδιο τον άνθρωπο που απειλεί να εξαφανίσει το είδος του;
Ποιος και πώς θα προστατέψει την ανθρωπότητα από τον εαυτό της;
Ο Πολ Φεγεράμπεντ, Αυστριακός φιλόσοφος της επιστήμης, γνωστός για την εργασία του ως καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, θα μπορούσε να «απαντήσει» πως δεν υπάρχει καμία περιγραφή επιστημονικής μεθόδου τόσο ευρεία ώστε να μπορεί να συμπεριλάβει όλες τις προσεγγίσεις και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται από επιστήμονες.
Οι φιλόσοφοι της επιστήμης δεν έχουν την ταχεία ενημέρωση των τεχνολογικών εξελίξεων.
Στην αυτοβιογραφία του εστίασε όλο το νόημα της ζωής του στην αγάπη: «Ετσι θα ήθελα να γίνει: η αγάπη και όχι η διάνοια να επιζήσει», λέει ο Φεγεράμπεντ.
Οι φιλόσοφοι πάντα άνοιγαν τον δρόμο. Κι αν ο Διαφωτισμός έχει πεθάνει ίσως θα έπρεπε να εφεύρουμε έναν νέο.
Βέβαια, χρειάζονται και ηγέτες με ανοιχτά αυτιά στη φωνή της φιλοσοφίας και της λογικής.
Ηγέτες που δεν ρίχνουν ατομικές βόμβες, δεν ανατινάζουν γέφυρες που ενώνουν, δεν χτίζουν τοίχους ανάμεσα στους λαούς και δεν προσβάλλουν με ρατσιστικά σχόλια τους συνανθρώπους τους.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών